Mavzu: Aniq va tabiiy fanlar rivoji O’tilgan mavzu bo’yicha bilimlarni sinash Harbiy soha Binokorlik Harbiy soha Kim? Eyfel Vyelye 1888 – yil Qachon? 1884 –yil Dinamit Minora Nima? O’tilgan mavzu bo’yicha bilimlarni sinash Harbiy soha Binokorlik Harbiy soha A. Nobel Eyfel Vyelye 1888 – yil 1889 – yil 1884 –yil Dinamit Minora Tutunsiz porox O’tilgan mavzu bo’yicha blitss savol – javob 1. Birinchi avtomobil qachon yaratildi? 1885 – yil 2. Radio kim tomonidan yaratildi? Popov 3. 1903 yilda kimlar 1- samolyotda uchdilar? Aka – uka Uilber va Orvill Raytlar 4. Samolyotlarni avtomatik boshqarish qaysi davlatda ixtiro qilindi? AQSH 5. G. Gersning izlanishi qaysi sohada yangi ixtirolarni yuzaga kelishiga sabab bo’ldi? Radio telefon Tabiat ilmining taraqqiy etishi - Olam to’g’risidagi eski tasavvurlarning idiziga bolta urdi. - Fan yanada ixtisoslashtirildi. Fanlar o’zaro birlashib, fizika bilan kimyo chegarasida mustaqil fizika – kimyo paydo bo’ldi - Fan - texnika inqilobiga yo’l ochib berdi - Bilimlarning yangi tarmog’i – texnika fanlari vujudga keldi Matematika, fizika va kimyo sohasi namoyondalari  N. I. Lobachevskiy  Y. Beltrami  N. Y. Jukovskiy  P. N. Lebedev  U. Kurks  J. Tomson  M. Skladovskaya-Kyuri  Peyr Kyuri  Ernest Rezerford  Albert Eynshteyn  D. I. Mendeleyev  V. K. Rentgen  I. P. Pavlov Rus olimi Italyan olimi Rus olimi Rus olimi Ingliz olimi Ingliz olimi Polyak olimasi Fransuz fizigi Ingliz fizigi Nemis olimi Rus kimyogari Nemis fizigi Rus fiziologi 1969 – yil D. I. Mendelleyev Kimyoviy elementlar davriy jadvali M. Skla- dovskaya- Kyuri va Peyr Kyuri Albert Eynshteyn Ernest Rezerford G. Mendel N. Y. Jukovskiy Poloniy, Radiy Elementla- rini yaratdi Nisbiylik nazariyasig a asos soldi Atomning Planetar modelini yaratdi Irsiyat qonunlarini kashf etdi Aerodina- mikada qanotning ko’tarish kuchini aniqlash formulasini yaratdi Tabitshunoslikda Charlz Darvin “Turlarning kelib chiqishi” asari bilan Tabiatshunoslik fanida to’ntarilish qildi Dunyo bo’ylab besh yillik sayohatidan so’ng Odam ham evolyutsiya(uzoq rivojlanish) mahsuli ekanligi haqidagi xulosaga keldi Mikrobiologiya  - Lui Paster – Mikrobiologiya va Immunobio- logiya faniga asos soldi, mahsulotlarning achish jarayoni mikroblar keltirib chiqaradigan biologik jarayonligini isbotlab, oziq – ovqat mahsulotlarini stterillash va pasterlash usullarini yaratdi, emlash usullarini yaratdi va uning bu izlanishlari immunitet haqidagi fan yaratilishiga asos bo’ldi. Lui Pasterning ushbu izlanishlari Mikrobiologiya fanida inqilobiy o’zgarishga olib keldi 1895 – yil Velgelm Konrad Rentgen “X nurlar” ko’rinmas nurlarni kashf etdi Fizika sohasidagi kashfiyoti tibbiyotga yordam berdi. Fiziklar orasida birinchilardan Nobel mukofotini oldi Tibbiyot sohasida ham katta yutuqlarga erishildi.  K. Eber ichterlama  Lyofler bug’ma tug’duruvchi mikrobni topdi.  Nemis olimi Robert Kox esa epedemiyalarga qarshi proflaktik choralarni birinchilardan ishlab chiqdi  Rus olimi I. Mechnikov esa organizmlarni mikroblardan himoya qilish haqida yangi ta’limot yaratdi.  Bu esa o’z – o’zidan tibbiyotda hali ma’lum bo’lmagan ko’plab kasalliklarni davolash orqali insonlarning hayotini saqlab qolinishiga olib keldi O’ylab ko’ring-a bugungi kunda biologiya, kimyo, fizika va tibbiyotni bir – biridan ajratgan holda rivojlanishini tasavvur qilish mumkinmi? Albatta yo’q. Bugungi mavzumizdagi qarashlar kashfiyotlar, ixtirolar biz uchun oddiy tuyulishi mumkin balki biz uni boshqa fanlardan o’tib takrorlanganimizdandir. Lekin mana shu oddiylik XX asr ikkinchi yarmida fan texnika inqilobiga yo’l ochib berdi. Bilimlarning yangi tarmog’i – texnika fanlari vujudga kelishini ta’minladi. Demak biz ham bir butun va birga harakat qilishimiz davlatimiz taraqqiyoti va xavfzligini ta’minlaydi. Uyga vazifa 1. Kimning izlanishlari immunitet haqidagi fanning yaratilishiga asos bo’ldi? 2. Kimning kashfiyoti aerodinamika taraqqiyoti uchun asos bo’ldi? 3. Sil kasalligini keltirib chiqaruvhchi mikrob nomi ? 4. Poloniy va radiyni Medeleyev davriy jadvalida qanday nom bilan yozilgan? 5. Sanoatda sovun olinishini kashf etilishi qanday xavfni kamaytirdi? Javoblari 1. Fransuz mikrobiologi va kimyogari Lui Paster 2. Rus olimi N. Y. Jukovskiy 3. Batsilla 4. Poloniy – Po, Radiy – Ra 5. Kasalxonalarda, ayniqsa, jarrohlar tomonidan tomonidan foydalanish operatsiyalar paytida infeksiya xavfini kamaytirdi E’tiboringiz uchun rahmat