Demokratik yangilanish va mamlakatni modernizatsiyalashtirish ijtimoiy
barqarorlik va havfsizlik siyosatida yangi davr.(2010-2016 yy.)
Reja:
1. O‘zbekistonning xavfsizlik siyosatida ro‘y bergan muhim jarayonlar va
o‘zgarishlar (SHXTga a’zolik va boshq.).
2. Markaziy Osiyoda yadro qurollaridan holi hudud barpo etish siyosati.
Mintaqaviy xavfsizlik arxitekturasi yaratishda O‘zbekistonning faol ishtiroki.
3. O‘zbekiston
Respublikasining
xalqaro
tashkilotlar
va
tuzilmalar
faoliyatidagi ishtiroki. Xalqaro hamjamiyat oldida turgan dolzarb muammolarni hal
etish ishiga O‘zbekistonning qo‘shgan salmoqli hissasi.
4. Mustaqillikni
asrash
va
mustahkamlashda
milliy
xavfsizlikni
ta’minlashning ahamiyati.
5. Xozirgi zamon va jahon hamjamiyatining rivojlanish tamoyillari,
globallashuv va ko‘pqutbli dunyoning siyosiy manzarasi..
6. “O‘zbekiston Respublikasining tashqi siyosiy faoliyati Konsepsiyasini
tasdiqlash to‘g‘risida”gi qonun mamlakatimizning tashqi siyosat strategiyasini
belgilab beruvchi muhim hujjat.
-
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining
2010-yil 27-yanvardagi qo‘shma majlisida O‘zbekiston tashqi siyosatining asosiy
vazifalari quyidagicha belgilandi:
-
Mintaqada va butun dunyoda yuzaga kelayotgan murakkab geosiyosiy
sharoitda O‘Zbekiston xukumati zimmasida mamlakat xavfsizligi va barqarorligini
ta’minlash,
-
shu muqaddas zaminda hukm surayotgan tinch- osoyishta hayotni saqlash
-
eng muhimi o‘zbek farzandlarini bugungi va ertangi kunini tinch va
osotsishta bo‘lishi uchun shart-sharoitlar yaratish.
-
Bu davrda fuqarolik jamiyati va huquqiy davlat qurishning O‘zbek modeli
asosidagi islohotlarni chuqurlashtirish jarayonida davlatimiz tashqi siyosatining
asosiy vazifalari quyidagilardan iborat holda belgilandi:
-
birinchidan, yaqin va uzoq davlatlar bilan o‘zaro manfaatli va teng huquqli
hamkorlik munosabatlarini har tomonlama rivojlantirish va mustahkamlash.
O‘zbekistonning
jahon
hamjamiyatiga
asta-sekin
va
har
tomonlama
integratsiyalashishida, siyosiy, iqtisodiy, madaniy-ma’rifiy, ilmiy-texnikaviy va
boshqa sohalarda ochiq va konstruktiv xalqaro hamkorlikni amalga oshirishda ikki
tomonlama va ko‘p tomonlama diplomatiya mexanizmlaridan samarali foydalanish;
-
ikkinchidan, O‘zbekiston rahbariyatining mintaqaviy va xalqaro siyosatning
dolzarb yo‘nalishlari xususidagi, jumladan, «Afg‘onistondagi vaziyatni tinchyo‘l
bilan hal etish bo‘yicha «6+3» muloqot guruhini tuzish, «Markaziy Osiyo — Fors
qo‘ltig‘i» transport-tranzit yo‘lini tuzish, mintaqadagi transchegaraviy daryolarning
suv resurslaridan oqilona foydalanish va boshqa xalqaro tashabbuslarini ilgari
surish;
-
uchinchidan, Markaziy Osiyoda tinchlik va barqarorlikni saqlash, mintaqani
barqaror xavfsizlik hududiga aylantirish bilan bog‘liq siyosiy-diplomatik va
xalqaro-huquqiy masalalarni hal etish. Uzoq va yaqin davlatlar bilan
munosabatlarda siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, millatlararo va boshqa muammoli
ziddiyatlami o‘z vaqtida oldini olish, mojaroli vaziyatlar va boshqa salbiy
holatlaming avj olishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun diplomatik choralar ko‘rish;
-
to‘rtinchidan, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan chuqur demokratik
islohotlarni,
jamiyatni
va
iqtisodiyotni
modernizatsiyalashning
dinamik
jarayonlarini samarali amalga oshirish uchun qulay tashqi siyosiy sharoitlami
yaratish. Jahondagi mamlakatlar bilan savdo-iqtisodiy munosabatlarni muntazam
rivojlantirish, milliy iqtisodiyotning ustuvor yo‘nalishlariga to‘g‘ridan to‘g‘ri chet
el sarmoyalarini va ilg‘or texnologiyalarni jalb qiiish bilan bogiiq siyosiy-diplomatik
va xalqaro-huquqiy masalalarni amalga oshirish;
-
beshinchidan, jahon hamjamiyatida O‘zbekistontashqi va ichki siyosatining
asosiy jihatlarini aks ettiradigan, uning xalqaro tashabbuslarining mazmuri va
mohiyatini ifodalovchi obektiv va ishonchli ma’lumotlarni tarqalishiga erishish.
-
Prezident I.A.Karimovning tashabbusi bilan 2012-yil sentabrda qabul
qilingan «O‘zbekiston Respublikasining tashqi siyosiy faoliyati konsepsiyasi»da
O‘zbekistontashqi siyosatining asosiy prinsiplari sifatida quyidagilar belgilandi:
-
dunyoda tinchlik va xavfsizlikni saqlashga hamda umume’tirof etilgan
xalqaro norma va prinsiplarga rioya etishga sodiqlik;
-
mafkuraviy qarashlardan qat’iy nazar hamkorlik uchun ochiqlik;
-
teng huquqlilik va o‘zaro manfaatdorlik, davlatlarning suvereniteti, hududiy
yaxlitligi, chegaralar daxlsizligi, ichki ishlarga aralashmaslik, nizolarni tinch yo‘l
bilan hal etish, kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan tahdid solmaslik.
-
O‘zbekiston pragmatik, oqilona va maqsadga muvofiq siyosat yuritish
tarafdori bo‘lib, tashqi siyosat maqsad va vazifalari davlatning uzoq muddatli
manfaatlariga, uning resurslari va salohiyatiga mos kelishi prinsiplariga sodiq
qoladi.
-
2010-2016 yillarda Respublikaning Tashqi siyosat sohasidagi islohotlarini
amalga oshirish davrida O‘zbekistonning jahon xalqlari tinchligi va xavfsizligiga
mos bo‘lib tushgan tinchliksevar tashqi siyosati, uni jahonda mustaqil davlat sifatida
tezda tan olinishini ta’minladi. O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligini 165
ta davlat tan oldi. Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi jahonning 142 davlati
bilan diplomatik aloqalarni o‘rnatdi. Toshkentda 43 ta mamlakatning elchixonalari,
3 ta savdo vakolatxonasi (Vengriya, Belgiya, AQSH savdo palatasi), 10 ta xalqaro
tashkilotning vakolatxonasi ishlab turibdi. Mamlakatimizda 7 ta faxriy konsullar
ishlab
kelmoqda.
O‘zbekiston
Respublikasining
xorijiy
davlatlardagi
elchixonalarining soni esa 30 tani tashkil etadi. Shuningdek, 11 ta bosh konsulxonasi
mavjud. Respublikada 88 ta xorijiy mamlakat vakolatxonalari akkreditatsiya
qilingan. O‘zbekiston 41 ta nufuzli xalqaro iqtisodiy va moliya tashkilotlarining teng
huquqli a’zosi bo‘ldi., ulardan beshtasining vakolatxonasi respublikada faoliyat
ko‘rsata boshlagan.
-
O‘zbekiston hukumati Mingyillik rivojlanish maqsadlarining muhimligini
e’tirof etgan holda Mingyillik rivojlanish maqsadlarini «Aholi farovonligini oshirish
strategiyasi bo‘yicha oraliq hujjat»ga moslashtirgan tarzda amalga oshirmoqda.
Mingyillik deklaratsiyasida qo‘yilgan maqsad va vazifalarni bajarilishi, bu
jarayondagi muammolar va ularni hal etish masalalari 2010-yil 20-sentabrda bo‘lib
o‘tgan BMT Bosh Assambleyasining 65-sessiyasida muhokama qilindi. Sessiya
mingyillik rivojlanish maqsadlariga erishishga doir qator qarorlar qabul qildi. BMT
Bosh Assambleyasi sessiyasida Prezident l.A.Karimov nutq so‘zladi. U o‘zining
nutqida quyidagi global muammolarga barham berishga doir masalalarni ko‘tardi:
-
30 yildan buyon harbiy harakatlar davom etayotgan jafokash Afg‘oniston
muammosi va bu muammoni hal etishni harbiy yoi bilan emas, balki uning boshqa
muqobil yoilarini topish;
-
2010-yilning iyunida Qirgizistonda ro‘y bergan fojiali voqealar Markaziy
Osiyo mintaqasidagi vaziyatni izdan chiqarishga jiddiy xavf solmoqda. Buni oldini
olish uchun o‘z vaqtida xolis va mustaqil xalqaro tekshiruvlarni o‘tkazish, xalqaro
hamja- miyatning bu boradagi qat’iy prinsipial pozitsiyasi Qirg‘iziston janubida
qirg‘iz va kamsonli o‘zbeklarning murosaga kelishi va totuvligini ta’minlash uchun
yoi ochib berishi mumkinligi;
-
Markaziy Osiyoda ekologik muvozanatni buzilishiga olib kelayotgan Orol
muammosi. Orol bo‘yi hududi ikkita asosiy manba — Amudaryo va Sirdaryo
hisobidan suv bilan ta’minlanadi. Bu daryolar oqimining kamayishi mazkur keng
mintaqaning shundoq ham zaif ekologik muvozanatini butunlay o‘zgartirib
