Fuqarolik ishlarini sudda muhokama qilish

Yuklangan vaqt

2025-09-03

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

15

Faytl hajmi

65,4 KB


Mavzu: Fuqarolik ishlarini sudda muhokama qilish Mavzu: Fuqarolik ishlarini sudda muhokama qilish Logotip
REJA: 1. 1.Sudda ish ko’rish tushunchasi va uning ahamiyati. 2. 2.Sud majlisida ish ko’rishning protsessual tartibi. 3. 3.Sudda ish yuritishni to’xtatish. 4. Sud majlisining bayonnomasi. REJA: 1. 1.Sudda ish ko’rish tushunchasi va uning ahamiyati. 2. 2.Sud majlisida ish ko’rishning protsessual tartibi. 3. 3.Sudda ish yuritishni to’xtatish. 4. Sud majlisining bayonnomasi. Logotip
Sudda ishni ko’rish fuqarolik protsessining asosiy bosqichi hisoblanadi. Ushbu jarayonda odil sudlovning barcha demokratik prinsiplari to’laligicha harakatda bo’ladi.  Fuqarolik sud ishlarini yuritish jarayonida sudda ish ko’rish sud protsessining tarkibiy qismi hisoblanib, uning asosiy vazifasi birinchi instansiya sudlarida fuqarolik ishlarini mazmunan ko’rish va hal etishdan iboratdir.  Sud majlisi esa sudda ish ko’rishning shakli hisoblanib, o’z navbatida, sudda ish ko’rish sud majlisisiz mavjud bo’lishi mumkin emas. Sudda ishni ko’rish fuqarolik protsessining asosiy bosqichi hisoblanadi. Ushbu jarayonda odil sudlovning barcha demokratik prinsiplari to’laligicha harakatda bo’ladi.  Fuqarolik sud ishlarini yuritish jarayonida sudda ish ko’rish sud protsessining tarkibiy qismi hisoblanib, uning asosiy vazifasi birinchi instansiya sudlarida fuqarolik ishlarini mazmunan ko’rish va hal etishdan iboratdir.  Sud majlisi esa sudda ish ko’rishning shakli hisoblanib, o’z navbatida, sudda ish ko’rish sud majlisisiz mavjud bo’lishi mumkin emas. Logotip
Sud jarayoninig boshqa eng muhim bosqichini bajaradigan ishlar hajmiga qarab quyidagi qismlarga bo’lish mumkin:  Tayyorgarlik qismi;  Ish holatlarini o’rganish yoki ishni mazmunan ko’rishni boshlash qismi;  Sud muzokaralari qismi;  Ishning mohiyati bo’yicha prokuror fikrini bayon etish qismi;  Sud hal qiluv qarori chiqarish va e’lon qilish qismi. Sud jarayoninig boshqa eng muhim bosqichini bajaradigan ishlar hajmiga qarab quyidagi qismlarga bo’lish mumkin:  Tayyorgarlik qismi;  Ish holatlarini o’rganish yoki ishni mazmunan ko’rishni boshlash qismi;  Sud muzokaralari qismi;  Ishning mohiyati bo’yicha prokuror fikrini bayon etish qismi;  Sud hal qiluv qarori chiqarish va e’lon qilish qismi. Logotip
Sud ishining keying qoldirilishi ishni ko’rib chiqilishiga tayyorgarlikning lozim darajada o’tkazilmaganligi yoki sud majlisi ularning ishtirokisiz o’tmaydigan shaxslarning kelmasligi oqibatida yuz beradi. Biroq ish ko’rishni keying qoldirilishi har doim ham sud yo’l qo’ygan kamchiliklar natijasidir, deyish to’g’ri bo’lavermaydi.  Masalan, sud nikohdan ajratish to’g’risidagi ishlarda er-xotinni yarashtirish choralarini ko’rish maqsadida taraflarning yoki ulardan birining iltimosiga yoxud o’z tashabbusiga ko’ra, ishning ko’rilishini boshqa vaqtga qoldirilishga va er- xotinga yarashishlari uchun Oila kodeksining 40- moddasida ko’rsatilgan doirada muhlat belgilashga haqli bo’ladi. Sud ishining keying qoldirilishi ishni ko’rib chiqilishiga tayyorgarlikning lozim darajada o’tkazilmaganligi yoki sud majlisi ularning ishtirokisiz o’tmaydigan shaxslarning kelmasligi oqibatida yuz beradi. Biroq ish ko’rishni keying qoldirilishi har doim ham sud yo’l qo’ygan kamchiliklar natijasidir, deyish to’g’ri bo’lavermaydi.  Masalan, sud nikohdan ajratish to’g’risidagi ishlarda er-xotinni yarashtirish choralarini ko’rish maqsadida taraflarning yoki ulardan birining iltimosiga yoxud o’z tashabbusiga ko’ra, ishning ko’rilishini boshqa vaqtga qoldirilishga va er- xotinga yarashishlari uchun Oila kodeksining 40- moddasida ko’rsatilgan doirada muhlat belgilashga haqli bo’ladi. Logotip
Sudda ish yuritishni to’xtatish. Sud FPKning 92-moddasidagi muvofiq, quyidagi hollarda ish yuritishni to’xtatib turishi shart:  Agar ishda taraf bo’lgan fuqaro vafot etib, nizoli huquqiy munosabat huquqiy vorislikka yo’l qo’ysa yoki ishda taraf bo’lgan yuridik shaxs qayta tashkil etilsa;  Fuqaro(taraf) muomala layoqatini yo’qolsa;  Javobgar Qurolli Kuchlarning harakatdagi qismida bo’lgan da’vogar iltimos qilsa;  Fuqaroviy, jinoiy yoki ma’muriy sud ishlarini yuritish tartibida ko’rilayotgan boshqa ish hal qilinmasdan oldin ko’rishning imkoni bo’lmasa. Sudda ish yuritishni to’xtatish. Sud FPKning 92-moddasidagi muvofiq, quyidagi hollarda ish yuritishni to’xtatib turishi shart:  Agar ishda taraf bo’lgan fuqaro vafot etib, nizoli huquqiy munosabat huquqiy vorislikka yo’l qo’ysa yoki ishda taraf bo’lgan yuridik shaxs qayta tashkil etilsa;  Fuqaro(taraf) muomala layoqatini yo’qolsa;  Javobgar Qurolli Kuchlarning harakatdagi qismida bo’lgan da’vogar iltimos qilsa;  Fuqaroviy, jinoiy yoki ma’muriy sud ishlarini yuritish tartibida ko’rilayotgan boshqa ish hal qilinmasdan oldin ko’rishning imkoni bo’lmasa. Logotip
FPKning 93-moddasida sudning tashabbusi yoki ishda ishtirok etuvchi shaxslarning iltimosiga binoan, ish yuritishini to’xtatib turish asoslari sanab o’tilgan. Unga ko’ra:  taraf Qurolli Kuchlar tarkibida muddatli haqiqiy harbiy xizmatni o’tayotgan bo’lsa yoki mazkur shaxslar davlatning birorta majburiyatini bajarish uchun jalb qilingan bo’lsa;  Taraf davolash muassasasida bo’lsa, shuningdek, taraflardan biriga sudga kelishga to’sqinlik qiladigan, tibbiyot muassasasining ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan kasallik mavjud bo’lsa; FPKning 93-moddasida sudning tashabbusi yoki ishda ishtirok etuvchi shaxslarning iltimosiga binoan, ish yuritishini to’xtatib turish asoslari sanab o’tilgan. Unga ko’ra:  taraf Qurolli Kuchlar tarkibida muddatli haqiqiy harbiy xizmatni o’tayotgan bo’lsa yoki mazkur shaxslar davlatning birorta majburiyatini bajarish uchun jalb qilingan bo’lsa;  Taraf davolash muassasasida bo’lsa, shuningdek, taraflardan biriga sudga kelishga to’sqinlik qiladigan, tibbiyot muassasasining ma’lumotnomasi bilan tasdiqlangan kasallik mavjud bo’lsa; Logotip
• Ushbu kodeksning 140-moddasida nazarda tutilgan hollarda javobgar qidirilayotgan bo’lsa; Taraf uzoq muddatli xizmat safarida bo’lsa yoki boshqa uzrli sababga ko’ra yo’q bo’lsa; Sud tomonidan ekspertiza tayinlangan bo’lsa. • Ushbu kodeksning 140-moddasida nazarda tutilgan hollarda javobgar qidirilayotgan bo’lsa; Taraf uzoq muddatli xizmat safarida bo’lsa yoki boshqa uzrli sababga ko’ra yo’q bo’lsa; Sud tomonidan ekspertiza tayinlangan bo’lsa. Logotip
Arizani ko’rmasdan qoldirish.  FPKning 97-moddasiga muvofiq, sud quyidagi hollarda arizani ko’rmasdan qoldiradi:  Ariza muomalaga layoqatsiz shaxs tomonidan berilgan bo’lsa;  Manfaatdor shaxs nomidan arizani ish yuritishga vakolati bo’lmagan shaxs bergan bo’lsa;  Sud ayni bir taraflar o’rtasidagi, ayni bir predmet to’g’risidagi va ayni bir asoslar bo’yicha chiqqan nizo yuzasidan ish yuritayotgan bo’lsa; Arizani ko’rmasdan qoldirish.  FPKning 97-moddasiga muvofiq, sud quyidagi hollarda arizani ko’rmasdan qoldiradi:  Ariza muomalaga layoqatsiz shaxs tomonidan berilgan bo’lsa;  Manfaatdor shaxs nomidan arizani ish yuritishga vakolati bo’lmagan shaxs bergan bo’lsa;  Sud ayni bir taraflar o’rtasidagi, ayni bir predmet to’g’risidagi va ayni bir asoslar bo’yicha chiqqan nizo yuzasidan ish yuritayotgan bo’lsa; Logotip
• Ishni o’zlarining ishtirokisiz ko’rishni iltimos qilmagan taraflar ikkinchi chaqiruv bo’yicha ham uzrli sabablarsiz sudga kelmasalar, sud esa ishga oid mavjud materiallar asosida ishni hal qilish mumkin emas, deb hisoblasa; Ishni o’zining ishtirokisiz ko’rishni iltimos qilmagan da’vogar ikkinchi chaqiruv bo’yicha sudga kelmasa, javobgar esa, ishni mazmunan ko’rishni talab qilmasa. • Ishni o’zlarining ishtirokisiz ko’rishni iltimos qilmagan taraflar ikkinchi chaqiruv bo’yicha ham uzrli sabablarsiz sudga kelmasalar, sud esa ishga oid mavjud materiallar asosida ishni hal qilish mumkin emas, deb hisoblasa; Ishni o’zining ishtirokisiz ko’rishni iltimos qilmagan da’vogar ikkinchi chaqiruv bo’yicha sudga kelmasa, javobgar esa, ishni mazmunan ko’rishni talab qilmasa. Logotip