Fuqarolik protsessual huquqi Mavzu: Ish yuritishni tugatish Reja: Ish yuritishni tugatish tushunchasi va asoslari Ish yuritishni tugatish tartibi Ish yuritishni tugatish oqibatlari Ish yuritishni tugatish tushunchasi Ish yuritishni tugatish — bu sud yoki boshqa huquqiy organ tomonidan ko‘rilayotgan ishning muhokama va qaror qabul qilish jarayonlarini yakunlash va ishga oid barcha hujjatlarni tartibga solib, arxivlash jarayonidir. Bu bosqichda sud qarorining kuchga kirishi va unga asosan chiqarilgan hujjatlarning qonuniy rasmiylashtirilishi ta'minlanadi. Fuqarolik protsessual huquqida ish yuritishni tugatish, shuningdek, huquqiy jarayonlarning shaffofligi va tizimning samaradorligini oshirishga xizmat qiladi. Ish yuritishni tugatishni muhum jihatlari 1. Sud ishining tugallanishi: Ish yuritishni tugatish, sud tomonidan ko‘rib chiqilayotgan ishning yakunlanishini anglatadi. Sudning qarori chiqarilgach, sud ishi tugallangan deb hisoblanadi. Bu qaror kuchga kirishi uchun huquqiy jarayonlarning barcha talablariga muvofiq rasmiylashtirilishi kerak. 2. Qaror chiqarish va uning ijro etilishi: Ish yuritishni tugatish jarayonida sud qarori rasmiylashtiriladi va tegishli hujjatlar tayyorlanadi. Qaror ijro etish uchun ko‘rib chiqiladi, shuningdek, taraflarga qonuniy asoslangan hujjatlar taqdim etiladi. Qaror ijro qilinganda, bu huquqiy munosabatlarning yakunlanishi va taraflar o‘rtasidagi nizoning hal qilinishi ta'minlanadi. 3. Hujjatlarni tartibga solish va arxivlash: Ish yuritishni tugatish jarayoni davomida barcha hujjatlar tartibga solinadi, tahlil qilinadi va saqlanish uchun arxivga topshiriladi. Bu jarayon, hujjatlarning kelajakda qayta ishlatilishi yoki tekshirilishi uchun zarur bo‘lgan asosiy amaldir. 4. Protsessual qonunlar va me'yorlar: Ish yuritishni tugatish jarayoni protsessual qonunlar va me'yorlarga asoslanadi. Har bir davlatda ushbu jarayon uchun belgilangan aniq qonun va tartiblar mavjud. Masalan, O‘zbekiston Respublikasi fuqarolik protsessual kodeksida ish yuritishni tugatish tartib-qoidalari aniq belgilangan bo‘lib, bu kodeksga muvofiq sud ishlarini ko‘rib chiqish va ularni tugatishning barcha bosqichlari tartibga solinadi. Sud quyidagi hollarda ish yuritishni tugatadi 2) fuqarolik ishlari bo‘yicha sudning, iqtisodiy sudning yoki ma’muriy sudning yoxud chet davlat vakolatli sudining ayni bir taraflar o‘rtasidagi, ayni bir predmet to‘g‘risidagi va ayni bir asoslar bo‘yicha nizo yuzasidan qonuniy kuchga kirgan hal qiluv qarori yoki da’vogarning arz qilingan talablaridan voz kechishini qabul qilish to‘g‘risidagi yoxud taraflarning kelishuv bitimini tasdiqlash haqidagi ajrimi mavjud bo‘lsa; 3) da’vogar arz qilingan talablaridan voz kechgan va sud bu voz kechishni qabul qilgan bo‘lsa; 4) taraflar kelishuv bitimi tuzgan va u sud tomonidan tasdiqlangan bo‘lsa; 5) hakamlik sudining ayni bir taraflar o‘rtasidagi, ayni bir predmet to‘g‘risidagi va ayni bir asoslar bo‘yicha nizo yuzasidan hal qiluv qarori mavjud bo‘lsa, bundan sud hakamlik sudining hal qiluv qarorini majburiy ijro etish uchun ijro varaqasini berishni rad etgan hollar mustasno; 6) ish bo‘yicha taraflardan biri bo‘lgan fuqaroning vafotidan so‘ng nizoli huquqiy munosabat huquqiy vorislikka yo‘l qo‘ymasa; 1) ish fuqarolik ishlari bo‘yicha sudga, iqtisodiy sudga yoki ma’muriy sudga taalluqli bo‘lmasa; Ish yuritishni tugatish Ish yuritishni tugatish tartibi, huquqiy jarayonning yakuniy bosqichini tashkil etadi. Bu jarayon, sud yoki boshqa huquqiy organlarda ko‘rilgan ishning rasmiy tarzda tugallanishini va uning qonuniy rasmiylashtirilishini ta'minlaydi. Ish yuritishni tugatish tartibi, sudning qaror chiqarishidan tortib, hujjatlarni arxivlashgacha bo‘lgan barcha amallarni o‘z ichiga oladi. Ushbu jarayon, sud ishining qonuniy kuchga kirishini va undan keyin amalga oshiriladigan ijro etish choralari uchun zarur bo‘lgan huquqiy asosni yaratadi.