Bergman yadrosi
-nolni o’z ichiga oluvchi chegaralangan soha. esa , ni o’ziga akslantiruvchi golomorf akslantirish
gruppasi,
0
-uning nolni saqlovchi qism gruppasi. Ma’lumki,
0
uning hadlari orqali chiziqli ifodalandi ya’ni
ni o’ziga akslantirish:
1
2
1
1
( )
...
1
2
1
...
2
...
n
n
n
n
m
m
m
i
i
ij
j
m
m
n
j
m
m
w
u z
a
z z
z
(1.1)
1
(
)n
uij
matritsa ma’lum bo’lsa yoyilma to’liq aniqlanadi. Xuddi shunday,
0
kompakt. Umumiylikka ziyon
yetkazmaslik uchun
1
(
)n
iju
U
unitar matritsa deb olamiz.
0
\
faktor guruhni qaraymiz. Bitta sinfga kiruvchi barcha almashtirishlar barchasi a nuqtani nolga
o’tkazadi. Bunday a nuqtalar jamlanmasi da to’plamni hosil qiladi. Nolni saqlovchi bunday to’plam
ga nisbatan tranzitiv to’plam deyiladi. Shunday qilib, dagi istalgan element dagi a element va
0
dagi
1
(
)n
iju
U
unitar matritsa orqali yagona ko’rinishda aniqlanadi.
ning elementlari orqali aniqlangan akslantirishlarni quyidagicha yozish mumkin:
( , ,
f z a U)
,
0
,
a
U
(1.2)
0
( , , ),
,
z
f x b V
b
V
(1.3)
boshqa biror akslantirish bo’lsin va
( ( , , ), , )
( , ,
)
f f x b V
a V
f x c W
(1.4)
(1.2) va (1.3) ning ko’paytmasi.
0
desak, darhol
( , ,
)
a
f c b V
(1.5)
ni olamiz. (1.4) ni differensiallab, quyidagiga ega bo’lamiz:
1
( , ,
)
( , ,
)
( , , )
n
i
i
k
k
j
k
j
f x c W
f z a U
f
x b V
x
z
x
(1.6)
(1.2) ning Yakobianini
( , ,
)
( , ,
)
(
),
i
ij
ij
j
f z a U
J z a U
a
a
x
orqali belgilaymiz.
Agar (1.4) da x
c
bo’lsa, u holda z
a
. Demak,
( , ,
)
( , ,
)
( , ,
)
J c c W
J a a U
J c b V
Belgilashni o’zgartirib,
( , ,
)
( , ,
)
( , , )
J x x W
J z z U
J x b V
(1.7)
ni olamiz. O’z navbatida, bu formula dagi x va z uchun quyidagi munosabatni qanoatlantiradi:
( , ,
)
z
f x b V
(1.8)
Agar biz boshqa
( , , 0
)
u
f x b V
akslantirishga ega bo’lsak, bu akslantirish nolni saqlaydi,demak
0
0
z
z
U
u
- unitar matritsa
Bu yerdan kelib chiqadiki,
0
0
( , , )
( , ,
)
x b
x b
z
z
J x b V
J x b V
u
Xullas, biz
0
0
( , , )
( , ,
)
J b b V
U J b b V
(1.9)
ga ega bo’ldik.
0
U -
0
dagi matritsa. Xuddi shunday,
0
0
( , , )'
( , , )
( , ,
)'
( , ,
)
J z z V
J z z V
J z z V
J z z V
(1.10)
Bu shuni ko’rsatadiki,
'
J J -
0
\
qo’shni sinfga bog’liq, ammo undagi akslantirishning tanlanishiga bog’liq
emas. Demak biz
det ( , , ) 2
( , )
J z z V
Q z z
ni yozishimiz mumkin. da yotadigan va (1.8) ni qanoatlantiradigan z va x lar uchun (1.7) dan quyidagiga
egamiz:
2
( , )
( , ) det ( , , )
Q x x
Q z z
J x b V
(1.11)
Bergman isbotlaganidek, Bergman yadrosi
( , )
( , )
,
,
K x x
K z z
Q x x
Q z z
(1.12)
qonuniyatga bo’ysunadi.
Teorema. -chegaralangan doiraviy soha bo’lsa, u holda da yotuvchi z lar uchun quyidagi o’rinli
1
( , )
( , )
K z z
Q z z
Bu yerda, - ning to’la hajmi.
2-§.
,
,
,
I
II
III
IV
sohalarda Bergman yadrosi
1.
I
sohada Bergman yadrosi.
I
uchun avtomorfizmlar gruppasidagi avtomorfizmlar quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
1
Z1
AZ
B
CZ
D
Bu yerda,
,
,
,
A m m B m n C n m D n n
lar quyidagi shartlarni qanoatlantiradi:
(
)
'
'
m
AA
BB
I
,
'
'
AC
BD
,
( )
'
'
n
CC
DD
I
, m
n
uchun qaraymiz va
det
1
A
B
C
D
deb faraz qilamiz.
Teorema.
I
uchun Bergman yadrosi
(
)
1
det
(
)
m n
I
I
Z Z
V
Bu yerda
1! 2! ... (
1)!1! 2! ... (
1)!
1! 2! ... (
1)!
mn
I
m
n
V
m
n
2.
II
sohada Bergman yadrosi.
II
uchun avtomorfizmlar gruppasidagi avtomorfizmlar quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
1
1
(
)(
)
Z
AZ
B BZ
A
Bu yerda ,
'
' ,
A B
B A
'
'
AA
BB
I
Teorema.
II
uchun Bergman yadrosi
(
1)
1
det
(
)
n
II
I
ZZ
V
Bu yerda,
(
1)
2
2! 4! ... (2
2)!
! (
1)! ... (2
1)!
n n
II
n
V
n
n
n
3.
III
sohada Bergman yadrosi.
III
uchun avtomorfizmlar gruppasidagi avtomorfizmlar quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
1
Z1
AZ
B
BZ
A
Bu yerda,
'
'
A B
B A
,
'
'
A A
B B
I
Teorema.
III
uchun Bergman yadrosi
1
1
det
(
)
n
III
I
Z Z
V
Bu yerda,
(
1)
2
2! 4! ... (2
4)!
(
1)! ... (2
3)!
n n
II
n
V
n
n
3.
IV
sohada Bergman yadrosi.
IV
uchun avtomorfizmlar gruppasidagi avtomorfizmlar quyidagi ko’rinishda bo’ladi:
1
1
1
1
1
1
(
' 1),
(
' 1)) '
'
(
' 1),
(
' 1)
'
'
2
2
2
2
w
zz
zz
A
zB
zz
zz
C
zD
i
Bu yerda,
2 2 ,
2
,
2 ,
A
B
n C n
D n n
matritsalar quyidagi shartlarni qanoatlantiradi:
(2)
(2)
( )
(2)
0
0
'
0
0
n
A
B
A
B
I
I
C
D
C
D
I
I
det
1
A
B
C
D
Teorema.
IV
uchun Bergman yadrosi
2
1
1
'
2
'
(
)
n
IV
zz
zz
V
Bu yerda,
2 1
!
n
IV
n
V
n