6-sinf uchun “Qadimgi Yunoniston olimlari
va mutafakkirlari“
DARS ISHLANMASI
6-sinf Qadimgi dunyo tarixi
Mavzu:Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari.
Darsning maqsadi:
A.Ta’limiy : O’quvchilarga yunon olimlari va faylasuflari kashfiyotlari va yutuqlari
haqida bilim berish;
B. Tarbiyaviy : O’quvchilarda odamiylik, yaxshilik,mehribonlik, sabr, matonat va
jasurlik sifatlarini tarbiyalash;
S. Rivojlantiruvchi: Ma’naviy qarashlarini kengaytirish va mantiqiy fikrlash
qobiliyatlarini o’stirish.
Kompitensiya:
-o’z fikrlarini yozma va og’zaki bayon eta olish;
-manbalarni solishtira olish;
-axborotlar bilan ishlay olish;
-madaniy merosni avaylab-asrash;
-ma’naviy kamolotga intilish.
Dars turi: Yangi bilim berish.
Dars uslubi: “Savol- javob” , “Juftini top”, oddiy boshqotirmalar,”Teskari test”
usuli.
Dars jihozi: Mavzuga oid rasmlar,tarqatmalar, test,o’quv filmi,darslik,jadval.
Tahkiliy qism
5 daqiqa
O’gan mavzuni so’rash
10 daqiqa
Yangi mavzu bayoni
15 daqiqa
Mustahkamlash
10 daqiqa
O’quvchilarni baholash
3 daqiqa
Uyga vazifa
2 daqiqa
Darsning borishi
I.Tashkiliy qism: a) salomlashish; b) davomatni aniqlash.
s)ma’naviyat daqiqasi o’tkazish.
II.O’tgan mavzuni so’rash.
1-topshiriq savol-javob.
- Qadimgi Yunoniston o’qituvchilari oldiga qanday maqsad qo’ygan edi?
- Gomerning “Odisseya” qahramonlik dostonida nimalar haqida hikoya qilinadi?
- Gomer qaysi dostonda Troya oti haqida afsonani tasvirlaydi?
- Qadimgi Yunonistonda teatr qanday ko’rinishda bo’lgan?
- Qaysi yunon haykaltaroshini bilasiz?
2-topshiriq “Teskari test” usuli. Javob variantlari keltirilgan va ular ichida javobi
ko’rsatilgan, lekin savollari berilmagan test topshirig’i bo’lib , uni oddiy test turidan
farqi o’quvchilar tomonidan javob topilishi emas,aksincha savolini to’ri qo’yilishi
kerak.
1__________________________________________________________________
__________?
A)Mil.av.776-yilda. B)Mil.av.780-yilda. C).Mil.av.786-yilda. D).Mil.av. 779-
yilda.
2__________________________________________________________________
__________?
A) “Arilar”. B) “Baqalar”. C) “Qushlar”. D. Barcha javoblar to’g’ri.
3__________________________________________________________________
__________?
A)Miron. B). Fidiy. C). Sokrat. D) Sofokl.
2-topshiriq savollari:
1.Dastlabki olimpiada o’yinlari qachon o’tkazilgan?
2.Aristofan asarlarini toping?
3. “Disk uloqtiruvchi “ haykaltaroshlik asari muallifini toping?
III.Yangi mavzu bayoni
Qadimgi Yunonistonda bemalol suhbat qurish va istalgan savolga javob olish
imkoni bo`lgan donishmandlar, hayot murabbiylari sifatida bilishgan. Yunon
mutafakkirlari Olam tuzilishi va inson hayoti ma`nosini tushuntirishga harakat qilib
ko`rishgan. Ular o`simliklar, hayvonlar, inson tanasi, Quyosh va yulduzlarni
o`rganishgan.
Mashhur yunon faylasufi Geraklit Yer yuzidagi hamma narsa olovdan kelib
chiqqan deya uqtirar edi. «Bir daryoga ikkinchi marta sho`ng`ib bilmaysan»,
«Hamma narsa oqadi, hech narsa bir joyda turmaydi» degan mashhur hikmatlar unga
mansubdir.
Frakiyalik Demokrit degan faylasuf Geraklit fikriga e`tiroz bildirgan,bizni
qurshab turgan hamma narsa ko`zga ko`rinmay mayda-mayda zarralar – atomlardan
tashkil topgan degan ma`nodagi fikrni bayon etgan edi.
Yunon faylasufi Diogen.
Yunon faylasufi Diogen Insonda hech qanday ehtiyojlar bo`lmasligi shart degan
fikrni o`z ta`limotiga asos qilib oldi. Hayotdagi barcha qulayliklardan voz
kechgan Diogen bir bochkada kun kechirgan. Makedoniyalik Aleksandr undan:
«Senga qanday yordam berishim mumkin?» deb so`raganida, Diogen: «Nariroq
tursangchi, quyoshni to`sib qo`yding!» deya kinoya qilgan ekan.
Miloddan avvalgi V asrda yashagan Gerodot tarix bo`yicha bir kitob yozadi.
Misr, Mesopotamiya va Shimoliy Qora dengiz bo`yi koloniyalari bo`ylab sayohatini
nihoyasiga yetkazganda Gerodotni hali Yunonistonda birov tanimas edi. O`z
vatandoshlarini
«Yunon-fors
urushlari
to`g`risidagi
tarix»
asari
bilan
tanishtirganidan so`ng birdaniga mashhur kishiga aylan-di. Tirikligidayoq
Gerodotga «tarix otasi» degan faxrli unvon berilgan edi.
Tarix otasi Gerodot.
Qadimgi yunon olimi Aristotel to`plangan bilimlarni alohida tarmoqlarga ajratdi
va ularni mustaqil fanlar sifatida ta`riflab berdi.
Barcha zamonlarda olimlar ilmiy masala yechimini topgan yunon fizigi va
matematigi Arximedning «Evrika!» «Evrika!» (Topdim, topdim!») qiyqirig`ini
takrorlab yurishadi. Ehtimol, bu bir afsonadir, ammo yunonlar to`la ishonch bilan
Arximed ko`zgular tizimidan foydalanib yorug`likni bitta yo`nalishga jamlagani va
yunonlar ustiga hujum qilib kelayotgan rimliklarning kemalarini yondirib yuborgani
haqida to`la ishonch bilan hikoya qilib berishadi. Arximed richag qonunini ishlab
chiqdi va mashhur bo`lib ketgan bir iborani aytdi: «Menga tayanch nuqtasini topib
bering, Yerni ostin-ustin qilib tashlayman!»
Arximed boshi bilan ilm dengiziga sho`ng`igan olim timsoliga aylangan.
Rimliklar uning jonajon shahri Sirakuzni bosib olganlarida qumda chizmalar
chizgancha matematikaga oid bir masalani yechishga urinib o`tirgan ekan. Rimlik
askar yetib kelganida: «Mening chizmalarimga qo`1 tekkizmagin!» deyishga
