ELEKTRON POCHTA XIZMATI TUZILMASI

Yuklangan vaqt

2024-03-06

Yuklab olishlar soni

5

Sahifalar soni

18

Faytl hajmi

2,9 MB


11-sinf Informatika va AT
ELEKTRON POCHTA XIZMATI TUZILMASI
11-sinf Informatika va AT ELEKTRON POCHTA XIZMATI TUZILMASI  Savol:  Elektron hukumat nima?
 Javob:
Davlat organlarining jismoniy va
yuridik shaxslariga axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarini
qo‘llash
yo‘li
bilan
davlat
xizmatlari ko‘rsatishga doir faoliyatini hamda
idoralararo
elektron
hamkorlik
qilishni
ta’minlashga
qaratilgan
tashkiliy-huquqiy
chora-tadbirlar va texnik vositalar tizimidir.
• Savol:  Elektron 
hukumat nechta 
yo‘nalishda ish olib 
boradi va ular 
qaysilar?
• Javob: Elektron hukumat 4 ta
yo‘nalishda faoliyat olib boradi.
•
1. G2G - Davlat-davlatga.
2. G2C – Davlat-fuqarolarga.
3. G2B – Davlat-tadbirkorlarga.
4. G2F – Davlat-xorijliklarga.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
O‘tilgan mavzuni takrorlash uchun savol-javob 
 Savol: Elektron hukumat nima?  Javob: Davlat organlarining jismoniy va yuridik shaxslariga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash yo‘li bilan davlat xizmatlari ko‘rsatishga doir faoliyatini hamda idoralararo elektron hamkorlik qilishni ta’minlashga qaratilgan tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlar va texnik vositalar tizimidir. • Savol: Elektron hukumat nechta yo‘nalishda ish olib boradi va ular qaysilar? • Javob: Elektron hukumat 4 ta yo‘nalishda faoliyat olib boradi. • 1. G2G - Davlat-davlatga. 2. G2C – Davlat-fuqarolarga. 3. G2B – Davlat-tadbirkorlarga. 4. G2F – Davlat-xorijliklarga. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI O‘tilgan mavzuni takrorlash uchun savol-javob Elektron pochta (EP) o‘z faoliyatini o‘tgan asrning 70-
yilidan
boshlagan.
Internetning
eng
birinchi
xizmat
turlaridan bo‘lib, butun olam to‘rida eng asosiy muloqot
vositasiga aylandi. Uning ishlash prinsipi juda sodda
bo‘lib,
kompyuterda
kerakli
shaxsga
elektron
xat
jo‘natiladi. Ushbu xat murakkab bog‘langan to‘rlardan
o‘tib kerakli manzilga borib yetadi.
MAVZU: ELEKTRON  POCHTA XIZMATI TUZILMASI
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Elektron pochta (EP) o‘z faoliyatini o‘tgan asrning 70- yilidan boshlagan. Internetning eng birinchi xizmat turlaridan bo‘lib, butun olam to‘rida eng asosiy muloqot vositasiga aylandi. Uning ishlash prinsipi juda sodda bo‘lib, kompyuterda kerakli shaxsga elektron xat jo‘natiladi. Ushbu xat murakkab bog‘langan to‘rlardan o‘tib kerakli manzilga borib yetadi. MAVZU: ELEKTRON POCHTA XIZMATI TUZILMASI ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Internetda elektron pochta orqali xat jo‘natish tuzilmasi 
quyidagicha
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Internetda elektron pochta orqali xat jo‘natish tuzilmasi quyidagicha ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI MUA
Mail User Agent
Foydalanuvchining agenti sifatida elektron xatlarni tayyorlash,
uzatish, qabul qilish va ko`rib chiqish vazifasini bajaradi va
foydalanuvchining
kompyuterida
o‘rnatiladi.
Xuddi
shuningdek, foydalanuvchining
agenti sifatida
:Microsoft
Outlook, Netscape Communicator, The Bat,Eudora,Elm, Pine
va boshqalar bo‘lishi mumkin. Hozirgi paytda CGI interfeysini
qo‘llab,
xavfsiz
HTTPS
protokollari
asosida
web-brauzer
yordamida faoliyat olib boruvchi agentlar qo‘llanilmoqda;
LDA
Local Delivery Agent
Lokal tarmoq orqali yetkazuvchi agentlik
MSA
Message Submission 
Agent
Xabar jо‘natish agentligi
MTA
Mail Transfer Agent
Pochta
serveri
elektron
xabarlar
Internet
tizimidan
o‘tib
boruvchi tugunlardir. MUA vositasida tayyorlangan xabar bir
yoki
bir necha MTA
lardan o‘tib
Internet omborxonasidagi
alohida
foydalanuvchiga tegishli LDA ga tushadi. MTA ga
manzillami tahlil qilish va shu asosda xabar marshrutini
aniqlash vazifasi
yuklatiladi. MTA uzatilayotgan
xabarlami
qayta
ishlab,
virusga
tekshiradi,
anonim
xat
spamlami
muomaladan chiqaradi.
Hozirgi paytda MTA vazifalarini amalga oshiruvchi Postfix,
gmail, exim va boshqa dasturlar ham mavjud.
DNS- Internet  server.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
MUA Mail User Agent Foydalanuvchining agenti sifatida elektron xatlarni tayyorlash, uzatish, qabul qilish va ko`rib chiqish vazifasini bajaradi va foydalanuvchining kompyuterida o‘rnatiladi. Xuddi shuningdek, foydalanuvchining agenti sifatida :Microsoft Outlook, Netscape Communicator, The Bat,Eudora,Elm, Pine va boshqalar bo‘lishi mumkin. Hozirgi paytda CGI interfeysini qo‘llab, xavfsiz HTTPS protokollari asosida web-brauzer yordamida faoliyat olib boruvchi agentlar qo‘llanilmoqda; LDA Local Delivery Agent Lokal tarmoq orqali yetkazuvchi agentlik MSA Message Submission Agent Xabar jо‘natish agentligi MTA Mail Transfer Agent Pochta serveri elektron xabarlar Internet tizimidan o‘tib boruvchi tugunlardir. MUA vositasida tayyorlangan xabar bir yoki bir necha MTA lardan o‘tib Internet omborxonasidagi alohida foydalanuvchiga tegishli LDA ga tushadi. MTA ga manzillami tahlil qilish va shu asosda xabar marshrutini aniqlash vazifasi yuklatiladi. MTA uzatilayotgan xabarlami qayta ishlab, virusga tekshiradi, anonim xat spamlami muomaladan chiqaradi. Hozirgi paytda MTA vazifalarini amalga oshiruvchi Postfix, gmail, exim va boshqa dasturlar ham mavjud. DNS- Internet server. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Elektron pochta orqali faqat matn emas, 
balki jadval, chizmalar, tovush va video 
fayllarni ham jo‘natish mumkin.
Chizma-
lar
video
Tovush
Jadval
Matn
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Elektron pochta orqali faqat matn emas, balki jadval, chizmalar, tovush va video fayllarni ham jo‘natish mumkin. Chizma- lar video Tovush Jadval Matn ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Pochta
bo‘limi
xizmatini
pochta
serveri, pochta uzatish vazifasini
Internet kanallari bajaradi. Bu yerda
shaxsiy
pochta
qutisi
-
foydalanuvchining
kiruvchi
va
chiquvchi xatlarini o‘zida saqlashga
mo‘ljallangan
pochta
serveri
diskidagi maydon hisoblanib
kompyuterning
xotirasini
egallamaydi.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Pochta bo‘limi xizmatini pochta serveri, pochta uzatish vazifasini Internet kanallari bajaradi. Bu yerda shaxsiy pochta qutisi - foydalanuvchining kiruvchi va chiquvchi xatlarini o‘zida saqlashga mo‘ljallangan pochta serveri diskidagi maydon hisoblanib kompyuterning xotirasini egallamaydi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Xotira yacheykasi ajratiladi.
Server  diskidagi maydonda
Yandex.ru
Mail.ru
gmail.com
10 GB
8 GB
15 GB
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Xotira yacheykasi ajratiladi. Server diskidagi maydonda Yandex.ru Mail.ru gmail.com 10 GB 8 GB 15 GB ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Mail.ru
inbox.uz
umail.uz
Yandex.ru
gmail.com
E-mail 
address  
turlari:
Ushbu web-saytlarning qaysi biri bilan ishlashning farqi 
yo‘q, foydalanuvchining o‘ziga havola etiladi.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Mail.ru inbox.uz umail.uz Yandex.ru gmail.com E-mail address turlari: Ushbu web-saytlarning qaysi biri bilan ishlashning farqi yo‘q, foydalanuvchining o‘ziga havola etiladi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI O‘zbekistonda uz domenida xat olish va 
xat yuborishga ommalashgan web-sayt  
umail.uz web-saytida elektron pochta 
ochish usulini ko‘rib o‘tamiz. 
Elektron pochta. Foydalanuvchining elektron 
manzilining umumiy tuzilmasi quyidagicha: 
pochta nomi@sayt nomi. Domen 
(info@umail.uz) 
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
O‘zbekistonda uz domenida xat olish va xat yuborishga ommalashgan web-sayt umail.uz web-saytida elektron pochta ochish usulini ko‘rib o‘tamiz. Elektron pochta. Foydalanuvchining elektron manzilining umumiy tuzilmasi quyidagicha: pochta nomi@sayt nomi. Domen (info@umail.uz) ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Ushbu oynadan “Ro‘yxatdan 
o‘tish” tugmasi bosiladi.
id.uz  web-saytiga kiramiz.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Ushbu oynadan “Ro‘yxatdan o‘tish” tugmasi bosiladi. id.uz web-saytiga kiramiz. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Ushbu muloqot oynasidagi qatorlar to‘ldirilib, “Jo‘natish” tugmasi bosiladi
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Ushbu muloqot oynasidagi qatorlar to‘ldirilib, “Jo‘natish” tugmasi bosiladi ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Yuqoridagi ketma-ketlikdan so‘ng, quyidagi akkaunt oynasi ochiladi.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Yuqoridagi ketma-ketlikdan so‘ng, quyidagi akkaunt oynasi ochiladi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Keyingi bosqichda umail.uz sayti yuklanib, “Pochtaga ID.uz orqali
kirish” qatoriga ro‘yxatdan o‘tkazilgan elektron manzil kiritiladi. “Kirish”
tugmasini bosish orqali navbatdagi oynaga o‘tiladi.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Keyingi bosqichda umail.uz sayti yuklanib, “Pochtaga ID.uz orqali kirish” qatoriga ro‘yxatdan o‘tkazilgan elektron manzil kiritiladi. “Kirish” tugmasini bosish orqali navbatdagi oynaga o‘tiladi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI Parol kiritish qatoriga ro‘yxatdan o‘tkazilgan parol kiritilib  “Kirish” tugmasi 
bosilib, navbatdagi oynaga o‘tiladi. 
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
Parol kiritish qatoriga ro‘yxatdan o‘tkazilgan parol kiritilib “Kirish” tugmasi bosilib, navbatdagi oynaga o‘tiladi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI • Aniqlangan
kod
kiritilib,
“Подтвердить”
tugmasini
bosish
orqali navbatdagi oynaga o‘tiladi.
•Hosil bo‘lgan oynadan “заполнить” *
yozuvini
tanlash orqali navbatdagi
oynaga o‘tiladi va unda mobil telefon
raqami
kiritilib,
“Отправить
код
подтверждения”
tugmasi
bosilib,
ro‘yxatdan o‘tish uchun kod olinadi.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
• Aniqlangan kod kiritilib, “Подтвердить” tugmasini bosish orqali navbatdagi oynaga o‘tiladi. •Hosil bo‘lgan oynadan “заполнить” * yozuvini tanlash orqali navbatdagi oynaga o‘tiladi va unda mobil telefon raqami kiritilib, “Отправить код подтверждения” tugmasi bosilib, ro‘yxatdan o‘tish uchun kod olinadi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI “Ruxsat  berish” tugmasi bosilib, natijada sizning 
shaxsiy elektron pochtangiz  paydo bo‘ladi. 
Yaratilgan elektron pochta orqali ma’lumotlarni jo‘natish  va qabul qilib 
olish imkoniyati  yaratiladi.
ANIQ VA TABIIY 
FANLAR BO‘LIMI 
XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
“Ruxsat berish” tugmasi bosilib, natijada sizning shaxsiy elektron pochtangiz paydo bo‘ladi. Yaratilgan elektron pochta orqali ma’lumotlarni jo‘natish va qabul qilib olish imkoniyati yaratiladi. ANIQ VA TABIIY FANLAR BO‘LIMI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI HUZURIDAGI RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI E’tiboringiz uchun
rahmat!
E’tiboringiz uchun rahmat!