5-sinf Tarixdan hikoyalar fanidan ‘’Avesto-ajdodlarimiz yaratgan ilk tarixiy manba’’ O`quv jarayonining maqsadi: Talimiy :o`quvchilarga Zardushtiylik dinining vujudga kelishi,Avesto kitobining mazmuni,Yurtimizda Avestoning 2700 yilligining nishonlanishi to`g`risida mal`umot berish. Tarbiyaviy:Avesto kitobining mazmunidan kelib chiqqan holda o`quvchilarga ezgulik va yovuzlik,tabiatni asrab avaylash,halol mehnat qilish tushunchalarini tushuntirish. Rivojlantiruvchi:O`quvcilarda mustaqil fikrlash,tahlil qilish ,baho berish, xulosa chiqarish ko`nikmalarini shakllantirish. O`quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi: Metod:Noan`anaviy,interfaol Usul:”Sirli eshiklar ‘’o`yini ichida :’’navbatchi harf’’metodi,’’o`tmishga sayohat’’metodi,’kalit so`zni top’’metodi. shakl:yakka,juftlikda,guruhlarda Vosita:Darslik,xarita,slaydlar,didaktik materiallar. : Shakllantiriladigan TKE: *TK1 *TK2 *TK3 *TK4 *TK5 *TK6 FK1,FK2 Dars bosqichlari Vaqt Tashkiliy qism. 3 daqiq a O’tigan mavzuni takrorlash 10 daqiq a Yangi mavzuni tushuntirish 15 daqiq a Yangi mavzuni mustahkamlash 12 daqiq a Baholash 3 daqiq a Uyga beriladigan topshiriqlar 2 daqiq a Darsning texnik chizmasi DARSNINIG BORISHI 1.Tashkiliy qism. a)Salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi 2.O`tilgan mavzuni mustahkamlash. Bugungi darsimizni ‘’Sirli eshiklar’’ o`yini asosida olib boramiz .Buning uchun sinfimizni 3-guruhga bo`lamiz: 1-guruh ‘’yosh tarixchilar ‘’2-guruh ‘’Arxeologlar’’ 3-guruh ‘’Manbashunoslar.’’ Siz guruhingiz bilan birgalikda dars davomida 3-ta sirli eshikni ochishingiz va kalitlarni qo`lga kiritishingiz lozim .Buning uchun esa savol va topshiriqlarni bajarishingiz kerak bo`ladi.3-ta eshikni ochgan guruh g`olib bo`ladi va bilimlar dunyosiga kiradi. O`quvchilar siz 1-eshikni ochishingiz uchun o`tgan mavzuga doir savollarimizga javob berishingiz lozim,shundagina kalitni qo`lga kiritasiz.Bu qaysi guruh ishtirokchilari ko`proq rag`bat kartochkalarini to`plaganiga bog`liq bo`ladi O`tilgan mavzuni ‘’ Yozuv –insoniyatning buyuk kashfiyoti’’ mavzusinimustahkamlash da Navbatchi harf usulidan foydalanamiz.bunda navbatchi harflarimiz tizilib turishadi ,o`quvchi ulardan birini tanlaydi va o`qituvchi o`tgan mavzuga doir javobi shu harf bilan boshlanuvchi savol beradi . Z N T X S L K F G A J NAVBATCHI HARF METODI. F Eng ko`p rag`bat kartochkalarini to`plagan guruhimiz u.n 1-sirli eshigimiz ochildi va ular 1- kalitni qo`lga kiritishdi.barakalla bolajonlar.bu eshigimiz orqali biz o`tmishga sayohat qilamiz Yangi mavzu bayoni «Avesto» - O’rta Osiyoning eng qadimgi yozma manbasi. Miloddan avvalgi VII— VI asrlarda qadimgi Xorazm diyorida zardushtiylik dini paydo bo‘ldi. Bu dinning nomi uning payg‘ambari Zardusht nomidan olingan. Zardushtiylik dinida Ahuramazda («Donishmand»,«yuksak»,«daholi») oliyxudo deb e’tirof etiladi. Muqaddas kitobi esa «Avesto» deb ataladi. Avesto Ahuramazda so‘zlari ekanligiga ishoniladi. Yodda tuting «Avesto» o'zbek tilida «qat’iy o'rnatilgan qonun-qoidalar» degan ma’noni anglatadi. «Avesto» 2700 yil avval Xorazmda yaratilgan. Yangi mavzu bayoni «Avesto» 12 ming qoramol terisiga tilla bilan bitilgan va Eron podshosi Doro III xazinasida saqlangan. Keyinchalik, makedoniyalik Aleksandrning bosqinchilik yurishlari chog‘ida uning katta qismi yoqib yuborilgan. Astronomiya, falsafa va tibbiyot ilmlariga oid qismlarini esa grek tiliga tarjima qildirgan. Oradan bir necha asrlar o‘tib, arablar Eron va Vatanimizni bosib olgach, zardushtiylik dinini taqiqlab qo‘yganlar. Uning sobiq tarafdorlarini quvg‘in qilganlar. Quvg‘in qilinganlarning bir qismi Hindistonga ketib jon saqlaganlar. «Avesto»ning bizgacha yetib kelgan qismi 4 ta kitob qilinib saqlanib kelinmoqda.«Avesto» faqat diniy kitobgina emas. U O‘rta Osiyo, birinchi navbatda, O‘zbekistonning o‘tmish tarixi haqidagi eng qadimgi yozma manba hamdir. «Avesto» tarix fani uchun o‘sha davrdagi jamiyat hayoti haqida ham qimmatli ma’ lumotlar beradi. O`quvchilar 2-shartimiz O`tmishga sayohat deb nomlanadi.bunda bizning darsimizga uzoq o`tmishdan tarixiy shaxslarimiz tashrif buyirishadi siz ularning savollariga javob bera olsangiz 2-sirli eshigimiz ochiladi.ko`proq rag`bat kartochkalarini qo`lga kiritgan guruh esa 2-sirli kalitimizni qo`lga kiritadi. 1-Tarixiy shaxsimiz- Savol-zardushtiylik dini nechanchi asrda vujudga kelgan? Savol-zardushtiylik dinining payg`ambari kim? Men zardushtman Men haqimda nimalarni bilasiz? 2-tarixiy shaxsimiz Savol-Zardushyiylik dining muqaddas kitobini ayting? Savol-Avesto so`zining ma`nosi nima? Men Ahuramazda Men haqimda nimalarni bilasiz? 3-tarixiy shaxsimiz Savol- Zardushtiylik dining muqaddas 4- unsurini ayting? Savol- Zardushtiylik dining bosh g`oyasini ayting? Men Ahrimanman Men haqimda nimalarni bilasiz? Savollar ga javob bera olsangiz gina ularni yana o`tmish ga qaytara miz YangiMavzuni mustahkamlash O`quvchilar 3-sirli eshigimiz ochilishi va oxirgi kalitni qo`lga kiritishingiz uchun sizlar ‘’kalit so`zni top’’deb nomlangan shartimizni bajarishingiz kerak bo`ladi.Bunda sizga Anagrammalar jadvali beriladi.1,2 guruhlardan 1 tadan ishtirokchi chiqib 1- o`quvchi shu kalit so`zlarga mos savol tuzadi 2- o`quvchi kalit so`zni topadi shu tariqa juftlikda harakat qilamiz. zardu sht ahura mazd a ahrim an Doro iii aleks andr mitra ossua riy olov suv tupro q havo Ezgu so`z Ezgu fikr Ezgu amal 2001 1999 Dars yakunlarini chiqarish Oxirgi shartimizda qaysi guruh ko`proq kartochka to`plasa 3- kalitni qo`lga kiritadi.va nihoyat darsimizga xulosa yasab oxirgi eshigimizdan chiqqan maqtov yorlig`I g`olib bo`lgan guruhning eng faol o`quvchisiga beriladi va faollar baholanadi Uyga vazifa Yangi mavzuga tayyorgarlik ko`rish