HAYVON TО‘QIMASIDAGI NUKLEIN KISLOTALARNING UMUMIY MIQDORINI ANIQLASH

Yuklangan vaqt

2024-04-07

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

4

Faytl hajmi

39,5 KB


HAYVON TО‘QIMASIDAGI NUKLEIN KISLOTALARNING UMUMIY MIQDORINI ANIQLASH Metod purin va pirimidin asoslari ultrabinafsha nurlarining 260-280 nm to‘lqin uzunligidagi qismini yutishga asoslangan. Hayvon to‘qimasidagi umumiy nuklein kislotalarining mikdorini aniqlash metodini A.S.Spirin yaratgan bo‘lib, kislotada eruvchi nukleotidlar sovutilgan 0,2 n perxlorat kislotasi bilan ajratib olinadi, nuklein kislotalarning ekstraksiyasi va gidrolizi 0,5 n xlor kislotasi bilan 100°C da olib boriladi, ekstraktlarning optik zichligi 270 va 290 nm to‘lqin uzunligida aniqlanadi va formula bo‘yicha hisoblanadi. Kerakli asboblar: probirkalari bilan shtativ; pipetkalar; sentrifuga; spektrofotometr; suv hammomi. Reaktivlar. 1. Perxlorat kislotasining 0,2 n va 0,5 n eritmasi. Ishning borishi. 100-200 mg to‘qima tortib, maydalanadi va sentrifuga stakaniga solib, unta 5-10 ml sovutilgan 0,2 n perxlorat kislotasi eritmasidan qo‘shiladi. Stakanlardagi suyuklik yaxshilab aralashtiriladi, so‘ngra 3000 ayl/min tezligida 5 minut sentrifuga qilinadi. Sentrifugat tashlab yuboriladi, cho‘kmaga esa 5-10 ml 0,5 n HClO4 kislotasini eritmasidan qo‘shiladi va probirkalar qaynab turgan suv hammomiga 20 minut qo‘yiladi. Gidrolizat sovutilib, sentrifuga qilinadi hamda spektrofoto-metrda 270 va 290 nm to‘lqin uzunligida kontrol 0,5 n HClO4 eritmasiga nisbatan o‘lchanadi, optik zichligi aniqlanadi. 1 ml tekshirilayotgan eritmaning nuklein kislotasidagi fosfor miqdori mkg da hisoblanadi. 19 ,0 290 270 D D P С i мкг   Bunda 0,19 -1 ml eritma nuklein kislota tarkibidagi fosforning (1 mkg) optik zichlik ko‘rsatkichi. HAYVON TО‘QIMASIDAGI NUKLEIN KISLOTALARNING UMUMIY MIQDORINI ANIQLASH Metod purin va pirimidin asoslari ultrabinafsha nurlarining 260-280 nm to‘lqin uzunligidagi qismini yutishga asoslangan. Hayvon to‘qimasidagi umumiy nuklein kislotalarining mikdorini aniqlash metodini A.S.Spirin yaratgan bo‘lib, kislotada eruvchi nukleotidlar sovutilgan 0,2 n perxlorat kislotasi bilan ajratib olinadi, nuklein kislotalarning ekstraksiyasi va gidrolizi 0,5 n xlor kislotasi bilan 100°C da olib boriladi, ekstraktlarning optik zichligi 270 va 290 nm to‘lqin uzunligida aniqlanadi va formula bo‘yicha hisoblanadi. Kerakli asboblar: probirkalari bilan shtativ; pipetkalar; sentrifuga; spektrofotometr; suv hammomi. Reaktivlar. 1. Perxlorat kislotasining 0,2 n va 0,5 n eritmasi. Ishning borishi. 100-200 mg to‘qima tortib, maydalanadi va sentrifuga stakaniga solib, unta 5-10 ml sovutilgan 0,2 n perxlorat kislotasi eritmasidan qo‘shiladi. Stakanlardagi suyuklik yaxshilab aralashtiriladi, so‘ngra 3000 ayl/min tezligida 5 minut sentrifuga qilinadi. Sentrifugat tashlab yuboriladi, cho‘kmaga esa 5-10 ml 0,5 n HClO4 kislotasini eritmasidan qo‘shiladi va probirkalar qaynab turgan suv hammomiga 20 minut qo‘yiladi. Gidrolizat sovutilib, sentrifuga qilinadi hamda spektrofoto-metrda 270 va 290 nm to‘lqin uzunligida kontrol 0,5 n HClO4 eritmasiga nisbatan o‘lchanadi, optik zichligi aniqlanadi. 1 ml tekshirilayotgan eritmaning nuklein kislotasidagi fosfor miqdori mkg da hisoblanadi. 19 ,0 290 270 D D P С i мкг   Bunda 0,19 -1 ml eritma nuklein kislota tarkibidagi fosforning (1 mkg) optik zichlik ko‘rsatkichi. Nuklein kislotalarning miqdori ularning tarkibidagi fosforga qarab hisoblanadi va bunda o‘rtacha hisoblash koeffitsienti 10,3 qo‘llanadi. CmkgNK = CmkgPi •10,3 10,3 - o‘rtacha hisoblash koeffitsienti. Nukleoproteinlar Nukleoproteinlar prostetik guruhlari nuklein kislotalar bo‘lib, DNK yoki RNK dan iborat. Nukleoproteinlar ishqoriy sharoitda yaxshi eriydi va kislotalar ta’sirida cho‘kmaga tushadi. Dezoksiribonukleoproteinlr kichik konsentratsiyali tuz eritmasida cho‘kadi, yuqori konsentratsiyali tuzlar eritmasida esa eriydi. Nukleoproteinlar suyultirilgan kislotalar bilan chala gidroliz qilinganda ulardan oqsil va nuklein kislota ajralib chiqadi. Nuklein kislotalarning o‘zi gidrolizlanganda birin-ketin quyidagi parchalanish mahsulotlari hosil bo‘ladi: Nuklein kislotalarning miqdori ularning tarkibidagi fosforga qarab hisoblanadi va bunda o‘rtacha hisoblash koeffitsienti 10,3 qo‘llanadi. CmkgNK = CmkgPi •10,3 10,3 - o‘rtacha hisoblash koeffitsienti. Nukleoproteinlar Nukleoproteinlar prostetik guruhlari nuklein kislotalar bo‘lib, DNK yoki RNK dan iborat. Nukleoproteinlar ishqoriy sharoitda yaxshi eriydi va kislotalar ta’sirida cho‘kmaga tushadi. Dezoksiribonukleoproteinlr kichik konsentratsiyali tuz eritmasida cho‘kadi, yuqori konsentratsiyali tuzlar eritmasida esa eriydi. Nukleoproteinlar suyultirilgan kislotalar bilan chala gidroliz qilinganda ulardan oqsil va nuklein kislota ajralib chiqadi. Nuklein kislotalarning o‘zi gidrolizlanganda birin-ketin quyidagi parchalanish mahsulotlari hosil bo‘ladi: ↓ Dezoksiribonukleoproteinlarni jigar va taloqdan ajratib olish Nukleoproteinlarning bu turi hujayra yadrosining eng muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Shuningdek, ular yadroning oqsillari deb ham ataladi. Jigar, taloq, oshqozonosti bezi, buyrak nukleoproteinlarga boydir. Yadro oqsillarining xarakterli xossasi - tuzlarning kuchli eritmalarida (natriy xlorid va boshqalar) yaxshi eriydi va kislotali eritmalarda esa cho‘kmaga tushadi. Nukleoproteinlar Oqsillar nuklein kislotalar (polinukleotidlar) Polipeptidlar Aminokislotalar mononukleotidlar nukleozidlar fosfat kislotasi purin va pirimidin asoslari pentoza ↓ Dezoksiribonukleoproteinlarni jigar va taloqdan ajratib olish Nukleoproteinlarning bu turi hujayra yadrosining eng muhim tarkibiy qismi hisoblanadi. Shuningdek, ular yadroning oqsillari deb ham ataladi. Jigar, taloq, oshqozonosti bezi, buyrak nukleoproteinlarga boydir. Yadro oqsillarining xarakterli xossasi - tuzlarning kuchli eritmalarida (natriy xlorid va boshqalar) yaxshi eriydi va kislotali eritmalarda esa cho‘kmaga tushadi. Nukleoproteinlar Oqsillar nuklein kislotalar (polinukleotidlar) Polipeptidlar Aminokislotalar mononukleotidlar nukleozidlar fosfat kislotasi purin va pirimidin asoslari pentoza Kerakli asboblar: sentrifuga; qaychi; havoncha; 300 va 400 ml li stakan; 100 ml li silindr; texnik tarozi. Reaktivlar: 1.Mol, quyon, cho‘chqaning jigari yoki talog‘i, yangisi yoki muzlatilgani. 2.Natriy xloridning 5 %li eritmasi. Z.Yog‘och tayoqcha. Ishning borishi. 2-2,5 g jigar yoki taloq olib, qaychi bilan yaxshilab maydalanadi, so‘ngra havonchaga 5 % li natriy xlorid eritmasidan ozgina solib eziladi. Shundan keyin havonchaga oz-ozdan 70-80 ml osh tuzi eritmasidan solib, 10-15 minut davomida eziladi. Havonchadagi gomogenat sentrifuga stakanlariga solinadi va 10- 15 minut 2500 aylU minut tezlikda sentrifugalanadi, so‘ngra cho‘kmasi tashlab yuboriladi va suyuqlik qismining hajmi silindr bilan o‘lchanadi. Suyuqlik hajmidan olti marta ko‘p suv o‘lchab stakanga solinadi va uni yog‘och tayoqcha bilan aylantirish davomida suvga suyuqlik quyiladi. Dezoksiribonukleoproteinlar ipsimon holatda cho‘kmaga tusha boshlaydi, ularni yog‘och tayoqcha bilan o‘rab olinadi va probirkaga solinadi. Ular nukleoproteinlar bilan olib boriladigan sifat reaksiyalari uchun ishlatiladi. DNK uchun rangli reaksiya DNK uchun rangli reaksiya difenilalanin bilan olib boriladi. DNK bilan difenilalanin ko‘k rangli birikmani hosil qiladi. Kerakli reaktivlar: 1. Ajratib olingan DNK. 2. Difenilalanin reaktivi: 1 g difenilalaninga 100 ml sirka kislotasi solinadi. Shu eritmaga 2,75 g konsentrlangan sulfat kislota qo‘shiladi. 3. 0.4 % natriy ishqorining eritmasi. Ishning borishi. Ajratib olingan 1 ml natriy ishqoridan qo‘shiladi. Shu eritmaga teng hajmda difenilalanin eritmasidan qo‘shiladi. Cho‘kma hosil bo‘ladi va 15-20 minut qo‘yiladi. Natijada ko‘k rang hosil bo‘ladi. Kerakli asboblar: sentrifuga; qaychi; havoncha; 300 va 400 ml li stakan; 100 ml li silindr; texnik tarozi. Reaktivlar: 1.Mol, quyon, cho‘chqaning jigari yoki talog‘i, yangisi yoki muzlatilgani. 2.Natriy xloridning 5 %li eritmasi. Z.Yog‘och tayoqcha. Ishning borishi. 2-2,5 g jigar yoki taloq olib, qaychi bilan yaxshilab maydalanadi, so‘ngra havonchaga 5 % li natriy xlorid eritmasidan ozgina solib eziladi. Shundan keyin havonchaga oz-ozdan 70-80 ml osh tuzi eritmasidan solib, 10-15 minut davomida eziladi. Havonchadagi gomogenat sentrifuga stakanlariga solinadi va 10- 15 minut 2500 aylU minut tezlikda sentrifugalanadi, so‘ngra cho‘kmasi tashlab yuboriladi va suyuqlik qismining hajmi silindr bilan o‘lchanadi. Suyuqlik hajmidan olti marta ko‘p suv o‘lchab stakanga solinadi va uni yog‘och tayoqcha bilan aylantirish davomida suvga suyuqlik quyiladi. Dezoksiribonukleoproteinlar ipsimon holatda cho‘kmaga tusha boshlaydi, ularni yog‘och tayoqcha bilan o‘rab olinadi va probirkaga solinadi. Ular nukleoproteinlar bilan olib boriladigan sifat reaksiyalari uchun ishlatiladi. DNK uchun rangli reaksiya DNK uchun rangli reaksiya difenilalanin bilan olib boriladi. DNK bilan difenilalanin ko‘k rangli birikmani hosil qiladi. Kerakli reaktivlar: 1. Ajratib olingan DNK. 2. Difenilalanin reaktivi: 1 g difenilalaninga 100 ml sirka kislotasi solinadi. Shu eritmaga 2,75 g konsentrlangan sulfat kislota qo‘shiladi. 3. 0.4 % natriy ishqorining eritmasi. Ishning borishi. Ajratib olingan 1 ml natriy ishqoridan qo‘shiladi. Shu eritmaga teng hajmda difenilalanin eritmasidan qo‘shiladi. Cho‘kma hosil bo‘ladi va 15-20 minut qo‘yiladi. Natijada ko‘k rang hosil bo‘ladi.