Absorbsiya jarayonini olib borish usullari

Yuklangan vaqt

2024-10-10

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

3

Faytl hajmi

90,4 KB


 
 
 
 
 
 
Absorbsiya jarayonini olib borish usullari 
 
 
Reja: 
1.Parallel yo’nalishli sxema.  
2.Qarama - qarshi yo’nalishli sxema.  
3.Absorbent yoki gaz fazaning retsirkulyatsiyali sxemalari.   
   
Asosiy tushuncha va atamalar 
Parallel yo’nalishli; qarama - qarshi yo’nalishli; bir pog`onali, qisman 
restirkulyastiyali; ko’p pog`onali, qisman restirkulyastiyali. 
 
1.Parallel yo’nalishli sxema. 
 
 
 Parallel yo‟nalishli sxemasida gaz oqim va absorbent parallel (bir xil) 
yo’nalishda harakatlanadi. Absorberga kirishda, absorbtiv konstentrastiyasi katta 
bo’lgan gaz faza, absorbtiv konstentrastiyasi past bo’lgan suyuq faza bilan 
kontaktda bo’lsa, qurilmadan chiqishda esa – absorbtiv konstentrastiyasi kichik 
bo’lgan gaz faza, absorbtiv konstentrastiyasi yuqori bo’lgan suyuqlik bilan o’zaro 
ta’sirda bo’ladi.  
 
2.Qarama - qarshi yo’nalishli sxema. 
 
 
Qarama - qarshi yo‟nalishli sxemada ko’rsatilgan. Ushbu sxemali 
absorberlarning 
bir 
uchida 
absorbtiv 
konstentrastiyasi 
yuqori 
gaz 
va 
suyuqlikto’qnashuvda bo’lsa, ikkinchi uchida esa - konstentrastiyalari past fazalar 
Absorbsiya jarayonini olib borish usullari Reja: 1.Parallel yo’nalishli sxema. 2.Qarama - qarshi yo’nalishli sxema. 3.Absorbent yoki gaz fazaning retsirkulyatsiyali sxemalari. Asosiy tushuncha va atamalar Parallel yo’nalishli; qarama - qarshi yo’nalishli; bir pog`onali, qisman restirkulyastiyali; ko’p pog`onali, qisman restirkulyastiyali. 1.Parallel yo’nalishli sxema. Parallel yo‟nalishli sxemasida gaz oqim va absorbent parallel (bir xil) yo’nalishda harakatlanadi. Absorberga kirishda, absorbtiv konstentrastiyasi katta bo’lgan gaz faza, absorbtiv konstentrastiyasi past bo’lgan suyuq faza bilan kontaktda bo’lsa, qurilmadan chiqishda esa – absorbtiv konstentrastiyasi kichik bo’lgan gaz faza, absorbtiv konstentrastiyasi yuqori bo’lgan suyuqlik bilan o’zaro ta’sirda bo’ladi. 2.Qarama - qarshi yo’nalishli sxema. Qarama - qarshi yo‟nalishli sxemada ko’rsatilgan. Ushbu sxemali absorberlarning bir uchida absorbtiv konstentrastiyasi yuqori gaz va suyuqlikto’qnashuvda bo’lsa, ikkinchi uchida esa - konstentrastiyalari past fazalar  
 
o’zaro ta’sirda bo’ladi. Qarama - qarshi yo’nalishli sxemalarda parallel 
yo’nalishliga qaraganda, absorbentdagi absorbtiv eng yuqori qiymatiga erishsa 
bo’ladi. Lekin, jarayonning o’rtacha harakatga keltiruvchi kuchi parallel 
yo’nalishliga nisbatan kam bo’lgani uchun, qarama - qarshi yo’nalishli 
absorberning gabarit o’lchamlari katta bo’ladi. 
  
3.Absorbent yoki gaz fazaning retsirkulyatsiyali sxemalari.  
  
 
Absorbent yoki gaz fazaning restirkulyastiyali sxemalarida absorbent ko’p 
marta o’tadi. absorbent bo’yicha restirkulyastiyali sxema keltirilgan. Bunda, gaz 
faza absorberning tepa qismidan kirib, past qismidan chiqib ketsa, suyuq faza esa 
qurilmadan bir necha marta qaytarib o’tkaziladi.  
 
 Absorbent qurilmaning tepa qismiga uzatiladi va gaz fazasiga qarama - 
qarshi yo’nalishda harakatlanadi. Yangi, xb konstentrastiyali absorbent 
absorberdan chiqayotgan suyuq faza bilan aralashishi natijasida uning 
konstentrastiyasi xs ga ko’tariladi.  
 
 Jarayonning ishchi chizig`i u-x diagrammada AV to’g`ri chizig`i bilan 
ifodalanadi. Absorbtivning aralashtirishdan keyingi konstentrastiyasi xs ni moddiy 
balans tenglamasidan topish mumkin.Agar, absorberga kirishdagi absorbent 
miqdorini yangi absorbent miqdoriga nisbatini n deb belgilasak, moddiy balans 
tenglamasi ushbu ko’rinishda yoziladi: 
 
 
o’zaro ta’sirda bo’ladi. Qarama - qarshi yo’nalishli sxemalarda parallel yo’nalishliga qaraganda, absorbentdagi absorbtiv eng yuqori qiymatiga erishsa bo’ladi. Lekin, jarayonning o’rtacha harakatga keltiruvchi kuchi parallel yo’nalishliga nisbatan kam bo’lgani uchun, qarama - qarshi yo’nalishli absorberning gabarit o’lchamlari katta bo’ladi. 3.Absorbent yoki gaz fazaning retsirkulyatsiyali sxemalari. Absorbent yoki gaz fazaning restirkulyastiyali sxemalarida absorbent ko’p marta o’tadi. absorbent bo’yicha restirkulyastiyali sxema keltirilgan. Bunda, gaz faza absorberning tepa qismidan kirib, past qismidan chiqib ketsa, suyuq faza esa qurilmadan bir necha marta qaytarib o’tkaziladi. Absorbent qurilmaning tepa qismiga uzatiladi va gaz fazasiga qarama - qarshi yo’nalishda harakatlanadi. Yangi, xb konstentrastiyali absorbent absorberdan chiqayotgan suyuq faza bilan aralashishi natijasida uning konstentrastiyasi xs ga ko’tariladi. Jarayonning ishchi chizig`i u-x diagrammada AV to’g`ri chizig`i bilan ifodalanadi. Absorbtivning aralashtirishdan keyingi konstentrastiyasi xs ni moddiy balans tenglamasidan topish mumkin.Agar, absorberga kirishdagi absorbent miqdorini yangi absorbent miqdoriga nisbatini n deb belgilasak, moddiy balans tenglamasi ushbu ko’rinishda yoziladi:  
 
 
 
 
Absorbent harakat tezligi ortishi bilan massa berish koeffistienti ko’payadi, bu 
esa o’z navbatida massa o’tkazish koeffistientini o’sishiga olib keladi. 
 
Qiyin eruvchan gazlarni absorbsiya qilish paytida absorbentni restirkulyastiya 
qilish usulini qo’llash maqsadga muvofiqdir. Agar, absorbtiv restirkulyastiya qilsa, gaz 
fazasida massa berish koeffistienti ko’payadi. Bu usul yaxshi eriydigan gazlarni 
absorbsiya qilishda yuqori samara beradi. 
Nazorat savollari. 
 
1. Parallel yo’nalishli sxema,  
2. Qarama - qarshi yo’nalishli sxema,  
3. Absorbent yoki gaz fazaning retsirkulyatsiyali sxemalari.   
 
Absorbent harakat tezligi ortishi bilan massa berish koeffistienti ko’payadi, bu esa o’z navbatida massa o’tkazish koeffistientini o’sishiga olib keladi. Qiyin eruvchan gazlarni absorbsiya qilish paytida absorbentni restirkulyastiya qilish usulini qo’llash maqsadga muvofiqdir. Agar, absorbtiv restirkulyastiya qilsa, gaz fazasida massa berish koeffistienti ko’payadi. Bu usul yaxshi eriydigan gazlarni absorbsiya qilishda yuqori samara beradi. Nazorat savollari. 1. Parallel yo’nalishli sxema, 2. Qarama - qarshi yo’nalishli sxema, 3. Absorbent yoki gaz fazaning retsirkulyatsiyali sxemalari.