4-sinf bitiruvchilari uchun TIMSS masalalardan namunalar

Yuklangan vaqt

2024-08-29

Yuklab olishlar soni

2

Sahifalar soni

35

Faytl hajmi

1,1 MB


4-sinf bitiruvchilari uchun TIMSS masalalaridan namunalar 1-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 14% ). Tom nonning 1 2 qismini, Yana esa 1 4 qismini yedi. Ikkalasi ham nonning qaysi qismini yeyishdi? 2-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 44%, Gongkong 82%, Singapur 81%, Rossiya 35% ). Qaysi kasr qolganlarga teng emas? 2-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 60%, Koreya 97%, Rossiya 67% ). Dunkan 4,8 km avtomobilda va 1,5 km avtobusda yurdi. Jami bщlib ыancha km yzl yurildi? 3-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 69%, Portugaliya 93%, Rossiya 84% ). 4-sinf bitiruvchilari uchun TIMSS masalalaridan namunalar 1-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 14% ). Tom nonning 1 2 qismini, Yana esa 1 4 qismini yedi. Ikkalasi ham nonning qaysi qismini yeyishdi? 2-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 44%, Gongkong 82%, Singapur 81%, Rossiya 35% ). Qaysi kasr qolganlarga teng emas? 2-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 60%, Koreya 97%, Rossiya 67% ). Dunkan 4,8 km avtomobilda va 1,5 km avtobusda yurdi. Jami bщlib ыancha km yzl yurildi? 3-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 69%, Portugaliya 93%, Rossiya 84% ). 2 Yuqoridagi 6 ta figuradan quyidagilardan qaysi birini tuzsa bo‘ladi? 4-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Singapur 91%, Rossiya 58% ). Quyidagi rasmlardan qaysi birida simmetriya o‘qi tasvirlangan? 5-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 63%, Yaponiya 94%, Rossiya 71% ). Burchaklarni o‘sish tartibida yozing 2 Yuqoridagi 6 ta figuradan quyidagilardan qaysi birini tuzsa bo‘ladi? 4-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Singapur 91%, Rossiya 58% ). Quyidagi rasmlardan qaysi birida simmetriya o‘qi tasvirlangan? 5-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 63%, Yaponiya 94%, Rossiya 71% ). Burchaklarni o‘sish tartibida yozing 3 6-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 64%, Koreya 93%, Rossiya 70% ). figurani har qadamda aylananing 1 4 qismiga bursa qanday ketma-ketlik hosil bo‘ladi? 7-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 31%, Koreya 88%, Rossiya 38% ). 90 gradusdan katta, ammo 180 gradusdan kichik urchakni chizing. 8-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 32%, Portugaliya 70%, Rossiya 22% ). 3 6-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 64%, Koreya 93%, Rossiya 70% ). figurani har qadamda aylananing 1 4 qismiga bursa qanday ketma-ketlik hosil bo‘ladi? 7-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 31%, Koreya 88%, Rossiya 38% ). 90 gradusdan katta, ammo 180 gradusdan kichik urchakni chizing. 8-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 32%, Portugaliya 70%, Rossiya 22% ). 4 9-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 76%, Gollandiya 95%, Rossiya 88% ). Magazinning koordinatasini toping 10-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 47%, Gonkong 93%, Rossiya 61% ). Simmetriya o‘qini chizing 4 9-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 76%, Gollandiya 95%, Rossiya 88% ). Magazinning koordinatasini toping 10-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 47%, Gonkong 93%, Rossiya 61% ). Simmetriya o‘qini chizing 5 11-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 53%, Koreya 92%, Rossiya 50% ). Simmetrik figurani chizing 12-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 64%, Koreya 97%, Rossiya 74% ). Burchaklardan qaysi biri to‘g‘ri? 13-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 42%, Gonkong 84%, Rossiya 61% ). 5 ta tomon va bitta simmetriya o‘qiga ega figurani chizing 5 11-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 53%, Koreya 92%, Rossiya 50% ). Simmetrik figurani chizing 12-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 64%, Koreya 97%, Rossiya 74% ). Burchaklardan qaysi biri to‘g‘ri? 13-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 42%, Gonkong 84%, Rossiya 61% ). 5 ta tomon va bitta simmetriya o‘qiga ega figurani chizing 6 14-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 55%, Gonkong 87%, Rossiya 60% ). Qizil qalamlar soni qora qalamlar sonidan qancha ko‘p? 15-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 77%, Koreya 98%, Rossiya 92% ). Eng ko‘p bo‘lib nima sotib olingan? 6 14-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 55%, Gonkong 87%, Rossiya 60% ). Qizil qalamlar soni qora qalamlar sonidan qancha ko‘p? 15-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 77%, Koreya 98%, Rossiya 92% ). Eng ko‘p bo‘lib nima sotib olingan? 7 16-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 71%, Koreya 95%, Rossiya 86% ). Doiraviy diagrammaga mos bo‘lgan ustunli diagrammani toping 17-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 72%, Gonkong 97%, Rossiya 89% ). Jadvalga mos bo‘lgan ustunli diagrammani toping 7 16-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 71%, Koreya 95%, Rossiya 86% ). Doiraviy diagrammaga mos bo‘lgan ustunli diagrammani toping 17-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 72%, Gonkong 97%, Rossiya 89% ). Jadvalga mos bo‘lgan ustunli diagrammani toping 8 18-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Tayvan 79%, Rossiya 53% ). Diagrammada maktab sinflari haqida ma’lumotlar keltirilgan Xar bir sinfga 30 nafar o‘quvchi sig‘adi. Qancha o‘quvchi yetishmayapti? 19-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 63%, Yaponiya 80% , Tayvan 75%, Singapur 78%, Rossiya 68% ). 8 18-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Tayvan 79%, Rossiya 53% ). Diagrammada maktab sinflari haqida ma’lumotlar keltirilgan Xar bir sinfga 30 nafar o‘quvchi sig‘adi. Qancha o‘quvchi yetishmayapti? 19-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 63%, Yaponiya 80% , Tayvan 75%, Singapur 78%, Rossiya 68% ). 9 Diyora qog‘ozdan korobka yasamoqchi. Chap tarafdagi qaysi shakllardan o‘ng tarafdagi korobkani yasash mumkin? 20-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 63%, Tayvan 95%, Singapur 78%, Rossiya 68% ). Diyora xonadagi burchakni bir hil kubchalar bilan rasmdagidek to‘ldirdi. U nechta kubchani ishlatdi? 21-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 81% ). Murod do‘stlardan ular yoqtirgan ranglari haqida so‘rab chiqdi va quyidagi jadvalni to‘ldirdi: Yoqtirgan rang Do‘stlar soni Qizil (Red) 4 Yashil (Green) 2 Ko‘k (Blue) 6 Sariq (Yellow) 7 Murod olingan ma’lumotlarni ustunli diagramma ko‘rinishda to‘ldirish boshladi. Uni ohirigacha to‘ldirishga yordam bering. 9 Diyora qog‘ozdan korobka yasamoqchi. Chap tarafdagi qaysi shakllardan o‘ng tarafdagi korobkani yasash mumkin? 20-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 63%, Tayvan 95%, Singapur 78%, Rossiya 68% ). Diyora xonadagi burchakni bir hil kubchalar bilan rasmdagidek to‘ldirdi. U nechta kubchani ishlatdi? 21-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 81% ). Murod do‘stlardan ular yoqtirgan ranglari haqida so‘rab chiqdi va quyidagi jadvalni to‘ldirdi: Yoqtirgan rang Do‘stlar soni Qizil (Red) 4 Yashil (Green) 2 Ko‘k (Blue) 6 Sariq (Yellow) 7 Murod olingan ma’lumotlarni ustunli diagramma ko‘rinishda to‘ldirish boshladi. Uni ohirigacha to‘ldirishga yordam bering. 10 22-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 81% ). Poezd Toshkentdan soat 8:45 da junadi. U Samarqandga 2 soat 18 minutdan so‘ng yetib keldi. Samarqandga soat nechada yetib keldi? 23-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 72%, Singapur 93%, Rossiya 89% ). 24-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Gongkong 74%, Singapur 67%, Rossiya 62% ). Qaysi kasr 1 2 dan katta? 25-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 38%, Qozog‘iston 55%, Rossiya 54%, Singapur 50%). 10 22-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 81% ). Poezd Toshkentdan soat 8:45 da junadi. U Samarqandga 2 soat 18 minutdan so‘ng yetib keldi. Samarqandga soat nechada yetib keldi? 23-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 72%, Singapur 93%, Rossiya 89% ). 24-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Gongkong 74%, Singapur 67%, Rossiya 62% ). Qaysi kasr 1 2 dan katta? 25-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 38%, Qozog‘iston 55%, Rossiya 54%, Singapur 50%). 11 Samandar Apton shahridan chiqib bir hil tezlikda shu belgiga 2 soatda yetib keldi. U Brandon shahriga yetib borish uchun yana necha soat sarflaydi? 26-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 47%, Koreya 86%, Singapur 73%, Rossiya 63% ). Stiv tanlagan qoida bo‘yicha uchburchakdagi songa kvadratdagi sonni mos qo‘ymoqda. Stiv tanlagan qoidasini toping. A. 1 ga ko‘paytirib 5 ni qo‘shish. B. 2 ga ko‘paytirib 2 ni qo‘shish. C. 3 ga ko‘paytirib 1 ni ayirish. D. 4 ga ko‘paytirib 4 ni ayirish. 27-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 39%, Singapur 85%, Rossiya 80% ). 3,6,8,12 ketma-ketlikni davom ettirsak, qaysi sonni hosil qilish mumkin? 28-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 81% ). Kvadratda qanday son joylashgan? 11 Samandar Apton shahridan chiqib bir hil tezlikda shu belgiga 2 soatda yetib keldi. U Brandon shahriga yetib borish uchun yana necha soat sarflaydi? 26-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 47%, Koreya 86%, Singapur 73%, Rossiya 63% ). Stiv tanlagan qoida bo‘yicha uchburchakdagi songa kvadratdagi sonni mos qo‘ymoqda. Stiv tanlagan qoidasini toping. A. 1 ga ko‘paytirib 5 ni qo‘shish. B. 2 ga ko‘paytirib 2 ni qo‘shish. C. 3 ga ko‘paytirib 1 ni ayirish. D. 4 ga ko‘paytirib 4 ni ayirish. 27-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 39%, Singapur 85%, Rossiya 80% ). 3,6,8,12 ketma-ketlikni davom ettirsak, qaysi sonni hosil qilish mumkin? 28-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 81% ). Kvadratda qanday son joylashgan? 12 29-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 45%, Koreya 78%, Singapur 77%, Rossiya 60% ). Ketma-ketlikda 16 had nechta kvadratdan iborat? 30-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 23%, Singapur 84%, Rossiya 44% ). 12 soni berilgan sonlardan qaysilarga bo‘linadi? 31-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Tayvan 90%, Singapur 79%, Rossiya 74% ). 32-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 43%, Koreya 80%, Singapur 70%, Rossiya 51% ). Bayroqcha 180 gradusga burilsa, qanday xolatga keladi? 33-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Singapur 91%, Rossiya 58% ). Qaysi figurada simmetriya o‘qi tasvirlangan? 12 29-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 45%, Koreya 78%, Singapur 77%, Rossiya 60% ). Ketma-ketlikda 16 had nechta kvadratdan iborat? 30-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 23%, Singapur 84%, Rossiya 44% ). 12 soni berilgan sonlardan qaysilarga bo‘linadi? 31-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Tayvan 90%, Singapur 79%, Rossiya 74% ). 32-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 43%, Koreya 80%, Singapur 70%, Rossiya 51% ). Bayroqcha 180 gradusga burilsa, qanday xolatga keladi? 33-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Singapur 91%, Rossiya 58% ). Qaysi figurada simmetriya o‘qi tasvirlangan? 13 34-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 30%, Yaponiya 79%, Singapur 39%, Rossiya 44% ). Rasmdagi figuraning yuzini toping. 35-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 31%, Koreya 88%, Singapur 80%, Rossiya 38% ). 90 gradusdan katta, ammo 180 gradusdan kichik burchakni chizing. 36-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 53%, Singapur 79%, Rossiya 76% ). Rasmda ko‘rsatilgan figuralarning nomlarini yozing. 13 34-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 30%, Yaponiya 79%, Singapur 39%, Rossiya 44% ). Rasmdagi figuraning yuzini toping. 35-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 31%, Koreya 88%, Singapur 80%, Rossiya 38% ). 90 gradusdan katta, ammo 180 gradusdan kichik burchakni chizing. 36-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 53%, Singapur 79%, Rossiya 76% ). Rasmda ko‘rsatilgan figuralarning nomlarini yozing. 14 37-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 43%, Singapur 80%, Rossiya 46% ). Simmetriya o‘qlari sonini yozing. 38-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 56%, Koreya 90%, Singapur 90%, Rossiya 60% ). Olmalar hammasi bo‘lib necha gramm? 14 37-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 43%, Singapur 80%, Rossiya 46% ). Simmetriya o‘qlari sonini yozing. 38-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 56%, Koreya 90%, Singapur 90%, Rossiya 60% ). Olmalar hammasi bo‘lib necha gramm? 15 8-sinf bitiruvchilari uchun TIMSS masalalaridan namunalar va tahlili 1-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 27%, Singapur 76%, Rossiya 48% ). Anna va Djenni 560 ta tangani bo‘lmoqchi. Agar Djenni o‘ziga tangalarning 3 8 qismini olgan bo‘lsa, Annaga nechta tanga qoladi? 2-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 28%, Gonkong 63%, Singapur 55%, Rossiya 37% ). 3,5,7,9 sonlarni kvadratlarga shunday joylashtiringki, ko‘paytma eng katta bo‘lsin. 3-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 62%, Singapur 92%, Rossiya 83% ). 4-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 57%, Singapur 92%, Rossiya 79% ). 7.21 3,86 10,09  kasrga eng yaqin bo‘lgan kasrni toping. 5-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 29%, Koreya 63% , Singapur 57%, Rossiya 29% ). Ertalab soat 6.20 dan soat kechqurun soat 8.00 gacha minut strelkasi necha gradusga buriladi? A. 680° B. 600° C. 540° D. 420° 6-masala (dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Singapur 70%, Rossiya 52% ). Qaysi figura o‘qqa nisbatan simmetrik? 15 8-sinf bitiruvchilari uchun TIMSS masalalaridan namunalar va tahlili 1-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 27%, Singapur 76%, Rossiya 48% ). Anna va Djenni 560 ta tangani bo‘lmoqchi. Agar Djenni o‘ziga tangalarning 3 8 qismini olgan bo‘lsa, Annaga nechta tanga qoladi? 2-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 28%, Gonkong 63%, Singapur 55%, Rossiya 37% ). 3,5,7,9 sonlarni kvadratlarga shunday joylashtiringki, ko‘paytma eng katta bo‘lsin. 3-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 62%, Singapur 92%, Rossiya 83% ). 4-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 57%, Singapur 92%, Rossiya 79% ). 7.21 3,86 10,09  kasrga eng yaqin bo‘lgan kasrni toping. 5-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 29%, Koreya 63% , Singapur 57%, Rossiya 29% ). Ertalab soat 6.20 dan soat kechqurun soat 8.00 gacha minut strelkasi necha gradusga buriladi? A. 680° B. 600° C. 540° D. 420° 6-masala (dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Singapur 70%, Rossiya 52% ). Qaysi figura o‘qqa nisbatan simmetrik? 16 7-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Singapur 89%, Rossiya 54% ). Diagrammada sport anjomlari dukonida bosh kiyimlar rangiga qarab sotilgani haqida ma’lumot keltirilgan. Jami bo‘lib 200 ta bosh kiyim sotilgan bo‘lsa, sotilgan oq va yashil bosh kiyimlar sonini toping. 8-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Singapur 79%, Rossiya 68% ). 16 7-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Singapur 89%, Rossiya 54% ). Diagrammada sport anjomlari dukonida bosh kiyimlar rangiga qarab sotilgani haqida ma’lumot keltirilgan. Jami bo‘lib 200 ta bosh kiyim sotilgan bo‘lsa, sotilgan oq va yashil bosh kiyimlar sonini toping. 8-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Singapur 79%, Rossiya 68% ). 17 36 sonini tub ko‘paytuvchilarga ajrating. 9-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 23%, Gongkong 47%, Singapur 45%, Rossiya 31% ). Rasmdagi sonlar o‘qida P, Q sonlar tasvirlangan. Ularning N  P Q  ko‘paytmasi qaysi rasmda to‘g‘ri tasvirlangan? 10-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 47%, Koreya 79%, Singapur 75%, Rossiya 67% ). Alisher massasi butun son bo‘lgan uchta bir hil metall buyumga ega. Bittasini va uchalasini tortish natijalari quyidagicha bo‘ldi: 17 36 sonini tub ko‘paytuvchilarga ajrating. 9-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 23%, Gongkong 47%, Singapur 45%, Rossiya 31% ). Rasmdagi sonlar o‘qida P, Q sonlar tasvirlangan. Ularning N  P Q  ko‘paytmasi qaysi rasmda to‘g‘ri tasvirlangan? 10-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 47%, Koreya 79%, Singapur 75%, Rossiya 67% ). Alisher massasi butun son bo‘lgan uchta bir hil metall buyumga ega. Bittasini va uchalasini tortish natijalari quyidagicha bo‘ldi: 18 Bitta buyum necha gramm? 11-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 24%, Singapur 75%, Rossiya 35% ). 3 8 4 2 x x x   ifodani soddalashtiring. 12-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 32%, Singapur 76%, Rossiya 54% ). Agar 25 a b  bo‘lsa 2 2 4 a  b  ifodaning qiymatini toping. 13-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 18%, Koreya 77%, Singapur 66%, Rossiya 39% ). Ketma-ketlikning n-hadini toping. 14-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 35%, Singapur 58%, Rossiya 35% ). x ni toping. 15-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 16%, Singapur 55%, Rossiya 26% ). 18 Bitta buyum necha gramm? 11-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 24%, Singapur 75%, Rossiya 35% ). 3 8 4 2 x x x   ifodani soddalashtiring. 12-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 32%, Singapur 76%, Rossiya 54% ). Agar 25 a b  bo‘lsa 2 2 4 a  b  ifodaning qiymatini toping. 13-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 18%, Koreya 77%, Singapur 66%, Rossiya 39% ). Ketma-ketlikning n-hadini toping. 14-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 35%, Singapur 58%, Rossiya 35% ). x ni toping. 15-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 16%, Singapur 55%, Rossiya 26% ). 19 Rasmda tasvirlangan bog‘da kengligi 1 metr bo‘lgan yo‘lak o‘tkazilgan. Bo‘yalgan sohaning yuzini toping. 16-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 46%, Singapur 84%, Rossiya 58%). x ni toping. 17-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Koreya 92%, Singapur 85%, Rossiya 53%). Sumkada 10 ta qizil, 8 ta ko‘k, 4 ta oq shar bor. Yo oq, yo ko‘k shar olinishining ehtimolligini toping. 18-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 25%, Singapur 60%, Rossiya 36%). Rasmda berilgan korobkaga eng ko‘pi bilan nechta kitob sig‘adi? 19 Rasmda tasvirlangan bog‘da kengligi 1 metr bo‘lgan yo‘lak o‘tkazilgan. Bo‘yalgan sohaning yuzini toping. 16-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 46%, Singapur 84%, Rossiya 58%). x ni toping. 17-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 54%, Koreya 92%, Singapur 85%, Rossiya 53%). Sumkada 10 ta qizil, 8 ta ko‘k, 4 ta oq shar bor. Yo oq, yo ko‘k shar olinishining ehtimolligini toping. 18-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 25%, Singapur 60%, Rossiya 36%). Rasmda berilgan korobkaga eng ko‘pi bilan nechta kitob sig‘adi? 20 19-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 13%, Singapur 46%, Rossiya 13%). Rasmda berilgan 5 ta restoranda 12, 18, 19, 21 va 30 ta xodim ishlaydi. Agar 30 ta xodimlari bor restoran 50 ta xodimga ega bo‘lganda mediana va o‘rtacha xodimlar soni qanday o‘zgarar edi? 20-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 45%, Singapur 78%, Rossiya 47%). Rasmda berilgan Xaltada 5 ta qizil va 5 ta ko‘k shar bor. Murod ihtiyoriy ravishda bitta sharni oldi. U qizil ekan. Bundan keyin u bu sharni sumkaga soldi. Keyingi olingan shar qizil bo‘lishining ehtimolligini toping. 21-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 27%, Singapur 76%, Rossiya 48% ). Anna va Jenni 560 so‘mni bo‘lmoqchi. Jenni pulning 3 8 qismini olsa, Anna qancha pulni oladi? 22-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 62%, Singapur 92%, Rossiya 83% ). 23-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 57%, Singapur 92%, Rossiya 79% ). songa eng yaqin sonni toping 20 19-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 13%, Singapur 46%, Rossiya 13%). Rasmda berilgan 5 ta restoranda 12, 18, 19, 21 va 30 ta xodim ishlaydi. Agar 30 ta xodimlari bor restoran 50 ta xodimga ega bo‘lganda mediana va o‘rtacha xodimlar soni qanday o‘zgarar edi? 20-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 45%, Singapur 78%, Rossiya 47%). Rasmda berilgan Xaltada 5 ta qizil va 5 ta ko‘k shar bor. Murod ihtiyoriy ravishda bitta sharni oldi. U qizil ekan. Bundan keyin u bu sharni sumkaga soldi. Keyingi olingan shar qizil bo‘lishining ehtimolligini toping. 21-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 27%, Singapur 76%, Rossiya 48% ). Anna va Jenni 560 so‘mni bo‘lmoqchi. Jenni pulning 3 8 qismini olsa, Anna qancha pulni oladi? 22-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 62%, Singapur 92%, Rossiya 83% ). 23-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 57%, Singapur 92%, Rossiya 79% ). songa eng yaqin sonni toping 21 24-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Rossiya 54% ). Doiraviy diagramma sport magazinida qalpoqchalarning sotilishini ifodalaydi. Jmi bo‘lib 200 ta qalpoqchadan nechtasi oq yoki yashil? 25-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Rossiya 68% ). 36 ni tub ko‘paytuvchilarga yoying 21 24-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Rossiya 54% ). Doiraviy diagramma sport magazinida qalpoqchalarning sotilishini ifodalaydi. Jmi bo‘lib 200 ta qalpoqchadan nechtasi oq yoki yashil? 25-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 49%, Koreya 90%, Rossiya 68% ). 36 ni tub ko‘paytuvchilarga yoying 22 26-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 25%, Gonkong 78%, Rossiya 39% ). 5 3 6 ni verguldan keyin ikkita honagacha taqribiy hisoblang 27-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 51%, Gonkong 74%, Rossiya 72% ). Jadvaldan foydalanib, 2564096 ni 4 ning darajasi ko‘rinishda yozing 28-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 50%, Koreya 88%, Rossiya 62% ). Sonlar o‘qida K nuqtaga mos bo‘lgan sonni yozing 29-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 51%, Gonkong 74%, Rossiya 72% ). 4 14 va 21 kasrlar ekvivalent. ni toping 30-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 70%, Koreya 97%, Rossiya 86% ). 0,125 unli kasrga qaysi kasr ekvivalent? 22 26-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 25%, Gonkong 78%, Rossiya 39% ). 5 3 6 ni verguldan keyin ikkita honagacha taqribiy hisoblang 27-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 51%, Gonkong 74%, Rossiya 72% ). Jadvaldan foydalanib, 2564096 ni 4 ning darajasi ko‘rinishda yozing 28-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 50%, Koreya 88%, Rossiya 62% ). Sonlar o‘qida K nuqtaga mos bo‘lgan sonni yozing 29-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 51%, Gonkong 74%, Rossiya 72% ). 4 14 va 21 kasrlar ekvivalent. ni toping 30-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 70%, Koreya 97%, Rossiya 86% ). 0,125 unli kasrga qaysi kasr ekvivalent? 23 31-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 68%, Singapur 96%, Rossiya 84% ). 3 5 kasrga qaysi kasr ekvivalent? 32-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 70%, Koreya 96%, Rossiya 85% ). Ishchi trubaning 1 5 qismini kesdi. Bu bo‘lak uzunligi 4 metr bo‘lsa, trubaning uzunligini toping. 33-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 37%, Singapur 89%, Rossiya 55% ). Uch nafar do‘st basketbol savatiga koptok tashlayapti. Tashlashlar natijalari jadvalda ko‘rsatilgan. Jadvalni to‘ldiring. 23 31-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 68%, Singapur 96%, Rossiya 84% ). 3 5 kasrga qaysi kasr ekvivalent? 32-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 70%, Koreya 96%, Rossiya 85% ). Ishchi trubaning 1 5 qismini kesdi. Bu bo‘lak uzunligi 4 metr bo‘lsa, trubaning uzunligini toping. 33-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 37%, Singapur 89%, Rossiya 55% ). Uch nafar do‘st basketbol savatiga koptok tashlayapti. Tashlashlar natijalari jadvalda ko‘rsatilgan. Jadvalni to‘ldiring. 24 34-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 42%, Singapur 80%, Rossiya 61% ). Ketma-ketlikning keyingi hadini yozing 35-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Gonkong 89%, Rossiya 54% ). 94 ta tuxumni sig‘imi 5 ta tuxum bo‘lgan kamida nechta korobkaga joylashtirish mumkin? 36-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Taypey 74%, Rossiya 58% ). To‘g‘ri javobni tanlang 37-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 37%, Koreya 86%, Rossiya 63% ). 1 1 3  4 amalni to‘g‘ri bajaring 24 34-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 42%, Singapur 80%, Rossiya 61% ). Ketma-ketlikning keyingi hadini yozing 35-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Gonkong 89%, Rossiya 54% ). 94 ta tuxumni sig‘imi 5 ta tuxum bo‘lgan kamida nechta korobkaga joylashtirish mumkin? 36-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 41%, Taypey 74%, Rossiya 58% ). To‘g‘ri javobni tanlang 37-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 37%, Koreya 86%, Rossiya 63% ). 1 1 3  4 amalni to‘g‘ri bajaring 25 38-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 72%, Singapur 94%, Rossiya 90% ). 39-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 52%, Koreya 94%, Rossiya 53% ). O‘rta hadi 2n bo‘lgan uchta ketma-ket butun sonlar yig‘indisini toping 40-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 90% ). m nafar qiz va n nafar o‘g‘ilbola bayrmda ishtirok etdi. Har biri 2 ta shar olgan bo‘lsa, jami bo‘lib nechta shar bor? 41-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 44%, Taypey 81%, Rossiya 63% ). 2 3 x  x ifodaning ma’nosini ko‘rsating 25 38-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 72%, Singapur 94%, Rossiya 90% ). 39-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 52%, Koreya 94%, Rossiya 53% ). O‘rta hadi 2n bo‘lgan uchta ketma-ket butun sonlar yig‘indisini toping 40-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 73%, Singapur 95%, Rossiya 90% ). m nafar qiz va n nafar o‘g‘ilbola bayrmda ishtirok etdi. Har biri 2 ta shar olgan bo‘lsa, jami bo‘lib nechta shar bor? 41-masala ( dunyo bo‘yicha o‘rtacha 44%, Taypey 81%, Rossiya 63% ). 2 3 x  x ifodaning ma’nosini ko‘rsating 26 15 –yoshli o‘quvchilar uchun PISA masalalaridan namunalar (O‘zbekiston sharoitiga moslashtirilgan) 1-masala (CD disklar savdosi). Quyidagi diagrammada yanvar-iyun oylari davrida 4 nafar xonandaning yangi CD disklari sotilganligi haqida ma’lumot keltirilgan. Yanvar oyida faqat Ozodbek Nazarbekov va Sevara Nazarxonlarning CD disklari sotilganligi ko‘rinib turibdi. Ziyoda va Rayxonaning yangi CD disklari esa fevral oiydan sotilishi boshlandi. 26 15 –yoshli o‘quvchilar uchun PISA masalalaridan namunalar (O‘zbekiston sharoitiga moslashtirilgan) 1-masala (CD disklar savdosi). Quyidagi diagrammada yanvar-iyun oylari davrida 4 nafar xonandaning yangi CD disklari sotilganligi haqida ma’lumot keltirilgan. Yanvar oyida faqat Ozodbek Nazarbekov va Sevara Nazarxonlarning CD disklari sotilganligi ko‘rinib turibdi. Ziyoda va Rayxonaning yangi CD disklari esa fevral oiydan sotilishi boshlandi. 27 1-savol. Aprel oyida Rayxonaning nechta CD diski sotilgan? A. 250 B. 500 C. 1 000 D. 1 270 2-savol. Qaysi oyda Ziyoda CD disk sotilish hajmi bo‘yicha Sevara Nazarxondan o‘tdi? A. Shunday oy yo‘q B. Mart C. Aprel D. May 3-savol. Sevara Nazarxon prodyuseri CD disk sotilish hajmi fevral-iyun oylarida pasayishidan havotirga tushdi. Eng noqulay holatda iyul oyida shu guruhning CD disk sotilish hajmi qanday bo‘lishini baholang. A. 70 ta B. 370 ta C. 670 ta D. 1340 ta Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkilotining (Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)) Xalqaro o‘quvchilarni baholash Dasturi (Programme for International Student Assessment (PISA)) tahliliga ko‘ra, bu masala o‘quvchining ustunli diagramma ko‘rinishda berilgan ma’lumotlarni o‘qish kompetensiyasini baholaydi. Bundan tashqari, 1-2 savollarga oid javobni tekshirish maqsadida o‘quvchi mashhur xonandalar haqida kerakli ma’lumotlarni gazeta, jurnallar va boshqa manbaalar bilan solishtirishi mumkin. Shuning uchun uning umummadaniy kompetensiyalar bilan birga, axborot bilan ishlash kompetensiyasi ham ma’lum darajada shakllanadi. 3 – savol o‘quvchining analiz, sintez, analogiya, umumlashtirish, deduksiya va induksiya usullari yordamida strategik, refleksiv va evristik ko‘rinishdagi matematik tafakkur yurita olish va shu bilan birga shaxs sifatida o‘z-o‘zini rivojlantirish kompetensiyasini baholaydi. Bundan tashqari, 3 savolda moliyaviy havf baholanganligi bois, o‘quvchining unga javob berishda ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasini ham baholanadi. 27 1-savol. Aprel oyida Rayxonaning nechta CD diski sotilgan? A. 250 B. 500 C. 1 000 D. 1 270 2-savol. Qaysi oyda Ziyoda CD disk sotilish hajmi bo‘yicha Sevara Nazarxondan o‘tdi? A. Shunday oy yo‘q B. Mart C. Aprel D. May 3-savol. Sevara Nazarxon prodyuseri CD disk sotilish hajmi fevral-iyun oylarida pasayishidan havotirga tushdi. Eng noqulay holatda iyul oyida shu guruhning CD disk sotilish hajmi qanday bo‘lishini baholang. A. 70 ta B. 370 ta C. 670 ta D. 1340 ta Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkilotining (Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD)) Xalqaro o‘quvchilarni baholash Dasturi (Programme for International Student Assessment (PISA)) tahliliga ko‘ra, bu masala o‘quvchining ustunli diagramma ko‘rinishda berilgan ma’lumotlarni o‘qish kompetensiyasini baholaydi. Bundan tashqari, 1-2 savollarga oid javobni tekshirish maqsadida o‘quvchi mashhur xonandalar haqida kerakli ma’lumotlarni gazeta, jurnallar va boshqa manbaalar bilan solishtirishi mumkin. Shuning uchun uning umummadaniy kompetensiyalar bilan birga, axborot bilan ishlash kompetensiyasi ham ma’lum darajada shakllanadi. 3 – savol o‘quvchining analiz, sintez, analogiya, umumlashtirish, deduksiya va induksiya usullari yordamida strategik, refleksiv va evristik ko‘rinishdagi matematik tafakkur yurita olish va shu bilan birga shaxs sifatida o‘z-o‘zini rivojlantirish kompetensiyasini baholaydi. Bundan tashqari, 3 savolda moliyaviy havf baholanganligi bois, o‘quvchining unga javob berishda ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasini ham baholanadi. 28 2-masala (Mashhur ziyoratgoh). Samarqand shahri O‘zbekistonning eng go‘zal joylardan biri hisoblanadi. 1-savol. Samarqand shahrini 2015 yil 1 iyul-27 avgust kunlari tahminan 200 000 nafar horijiy mexmonlar ziyorat qilishdi. Kuniga dunyo bo‘yicha o‘rtacha nechta horijiy mexmon shaharga tashrif qilishdi? A. 340 B. 710 C. 3400 D. 7100 E.7400 2-savol. Mister Smit mexmonhonasidan Registon maydonigacha masofa 9 km ga teng. U mexmonhonaga kechasi soat 20.00 da qaytishi lozim. Dam olish, ovqatlanish hamda shaharni ziyorat qilganda uning dunyo bo‘yicha o‘rtacha tezligi tahminan 1,5 km/soat ekan. Vaqtida qaytish uchun, Mister Smit mehmonhonadan soat nechada chiqishi kerak? 3-savol. Mister Smit Registon maydonigacha 9 km yurganda qadamlar sonini hisoblaydigan maxsus moslamani ishlatdi. Bu moslama 22500 qadamni belgilanganligi ma’lum bo‘ldi. Mister Smitnng bir qadami o‘rtacha necha santimetr? Bu masalani yechishda o‘quvchilar vaqt, tezlik, masofa kabi kattaliklar bilan hisob-kitob qilish va baholash bilan birga atrof–borliqdagi hodisa va jarayonlarni matematik tilda ifodalay olish orqali matematik tafakkur yurita olish va tahlil qilish kompetensiyalarni namoyon qiladilar. Masala yechish jarayonida o‘quvchilar O‘zbekiston qadimiy shaharlari go‘zalligi bilan xorijiy fuqarolarda naqadar mashhur ekanligini his qilib ma’lum darajada umummadaniy hamda ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasiga erishadilar. 3-masala (patir nonlar). Ikki hil kattalikdagi doira shaklidagi patir nonlar sotilmoqda. Ulardan kichigi diametri 30 sm bo‘lib, narhi 3 pul birligi ekan. Kattasining diametri va narhi mos ravishda 40 sm va 4 pul birligiga teng. Qaysi non arzonroq? Javobingizni asoslab bering. Masala bir necha qadamda yechiladi: 1-qadam. Nonlar silindr shaklida bo‘lsada, ularning qalinligi tahminan bir hil, demak dastlab ularning yuzlarini hisoblash yetarli. 2-qadam. 1-non yuzi 2 125 706,5 r    (sm2), ikkinchisiniki esa 2 400 1256  R    (sm2). 3-qadam. 1-nonning yuz birligining narhi 3 706,5  0,004 , ikkinchisiniki esa 4 1256  0,003 bo‘lgani uchun ikkinchi non birinchisinikiga qaraganda arzonroq ekan. 28 2-masala (Mashhur ziyoratgoh). Samarqand shahri O‘zbekistonning eng go‘zal joylardan biri hisoblanadi. 1-savol. Samarqand shahrini 2015 yil 1 iyul-27 avgust kunlari tahminan 200 000 nafar horijiy mexmonlar ziyorat qilishdi. Kuniga dunyo bo‘yicha o‘rtacha nechta horijiy mexmon shaharga tashrif qilishdi? A. 340 B. 710 C. 3400 D. 7100 E.7400 2-savol. Mister Smit mexmonhonasidan Registon maydonigacha masofa 9 km ga teng. U mexmonhonaga kechasi soat 20.00 da qaytishi lozim. Dam olish, ovqatlanish hamda shaharni ziyorat qilganda uning dunyo bo‘yicha o‘rtacha tezligi tahminan 1,5 km/soat ekan. Vaqtida qaytish uchun, Mister Smit mehmonhonadan soat nechada chiqishi kerak? 3-savol. Mister Smit Registon maydonigacha 9 km yurganda qadamlar sonini hisoblaydigan maxsus moslamani ishlatdi. Bu moslama 22500 qadamni belgilanganligi ma’lum bo‘ldi. Mister Smitnng bir qadami o‘rtacha necha santimetr? Bu masalani yechishda o‘quvchilar vaqt, tezlik, masofa kabi kattaliklar bilan hisob-kitob qilish va baholash bilan birga atrof–borliqdagi hodisa va jarayonlarni matematik tilda ifodalay olish orqali matematik tafakkur yurita olish va tahlil qilish kompetensiyalarni namoyon qiladilar. Masala yechish jarayonida o‘quvchilar O‘zbekiston qadimiy shaharlari go‘zalligi bilan xorijiy fuqarolarda naqadar mashhur ekanligini his qilib ma’lum darajada umummadaniy hamda ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasiga erishadilar. 3-masala (patir nonlar). Ikki hil kattalikdagi doira shaklidagi patir nonlar sotilmoqda. Ulardan kichigi diametri 30 sm bo‘lib, narhi 3 pul birligi ekan. Kattasining diametri va narhi mos ravishda 40 sm va 4 pul birligiga teng. Qaysi non arzonroq? Javobingizni asoslab bering. Masala bir necha qadamda yechiladi: 1-qadam. Nonlar silindr shaklida bo‘lsada, ularning qalinligi tahminan bir hil, demak dastlab ularning yuzlarini hisoblash yetarli. 2-qadam. 1-non yuzi 2 125 706,5 r    (sm2), ikkinchisiniki esa 2 400 1256  R    (sm2). 3-qadam. 1-nonning yuz birligining narhi 3 706,5  0,004 , ikkinchisiniki esa 4 1256  0,003 bo‘lgani uchun ikkinchi non birinchisinikiga qaraganda arzonroq ekan. 29 Bu masala yordamida real ob’ektlarni geometrik figuralar modellari bilan bog‘lay olish, yassi va fazoviy figuralarni tasavvur qila olish, tanib olish va nomlay olish, fazoviy figuralarni ularning tekislikdagi ko‘rinishlari bilan bog‘lay olish, yuz va hajmlar formulalaridan foydalanib hisoblay olish va baholash, proporsiyalarga oid amaliy va o‘quv masalalarni yecha olish kompetensiyalari bilan birga analiz analiz, analogiya, deduksiya usullari yordamida strategik va evristik tafakkur yurita olish, atrof– borliqdagi hodisa va jarayonlarni matematik tilda ifodalay olish va tahlil qilish kompetensiyalari baholanadi. Bundan tashqari, bu masalada o‘quvchining kommunikativ (o‘z fikrlarni aniq va ravon ifodalash orqali) va ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyalarini ham baholanadi. Quyida biz masalalar namunalarini keltiramiz: 1-masala (Krovatni o‘rash). Ishchi uzunligi 32 metr taxtadan hovlidagi krovat atrofini chegaralamoqchi. U quyidagi shakllardan qaysi birini tanlab olish imkoniyatiga ega? 2-masala (Pisseriya). Pissa restoranida ikki hil pissa buyurish mumkin: pishloqli va pomidorli. Roza bulardan tashqari unga qo‘shimcha tarzda 4 ta narsadan birortasini qo‘shtirmoqchi: olivka, kolbasa, qo‘ziqorin, salyami. Nechta variantda pissa buyurish mumkin? 3-masala (So‘v to‘ldirish jarayoni). Rasmda so‘vga mo‘ljallangan idish tasvirlangan. 29 Bu masala yordamida real ob’ektlarni geometrik figuralar modellari bilan bog‘lay olish, yassi va fazoviy figuralarni tasavvur qila olish, tanib olish va nomlay olish, fazoviy figuralarni ularning tekislikdagi ko‘rinishlari bilan bog‘lay olish, yuz va hajmlar formulalaridan foydalanib hisoblay olish va baholash, proporsiyalarga oid amaliy va o‘quv masalalarni yecha olish kompetensiyalari bilan birga analiz analiz, analogiya, deduksiya usullari yordamida strategik va evristik tafakkur yurita olish, atrof– borliqdagi hodisa va jarayonlarni matematik tilda ifodalay olish va tahlil qilish kompetensiyalari baholanadi. Bundan tashqari, bu masalada o‘quvchining kommunikativ (o‘z fikrlarni aniq va ravon ifodalash orqali) va ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyalarini ham baholanadi. Quyida biz masalalar namunalarini keltiramiz: 1-masala (Krovatni o‘rash). Ishchi uzunligi 32 metr taxtadan hovlidagi krovat atrofini chegaralamoqchi. U quyidagi shakllardan qaysi birini tanlab olish imkoniyatiga ega? 2-masala (Pisseriya). Pissa restoranida ikki hil pissa buyurish mumkin: pishloqli va pomidorli. Roza bulardan tashqari unga qo‘shimcha tarzda 4 ta narsadan birortasini qo‘shtirmoqchi: olivka, kolbasa, qo‘ziqorin, salyami. Nechta variantda pissa buyurish mumkin? 3-masala (So‘v to‘ldirish jarayoni). Rasmda so‘vga mo‘ljallangan idish tasvirlangan. 30 Boshida unda so‘v yo‘q. Bundan keyin u bir sekundda bir litr tezlikda to‘ldirilmoqda. Suv to‘ldirish jarayoni qaysi grafikda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 4-masala (Zamonaviy bino). Zamonaviy arxitekturada ayrim binolar nostandart ko‘rinishga ega. Quyidagi rasmda 20-qavatli binoning kompyuter modeli va birinchi qavatning plani yo‘nalishlari (N-shimol, W-g‘arb, E-sharq, S-janub) bilan berilgan. 30 Boshida unda so‘v yo‘q. Bundan keyin u bir sekundda bir litr tezlikda to‘ldirilmoqda. Suv to‘ldirish jarayoni qaysi grafikda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 4-masala (Zamonaviy bino). Zamonaviy arxitekturada ayrim binolar nostandart ko‘rinishga ega. Quyidagi rasmda 20-qavatli binoning kompyuter modeli va birinchi qavatning plani yo‘nalishlari (N-shimol, W-g‘arb, E-sharq, S-janub) bilan berilgan. 31 Birinchi qavat kirish va dukonlardan, qolgan qavatlar esa xonadonlardan tashkil topgan. Har ikki ketma- ket qavatlar planlari bir hil bo‘lsada, ular kichik burchakka burilishi bilan farqlanib turibdi. Silindr har qavatda to‘xtash imkoniyatga ega bo‘lgan liftga mo‘ljallangan. Quyidagi rasmda binoga ikki nuqtai nazardan qo‘rinishlari tasvirlangan. 1-savol. Bino qaerdan ko‘rilganda birinchi ko‘rinish hosil bo‘ladi? (Javoblar variantlari: N, W, E, S). 2-savol. Bino qaerdan ko‘rilganda ikkinchi ko‘rinish hosil bo‘ladi? (Javoblar variantlari: N-W, N-E, S-W, S-E) 3-savol. 1 nchi va 10-qavatlar bir biriga nisbatan qanday burchak ostida joylashgan? Chizmada ko‘rsating. 5-masala (Qadamlar). 31 Birinchi qavat kirish va dukonlardan, qolgan qavatlar esa xonadonlardan tashkil topgan. Har ikki ketma- ket qavatlar planlari bir hil bo‘lsada, ular kichik burchakka burilishi bilan farqlanib turibdi. Silindr har qavatda to‘xtash imkoniyatga ega bo‘lgan liftga mo‘ljallangan. Quyidagi rasmda binoga ikki nuqtai nazardan qo‘rinishlari tasvirlangan. 1-savol. Bino qaerdan ko‘rilganda birinchi ko‘rinish hosil bo‘ladi? (Javoblar variantlari: N, W, E, S). 2-savol. Bino qaerdan ko‘rilganda ikkinchi ko‘rinish hosil bo‘ladi? (Javoblar variantlari: N-W, N-E, S-W, S-E) 3-savol. 1 nchi va 10-qavatlar bir biriga nisbatan qanday burchak ostida joylashgan? Chizmada ko‘rsating. 5-masala (Qadamlar). 32 Rasmda insonning qadamlari izlari tasvirlangan. Ma’lumki erkaklar uchun quyidagi taqribiy formula o‘rinli: 140 n p  , bu yerda n – bir minutda bosilgan qadamlar soni, P - qadam uzunligi (metrlarda). 1-savol. Agar bu formula Samandarning yurishi uchun o‘rinli bo‘lsa, va Samandar bir minutda 70 ta qadam bosgan bo‘lsa, uning qadami necha metr? Yechim jarayonini yozib bering. 2-savol. Iskandarning qadam uzunligi 0,80 metrga teng. Agar formula uning yurishi uchun o‘rinli bo‘lsa, uning tezligini km/soatda va metr/minutda ifodalang. Yechim jarayonini yozib bering. 6-masala (Piramidasimon uy). Tomi piramida shaklida bo‘lgan uy fotoso‘rati berilgan. O‘quvchi kerakli o‘lchashlarni bajarib uning geometrik modelini qurdi 32 Rasmda insonning qadamlari izlari tasvirlangan. Ma’lumki erkaklar uchun quyidagi taqribiy formula o‘rinli: 140 n p  , bu yerda n – bir minutda bosilgan qadamlar soni, P - qadam uzunligi (metrlarda). 1-savol. Agar bu formula Samandarning yurishi uchun o‘rinli bo‘lsa, va Samandar bir minutda 70 ta qadam bosgan bo‘lsa, uning qadami necha metr? Yechim jarayonini yozib bering. 2-savol. Iskandarning qadam uzunligi 0,80 metrga teng. Agar formula uning yurishi uchun o‘rinli bo‘lsa, uning tezligini km/soatda va metr/minutda ifodalang. Yechim jarayonini yozib bering. 6-masala (Piramidasimon uy). Tomi piramida shaklida bo‘lgan uy fotoso‘rati berilgan. O‘quvchi kerakli o‘lchashlarni bajarib uning geometrik modelini qurdi 33 Modelda ABCD kvadrat, EFGHKLMN –parallelepiped. E, F, G, H nuqtalar mos ravishda AT, BT, CT va DT kesmalarning o‘rtalari. Modeldagi barcha qirralar uzunligi 12 ekan. 1-savol. ABCD yuzini hisoblang. 2-savol. EF uzunligini hisoblang. V2 daraja bitiruvchilari uchun TIMSS masalalaridan namunalar 1-masala. 2 y ax bx c    funksiya grafigi quyidagicha: , , a b c ni toping. Yechimingizni yozing. 33 Modelda ABCD kvadrat, EFGHKLMN –parallelepiped. E, F, G, H nuqtalar mos ravishda AT, BT, CT va DT kesmalarning o‘rtalari. Modeldagi barcha qirralar uzunligi 12 ekan. 1-savol. ABCD yuzini hisoblang. 2-savol. EF uzunligini hisoblang. V2 daraja bitiruvchilari uchun TIMSS masalalaridan namunalar 1-masala. 2 y ax bx c    funksiya grafigi quyidagicha: , , a b c ni toping. Yechimingizni yozing. 34 2-masala Rasmda ( ) y  f x funksiya grafigi tasvirlangan. A,B,C sohalarning yuzlari mos ravishda 4,8, 0,8 va 2 kvadrat birlikka teng bo‘lsa 4 2 ( ) f x dx  ni toping. 3-masala. Radiusi r ga teng bo‘lgan yarim aylana shakldagi xonada arxitektor 10 ta oyna qo‘ymoqchi. Har bir oynaning kengligini toping. 34 2-masala Rasmda ( ) y  f x funksiya grafigi tasvirlangan. A,B,C sohalarning yuzlari mos ravishda 4,8, 0,8 va 2 kvadrat birlikka teng bo‘lsa 4 2 ( ) f x dx  ni toping. 3-masala. Radiusi r ga teng bo‘lgan yarim aylana shakldagi xonada arxitektor 10 ta oyna qo‘ymoqchi. Har bir oynaning kengligini toping. 35 4-masala . Sofiya cos y x x   funksiya grafigini o‘rganmoqda. U A nuqtaga o‘tkazilgan o‘rinma burchak koeffitsienti B nuqtaga o‘tkazilgan o‘rinma burchak koeffitsienti bilan bir hil ekanligini aytib o‘tdi. Bu to‘g‘rimi? Javobingizni asoslang. 5-masala . A(1,-2) , B(3,4) nuqtalardan o‘tuvchi l to‘g‘ri chiziq PQ to‘g‘ri chiziqqa parallel bo‘ladimi? Javobingizni asoslang. 35 4-masala . Sofiya cos y x x   funksiya grafigini o‘rganmoqda. U A nuqtaga o‘tkazilgan o‘rinma burchak koeffitsienti B nuqtaga o‘tkazilgan o‘rinma burchak koeffitsienti bilan bir hil ekanligini aytib o‘tdi. Bu to‘g‘rimi? Javobingizni asoslang. 5-masala . A(1,-2) , B(3,4) nuqtalardan o‘tuvchi l to‘g‘ri chiziq PQ to‘g‘ri chiziqqa parallel bo‘ladimi? Javobingizni asoslang.