MAVZU: OTALIKNI BELGILASH TO'G'RISIDAGI ISHLARNI SUDDA KO'RISHNING PROTSESSUAL XUSUSIYATLARI REJA: 1.OTALIKNI BELGIIASH TO‘G‘RISIDAGI ISHLARNING TAALLUQLILIGI VA SUDLOVLILIGI 2.OTALIKNI HELGILASH TO‘G‘RISIDAGI ISHLARNI DA'VO QO‘ZG‘ATISH TARTIBIDA SUDDA KO‘RISH ASOSLARI VA TARTIBI • AMALDAGI OILA KODEKSI NORMALARIGA BINOAN, OTALIKNI BEIGILASH DEB O‘ZARO NIKOHDA BO'LMAGAN SHAXSLARDAN TUG‘ILGAN BOLAGA NISBATAN QONUNDA BELGILANGAN TARTIBDA FHDY YOKI SUD ORGANLARIDA NASL- NASABNING BELGILANISHIGA AYTILADI. • OTA-ONALAR VA BOLALARNING BIR-BIRLARIGA NISBATAN HUQUQ-MAJBURIYATLA- RI BOLALARNING QONUNDA BELGILANGAN TARTIBDA GUVOHLANTIRILGAN NASABIGA ASOSLANGAN HOLDA ULARNING HUQUQ VA MAJBURIYATLARI BOLANING TUG'ILISH VAQTIDA VUJUDGA KELADI. ODATDA, BOLA VA ONA O‘RTASIDAGI HUQUQ-MAJBURIYATLAR UNING ONASI NIKOHDA BO‘LISHIDAN QAT'IY NAZAR, ULARNING TUG‘ISHGANLIK FAKTI TIBBIY MA'LUMOTNOMAGA ASOSAN VUJUDGA KELADI. • TUG'ILISH TO‘G‘RISIDAGI YOZUVLAR DAFTARIDA OTALIK YOZUVI QUYIDAGI ASOSLARGA KO‘RA VUJUDGA KELADI, JUMLADAN: 1) BOLA O‘ZARO NIKOHDA BOLGAN SHAXSLARDAN TUG‘ILGAN HOLLARDA UNING OTASI TO‘G‘RISIDAGI YOZUV TO‘G‘RIDAN TO‘G‘RI OTA-ONANING SHAXSINI TASDIQLOVCHI HUJJAT VA NIKOH TO‘G‘RISIDAGI GUVOHNOMA ASOSIDA YOZILADI; 2) BOLA O'ZARO NIKOHDA BOMMAGAN SHAXSLARDAN TUG‘ILGAN HOLLARDA OTA-ONANING BIRGALIKDAGI ARIZASI YOKI OTANING ARIZASI YOXUD OTANING HOMIYSI YOKI VASIYLIK VA HOMIYLIK OIGANINING ARIZASIGA ASOSAN YOZILADI; 3) OTALIKNI BELGILASH HAQIDAGI SUDNING HAL QILUV QARORIGA ASOSAN YOZILADI; 4) O‘ZARO NIKOHDA BOLMAGAN OTA-ONADAN BOLA TUG'ILGANDA OTA- ONANING BIRGALIKDAGI ARIZASI YOKI OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDAGI SUDNING HAL QILUV QARORI BO'LMASA, OTANING FAMILIYASI ONANING FAMILIYASI BO‘YICHA, OTAGA TEGISHLI ISM OTANING ISMI VA MILLATI — ONANING KO‘RSATMASI BO‘YICHA YOZILADI; 5) O‘ZARO NIKOHDA BOMGAN VA SUN'IY HOMILA HOSIL QILISH YOKI EMBRIONINI KO'CHIRISHGA YOZMA ROZILIK BERGAN SHAXSLARDA SHU USULLAMI QOMLASH NATIJASIDA BOLA TUGMLSA, ULARNING ROZILIGIGA KO‘RA, BOLANING OTASI UMUMIY QOIDALAR ASOSIDA YOZILADI. • BARCHA FUQAROLIK ISHLARI KABI OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDAGI ISHLARGA HAM TAALLUQLILIKNING UMUMIY QOIDALARI TATBIQ QILINADI VA SHU ASOSDA MAZMUNAN KO'RIB HAL QILINADI. • TAALLUQLIUK TUSHUNCHASI FUQAROLAMING HUQUQ VA MANFAATLARINI HIMOYA QILISHNING SHAKLLARINI BELGILAYDI. CHUNKI HOZIRGI KUNDA JISMONIY VA YURIDIK SHAXSLARNING BUZILGAN VA NIZOLASHAYOTGAN SUBYEKTIV HUQUQLARI VA ULARNING QONUN BILAN QO‘RIQLANADIGAN MANFAATLARINI HIMOYA QILISH VAKOLATIGA EGA BOLGAN BIR QATOR DAVLAT ORGANLARI VA JAMOAT TASHKILOTLARI MAVJUD. BULARNING VAKOLATLARINI BIR- BIRIDAN AJRATIB OLISHDA ISHLARNING TAALLUQLILIGI ASOSIY ROL O‘YNAYDI. MALUMKI, «SUD, PROKURATURA, HOKIMLIKLARNING BOMIMLARI, KASABA UYUSHMASI TASHKILOTLARI, HAKAMLAR SUDI HAMDA FUQAROLIK ISHLARINI KO‘RISH VA HAL QILISHGA VAKOLATLI BOLGAN BOSHQA TASHKILOTLAR FUQAROLIK ISHLARINI KO‘RIB HAL QILUVCHI ORGANLAR HISOBLANADI»'. • AGAR ISHNING TAALLUQLILIGI NIZOSIZLIKKA ASOSAN BELGILANSA, BU TAALLUQLILIKNING UMUMIY MEZONLARI DEB ATALADI VA BUNDAY TALABLAR ASOSAN FHDY ORGANLARI TOMONIDAN HAL ETILADI. BUNGA FHDY ORGANI TOMONIDAN OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDA BOLANING ONASI BILAN NIKOHDA BOMMAGAN SHAXSNING BIRGALIKDA ARIZA HERISHI MISOL BOMADI. • AGAR TAALLUQLILIK TARAFLAR O'RTASIDA NIZONING MAVJUDLIGI BILAN BOG‘LIQ RAVISHDA BELGILANSA, BU TAALLUQLILIKNING MAXSUS MEZONLARI DEB ATALIB, BUNDAY TALABLAR SUD ORQALI HAL ETILADI. MASALAN, ER YOKI XOTINDAN BIRORTASINING TALABI BO‘YICHA NIKOHDAN AJRATISH TO‘G‘RISIDAGI TALABNING NIZOLILIGI YOXUD OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDA BIR TOMONNING ARIZASI BO‘LMASLIGI BUNDAY TALABLAMING SUDGA TAALLUQLILIGIDAN DALOLAT BERADI. • OILA HUQUQIGA OID NIZOLAR ICHIDA SHUNDAY FUQAROLIK ISHLARI MAVJUDKI, ULARNI HAL QILISH FAQAT SUDGA TAALLUQLIDIR. BUNDAY ISHLARGA NIKOHNI HAQIQIY EMAS DEB TOPISH, OTA- ONALIK HUQUQIDAN MAHRUM QILISH, OTA-ONALIK HUQUQIDAN MAHRUM QILMASDAN TURIB, BOLANI OLIB QO'YISH, OTA-ONALIK HUQUQINI TIKLASH KABILAR MISOL BO‘LADI. OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDAGI ISHLARNING TAALLUQLILIGINI FHDY ORGANI YOKI SUDGA TAALLUQLI ISHLAR DEB TURKUMLASH MUMKIN. • OILA HUQUQI NORMALARINING QAYSI BIRI BUZILGAN BO‘!ISHIGA QARAB, ULAMI HIMOYA QILISH USULLARI HAM TURLICHA BO'LADI. SHUNGA KO‘RA, HIMOYA QILISH SUD TOMONIDAN YOKI MA'MURIY TARTIBDA AMALGA OSHIRILISHI MUMKIN'. • BINOBARIN, OILAVIY HUQUQLARNI HIMOYA QILISH SUD TOMONIDAN FUQAROLIK SUD ISHLARINI YURITISH QOIDALARI BO‘YICHA, USHBU KODEKSDA NAZARDA TUTILGAN HOLLARDA ESA, VASIYLIK VA HOMIYLIK ORGANLARI YOKI BOSHQA DAVLAT ORGANLARI TOMONIDAN AMALGA OSHIRILADI (0‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OILA KODEKSINING II MODDASI). OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDAGI TALABNING FHDY ORGANIGA TAALLUQLI BO‘LISHI UCHUN QUYIDAGI SHARTLAR MAVJUD BO‘LISHI KERAK: • BOLANING ONASI BILAN O'ZINI BOLANING OTASI DEB TAN OLAYOTGAN SHAXS O‘RTASIDA FHDY ORGANIDA QAYD ETILGAN NIKOHNING MAVJUD EMASLIGI; • BOLANING ONASI BILAN O‘ZINI BOLANING OTASI DEB TAN OLAYOTGAN SHAXSNING BIRGALIKDAGI ARIZASINING MAVJUDLIGI; • ONA VAFOT ETGANDA, ONA MUOMALAGA LAYOQATSIZ DEB TOPILGANDA, ONANING QAYERDALIGINI ANIQLASH IMKONIYATI BO‘LMAGANDA, ONA ONALIK HUQUQIDAN MAHRUM QILINGANDA O‘ZINI BOLANING OTASI DEB TAN OLAYOTGAN SHAXSNING VASIYLIK VA HOMIYLIK ORGANI BILAN KELISHILGAN ARIZASINING MAVJUDLIGI; • BOLANING OTASI SUD TOMONIDAN MUOMALAGA LAYOQATSIZ DEB TOPILGANIDA OTA HOMIYSINING VASIYLIK VA HOMIYLIK ORGANI BILAN KELISHILGAN ARIZASINING MAVJUDLIGI. DA'VOLI ISHLARNI SUDGA TAALLUQLIGINING UMUMIY QOIDALARIGA ASOSLANGAN HOLDA OTALIKNI BELGILASH TO‘G‘RISIDAGI ISHLAMING SUDGA TAALLUQLI EKANLIGINI QUYIDAGI SHARTLARDA KO'RISH MUMKIN: • • BOLANING ONASI BILAN OTALIGI TAXMIN QILINAYOTGAN SHAXS O‘RTASIDA FHDY ORGANIDA QAYD ETILGAN NIKOHNING MAVJUD EMASLIGI; • • BOLANING ONASI BILAN OTALIGI TAXMIN QILINAYOTGAN SHAXS O‘RTASIDA FHDY ORGANIGA BIRGALIKDA TOPSHIRILGAN ARIZANING BO‘LMASLIGI; • • OTALIGI TAXMIN QILINAYOTGAN SHAXSNING OTALIKNI TAN OLGANLIK HAQIDAGI VASIYLIK VA HOMIYLIK OIGANI BILAN KELISHILGAN ARIZASINING BO‘LMASLIGI; • • BOLANING ASOSLAR AMALGA KIRITILGANDAN KEYIN, YA'NI 1968-YIL 1-OKTABRDAN KEYIN TUG‘ILGAN BO‘LISHI; • • OTALIGI TAXMIN QILINAYOTGAN SHAXSNING HAYOT EKANLIGI.