HEYSEY DAVRI NASRINING AN'ANALARI

Yuklangan vaqt

2024-03-15

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

24

Faytl hajmi

79,8 KB


KURS ISHI 
 
 
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI  OLIY VA O‘RTA 
MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
MAVZU: HEYSEY DAVRI NASRINING AN'ANALARI 
 
 
 
 
Bajardi:  
Ilmiy rahbar:  
 
 
 
 
 
 
 
KURS ISHI O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI MAVZU: HEYSEY DAVRI NASRINING AN'ANALARI Bajardi: Ilmiy rahbar: 1 
 
 
ANNOTATSIYA 
Mazkur kurs ishida yapon tilida yozilgan qadimgi asarlarni oʻrgatishda 
adabiyotlardan foydalanish va ularning oʻrni va undan keng foydalanish to’g’risida fikr 
yuritiladi. Yapon tillarining o’ziga hos tabiatidan va urf-odatlaridan kelib chiqqan 
holda ularning o’ziga xos xususiyatlari asosida yapon tilidagi buyuk asarlarni 
o’qitishning asosiy metod va uslublari, ayni vaqtda O’zbekiston sharoitida yapon tilini 
o’qitishga qaratilgan e’tibor, yapon tiliga bo’lgan davr talablari haqida foydali 
ma’lumotlar keltirilgan.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1 ANNOTATSIYA Mazkur kurs ishida yapon tilida yozilgan qadimgi asarlarni oʻrgatishda adabiyotlardan foydalanish va ularning oʻrni va undan keng foydalanish to’g’risida fikr yuritiladi. Yapon tillarining o’ziga hos tabiatidan va urf-odatlaridan kelib chiqqan holda ularning o’ziga xos xususiyatlari asosida yapon tilidagi buyuk asarlarni o’qitishning asosiy metod va uslublari, ayni vaqtda O’zbekiston sharoitida yapon tilini o’qitishga qaratilgan e’tibor, yapon tiliga bo’lgan davr talablari haqida foydali ma’lumotlar keltirilgan. 2 
 
 
MUNDARIJA 
KIRISH ......................................................................................................................... 4 
I BOB. Yapon mamlakatining Heysey davri haqida. 
1.1. Heysey davri haqida ............................................................................................... 6 
1.2. Heysey davrida bo’lgan voqealar ........................................................................... 9 
II BOB. Heysey davri nasrining an'analari 
2.1. Heysey davridagi ma’daniyat….. . .. .................................................................... 14 
2.2. Heysey davridagi adabiyot rivoji. ........................................................................ 17 
XULOSA .................................................................................................................... 22 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI ............................................. 23 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2 MUNDARIJA KIRISH ......................................................................................................................... 4 I BOB. Yapon mamlakatining Heysey davri haqida. 1.1. Heysey davri haqida ............................................................................................... 6 1.2. Heysey davrida bo’lgan voqealar ........................................................................... 9 II BOB. Heysey davri nasrining an'analari 2.1. Heysey davridagi ma’daniyat….. . .. .................................................................... 14 2.2. Heysey davridagi adabiyot rivoji. ........................................................................ 17 XULOSA .................................................................................................................... 22 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI ............................................. 23 3 
 
 
KIRISH 
  Til o’rganish jarayonida esa, madaniyatlar to’qnashuvi katta muammo sifatida 
ko’tariladi. Bunga sabab til egasining “o’zimniki” va “begonaniki” degan 
diskriminatsiya xosil bo’lishida. “Gohida bir tilda so’zlashayotgan insonlar ham bir-
birini tushuna olmaydi, bunga sabab ularning madaniyatlari turlichaligidadir,” – deb 
aytgan Sherba. Bu ikki madaniyat namoyondalari suhbat qurganda madaniyatlarning 
to’qnashuvi ro’y beradi deganidir. Bu suhbatdoshlarning salomlashishlaridanoq 
boshlanadi Qadimgi asarlarni  o’rganish jarayonida biz asarlarni, realiyalar, 
leksikalarning ekvivalentsizlik holatlarini yaponlab o’ta olmas ekanmiz, tilning bu 
jihatlarini ham chuqurroq o’rganishga majbur bo’lamiz. Bugungi kunda davlat 
rahbarimiz biz yoshlarni zamonaviy ta’lim olishimiz, XXI asr talablariga to’laqonli 
javob beradigan kadrlarni yetishtirib chiqarish uchun barcha shart-sharoitlarni yaratib 
bermoqda. Birinchi prezidentimiz Sh. Mirziyoyev barkamol yoshlarni tarbiyalash va 
oliy ma`lumotli bo`lishi to`g`risida bir qancha qaror farmonlar qabul qilgan. 
Mamlakatimizda kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish doirasida yapon 
tillarga o’qitishning kompleks tizimi, ya’ni uyg’un kamol topgan, o’qimishli, 
zamonaviy 
fikrlovchi 
yosh 
avlodni 
shakllantirishga, 
respublikaning 
jahon 
hamjamiyatiga yanada integratsiyalashuviga yo’naltirilgan tizim yaratildi.
1 
O’zbekistonda ta'lim mazmunini modernizatsiya qilish hozirgi bosqich jamiyat 
taraqqiyoti yapon tillarini o‘qitishni tashkil etishdagi innovatsion jarayonlar bilan ham 
bog‘liq. Zamonaviy maktabni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishi ta'limning 
insonparvarlik yo'nalishi bo'lib, unda etakchi o'rinni egallaydi. Shuni eslatib o’tish 
kerakki, til o’rganish hozirgi umummiliy tushunchalardan biriga aylanmoqda, yapon 
tili esa yangi o’rganilayotgan qirralari to’liq ochilmagan tildir.  
Mavzuning dolzarbligi. Hozirgi kunda chet tili o`rganish davr talabidir. Unga   
qiziqishi bor bo`lgan insonlarga chet tili o`rganishda kerak bo`ladigan asosiy davrdagi 
yozma asarlarni o’rganish, yapon madaniyatini o’rganish haqida so’z boradi. 
                                           
1 Sh.Mirziyoyev  Erkin va faravon demokratik o’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz - T.: “Ma’naviyat”, 2008, 
- 137 b.  
3 KIRISH Til o’rganish jarayonida esa, madaniyatlar to’qnashuvi katta muammo sifatida ko’tariladi. Bunga sabab til egasining “o’zimniki” va “begonaniki” degan diskriminatsiya xosil bo’lishida. “Gohida bir tilda so’zlashayotgan insonlar ham bir- birini tushuna olmaydi, bunga sabab ularning madaniyatlari turlichaligidadir,” – deb aytgan Sherba. Bu ikki madaniyat namoyondalari suhbat qurganda madaniyatlarning to’qnashuvi ro’y beradi deganidir. Bu suhbatdoshlarning salomlashishlaridanoq boshlanadi Qadimgi asarlarni o’rganish jarayonida biz asarlarni, realiyalar, leksikalarning ekvivalentsizlik holatlarini yaponlab o’ta olmas ekanmiz, tilning bu jihatlarini ham chuqurroq o’rganishga majbur bo’lamiz. Bugungi kunda davlat rahbarimiz biz yoshlarni zamonaviy ta’lim olishimiz, XXI asr talablariga to’laqonli javob beradigan kadrlarni yetishtirib chiqarish uchun barcha shart-sharoitlarni yaratib bermoqda. Birinchi prezidentimiz Sh. Mirziyoyev barkamol yoshlarni tarbiyalash va oliy ma`lumotli bo`lishi to`g`risida bir qancha qaror farmonlar qabul qilgan. Mamlakatimizda kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish doirasida yapon tillarga o’qitishning kompleks tizimi, ya’ni uyg’un kamol topgan, o’qimishli, zamonaviy fikrlovchi yosh avlodni shakllantirishga, respublikaning jahon hamjamiyatiga yanada integratsiyalashuviga yo’naltirilgan tizim yaratildi. 1 O’zbekistonda ta'lim mazmunini modernizatsiya qilish hozirgi bosqich jamiyat taraqqiyoti yapon tillarini o‘qitishni tashkil etishdagi innovatsion jarayonlar bilan ham bog‘liq. Zamonaviy maktabni rivojlantirishning ustuvor yo'nalishi ta'limning insonparvarlik yo'nalishi bo'lib, unda etakchi o'rinni egallaydi. Shuni eslatib o’tish kerakki, til o’rganish hozirgi umummiliy tushunchalardan biriga aylanmoqda, yapon tili esa yangi o’rganilayotgan qirralari to’liq ochilmagan tildir. Mavzuning dolzarbligi. Hozirgi kunda chet tili o`rganish davr talabidir. Unga qiziqishi bor bo`lgan insonlarga chet tili o`rganishda kerak bo`ladigan asosiy davrdagi yozma asarlarni o’rganish, yapon madaniyatini o’rganish haqida so’z boradi. 1 Sh.Mirziyoyev Erkin va faravon demokratik o’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz - T.: “Ma’naviyat”, 2008, - 137 b. 4 
 
Mavzuning o’rganilganlik darajasi. Yapon tilidagi asosiy davirga tegishli tarixiy 
asarlar serqirra hodisa hisoblanadi. Bu masala xususida yapon va jahon tilshunoslari 
ko’plab izlanishlar olib borishgan. Mashhur yaponshunoslar qadimiy asar turli xil 
jihatlarini o’rganib chiqishgan.  
Kurs ishining maqsadi. Kurs ishining asosiy maqsadi Yapon buyuk davrlarini 
o’rganishda yapon tilida yozilgan asarlar orqali bilib olishimiz mumkin. 
Ishning maqsad va vazifalari. Ishning maqsadi yapon davrining asarlari yapon tiliga 
qiziquvchilar va talaba, yoshlar uchun qay tartibda oson va qulay tarzda o’rgatish 
haqidagi metodlarni tadqiq etish. 
Kurs ishining predmeti. Ushbu kurs ishining predmeti sifatida yapon tili darsliklari 
metodik qo’llanmalar kiradi. 
Kurs ishining o’rganish obyekti. Ushbu kurs ishida yaponlarning eng yaxshi 
davridagi asarlarga va nutqning ahamiyatiga alohida e’tibor qaratilinadi. O’rganilish 
obyekti sifatida Heysey davri va nutqiy qoidalarni kiritamiz. 
Kurs ishining tarkibiy tuzulishi. Kurs ishi ikki bob, kirish, xulosa va foydalanilgan 
adabiyotlar ro’yxatidan iborat. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4 Mavzuning o’rganilganlik darajasi. Yapon tilidagi asosiy davirga tegishli tarixiy asarlar serqirra hodisa hisoblanadi. Bu masala xususida yapon va jahon tilshunoslari ko’plab izlanishlar olib borishgan. Mashhur yaponshunoslar qadimiy asar turli xil jihatlarini o’rganib chiqishgan. Kurs ishining maqsadi. Kurs ishining asosiy maqsadi Yapon buyuk davrlarini o’rganishda yapon tilida yozilgan asarlar orqali bilib olishimiz mumkin. Ishning maqsad va vazifalari. Ishning maqsadi yapon davrining asarlari yapon tiliga qiziquvchilar va talaba, yoshlar uchun qay tartibda oson va qulay tarzda o’rgatish haqidagi metodlarni tadqiq etish. Kurs ishining predmeti. Ushbu kurs ishining predmeti sifatida yapon tili darsliklari metodik qo’llanmalar kiradi. Kurs ishining o’rganish obyekti. Ushbu kurs ishida yaponlarning eng yaxshi davridagi asarlarga va nutqning ahamiyatiga alohida e’tibor qaratilinadi. O’rganilish obyekti sifatida Heysey davri va nutqiy qoidalarni kiritamiz. Kurs ishining tarkibiy tuzulishi. Kurs ishi ikki bob, kirish, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat. 5 
 
I BOB. Yapon mamlakatining Heysey davri haqida. 
1.1. Heysey davri haqida 
    Heian davri (794-1185) Yapon adabiyotining oltin davri sifatida tanilgan, ayniqsa 
she'riy an'analari bilan. Biroq, Heian davrida ham davom etgan muhim Nasr an'analari 
rivojlandi Kamakura davri (1185-1333).  Heian davrining eng muhim nasriy 
janrlaridan biri monogatari yoki "ertak."Ushbu asarlar ko'pincha romantik, sarguzasht 
va odobli hayot elementlarini birlashtirgan xayoliy rivoyatlar edi. Eng mashhur 
monogatari ba'zi Murasaki Shikibu tomonidan "Genji Tale" va "Heike Tale o'z ichiga 
oladi," qaysi samuray sinf yuksalishi va qulashi solnomasidir. Heian davrining yana 
bir muhim nasriy janri nikki yoki " kundalik."Ushbu asarlar ko'pincha ayollar 
tomonidan yozilgan va kundalik hayot, odobli voqealar va munosabatlar haqida 
shaxsiy ma'lumotlar berilgan. Ba'zi diqqatga sazovor misollar" yostiq kitobi 
"tomonidan Sei Shonagon va" Sarashina kundaligi " xonim Sarashina tomonidan. 
Heian davrida ham o'sha davr voqealarini aks ettirgan tarixiy yozuvning rivojlanishi 
kuzatildi. Davrning eng muhim tarixiy asarlaridan ba'zilari" Kojiki "va" Nihon Shoki, 
" bu Yapon mifologiyasi va tarixining dastlabki yilnomalari. Umuman olganda, Heian 
davridagi nasriy an'analar shaxsiy tajriba, odobli hayot va inson va g'ayritabiiy 
olamlarning kesishishiga e'tibor qaratildi. Ushbu an'analar asrlar davomida Yapon 
adabiyotiga ta'sir ko'rsatishda davom etdi. Imperator Akixito hukmronligiga mos 
keladigan Heisei (so'zma-so'z "tinchlikka erishish") tinchlik davri edi, ammo baribir 
iqtisodiy turg'unlik va tabiiy ofatlarga guvoh bo'ldi. Madaniy sohada Heisei davrida 
yangi san'at muzeylari tashkil etildi va Yapon rassomlari orasida yangi ifoda vositalari 
qabul qilindi, garchi har doim yaqin yoki uzoqroq o'tmish bilan muloqotda bo'lsa. 
Manga va anime bu davrda mashhurligi va ta'sirida portladi, garchi ikkalasi ham 
chuqur tarixga ega. Mangga komikslar odatda anglatadi va uning ildizlari o'rta asr 
hikoya rasm o'rama qaytib harken. Anime, albatta, 20-asrning boshlariga borib 
taqaladigan va Yaponiyada ikkinchi Jahon urushi paytida uni targ'ibot vositasi sifatida 
ishlatishning munozarali tarixini o'z ichiga olgan animatsiyaga ishora qiladi. 1990-
yillarda anime sanoati 1970-yillarning mashhur spektakllarining jonlanishi va davomi 
hamda yangi janrlar orqali o'sdi. Mahalliy va xalqaro miqyosda mashhur bo'lgan anime 
5 I BOB. Yapon mamlakatining Heysey davri haqida. 1.1. Heysey davri haqida Heian davri (794-1185) Yapon adabiyotining oltin davri sifatida tanilgan, ayniqsa she'riy an'analari bilan. Biroq, Heian davrida ham davom etgan muhim Nasr an'analari rivojlandi Kamakura davri (1185-1333). Heian davrining eng muhim nasriy janrlaridan biri monogatari yoki "ertak."Ushbu asarlar ko'pincha romantik, sarguzasht va odobli hayot elementlarini birlashtirgan xayoliy rivoyatlar edi. Eng mashhur monogatari ba'zi Murasaki Shikibu tomonidan "Genji Tale" va "Heike Tale o'z ichiga oladi," qaysi samuray sinf yuksalishi va qulashi solnomasidir. Heian davrining yana bir muhim nasriy janri nikki yoki " kundalik."Ushbu asarlar ko'pincha ayollar tomonidan yozilgan va kundalik hayot, odobli voqealar va munosabatlar haqida shaxsiy ma'lumotlar berilgan. Ba'zi diqqatga sazovor misollar" yostiq kitobi "tomonidan Sei Shonagon va" Sarashina kundaligi " xonim Sarashina tomonidan. Heian davrida ham o'sha davr voqealarini aks ettirgan tarixiy yozuvning rivojlanishi kuzatildi. Davrning eng muhim tarixiy asarlaridan ba'zilari" Kojiki "va" Nihon Shoki, " bu Yapon mifologiyasi va tarixining dastlabki yilnomalari. Umuman olganda, Heian davridagi nasriy an'analar shaxsiy tajriba, odobli hayot va inson va g'ayritabiiy olamlarning kesishishiga e'tibor qaratildi. Ushbu an'analar asrlar davomida Yapon adabiyotiga ta'sir ko'rsatishda davom etdi. Imperator Akixito hukmronligiga mos keladigan Heisei (so'zma-so'z "tinchlikka erishish") tinchlik davri edi, ammo baribir iqtisodiy turg'unlik va tabiiy ofatlarga guvoh bo'ldi. Madaniy sohada Heisei davrida yangi san'at muzeylari tashkil etildi va Yapon rassomlari orasida yangi ifoda vositalari qabul qilindi, garchi har doim yaqin yoki uzoqroq o'tmish bilan muloqotda bo'lsa. Manga va anime bu davrda mashhurligi va ta'sirida portladi, garchi ikkalasi ham chuqur tarixga ega. Mangga komikslar odatda anglatadi va uning ildizlari o'rta asr hikoya rasm o'rama qaytib harken. Anime, albatta, 20-asrning boshlariga borib taqaladigan va Yaponiyada ikkinchi Jahon urushi paytida uni targ'ibot vositasi sifatida ishlatishning munozarali tarixini o'z ichiga olgan animatsiyaga ishora qiladi. 1990- yillarda anime sanoati 1970-yillarning mashhur spektakllarining jonlanishi va davomi hamda yangi janrlar orqali o'sdi. Mahalliy va xalqaro miqyosda mashhur bo'lgan anime 6 
 
va manga "yoqimli" deb tarjima qilingan kavayi printsipi bilan chambarchas 
bog'liq."Bu" xushmuomalalik " madaniyati ko'pincha shakli sifatida tushunilgan 
qochish urushdan keyingi davrdagi og'ir haqiqatlardan va ko'pincha halokatli tabiiy 
ofatlar bilan tahdid qiladigan mamlakatdan. Rassomlar yoqadi Yoshitomo Nara va 
Murakami Takashi kavayining quyuq pastki qismini o'rganish uchun manga va anime 
elementlaridan foydalaning. Murakami Takashi kabi rassomlar o'z asarlarida nafaqat 
zamonaviy manga va anime madaniyatiga, balki yapon san'ati tarixining eski nasablari 
va nasabnomalariga ham murojaat qilishadi. Murakami-bu Edo davridagi "eksantrik" 
rassomlarning shaxsiy va ko'pincha provokatsion talqinlari bilan bog'liq bo'lib, 
ularning asarlari baribir yapon tasviriy san'ati kanonining ajralmas qismiga aylandi. 
Yoqdi endi Uorxol yoki yaqinda Jeff Kuns, Murakami rasm, haykaltaroshlik va 
montajdagi asarlarini uning kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar va 
nashrlar bilan to'ldiradi, Kaikai Kiki. Zamonaviy Yapon rassomlari o'z qarashlarini 
ifoda etish yoki vositaning mukammalligi va qayta ixtirosiga e'tibor qaratish uchun 
turli 
xil 
vositalardan 
foydalanadilar. 
Masalan, 
Sugimoto 
Xiroshi 
dengiz 
manzaralarining tafakkurli fotosuratlari hamda saytga xos haykaltaroshlik va me'moriy 
asarlari uchun xalqaro miqyosda e'tirofga sazovor bo'ldi. Mariko Mori ko'p tarmoqli 
rassomni aks ettiradi, uning o'ziga xoslik tuyg'usini o'rganadi va fotografiya, video, 
haykaltaroshlik, montaj va ijro orqali syurreal tasvirlarini rivojlantiradi. Sugimoto va 
boshqalar kabi rassomlardan ajralib turadigan ko'plab zamonaviy yapon keramistlari 
o'zlarini faqat keramika san'ati materiallari va amaliyotiga bag'ishlaydilar; va 
Murakami kabi rassomlarga o'xshab, ular an'analarni sharaflaydigan va tanqid 
qiladigan yangi asarlar yaratadilar. 1 yil 2019 maydan boshlab imperator Akixitoning 
o'g'li Naruxito taxtga o'tirganda, biz Yaponiya uchun yangi davrga, ya'ni Reyva 
("chiroyli uyg'unlik"ga tarjima qilinadigan) ga kirdik. Yaponiyada boshqa joylarda 
bo'lgani kabi, bugungi san'at ham o'tmish bilan rezonanslashishda davom etmoqda. 
Etimologically, 
so'z 
" 
qo'msash "yunon associationstos kelgan," qaytish uy, va associationclothinglgos,"og'r
iq". 17-asrda g'arbiy Evropada Vatanni sog'inish uchun tibbiy atama sifatida kiritilgan 
nostalji birinchi bo'lib kengroq ta'sir ko'rsatdi frantsuz adabiyoti 19-asr, qachon 
6 va manga "yoqimli" deb tarjima qilingan kavayi printsipi bilan chambarchas bog'liq."Bu" xushmuomalalik " madaniyati ko'pincha shakli sifatida tushunilgan qochish urushdan keyingi davrdagi og'ir haqiqatlardan va ko'pincha halokatli tabiiy ofatlar bilan tahdid qiladigan mamlakatdan. Rassomlar yoqadi Yoshitomo Nara va Murakami Takashi kavayining quyuq pastki qismini o'rganish uchun manga va anime elementlaridan foydalaning. Murakami Takashi kabi rassomlar o'z asarlarida nafaqat zamonaviy manga va anime madaniyatiga, balki yapon san'ati tarixining eski nasablari va nasabnomalariga ham murojaat qilishadi. Murakami-bu Edo davridagi "eksantrik" rassomlarning shaxsiy va ko'pincha provokatsion talqinlari bilan bog'liq bo'lib, ularning asarlari baribir yapon tasviriy san'ati kanonining ajralmas qismiga aylandi. Yoqdi endi Uorxol yoki yaqinda Jeff Kuns, Murakami rasm, haykaltaroshlik va montajdagi asarlarini uning kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlar va nashrlar bilan to'ldiradi, Kaikai Kiki. Zamonaviy Yapon rassomlari o'z qarashlarini ifoda etish yoki vositaning mukammalligi va qayta ixtirosiga e'tibor qaratish uchun turli xil vositalardan foydalanadilar. Masalan, Sugimoto Xiroshi dengiz manzaralarining tafakkurli fotosuratlari hamda saytga xos haykaltaroshlik va me'moriy asarlari uchun xalqaro miqyosda e'tirofga sazovor bo'ldi. Mariko Mori ko'p tarmoqli rassomni aks ettiradi, uning o'ziga xoslik tuyg'usini o'rganadi va fotografiya, video, haykaltaroshlik, montaj va ijro orqali syurreal tasvirlarini rivojlantiradi. Sugimoto va boshqalar kabi rassomlardan ajralib turadigan ko'plab zamonaviy yapon keramistlari o'zlarini faqat keramika san'ati materiallari va amaliyotiga bag'ishlaydilar; va Murakami kabi rassomlarga o'xshab, ular an'analarni sharaflaydigan va tanqid qiladigan yangi asarlar yaratadilar. 1 yil 2019 maydan boshlab imperator Akixitoning o'g'li Naruxito taxtga o'tirganda, biz Yaponiya uchun yangi davrga, ya'ni Reyva ("chiroyli uyg'unlik"ga tarjima qilinadigan) ga kirdik. Yaponiyada boshqa joylarda bo'lgani kabi, bugungi san'at ham o'tmish bilan rezonanslashishda davom etmoqda. Etimologically, so'z " qo'msash "yunon associationstos kelgan," qaytish uy, va associationclothinglgos,"og'r iq". 17-asrda g'arbiy Evropada Vatanni sog'inish uchun tibbiy atama sifatida kiritilgan nostalji birinchi bo'lib kengroq ta'sir ko'rsatdi frantsuz adabiyoti 19-asr, qachon 7 
 
mualliflar yoqadi Balzak va Bodler uni tarqoq turini belgilang sog'inch. Garchi u 
"nostalji" deb nomlanmagan bo'lsa ham, bu hissiy ruhiy holat yapon adabiyotining 
boshidanoq she'riyat va nasrda uy shahri yoki bolalik tushunchalariga nisbatan muhim 
rol o'ynagan. Ushbu maqola Yapon adabiyoti va madaniyatidagi nostalji haqidagi 
zamonaviy 
tushunchalarga 
bag'ishlangan 
va 
nima 
uchun 
o'tmish 
uchun 
sentimentallikka ehtiyoj borligini so'raydi. Yilda Heisei adabiyoti" o'tmish " ko'pincha 
ga ishora qiladi Shxvva yoki Taishxotinchilik davri, holbuki Meiji va Taishxotinchilik 
adabiyoti ko'pincha Edo yoki Xeyan o'tmishni yaratishda davr. Vaqtinchalik farqlarga 
qaramay, o'tmishni qurish strategiyalaridagi o'xshashliklar saqlanib qolmoqda. Heisei 
davridagi badiiy matnlarni yaqin o'qish orqali ushbu maqola nostaljiyaning turli 
shakllari va funktsiyalarini tahlil qiladi (natsukashisa yoki nosutargiya) va o'tmish 
sog'inchiga ishora qiluvchi retro-tendentsiyalar. Unda nostalji qaysi davrlar, ob'ektlar, 
voqealar 
va 
mavzular 
bilan 
bog'liqligi 
va 
"o'tmish"uchun 
ma'lum 
bir 
figura/tushuncha/xayoliy/sog'inchni qurish uchun qaysi rivoyat texnikasi qo'llanilishi 
haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, qog'ozda qurilgan o'tmish adabiy 
tasvirlangan "hozirgi"bilan qanday bog'liqligi tahlil qilinadi. Shu bilan u boshqalar 
qatorida adabiyotga e'tibor qaratadi Kavakami xiromi va Yoshimoto banan. Va nihoyat, 
maqolada 1980-yillardan beri Yaponiyada sentimental adabiyot uchun madaniy va 
sotsiologik tushuntirishlar keltirilgan. 
 
 
 
 
 
 
 
___________________ 
Matchanov E. , Gulyamov  . Yapon tili  - 1 . O’quv qo’llanma . -T .: 2O13 . 320 b 
7 mualliflar yoqadi Balzak va Bodler uni tarqoq turini belgilang sog'inch. Garchi u "nostalji" deb nomlanmagan bo'lsa ham, bu hissiy ruhiy holat yapon adabiyotining boshidanoq she'riyat va nasrda uy shahri yoki bolalik tushunchalariga nisbatan muhim rol o'ynagan. Ushbu maqola Yapon adabiyoti va madaniyatidagi nostalji haqidagi zamonaviy tushunchalarga bag'ishlangan va nima uchun o'tmish uchun sentimentallikka ehtiyoj borligini so'raydi. Yilda Heisei adabiyoti" o'tmish " ko'pincha ga ishora qiladi Shxvva yoki Taishxotinchilik davri, holbuki Meiji va Taishxotinchilik adabiyoti ko'pincha Edo yoki Xeyan o'tmishni yaratishda davr. Vaqtinchalik farqlarga qaramay, o'tmishni qurish strategiyalaridagi o'xshashliklar saqlanib qolmoqda. Heisei davridagi badiiy matnlarni yaqin o'qish orqali ushbu maqola nostaljiyaning turli shakllari va funktsiyalarini tahlil qiladi (natsukashisa yoki nosutargiya) va o'tmish sog'inchiga ishora qiluvchi retro-tendentsiyalar. Unda nostalji qaysi davrlar, ob'ektlar, voqealar va mavzular bilan bog'liqligi va "o'tmish"uchun ma'lum bir figura/tushuncha/xayoliy/sog'inchni qurish uchun qaysi rivoyat texnikasi qo'llanilishi haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, qog'ozda qurilgan o'tmish adabiy tasvirlangan "hozirgi"bilan qanday bog'liqligi tahlil qilinadi. Shu bilan u boshqalar qatorida adabiyotga e'tibor qaratadi Kavakami xiromi va Yoshimoto banan. Va nihoyat, maqolada 1980-yillardan beri Yaponiyada sentimental adabiyot uchun madaniy va sotsiologik tushuntirishlar keltirilgan. ___________________ Matchanov E. , Gulyamov . Yapon tili - 1 . O’quv qo’llanma . -T .: 2O13 . 320 b 8 
 
1.2. Heysey davrida bo’lgan voqealar. 
       1989 yil Yaponiya tarixidagi eng tez iqtisodiy o'sish sur'atlaridan birining avj 
nuqtasi bo'ldi. 1985 Plazma kelishuvidan keyin keskin mustahkamlangan yen bilan 
Yaponiya banki foiz stavkalarini past darajada ushlab turdi va shu yil ichida Tokio 
mulk qadriyatlarini 60 foizga oshirgan investitsiya portlashini keltirib chiqardi. Yangi 
yil kunidan sal oldin Tokio Fond bozori indeksi Nikkei 225 rekord darajadagi 38 957 
ga etdi. 1992 yilga kelib, u 15000 ga tushib, Yaponiyaning mashhur "qabariq 
iqtisodiyoti"tugaganligini anglatadi. Keyinchalik, Yaponiya "yo'qotilgan o'n yillikni" 
boshdan kechirdi, bu aslida o'n yildan ortiq narx deflyatsiyasidan va asosan turg'un 
YaIMdan iborat edi, chunki Yaponiya banklari yomon qarzlarini hal qilish uchun 
kurashdilar va boshqa sohalardagi kompaniyalar qayta qurish uchun kurashdilar.1988 
yildagi yollash mojarosi allaqachon 38 yil davomida Yaponiya hukumatini nazorat 
qilgan Liberal-demokratik partiyaga (LDP) bo'lgan jamoatchilik ishonchini 
pasaytirgan edi. 1993 yilda LDP boshchiligidagi koalitsiya tomonidan quvib chiqarildi 
Morixiro Xosokava. Biroq, koalitsiya partiyalar faqat LDPNI ag'darish uchun 
yig'ilganligi sababli qulab tushdi va deyarli har bir ijtimoiy masalada yagona 
pozitsiyaga ega emas edi. LDP 1994 yilda hukumatga qaytib keldi, u Yaponiya 
Sotsialistik (keyinchalik sotsial-demokrat) Tomiichi Murayamani bosh vazir etib 
saylashga yordam berdi. 1990-yillarda anime va anime konventsiyalarining 
mashhurligi oshishi bilan ajralib turadigan "anime boom" davri bo'lgan. Bir necha 
anime media franchises bunday Pokokatxmon sifatida global mashhurlik qozongan, 
Salom Kitty, Sailor Moon, Sankt-Seiya, Gundam, Shimoliy Yulduz musht, Dragon 
Ball, yu-Gi-Oh va Evangelion. 1995 yilda Kobe shahrida katta 6,8 zilzila sodir bo'ldi, 
Hykatekspo va sarin gaz terroristik hujumlari Tokio metrosida qiyomat kulti Aum 
Shinrikyo tomonidan amalga oshirildi. Yaponiya hukumatining ushbu voqealarga 
zudlik bilan munosabat bildirmasligi, shu vaqtdan beri Yaponiya siyosatida tobora 
muhim rol o'ynab kelayotgan nodavlat tashkilotlarning shakllanishiga olib keldi. 11 yil 
1997 dekabrda issiqxona gazlari chiqindilarini tartibga solish bo'yicha Kioto protokoli 
deb nomlangan xalqaro shartnoma Yaponiyaning Kioto shahrida 192 tomon tomonidan 
qabul qilindi. Bu davrda Yaponiya harbiy kuch sifatida qayta tiklandi. 1991 yilda 
8 1.2. Heysey davrida bo’lgan voqealar. 1989 yil Yaponiya tarixidagi eng tez iqtisodiy o'sish sur'atlaridan birining avj nuqtasi bo'ldi. 1985 Plazma kelishuvidan keyin keskin mustahkamlangan yen bilan Yaponiya banki foiz stavkalarini past darajada ushlab turdi va shu yil ichida Tokio mulk qadriyatlarini 60 foizga oshirgan investitsiya portlashini keltirib chiqardi. Yangi yil kunidan sal oldin Tokio Fond bozori indeksi Nikkei 225 rekord darajadagi 38 957 ga etdi. 1992 yilga kelib, u 15000 ga tushib, Yaponiyaning mashhur "qabariq iqtisodiyoti"tugaganligini anglatadi. Keyinchalik, Yaponiya "yo'qotilgan o'n yillikni" boshdan kechirdi, bu aslida o'n yildan ortiq narx deflyatsiyasidan va asosan turg'un YaIMdan iborat edi, chunki Yaponiya banklari yomon qarzlarini hal qilish uchun kurashdilar va boshqa sohalardagi kompaniyalar qayta qurish uchun kurashdilar.1988 yildagi yollash mojarosi allaqachon 38 yil davomida Yaponiya hukumatini nazorat qilgan Liberal-demokratik partiyaga (LDP) bo'lgan jamoatchilik ishonchini pasaytirgan edi. 1993 yilda LDP boshchiligidagi koalitsiya tomonidan quvib chiqarildi Morixiro Xosokava. Biroq, koalitsiya partiyalar faqat LDPNI ag'darish uchun yig'ilganligi sababli qulab tushdi va deyarli har bir ijtimoiy masalada yagona pozitsiyaga ega emas edi. LDP 1994 yilda hukumatga qaytib keldi, u Yaponiya Sotsialistik (keyinchalik sotsial-demokrat) Tomiichi Murayamani bosh vazir etib saylashga yordam berdi. 1990-yillarda anime va anime konventsiyalarining mashhurligi oshishi bilan ajralib turadigan "anime boom" davri bo'lgan. Bir necha anime media franchises bunday Pokokatxmon sifatida global mashhurlik qozongan, Salom Kitty, Sailor Moon, Sankt-Seiya, Gundam, Shimoliy Yulduz musht, Dragon Ball, yu-Gi-Oh va Evangelion. 1995 yilda Kobe shahrida katta 6,8 zilzila sodir bo'ldi, Hykatekspo va sarin gaz terroristik hujumlari Tokio metrosida qiyomat kulti Aum Shinrikyo tomonidan amalga oshirildi. Yaponiya hukumatining ushbu voqealarga zudlik bilan munosabat bildirmasligi, shu vaqtdan beri Yaponiya siyosatida tobora muhim rol o'ynab kelayotgan nodavlat tashkilotlarning shakllanishiga olib keldi. 11 yil 1997 dekabrda issiqxona gazlari chiqindilarini tartibga solish bo'yicha Kioto protokoli deb nomlangan xalqaro shartnoma Yaponiyaning Kioto shahrida 192 tomon tomonidan qabul qilindi. Bu davrda Yaponiya harbiy kuch sifatida qayta tiklandi. 1991 yilda 9 
 
Yaponiya 10 milliard dollarlik moliyaviy hissa qo'shdi va Fors ko'rfazi urushi uchun 
harbiy texnika yubordi biroq, Konstitutsiyaning 9-moddasi haqiqiy urushda 
qatnashishga to'sqinlik qildi va Eronni Yaponiyani shunchaki pul va'da qilgani uchun 
tanqid qilishga undadi va Yaponiyaning Fors ko'rfazi urushida hamkorlik qilish usulini 
qadrlamadi. Biroq, urushdan so'ng, 26 yil 1991 apreldan oktyabrgacha oltita JMSDF 
mina tashuvchi kemalari yuborildi va olib tashlandi 34 dengiz minalari fors ko'rfazida 
kemalar xavfsizligini yaxshilash uchun. Iroq urushidan so'ng, 2003 yilda, Bosh vazir 
Junichir Koyzumining kabineti 1000 ga yaqin askarlarni yuborish rejasini tasdiqladi 
Yaponiya o'zini o'zi himoya qilish kuchlari Iroqni qayta qurishda yordam berish uchun, 
beri eng katta chet el qo'shinlarini joylashtirish ikkinchi jahon urushi BMT 
sanktsiyasisiz. Missiya 2009 yil fevralgacha davom etdi. The 2002 yil FIFA Jahon 
chempionati Osiyoda bo'lib o'tgan birinchi FIFA Jahon chempionati bo'lib, birinchi 
bo'lib Amerika yoki Evropadan tashqarida bo'lib o'tdi, shuningdek, bir nechta millat 
birgalikda mezbonlik qildi. Futbol bo'yicha erkaklar terma jamoalari o'rtasidagi ushbu 
jahon chempionati o'zaro munosabatlarni yaxshilash uchun Yaponiya va Janubiy 
Koreya tomonidan birgalikda o'tkazildi. 23 yil 2004 oktyabrda Heisei 16 zilzila va 
zilzilalar Niigata prefekturasidagi Hokuriku mintaqasini larzaga keltirdi, 52 kishini 
o'ldirdi va yuzlab odamlarni yaraladi. 2005 yil noyabr oyida Yaponiya aerokosmik 
tadqiqotlar agentligi (JAXA) robot kosmik kemasi Hayabusa asteroidga qo'ndi va 13 
yil 2010 iyunda kosmik kemada yerga qaytarilgan asteroid materialning mayda 
donalari shaklida namunalar yig'di. Bu tarixda ataylab asteroidga qo'nish va keyin yana 
uchish uchun mo'ljallangan birinchi kosmik kema edi. Hayabusa missiyasi birinchi 
bo'lib asteroid namunasini tahlil qilish uchun yerga qaytardi. Saylovdagi 
mag'lubiyatdan so'ng, Bosh vazir Shinzekatsx Abe to'satdan iste'foga chiqdi va 2007 
yil kuzida Yasuo Fukuda Bosh vazir bo'ldi. Fukuda o'z navbatida 2008 yil sentyabr 
oyida siyosiy xatolarga asoslanib iste'foga chiqdi va tar-Rik uning partiyasi tomonidan 
tanlangan. 2008 yilda Buyuk Tokio dunyodagi eng yirik metropoliten iqtisodiyotiga 
ega bo'lib, umumiy YAIM (nominal) taxminan 2 trillion dollarni tashkil etadi (165 
trillion). Greater Tokio ham taxmin bilan dunyodagi eng yirik metropolitan aholiga ega 
35 million. 2009 yil avgust oyida birinchi marta Yaponiya demokratik partiyasi (DPJ) 
9 Yaponiya 10 milliard dollarlik moliyaviy hissa qo'shdi va Fors ko'rfazi urushi uchun harbiy texnika yubordi biroq, Konstitutsiyaning 9-moddasi haqiqiy urushda qatnashishga to'sqinlik qildi va Eronni Yaponiyani shunchaki pul va'da qilgani uchun tanqid qilishga undadi va Yaponiyaning Fors ko'rfazi urushida hamkorlik qilish usulini qadrlamadi. Biroq, urushdan so'ng, 26 yil 1991 apreldan oktyabrgacha oltita JMSDF mina tashuvchi kemalari yuborildi va olib tashlandi 34 dengiz minalari fors ko'rfazida kemalar xavfsizligini yaxshilash uchun. Iroq urushidan so'ng, 2003 yilda, Bosh vazir Junichir Koyzumining kabineti 1000 ga yaqin askarlarni yuborish rejasini tasdiqladi Yaponiya o'zini o'zi himoya qilish kuchlari Iroqni qayta qurishda yordam berish uchun, beri eng katta chet el qo'shinlarini joylashtirish ikkinchi jahon urushi BMT sanktsiyasisiz. Missiya 2009 yil fevralgacha davom etdi. The 2002 yil FIFA Jahon chempionati Osiyoda bo'lib o'tgan birinchi FIFA Jahon chempionati bo'lib, birinchi bo'lib Amerika yoki Evropadan tashqarida bo'lib o'tdi, shuningdek, bir nechta millat birgalikda mezbonlik qildi. Futbol bo'yicha erkaklar terma jamoalari o'rtasidagi ushbu jahon chempionati o'zaro munosabatlarni yaxshilash uchun Yaponiya va Janubiy Koreya tomonidan birgalikda o'tkazildi. 23 yil 2004 oktyabrda Heisei 16 zilzila va zilzilalar Niigata prefekturasidagi Hokuriku mintaqasini larzaga keltirdi, 52 kishini o'ldirdi va yuzlab odamlarni yaraladi. 2005 yil noyabr oyida Yaponiya aerokosmik tadqiqotlar agentligi (JAXA) robot kosmik kemasi Hayabusa asteroidga qo'ndi va 13 yil 2010 iyunda kosmik kemada yerga qaytarilgan asteroid materialning mayda donalari shaklida namunalar yig'di. Bu tarixda ataylab asteroidga qo'nish va keyin yana uchish uchun mo'ljallangan birinchi kosmik kema edi. Hayabusa missiyasi birinchi bo'lib asteroid namunasini tahlil qilish uchun yerga qaytardi. Saylovdagi mag'lubiyatdan so'ng, Bosh vazir Shinzekatsx Abe to'satdan iste'foga chiqdi va 2007 yil kuzida Yasuo Fukuda Bosh vazir bo'ldi. Fukuda o'z navbatida 2008 yil sentyabr oyida siyosiy xatolarga asoslanib iste'foga chiqdi va tar-Rik uning partiyasi tomonidan tanlangan. 2008 yilda Buyuk Tokio dunyodagi eng yirik metropoliten iqtisodiyotiga ega bo'lib, umumiy YAIM (nominal) taxminan 2 trillion dollarni tashkil etadi (165 trillion). Greater Tokio ham taxmin bilan dunyodagi eng yirik metropolitan aholiga ega 35 million. 2009 yil avgust oyida birinchi marta Yaponiya demokratik partiyasi (DPJ) 10 
 
quyi palata saylovlarida 308 o'rinni qo'lga kiritdi va bu LDP tomonidan 50 yillik 
siyosiy hukmronlikni yakunladi. Saylov natijasida, Dpj Prezidenti Yukio Hatoyama 16 
sentyabr 2009 da Bosh vazir bo'ldi. Biroq, tez orada DPJ partiyalarni moliyalashtirish 
mojarolari botqog'iga botdi, ayniqsa yaqin yordamchilar ishtirokida. Naoto Kan dpj 
tomonidan navbatdagi Bosh vazir sifatida tanlangan, ammo tez orada u maslahatchilar 
palatasi saylovlarida ishchi ko'pchilikni yo'qotgan va 2010 yil Senkaku qayiq 
to'qnashuvi hodisasi Yaponiya va Xitoy o'rtasida keskinlikni kuchaytirdi. 2009-2010 
Toyota avtomobil ham bu vaqt davomida bo'lib o'tdi eslaydi. 128 yilda Yaponiya 
aholisi 2010 millionga yetdi. Bu Yaponiyaning tarixdagi eng katta aholisi edi. 
Quyidagi yillarda tug'ilish darajasi pastligi tufayli kamaydi. 2010 yil iyul oyida 
JSDFNING urushdan keyingi birinchi xorijdagi bazasi tashkil etildi Jibuti, Somali. 
2010 yil dekabr oyida Yaponiyaning 2010 yilgi Milliy Mudofaa dasturi ko'rsatmalari 
mudofaa siyosatini avvalgisiga qaratishdan o'zgartirdi Sovet Ittifoqi ga Xitoy. 2011 
yilda Xitoy iqtisodiyoti dunyoda ikkinchi o'rinni egalladi. Yaponiya iqtisodiyoti 
nominal YAIM bo'yicha dunyoda uchinchi o'ringa tushdi. 2011 yilda sumo turniri 
so'nggi 65 yil ichida birinchi marta o'yinni tuzatish mojarosi tufayli bekor qilindi. 2011 
yil mart oyida Tokio Skytree 634,0 metr (2080 fut) dunyodagi eng baland minoraga 
aylandi va Burj Xalifa keyin dunyoda ikkinchi baland tuzilishi. 11 mart 2011 kuni soat 
2:46 da Yaponiya 9.0 magnitudali shkalasi bo'yicha Txoku, Chubu va Kantoning uchta 
mintaqasidagi joylarga ta'sir ko'rsatadigan eng kuchli zilzila bo'lgan Txoku zilzilasi 
bilan urildi qadar to'lqinlar bilan bir tsunami 10 metr (32,5 fut) qirg'oqdan suv ostida 
ichki hududlar bir necha kilometr, muhim yong'in, bir qator sabab. Zilzila epitsentri 
qirg'oq qishloqlari va shaharlariga shunchalik yaqin joylashganki, tsunami haqida 
ogohlantirish tizimiga qaramay minglab odamlar o'z vaqtida qochib qutula olmadilar,  
shuningdek, Fukusima Daiichi atom elektr stantsiyasi va boshqa uchta atom elektr 
stantsiyalari sovutish tizimlarida jiddiy muammolar yuzaga keldi, oxir-oqibat eng 
yuqori darajaga olib keldi. Chernobil fojiasidan beri radioaktiv ifloslanishning jiddiy 
holati (qarang Fukusima Daiichi yadroviy falokati), shuningdek, elektr energiyasining 
doimiy tanqisligi. Zilziladan so'ng, imperator birinchi marta oldindan yozib olingan 
televizion ko'rsatuvda xalqqa murojaat qildi. 2011 yil avgust oyida Naoto Kan iste'foga 
10 quyi palata saylovlarida 308 o'rinni qo'lga kiritdi va bu LDP tomonidan 50 yillik siyosiy hukmronlikni yakunladi. Saylov natijasida, Dpj Prezidenti Yukio Hatoyama 16 sentyabr 2009 da Bosh vazir bo'ldi. Biroq, tez orada DPJ partiyalarni moliyalashtirish mojarolari botqog'iga botdi, ayniqsa yaqin yordamchilar ishtirokida. Naoto Kan dpj tomonidan navbatdagi Bosh vazir sifatida tanlangan, ammo tez orada u maslahatchilar palatasi saylovlarida ishchi ko'pchilikni yo'qotgan va 2010 yil Senkaku qayiq to'qnashuvi hodisasi Yaponiya va Xitoy o'rtasida keskinlikni kuchaytirdi. 2009-2010 Toyota avtomobil ham bu vaqt davomida bo'lib o'tdi eslaydi. 128 yilda Yaponiya aholisi 2010 millionga yetdi. Bu Yaponiyaning tarixdagi eng katta aholisi edi. Quyidagi yillarda tug'ilish darajasi pastligi tufayli kamaydi. 2010 yil iyul oyida JSDFNING urushdan keyingi birinchi xorijdagi bazasi tashkil etildi Jibuti, Somali. 2010 yil dekabr oyida Yaponiyaning 2010 yilgi Milliy Mudofaa dasturi ko'rsatmalari mudofaa siyosatini avvalgisiga qaratishdan o'zgartirdi Sovet Ittifoqi ga Xitoy. 2011 yilda Xitoy iqtisodiyoti dunyoda ikkinchi o'rinni egalladi. Yaponiya iqtisodiyoti nominal YAIM bo'yicha dunyoda uchinchi o'ringa tushdi. 2011 yilda sumo turniri so'nggi 65 yil ichida birinchi marta o'yinni tuzatish mojarosi tufayli bekor qilindi. 2011 yil mart oyida Tokio Skytree 634,0 metr (2080 fut) dunyodagi eng baland minoraga aylandi va Burj Xalifa keyin dunyoda ikkinchi baland tuzilishi. 11 mart 2011 kuni soat 2:46 da Yaponiya 9.0 magnitudali shkalasi bo'yicha Txoku, Chubu va Kantoning uchta mintaqasidagi joylarga ta'sir ko'rsatadigan eng kuchli zilzila bo'lgan Txoku zilzilasi bilan urildi qadar to'lqinlar bilan bir tsunami 10 metr (32,5 fut) qirg'oqdan suv ostida ichki hududlar bir necha kilometr, muhim yong'in, bir qator sabab. Zilzila epitsentri qirg'oq qishloqlari va shaharlariga shunchalik yaqin joylashganki, tsunami haqida ogohlantirish tizimiga qaramay minglab odamlar o'z vaqtida qochib qutula olmadilar, shuningdek, Fukusima Daiichi atom elektr stantsiyasi va boshqa uchta atom elektr stantsiyalari sovutish tizimlarida jiddiy muammolar yuzaga keldi, oxir-oqibat eng yuqori darajaga olib keldi. Chernobil fojiasidan beri radioaktiv ifloslanishning jiddiy holati (qarang Fukusima Daiichi yadroviy falokati), shuningdek, elektr energiyasining doimiy tanqisligi. Zilziladan so'ng, imperator birinchi marta oldindan yozib olingan televizion ko'rsatuvda xalqqa murojaat qildi. 2011 yil avgust oyida Naoto Kan iste'foga 11 
 
chiqdi va Yoshihiko Noda Bosh vazir bo'ldi. O'sha yili Olympus korporatsiyasi 
buxgalteriya hisobining asosiy qoidabuzarliklarini tan oldi. (Qarang Tobashi sxemasi.) 
Noda Yaponiya trans-Pacific strategik iqtisodiy hamkorlik qo'shilish ko'rib chiqish 
uchun surib, lekin Shinz D. Abe bilan almashtirildi qilinmoqda, 2012 yilda saylovda 
mag'lub bo'ldi. 2012 yil dekabr oyida abenomics siyosati yo'qolgan o'n yillik va 
Yaponiyaning qarishi oqibatlarini bartaraf etish uchun qabul qilindi demografik 
inqiroz. 2014 yilning birinchi yarmida Toyota 5.1 iyun 30, o'tgan yilning shu davriga 
3014% ortish so'nggi olti oy ichida 3.8 million vositalari sotish dunyodagi eng yirik 
avtomobil bo'ldi. Volksvagen AG 5,07 million avtomobil sotilishini qayd etdi. Bosh 
vazir Shinzo Abe deflyatsiyani tugatishga intildi, ammo Yaponiya 2014 yilda asosan 
savdo solig'ining 8% gacha ko'tarilishi tufayli yana retsessiyaga kirdi. Abe dekabr 
oyida saylovni chaqirdi va 2018-ga keyingi savdo soliqlarini kechiktirishni va'da qildi. 
U saylovda g'alaba qozondi. 18 yil 2015 sentyabrda Milliy parhez 2015 yilni qabul 
qildi Yaponiya harbiy qonunchiligi bu Yaponiya o'zini o'zi himoya qilish kuchlariga 
1947 yil Konstitutsiyasiga binoan birinchi marta jangda ittifoqchilarni jamoaviy o'zini 
himoya qilishga imkon beradi. 2015 yil oktyabr oyida Yaponiya o'zini o'zi himoya 
qilish kuchlari Credit Suisse hisobotida an'anaviy qobiliyatlari bo'yicha dunyodagi 
to'rtinchi eng kuchli harbiy deb topildi. Birlashgan Millatlar tashkilotining hisobotida 
Buyuk Tokio 38,140,000-da jami 2016 aholisi bilan dunyodagi eng zich joylashgan 
metropoliten maydoni ekanligini tasdiqladi. 2018 yilda Pokokatekspont 90 milliard 
dollarlik daromad bilan barcha davrlarning eng ko'p daromad keltirgan media 
franshizasiga aylandi. Pokokatekspon 2 Hello Kitty (80 milliard dollar) va 5 Yulduzli 
urushlar (65 milliard dollar) raqamidan oshib ketdi. Rekord soni 31,191,929 xorijiy 
sayyohlar Yaponiya tashrif buyurdi 2018. Bu 33% ustidan oshirish 2015 (19.73 
million). Yaponiya Milliy sayyohlik tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra, 2017 yilda 3 chet 
ellik sayyohdan 4 tasi Janubiy Koreya, Xitoy, Tayvan va Gonkongdan kelgan. 
Yaponiya amfibiyani faollashtirdi tez tarqatish brigadasi, ikkinchi jahon urushidan beri 
birinchi dengiz bo'limi, 7 yil 2018 aprelda. Ular bosqinchilarga Yaponiya orollarini 
egallashiga qarshi turish uchun o'qitilgan. Yaponiya 1990 yildan beri va 22 yil 
davomida dunyodagi eng yirik kreditor davlat edi. 2018 tomonidan Yaponiya tejash va 
11 chiqdi va Yoshihiko Noda Bosh vazir bo'ldi. O'sha yili Olympus korporatsiyasi buxgalteriya hisobining asosiy qoidabuzarliklarini tan oldi. (Qarang Tobashi sxemasi.) Noda Yaponiya trans-Pacific strategik iqtisodiy hamkorlik qo'shilish ko'rib chiqish uchun surib, lekin Shinz D. Abe bilan almashtirildi qilinmoqda, 2012 yilda saylovda mag'lub bo'ldi. 2012 yil dekabr oyida abenomics siyosati yo'qolgan o'n yillik va Yaponiyaning qarishi oqibatlarini bartaraf etish uchun qabul qilindi demografik inqiroz. 2014 yilning birinchi yarmida Toyota 5.1 iyun 30, o'tgan yilning shu davriga 3014% ortish so'nggi olti oy ichida 3.8 million vositalari sotish dunyodagi eng yirik avtomobil bo'ldi. Volksvagen AG 5,07 million avtomobil sotilishini qayd etdi. Bosh vazir Shinzo Abe deflyatsiyani tugatishga intildi, ammo Yaponiya 2014 yilda asosan savdo solig'ining 8% gacha ko'tarilishi tufayli yana retsessiyaga kirdi. Abe dekabr oyida saylovni chaqirdi va 2018-ga keyingi savdo soliqlarini kechiktirishni va'da qildi. U saylovda g'alaba qozondi. 18 yil 2015 sentyabrda Milliy parhez 2015 yilni qabul qildi Yaponiya harbiy qonunchiligi bu Yaponiya o'zini o'zi himoya qilish kuchlariga 1947 yil Konstitutsiyasiga binoan birinchi marta jangda ittifoqchilarni jamoaviy o'zini himoya qilishga imkon beradi. 2015 yil oktyabr oyida Yaponiya o'zini o'zi himoya qilish kuchlari Credit Suisse hisobotida an'anaviy qobiliyatlari bo'yicha dunyodagi to'rtinchi eng kuchli harbiy deb topildi. Birlashgan Millatlar tashkilotining hisobotida Buyuk Tokio 38,140,000-da jami 2016 aholisi bilan dunyodagi eng zich joylashgan metropoliten maydoni ekanligini tasdiqladi. 2018 yilda Pokokatekspont 90 milliard dollarlik daromad bilan barcha davrlarning eng ko'p daromad keltirgan media franshizasiga aylandi. Pokokatekspon 2 Hello Kitty (80 milliard dollar) va 5 Yulduzli urushlar (65 milliard dollar) raqamidan oshib ketdi. Rekord soni 31,191,929 xorijiy sayyohlar Yaponiya tashrif buyurdi 2018. Bu 33% ustidan oshirish 2015 (19.73 million). Yaponiya Milliy sayyohlik tashkiloti ma'lumotlariga ko'ra, 2017 yilda 3 chet ellik sayyohdan 4 tasi Janubiy Koreya, Xitoy, Tayvan va Gonkongdan kelgan. Yaponiya amfibiyani faollashtirdi tez tarqatish brigadasi, ikkinchi jahon urushidan beri birinchi dengiz bo'limi, 7 yil 2018 aprelda. Ular bosqinchilarga Yaponiya orollarini egallashiga qarshi turish uchun o'qitilgan. Yaponiya 1990 yildan beri va 22 yil davomida dunyodagi eng yirik kreditor davlat edi. 2018 tomonidan Yaponiya tejash va 12 
 
investitsiyalarning asosiy manbai sifatida etakchi mavqega ega bo'ldi. Yaponiya 328 
trillion, Germaniya (262 trillion), Xitoy (205 trillion) aniq global aktivlarini egalik 
qildi. 2018 yil sentyabr oyida Naomi Osaka A musobaqasini o'tkazgan birinchi Yapon 
ayol bo'ldi katta Dubulg'a yakkalik final va birinchi Yapon katta Dubulg'a yakkalik 
chempioni. Naomi Osaka 2018 AQSh ochiq ayollar yakkalik g'olibi bo'ldi. 2018 yilda 
g'arbiy Yaponiyada favqulodda kuchli yog'ingarchilik Xirosima va Okayamada ko'plab 
o'limlarga olib keldi. Shuningdek, zilzila xokkaydoni urib, 41 kishini o'ldirdi va 
mintaqa bo'ylab qorong'ilikka sabab bo'ldi. Birlashgan Millatlar tashkiloti tomonidan 
boshqarilmagan tinchlikparvar operatsiyaga birinchi JSDF jo'natmasi 2019 yil aprel 
oyida tasdiqlangan. Ikki JGSDF xodimi 19 apreldan 30 noyabr 2019gacha Sinay 
yarimorolidagi ko'p millatli kuchlar va kuzatuvchilar qo'mondonligida Isroil va Misr 
o'rtasidagi sulhni kuzatish uchun jo'natildi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
______________________ 
Nuriddinov E. “Yangi tarix” 1-qism T. Moliya-Iqtisod. 2009 y. 290 b 
II BOB. Heysey davri nasrining an'analari 
2.1. Heysey davridagi ma’daniyat 
12 investitsiyalarning asosiy manbai sifatida etakchi mavqega ega bo'ldi. Yaponiya 328 trillion, Germaniya (262 trillion), Xitoy (205 trillion) aniq global aktivlarini egalik qildi. 2018 yil sentyabr oyida Naomi Osaka A musobaqasini o'tkazgan birinchi Yapon ayol bo'ldi katta Dubulg'a yakkalik final va birinchi Yapon katta Dubulg'a yakkalik chempioni. Naomi Osaka 2018 AQSh ochiq ayollar yakkalik g'olibi bo'ldi. 2018 yilda g'arbiy Yaponiyada favqulodda kuchli yog'ingarchilik Xirosima va Okayamada ko'plab o'limlarga olib keldi. Shuningdek, zilzila xokkaydoni urib, 41 kishini o'ldirdi va mintaqa bo'ylab qorong'ilikka sabab bo'ldi. Birlashgan Millatlar tashkiloti tomonidan boshqarilmagan tinchlikparvar operatsiyaga birinchi JSDF jo'natmasi 2019 yil aprel oyida tasdiqlangan. Ikki JGSDF xodimi 19 apreldan 30 noyabr 2019gacha Sinay yarimorolidagi ko'p millatli kuchlar va kuzatuvchilar qo'mondonligida Isroil va Misr o'rtasidagi sulhni kuzatish uchun jo'natildi. ______________________ Nuriddinov E. “Yangi tarix” 1-qism T. Moliya-Iqtisod. 2009 y. 290 b II BOB. Heysey davri nasrining an'analari 2.1. Heysey davridagi ma’daniyat 13 
 
   1989 yil yanvar oyida Yaponiyaning 1926 yilda boshlangan shot-Diva davri 
imperator Xiroxitoning o'limi bilan yopildi. Xuddi shu kuni Xirohitoning o'g'li sifatida 
Heisei davri boshlandi Akixito taxtga o'tirdi. Kanji belgilaridan tashkil topgan "Heisei" 
atamasi hei (Xey), ya'ni tinchlik va naru (Xey), "bo'lish", ehtimol Shxayva vakili 
bo'lgan barcha narsalar bilan amalga oshiriladigan so'zsiz istakni ochib berdi. 
Xirohitoning hukmronligi (64 yil davom etgan) Osiyodagi urush, Pearl Harbor, ikkita 
atom portlashi, ikkinchi Jahon urushidagi taslim bo'lishning xo'rlanishi va butun 
avlodlarni qo'rqitgan keyingi qiyinchiliklar bilan o'tdi. Boshqa tomondan, ShK-Diva 
davri bizga  qabariq iqtisodiyotini va "Yaponiya birinchi raqamli" hodisani berdi. Bu 
kinorejissyorlar Kurosava Akira va Ozu Yasujir kabi madaniy gigantlarni tug'dirdi. 
Kavabata Yasunari adabiyot 1968 Nobel mukofotiga sazovor esa Tezuka Osamu, 
Yaponiya Mangga hurmatli arbobi bo'ldi. Tokio mezbonlik qildi 1964 yilgi Olimpiada 
Yaponiyaning mag'lubiyatidan atigi 19 yil o'tgach va Mishima Yukio milliy belgiga 
aylandi seppuku 1970 yilda Bosh qarorgohida o'z-o'zini himoya qilish kuchlari Sharqiy 
korpus Tokioda. Sh rakkabva shafqatsiz xatolar va ko'pincha barokko zo'ravonligi, 
dahshatli haddan tashqari va ajoyib g'alati davr edi. Va keyin Heisei davri (1989-2019) 
boshlandi va bir kechada ishlar yumshoq bo'lib tuyuldi. Shunday bo'lsa—da, so'nggi 
30 yilga nazar tashlasangiz, Heisei qanday qilib qo'pol bo'lganini ko'rasiz-bir yelkada 
20 yillik retsessiya va boshqa tomondan qarish, tobora ko'payib borayotgan aholi. ShK-
Dkva qizarib ketish va katta gapirish bilan bog'liq bo'lsa-da, Heisei qisqartirish edi. 
Heisei-ning boshqa madaniy piktogrammalariga roman yozuvchisi kiradi Murakami 
Xaruki, bir necha yil ishlagan, ammo u erga etib bormagan Nobel mukofotiga nomzod 
sifatida tilga olingan. Komediyachi Matayoshi Naoki Monolog bilan chiqdi og'ir 
Hibanakutagava mukofotiga sazovor bo'lgan va Netflix seriyasiga moslashtirilgan. 
Kitano Takeshi bir hurmat media arbobi bir slapstick komediyachi bo'lishdan ketdi, bir 
mototsikl voqea sodir bo'lgan o'zini busted, xalqaro Shuhrat bir kinorejissyor bo'ldi 
(1997 ning Venetsiya Film Festival g'olibi Hana-bi, mushakbozlik sifatida xalqaro 
ozod, aqlga kelgan), keyin uning ichiga hal oldin o'zini bir necha marta qaytadan kashf. 
o'z qulay truba. Rejissyorlar Koreeda Xirokazu va Kavase Naomi Ozu va Kurosavani 
xalqaro filmlar davrasida Yapon da'vogarlari sifatida almashtirdilar. Yagira Yxkxya 
13 1989 yil yanvar oyida Yaponiyaning 1926 yilda boshlangan shot-Diva davri imperator Xiroxitoning o'limi bilan yopildi. Xuddi shu kuni Xirohitoning o'g'li sifatida Heisei davri boshlandi Akixito taxtga o'tirdi. Kanji belgilaridan tashkil topgan "Heisei" atamasi hei (Xey), ya'ni tinchlik va naru (Xey), "bo'lish", ehtimol Shxayva vakili bo'lgan barcha narsalar bilan amalga oshiriladigan so'zsiz istakni ochib berdi. Xirohitoning hukmronligi (64 yil davom etgan) Osiyodagi urush, Pearl Harbor, ikkita atom portlashi, ikkinchi Jahon urushidagi taslim bo'lishning xo'rlanishi va butun avlodlarni qo'rqitgan keyingi qiyinchiliklar bilan o'tdi. Boshqa tomondan, ShK-Diva davri bizga qabariq iqtisodiyotini va "Yaponiya birinchi raqamli" hodisani berdi. Bu kinorejissyorlar Kurosava Akira va Ozu Yasujir kabi madaniy gigantlarni tug'dirdi. Kavabata Yasunari adabiyot 1968 Nobel mukofotiga sazovor esa Tezuka Osamu, Yaponiya Mangga hurmatli arbobi bo'ldi. Tokio mezbonlik qildi 1964 yilgi Olimpiada Yaponiyaning mag'lubiyatidan atigi 19 yil o'tgach va Mishima Yukio milliy belgiga aylandi seppuku 1970 yilda Bosh qarorgohida o'z-o'zini himoya qilish kuchlari Sharqiy korpus Tokioda. Sh rakkabva shafqatsiz xatolar va ko'pincha barokko zo'ravonligi, dahshatli haddan tashqari va ajoyib g'alati davr edi. Va keyin Heisei davri (1989-2019) boshlandi va bir kechada ishlar yumshoq bo'lib tuyuldi. Shunday bo'lsa—da, so'nggi 30 yilga nazar tashlasangiz, Heisei qanday qilib qo'pol bo'lganini ko'rasiz-bir yelkada 20 yillik retsessiya va boshqa tomondan qarish, tobora ko'payib borayotgan aholi. ShK- Dkva qizarib ketish va katta gapirish bilan bog'liq bo'lsa-da, Heisei qisqartirish edi. Heisei-ning boshqa madaniy piktogrammalariga roman yozuvchisi kiradi Murakami Xaruki, bir necha yil ishlagan, ammo u erga etib bormagan Nobel mukofotiga nomzod sifatida tilga olingan. Komediyachi Matayoshi Naoki Monolog bilan chiqdi og'ir Hibanakutagava mukofotiga sazovor bo'lgan va Netflix seriyasiga moslashtirilgan. Kitano Takeshi bir hurmat media arbobi bir slapstick komediyachi bo'lishdan ketdi, bir mototsikl voqea sodir bo'lgan o'zini busted, xalqaro Shuhrat bir kinorejissyor bo'ldi (1997 ning Venetsiya Film Festival g'olibi Hana-bi, mushakbozlik sifatida xalqaro ozod, aqlga kelgan), keyin uning ichiga hal oldin o'zini bir necha marta qaytadan kashf. o'z qulay truba. Rejissyorlar Koreeda Xirokazu va Kavase Naomi Ozu va Kurosavani xalqaro filmlar davrasida Yapon da'vogarlari sifatida almashtirdilar. Yagira Yxkxya 14 
 
2004 yilda Kann kinofestivalida 13 yoshida Koreedaning Dare mo shiranaydagi ijrosi 
uchun eng yaxshi aktyor mukofotini qo'lga kiritgan eng yosh aktyorga aylandi (hech 
kim bilmaydi). Bosma va ekranda Heisei sarlavhali belgi kabi o'g'il bolalar tomonidan 
sarlavha qo'yilgan Konan televizion anime seriyasidan Meitantei Konan (ish yopiq) va 
maymun D. Luffy ning manga bitta parcha, bu Ginnesning rekordlar kitobi bitta 
sarlavhaning eng ko'p nashr etilgan seriyasi sifatida. 2019 yil mart oyidan boshlab One 
Piece dunyo bo'ylab 450 milliondan ortiq nusxada sotilgan. O'tgan yili, shu bilan birga, 
Meitantei Konan: nol no Shikk rakkhnnin (Detective Conan: nol Enforcer), bola 
tergovchining o'zginasi uchun yigirma ikkinchi teatr so'nggi, box ofisida 9,2 milliard 
to'plangan-7 yoshli sleuth ulkan mashhurlik attestatsiya. Heisei bolasining 
muhokamasi uning video o'yinlarga bo'lgan chuqur sevgisiga tegishi kerak. 
Nintendoning Game Boy, 1989 yil aprel oyida Heisei tongida chiqarilgan, tarixdagi 
eng mashhur o'yin tizimlari seriyasiga aylandi, faqat uning vorisi Nintendo DS 
tomonidan ortda qoldi. Ammo bu super duet ham Sony PlayStation seriyasiga mos kela 
olmadi. Original PlayStation yilda boshlangan 1994 va ustidan sotilgan 100 million 
pristavkalari, faqat tepasida bo'lishi 150 million PlayStation 2 geymerlari oxir-oqibat 
sotib birliklari. Ko'p jihatdan video o'yinlar Heisei bolasining shaxsiyatini 
shakllantirdi. U katta va kichik ekranlarda miltillovchi dunyoga qaraganda, 
odamlarning haqiqiy o'zaro ta'siriga unchalik qiziqmaydi. Ajablanarli emas, Heisei 
tug'ilish sur'atlarini keskin kamayib ketgan va yakkalik stavkalari chiqish bir davr 
bo'ldi, erkaklar orasida ikkinchi taniqli. 2035 yilga kelib, Yaponiya aholisining 50% 
yagona bo'lishi rejalashtirilgan—lekin yo'lakay Tetris va Seriya amal unvonlar uchun 
rahmat, va Mario va Street Fighter uyda, ular, ehtimol, yolg'iz bo'lmaydi. 2005 yilda, 
Heisei davrining 17—yilida, Akimoto o'zining shioriga ko'ra, AKB48 - "siz shaxsan 
uchrashishingiz mumkin" butlar guruhi bilan yana eski antikalariga qarshi edi. 
Akimoto akihabarada faqat AKB48 spektakllariga bag'ishlangan teatr qurdi. Xuddi 
onyanko singari, AKBning 48 a'zosi sahnada Markaziy o'rin uchun o'zaro 
raqobatlashishga da'vat etildi. Katta farq qulaylik edi-ularning muxlislari har bir 
namoyishdan keyin ular bilan "uchrashishlari" va yaxshi kunlarda qo'llarini silkitishlari 
kerak edi. Qolganlari tarix. AKB48 franshizasi hozirda Yaponiyada 134 a'zoga ega va 
14 2004 yilda Kann kinofestivalida 13 yoshida Koreedaning Dare mo shiranaydagi ijrosi uchun eng yaxshi aktyor mukofotini qo'lga kiritgan eng yosh aktyorga aylandi (hech kim bilmaydi). Bosma va ekranda Heisei sarlavhali belgi kabi o'g'il bolalar tomonidan sarlavha qo'yilgan Konan televizion anime seriyasidan Meitantei Konan (ish yopiq) va maymun D. Luffy ning manga bitta parcha, bu Ginnesning rekordlar kitobi bitta sarlavhaning eng ko'p nashr etilgan seriyasi sifatida. 2019 yil mart oyidan boshlab One Piece dunyo bo'ylab 450 milliondan ortiq nusxada sotilgan. O'tgan yili, shu bilan birga, Meitantei Konan: nol no Shikk rakkhnnin (Detective Conan: nol Enforcer), bola tergovchining o'zginasi uchun yigirma ikkinchi teatr so'nggi, box ofisida 9,2 milliard to'plangan-7 yoshli sleuth ulkan mashhurlik attestatsiya. Heisei bolasining muhokamasi uning video o'yinlarga bo'lgan chuqur sevgisiga tegishi kerak. Nintendoning Game Boy, 1989 yil aprel oyida Heisei tongida chiqarilgan, tarixdagi eng mashhur o'yin tizimlari seriyasiga aylandi, faqat uning vorisi Nintendo DS tomonidan ortda qoldi. Ammo bu super duet ham Sony PlayStation seriyasiga mos kela olmadi. Original PlayStation yilda boshlangan 1994 va ustidan sotilgan 100 million pristavkalari, faqat tepasida bo'lishi 150 million PlayStation 2 geymerlari oxir-oqibat sotib birliklari. Ko'p jihatdan video o'yinlar Heisei bolasining shaxsiyatini shakllantirdi. U katta va kichik ekranlarda miltillovchi dunyoga qaraganda, odamlarning haqiqiy o'zaro ta'siriga unchalik qiziqmaydi. Ajablanarli emas, Heisei tug'ilish sur'atlarini keskin kamayib ketgan va yakkalik stavkalari chiqish bir davr bo'ldi, erkaklar orasida ikkinchi taniqli. 2035 yilga kelib, Yaponiya aholisining 50% yagona bo'lishi rejalashtirilgan—lekin yo'lakay Tetris va Seriya amal unvonlar uchun rahmat, va Mario va Street Fighter uyda, ular, ehtimol, yolg'iz bo'lmaydi. 2005 yilda, Heisei davrining 17—yilida, Akimoto o'zining shioriga ko'ra, AKB48 - "siz shaxsan uchrashishingiz mumkin" butlar guruhi bilan yana eski antikalariga qarshi edi. Akimoto akihabarada faqat AKB48 spektakllariga bag'ishlangan teatr qurdi. Xuddi onyanko singari, AKBning 48 a'zosi sahnada Markaziy o'rin uchun o'zaro raqobatlashishga da'vat etildi. Katta farq qulaylik edi-ularning muxlislari har bir namoyishdan keyin ular bilan "uchrashishlari" va yaxshi kunlarda qo'llarini silkitishlari kerak edi. Qolganlari tarix. AKB48 franshizasi hozirda Yaponiyada 134 a'zoga ega va 15 
 
shu kabi guruhlarni Yaponiya va butun Osiyoda tug'dirgan. Eng yangi bu yil 
Hindistonda boshlanadi. Heisei davrining birinchi yillarida (1989-2019) qabariq 
iqtisodiyotining portlashi Yaponiyaning yelkanlaridan shamolni olib chiqdi va o'nlab 
yillar davomida sust o'sishni boshladi. Iqtisodiy obro'sini yo'qotganiga qaramay, 
mamlakat katta madaniy jozibasini saqlab qoldi va chet eldagi adabiyotiga har 
qachongidan ham ko'proq qiziqish uyg'otdi. O'sha davr yozuvchilarining aksariyati ish 
xavfsizligi va aholining qarishi, shuningdek, millatni larzaga keltirgan yirik tabiiy 
ofatlar 
kabi 
masalalar 
bilan 
shug'ullangan.So'nggi 
badiiy 
tendentsiyalarni 
umumlashtirish har doim ham qiyin va bu tarjima tenglamaga kirganda ham ko'proq 
bo'ladi; boshqa tillardagi asarlar dastlab asl nusxadan yillar yoki hatto o'nlab yillar 
o'tgach paydo bo'lishi mumkin. Ushbu sharh Heisei davrining yozilishiga asosan 
Yapon nuqtai nazarini olishga qaratilgan bo'lsa-da, hozirda ingliz tilida qanday kitoblar 
mavjudligi ham ta'sir qiladi. 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
2.1.Heysey davridagi adabiyot rivoji 
15 shu kabi guruhlarni Yaponiya va butun Osiyoda tug'dirgan. Eng yangi bu yil Hindistonda boshlanadi. Heisei davrining birinchi yillarida (1989-2019) qabariq iqtisodiyotining portlashi Yaponiyaning yelkanlaridan shamolni olib chiqdi va o'nlab yillar davomida sust o'sishni boshladi. Iqtisodiy obro'sini yo'qotganiga qaramay, mamlakat katta madaniy jozibasini saqlab qoldi va chet eldagi adabiyotiga har qachongidan ham ko'proq qiziqish uyg'otdi. O'sha davr yozuvchilarining aksariyati ish xavfsizligi va aholining qarishi, shuningdek, millatni larzaga keltirgan yirik tabiiy ofatlar kabi masalalar bilan shug'ullangan.So'nggi badiiy tendentsiyalarni umumlashtirish har doim ham qiyin va bu tarjima tenglamaga kirganda ham ko'proq bo'ladi; boshqa tillardagi asarlar dastlab asl nusxadan yillar yoki hatto o'nlab yillar o'tgach paydo bo'lishi mumkin. Ushbu sharh Heisei davrining yozilishiga asosan Yapon nuqtai nazarini olishga qaratilgan bo'lsa-da, hozirda ingliz tilida qanday kitoblar mavjudligi ham ta'sir qiladi. 2.1.Heysey davridagi adabiyot rivoji 16 
 
     Yapon nasri turli xil mafkuraviy va badiiy tendentsiyalar bilan ajralib turadi, 
ijtimoiy-iqtisodiy omillarning o'zaro ta'sirining murakkab manzarasini, yangilanib 
turadigan madaniy an'ana va ayrim ijodkorlarning mustaqil izlanishlarini namoyish 
etadi. Milliy badiiy an'analarning ming yillik rivojlanishining samarasi bo'lib, u 
zamonaviy jahon adabiy oqimining muhim tarkibiy qismini ham tashkil etadi. 
Yaponiyaning dastlabki yozma yodgorliklari XX asrlarga to'g'ri keladi.2 Mil Bular 
Taihoryo qonunlar kodeksi, Kojiki tarixiy va mifologik kodeksi, nihongi tarixiy 
xronikasi va o'sha paytdagi Yaponiya provintsiyalarining Fudoki tarixiy-geografik 
tavsiflari. Shuni ta'kidlash kerakki, ulardagi afsonalar, afsonalar va qo'shiqlardagi 
"Kojiki" va "Nihongi" qadimiy og'zaki nasrning mavjudligiga oid ko'plab dalillarni 
beradi, bu esa milliy yozuv tizimi mavjud emasligi sababli xitoycha belgilar qarz 
olguncha yozilgan.     19-asr oxiri - 20-asr boshlari - yapon madaniyati tarixidagi 
eng notinch va qiyin davrlardan biri. Meiji qayta tiklangandan so'ng, ijtimoiy 
tuzumdagi o'zgarishlar va mamlakatga Evropa san'ati va adabiyotining tez kirib 
borishi ta'sirida badiiy qarashning yangi turlari va shakllarini shakllantirish jarayoni 
boshlandi. Birinchilardan bo'lib davr talablariga javob beradigan yangi adabiyotni 
yaratishni talab qilganlardan biri Tsubouchi Shoyo bo'lib, u "Romanning mohiyati" 
(1865) risolasida o'z qarashlarini tushuntirib berdi. O'sha davrning eng ajralib 
turadigan rassomlari orasida yozuvchi Higuchi Ichiyo ham bor, u o'zining hikoyalari 
sahifalarida realistik obrazlarni yaratgan. 
     XX asrning o'ninchi - yigirmanchi yillari nasridagi hukmron tendentsiya. 
naturalizm (shizenshugi) kursiga aylandi. Uning eng yaxshi vakillari - Futabatei 
Shimei, Tokutomi Roka, Natsume Soseki, Kunikida Doppo, Shimazaki Toson va 
boshqalarning asarlari tanqidiy realizm xususiyatlarini aks ettirgan. Egomaniak 
(watakushi shosetsu - "o'zi haqidagi roman") janri keng tarqaldi, uning asoschisi 
Tayama Katay hisoblanadi. 
      XX asrning ikkinchi o'n yilligida nasrda tabiatshunoslik tamoyillaridan 
uzoqlashishini ko'rsatadigan bir qator yangi tendentsiyalar paydo bo'ladi. Neo-
                                           
2 Pinus E.M “Yaponiya adabiyoti”1974 yil.  
16 Yapon nasri turli xil mafkuraviy va badiiy tendentsiyalar bilan ajralib turadi, ijtimoiy-iqtisodiy omillarning o'zaro ta'sirining murakkab manzarasini, yangilanib turadigan madaniy an'ana va ayrim ijodkorlarning mustaqil izlanishlarini namoyish etadi. Milliy badiiy an'analarning ming yillik rivojlanishining samarasi bo'lib, u zamonaviy jahon adabiy oqimining muhim tarkibiy qismini ham tashkil etadi. Yaponiyaning dastlabki yozma yodgorliklari XX asrlarga to'g'ri keladi.2 Mil Bular Taihoryo qonunlar kodeksi, Kojiki tarixiy va mifologik kodeksi, nihongi tarixiy xronikasi va o'sha paytdagi Yaponiya provintsiyalarining Fudoki tarixiy-geografik tavsiflari. Shuni ta'kidlash kerakki, ulardagi afsonalar, afsonalar va qo'shiqlardagi "Kojiki" va "Nihongi" qadimiy og'zaki nasrning mavjudligiga oid ko'plab dalillarni beradi, bu esa milliy yozuv tizimi mavjud emasligi sababli xitoycha belgilar qarz olguncha yozilgan. 19-asr oxiri - 20-asr boshlari - yapon madaniyati tarixidagi eng notinch va qiyin davrlardan biri. Meiji qayta tiklangandan so'ng, ijtimoiy tuzumdagi o'zgarishlar va mamlakatga Evropa san'ati va adabiyotining tez kirib borishi ta'sirida badiiy qarashning yangi turlari va shakllarini shakllantirish jarayoni boshlandi. Birinchilardan bo'lib davr talablariga javob beradigan yangi adabiyotni yaratishni talab qilganlardan biri Tsubouchi Shoyo bo'lib, u "Romanning mohiyati" (1865) risolasida o'z qarashlarini tushuntirib berdi. O'sha davrning eng ajralib turadigan rassomlari orasida yozuvchi Higuchi Ichiyo ham bor, u o'zining hikoyalari sahifalarida realistik obrazlarni yaratgan. XX asrning o'ninchi - yigirmanchi yillari nasridagi hukmron tendentsiya. naturalizm (shizenshugi) kursiga aylandi. Uning eng yaxshi vakillari - Futabatei Shimei, Tokutomi Roka, Natsume Soseki, Kunikida Doppo, Shimazaki Toson va boshqalarning asarlari tanqidiy realizm xususiyatlarini aks ettirgan. Egomaniak (watakushi shosetsu - "o'zi haqidagi roman") janri keng tarqaldi, uning asoschisi Tayama Katay hisoblanadi. XX asrning ikkinchi o'n yilligida nasrda tabiatshunoslik tamoyillaridan uzoqlashishini ko'rsatadigan bir qator yangi tendentsiyalar paydo bo'ladi. Neo- 2 Pinus E.M “Yaponiya adabiyoti”1974 yil. 17 
 
romantizm oqimi tug'ildi, uning vakillari - Nagai Tatsuo, Tanizaki Junichiro, 
Kinoshita Mokutaro va boshqalar ham o'zlarini "estetlar guruhi" (tambiha) deb 
atashdi. "Shirakaba" ("Oq qayin") adabiy jurnali va jamiyatiga asos solgan neo-
gumanistik oqimga (shinjinshugi) tegishli bo'lgan yozuvchilar - Arishima Takeo, 
Musyanokoji Saneatsu, Shiga Naoya va boshqalar ham adabiy hayotda sezilarli rol 
o'ynay boshladilar. Neosensualizm (shinkankakuha) harakati Kavabata Yasunari, 
Yokomitsu Riichi, Sato Haruo va boshqalar singari mashhur yozuvchilarni ilgari 
surdi, ular go'zallik idealini inson munosabatlarining soddaligi va tabiiyligidan, 
insonning tabiat bilan birlashuvidan ko'rdilar. Ushbu davrning eng buyuk 
yozuvchilardan biri - zamonaviy jamiyatga xos bo'lgan qarama-qarshiliklarni yaxshi 
biladigan, yorqin stilist va chuqur psixolog Akutagava Ryunosuke. Yana bir taniqli 
yozuvchi Dazai Osamu ijodi ham zamonaviy hayot fojiasi, shaxsning ma'naviy 
ikkiliklari bilan to'ldirilgan. Bunday sharoitda yapon adabiyoti tarixiga bolalar 
yozuvchisi sifatida kirgan Miyadzava Kenji o'zi uchun atipik ijodiy yo'lni tanladi. 
Uning asarlari hazil va optimizmga, shuningdek, yerga va qishloq mehnatkashlariga 
bo'lgan muhabbatga singib ketgan. 
      Birinchi Jahon urushi tugaganidan va Rossiyadagi bolshevik putchdan keyin 
Yaponiyada so'lchilar harakati ko'tarilgandan so'ng, "proletar adabiyoti harakati" 
deb nomlangan adabiy harakat mamlakat madaniy hayotida muhim rol o'ynay 
boshladi. Uning eng yirik vakillari - Kobayashi Takiji, Tokunaga Sunao, Nakano 
Shigeharu va boshqalar o'zlarining ijodiy faoliyatlarini jamiyatning chap qanoti 
kurashining bir qismi sifatida ko'rib chiqdilar. 30-yillarning boshlanishi bilan bu 
harakat bostirildi. O'sha yillarda ko'plab yozuvchilar avvalgi qarashlaridan voz 
kechishga majbur bo'ldilar va millatchilik tashviqoti ta'siriga tushdilar. Nafaqat 
chap, balki bir qator mualliflarning ham siyosatdan yiroq asarlarini nashr etishga 
taqiq qo'yildi. Adabiy jarayonning tez tiklanishi Ikkinchi Jahon urushi tugaganidan 
keyin sodir bo'ldi. "Proletar adabiyoti harakati" faxriylari tomonidan yangi asarlar 
taqdim etildi. Miyamoto Yuriko "Ikki uy" (1947) va "Milestones" (1947-1949) 
romanlarini birin-ketin nashr etdi, Tokunaga Sunao "Tinchlikda uxla, xotin!" (1946 
- 1948), Nakano Shigeharu - "Beshta shaku vinolari" hikoyasi (1947). Shu bilan 
17 romantizm oqimi tug'ildi, uning vakillari - Nagai Tatsuo, Tanizaki Junichiro, Kinoshita Mokutaro va boshqalar ham o'zlarini "estetlar guruhi" (tambiha) deb atashdi. "Shirakaba" ("Oq qayin") adabiy jurnali va jamiyatiga asos solgan neo- gumanistik oqimga (shinjinshugi) tegishli bo'lgan yozuvchilar - Arishima Takeo, Musyanokoji Saneatsu, Shiga Naoya va boshqalar ham adabiy hayotda sezilarli rol o'ynay boshladilar. Neosensualizm (shinkankakuha) harakati Kavabata Yasunari, Yokomitsu Riichi, Sato Haruo va boshqalar singari mashhur yozuvchilarni ilgari surdi, ular go'zallik idealini inson munosabatlarining soddaligi va tabiiyligidan, insonning tabiat bilan birlashuvidan ko'rdilar. Ushbu davrning eng buyuk yozuvchilardan biri - zamonaviy jamiyatga xos bo'lgan qarama-qarshiliklarni yaxshi biladigan, yorqin stilist va chuqur psixolog Akutagava Ryunosuke. Yana bir taniqli yozuvchi Dazai Osamu ijodi ham zamonaviy hayot fojiasi, shaxsning ma'naviy ikkiliklari bilan to'ldirilgan. Bunday sharoitda yapon adabiyoti tarixiga bolalar yozuvchisi sifatida kirgan Miyadzava Kenji o'zi uchun atipik ijodiy yo'lni tanladi. Uning asarlari hazil va optimizmga, shuningdek, yerga va qishloq mehnatkashlariga bo'lgan muhabbatga singib ketgan. Birinchi Jahon urushi tugaganidan va Rossiyadagi bolshevik putchdan keyin Yaponiyada so'lchilar harakati ko'tarilgandan so'ng, "proletar adabiyoti harakati" deb nomlangan adabiy harakat mamlakat madaniy hayotida muhim rol o'ynay boshladi. Uning eng yirik vakillari - Kobayashi Takiji, Tokunaga Sunao, Nakano Shigeharu va boshqalar o'zlarining ijodiy faoliyatlarini jamiyatning chap qanoti kurashining bir qismi sifatida ko'rib chiqdilar. 30-yillarning boshlanishi bilan bu harakat bostirildi. O'sha yillarda ko'plab yozuvchilar avvalgi qarashlaridan voz kechishga majbur bo'ldilar va millatchilik tashviqoti ta'siriga tushdilar. Nafaqat chap, balki bir qator mualliflarning ham siyosatdan yiroq asarlarini nashr etishga taqiq qo'yildi. Adabiy jarayonning tez tiklanishi Ikkinchi Jahon urushi tugaganidan keyin sodir bo'ldi. "Proletar adabiyoti harakati" faxriylari tomonidan yangi asarlar taqdim etildi. Miyamoto Yuriko "Ikki uy" (1947) va "Milestones" (1947-1949) romanlarini birin-ketin nashr etdi, Tokunaga Sunao "Tinchlikda uxla, xotin!" (1946 - 1948), Nakano Shigeharu - "Beshta shaku vinolari" hikoyasi (1947). Shu bilan 18 
 
birga, boshqa bir guruh yozuvchilar "urushdan keyingi" (sengoha) deb nomlangan 
"Kindai Bungaku" jurnali atrofida birlashdilar. Uning tarkibiga o'rta avlod 
yozuvchilari - Noma Xiroshi, Ooka Shohei, Shiina Rinzo, Nakamura Shinichiro, 
Umezaki Haruo, Kato Shuichi, Takeda Taijun va boshqalar kiradi. Ushbu 
yozuvchilar ijodining asosiy pafoslari zamonaviy inson huquqlari uchun kurash, 
militarizmni qoralash edi. Shunday qilib, urushga, inson shaxsiyatining erkin 
rivojlanishidagi to'siqlarga qarshi norozilik Noma Xiroshining "Bo'shliq zonasi", 
Ooka Shoxeyning "Tekislikdagi chiroqlar", "Viperning oxiri" kabi asarlarida 
yangradi. Takeda Taijun va boshqalar. Nogami Yaekoning "Labirint" dostoni 
urushdan oldingi va urush yillaridagi yoshlar taqdiriga bag'ishlangan edi. Urushga 
qarshi mavzu Gomikava Junpei asarida asosiy o'rinni egalladi, "Inson mavjud bo'lish 
shartlari" romanining muallifi. Ibuse Masujining "Qora yomg'ir" romani, 
Xirosimaning atom fojiasi haqidagi hujjatli hikoyasi, jamiyatda keng javob oldi. 
Ishikava Tatsuzo "Shamoldagi qamish" va "Inson devori" romanlarida muhim 
ijtimoiy muammolarni ko'targan. Yuqori badiiy mahorat Endo Shusaku tomonidan 
"Dengiz va zahar" va "Oltin shohligi" hikoyalarida namoyish etildi. Qadimgi tan 
olingan ustalar ham bosma nashrlarda paydo bo'lishdi. Nagai Kafu tomonidan nashr 
etilgan bir nechta asarlar, shu jumladan "Kafu kundaligi" va "Falokat kundaligi", 
unda yozuvchi urushga keskin salbiy munosabatini bildirgan. U "mafkuraning 
etishmasligi" sababli bosimi urushdan oldin ham to'xtatilgan "Kichkina qor" 
romanini va Tanizaki Junichiro ni nashr etdi. Tanizaki keyingi "Kalit" va "Telba 
cholning kundaligi" romanlarida, butun hayoti davomida uni kuchi ostiga 
tushganlarga o'lim keltiradigan halokatli kuchlar sifatida egallab olgan go'zallik va 
muhabbat mavzusiga murojaat qildi. Urushdan keyingi davr Kavabata Yasunari 
uchun ham samarali bo'ldi, u bu vaqtda bir qator ajoyib asarlarni yaratdi, ular uchun 
u 1968 yil Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi. 
1950-yillarda yapon jamiyatida urushdan keyingi qadriyat yo'nalishlaridan 
uzoqlashish boshlandi va ijodiy ziyolilarning bir qismi orasida millatchilik hissi 
kuchayib ketdi. 3 Ular Mishima Yukio - yozuvchi, dramaturg, kinorejissyor va 
                                           
3 Bibliothèque nationale de France BNF identifikatori (FR): Ochiq ma'lumotlar platformasi- 2011 yil. 
18 birga, boshqa bir guruh yozuvchilar "urushdan keyingi" (sengoha) deb nomlangan "Kindai Bungaku" jurnali atrofida birlashdilar. Uning tarkibiga o'rta avlod yozuvchilari - Noma Xiroshi, Ooka Shohei, Shiina Rinzo, Nakamura Shinichiro, Umezaki Haruo, Kato Shuichi, Takeda Taijun va boshqalar kiradi. Ushbu yozuvchilar ijodining asosiy pafoslari zamonaviy inson huquqlari uchun kurash, militarizmni qoralash edi. Shunday qilib, urushga, inson shaxsiyatining erkin rivojlanishidagi to'siqlarga qarshi norozilik Noma Xiroshining "Bo'shliq zonasi", Ooka Shoxeyning "Tekislikdagi chiroqlar", "Viperning oxiri" kabi asarlarida yangradi. Takeda Taijun va boshqalar. Nogami Yaekoning "Labirint" dostoni urushdan oldingi va urush yillaridagi yoshlar taqdiriga bag'ishlangan edi. Urushga qarshi mavzu Gomikava Junpei asarida asosiy o'rinni egalladi, "Inson mavjud bo'lish shartlari" romanining muallifi. Ibuse Masujining "Qora yomg'ir" romani, Xirosimaning atom fojiasi haqidagi hujjatli hikoyasi, jamiyatda keng javob oldi. Ishikava Tatsuzo "Shamoldagi qamish" va "Inson devori" romanlarida muhim ijtimoiy muammolarni ko'targan. Yuqori badiiy mahorat Endo Shusaku tomonidan "Dengiz va zahar" va "Oltin shohligi" hikoyalarida namoyish etildi. Qadimgi tan olingan ustalar ham bosma nashrlarda paydo bo'lishdi. Nagai Kafu tomonidan nashr etilgan bir nechta asarlar, shu jumladan "Kafu kundaligi" va "Falokat kundaligi", unda yozuvchi urushga keskin salbiy munosabatini bildirgan. U "mafkuraning etishmasligi" sababli bosimi urushdan oldin ham to'xtatilgan "Kichkina qor" romanini va Tanizaki Junichiro ni nashr etdi. Tanizaki keyingi "Kalit" va "Telba cholning kundaligi" romanlarida, butun hayoti davomida uni kuchi ostiga tushganlarga o'lim keltiradigan halokatli kuchlar sifatida egallab olgan go'zallik va muhabbat mavzusiga murojaat qildi. Urushdan keyingi davr Kavabata Yasunari uchun ham samarali bo'ldi, u bu vaqtda bir qator ajoyib asarlarni yaratdi, ular uchun u 1968 yil Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi. 1950-yillarda yapon jamiyatida urushdan keyingi qadriyat yo'nalishlaridan uzoqlashish boshlandi va ijodiy ziyolilarning bir qismi orasida millatchilik hissi kuchayib ketdi. 3 Ular Mishima Yukio - yozuvchi, dramaturg, kinorejissyor va 3 Bibliothèque nationale de France BNF identifikatori (FR): Ochiq ma'lumotlar platformasi- 2011 yil. 19 
 
aktyor, "Niqobni e'tirof etish", "Sevgi uchun tashnalik", "Oltin pavilon", "Ziyofatdan 
keyin", "Bahorgi qor", "Tongda ma'bad", "Patriot" trilogiyasi, Xrizantema. 
"Yiqilgan qahramon ovozi" va "mo'l-ko'l dengiz". Xuddi shu yillarda sahnada 
"uchinchi yangi" (daisan - shinjin yo'q) deb nomlangan avlod paydo bo'ldi - Yasuoka 
Shotaro, Yoshiyuki Junnosuke, Shono Xunzo, Kojima Nobuo va boshqalar. 
Ijtimoiy-siyosiy masalalar o'zlarining ishlarida oddiy odamning kundalik hayotini 
tasvirlashga, uning ichki dunyosini, zamonaviy hayotda duch keladigan axloqiy 
to'qnashuvlarni tahlil qilishga imkon beradi. O'zlarining "shaxsiy tajribalarini" 
tavsiflashga qiziqishlari sababli, bu yozuvchilarni "ichkariga qaragan" yoki 
"ichkariga kirgan avlod" (niko sendai) deb ham atashadi. Zamonaviy yapon 
nasridagi katta yutuqlar Abe Kobo, Kaiko Ken va Oe Kenzaburo ismlari bilan 
bog'liq. Abe Kobo tomonidan yaratilgan "Qumdagi ayol", "Chet ellik yuz", "Erkak 
- Quti" va boshqa asarlarida yozuvchi odam dunyoning allegorik rasmini chizadi, 
unda odam o'zini boshqarish imkoniyatidan mahrum bo'ladi. obro'li mavjudot. Shaxs 
va jamiyat o'rtasidagi ziddiyatning yangi qirralari uning Kaiko Ken ("Yaponiya 
Treepenny Opera", "Yozgi zulmat" va boshqa romanlari) asarida aks etgan. Oe 
Kenzaburoning "Kechikkan yoshlik", "Suvlar meni jonimga quchoqladi", 
"Zamonaviylar o'yinlari", "Yoqimli eslangan yilga maktub", "Tinch hayot", "So'nggi 
roman " va boshqalar, insoniyatning eng muhim falsafiy va axloqiy-axloqiy 
muammolari ko'tarilgan. 1994 yilda Oe Kendzaburo Nobel mukofotini oldi. Yapon 
adabiyotida mashhur bo’lgan yirik-yirik asarlar mavjud, men shulardan bir 
nechtasini aytib o’tmoqchiman: 
Taketori Monagatari. Bir kuni keksa o'tinsoz bambuk tanasida kichkina qizaloqni 
topdi: uning bolalari yo'q edi, shuning uchun uni mamnuniyat bilan o'zi bilan birga 
olib ketdi va Kaguya-xime ismini berdi.4 Taketori pog'onada o'sib borayotgan bolani 
har tomonlama himoya qiladi - parallel ravishda qariya doimo qizning kelajak hayoti 
uchun chetga qo'ygan oltin tanga va boshqa xazinalarni topadi. Ayni paytda, qiz uni 
ko'rgan har bir yigit sevib qolgan haqiqiy go'zallikka aylanadi. Gap shundaki, 
imperator oilasining vakili unga qiziqadi. Biroq, Kaguya turmush qurishni 
                                           
4 V. Markova "Taketori cholning ertagi"  
19 aktyor, "Niqobni e'tirof etish", "Sevgi uchun tashnalik", "Oltin pavilon", "Ziyofatdan keyin", "Bahorgi qor", "Tongda ma'bad", "Patriot" trilogiyasi, Xrizantema. "Yiqilgan qahramon ovozi" va "mo'l-ko'l dengiz". Xuddi shu yillarda sahnada "uchinchi yangi" (daisan - shinjin yo'q) deb nomlangan avlod paydo bo'ldi - Yasuoka Shotaro, Yoshiyuki Junnosuke, Shono Xunzo, Kojima Nobuo va boshqalar. Ijtimoiy-siyosiy masalalar o'zlarining ishlarida oddiy odamning kundalik hayotini tasvirlashga, uning ichki dunyosini, zamonaviy hayotda duch keladigan axloqiy to'qnashuvlarni tahlil qilishga imkon beradi. O'zlarining "shaxsiy tajribalarini" tavsiflashga qiziqishlari sababli, bu yozuvchilarni "ichkariga qaragan" yoki "ichkariga kirgan avlod" (niko sendai) deb ham atashadi. Zamonaviy yapon nasridagi katta yutuqlar Abe Kobo, Kaiko Ken va Oe Kenzaburo ismlari bilan bog'liq. Abe Kobo tomonidan yaratilgan "Qumdagi ayol", "Chet ellik yuz", "Erkak - Quti" va boshqa asarlarida yozuvchi odam dunyoning allegorik rasmini chizadi, unda odam o'zini boshqarish imkoniyatidan mahrum bo'ladi. obro'li mavjudot. Shaxs va jamiyat o'rtasidagi ziddiyatning yangi qirralari uning Kaiko Ken ("Yaponiya Treepenny Opera", "Yozgi zulmat" va boshqa romanlari) asarida aks etgan. Oe Kenzaburoning "Kechikkan yoshlik", "Suvlar meni jonimga quchoqladi", "Zamonaviylar o'yinlari", "Yoqimli eslangan yilga maktub", "Tinch hayot", "So'nggi roman " va boshqalar, insoniyatning eng muhim falsafiy va axloqiy-axloqiy muammolari ko'tarilgan. 1994 yilda Oe Kendzaburo Nobel mukofotini oldi. Yapon adabiyotida mashhur bo’lgan yirik-yirik asarlar mavjud, men shulardan bir nechtasini aytib o’tmoqchiman: Taketori Monagatari. Bir kuni keksa o'tinsoz bambuk tanasida kichkina qizaloqni topdi: uning bolalari yo'q edi, shuning uchun uni mamnuniyat bilan o'zi bilan birga olib ketdi va Kaguya-xime ismini berdi.4 Taketori pog'onada o'sib borayotgan bolani har tomonlama himoya qiladi - parallel ravishda qariya doimo qizning kelajak hayoti uchun chetga qo'ygan oltin tanga va boshqa xazinalarni topadi. Ayni paytda, qiz uni ko'rgan har bir yigit sevib qolgan haqiqiy go'zallikka aylanadi. Gap shundaki, imperator oilasining vakili unga qiziqadi. Biroq, Kaguya turmush qurishni 4 V. Markova "Taketori cholning ertagi" 20 
 
xohlamaydi, chunki u haqiqiy dunyoda hayot uchun yaratilmaganligini biladi - u 
yomon harakat uchun Oydan yerga surgun qilingan. Va shuningdek, u tuklardan 
yasalgan ajoyib kiyimga ega, unga yer yuzida sodir bo'lgan hamma narsani unutishi 
mumkin. Sentimental voqea bir vaqtning o'zida ertak va romanga o'xshaydi - u 10-
asrda yaratilgan va klassik yapon adabiyotining shakllanish davrini aks ettiradi.5 
Aytgancha, "Takrorchi cholning ertagi" mashhur yapon animatori Isao Takahata 
tomonidan suratga olingan - rasm "Malika Kaguya haqidagi ertak" nomi ostida 
chiqarildi.6 
Murasaki Shikibu tomonidan “Genji haqida ertak”. "Genji ertagi" ning barcha yapon 
adabiyoti uchun ahamiyatini baholash qiyin - bu uning asosidir. Chiqayotgan 
Quyosh mamlakati aholisining o'zi ham bugungi kunda ulkan matnni asl nusxada 
o'qiy olmaydi va shuning uchun u zamonaviy yapon tiliga tarjimada nashr etiladi. 
Uning yaratuvchisi sud xonimi Murasaki Shikibu bo'lib, u o'zining murakkab va 
ravon ishlarida Genjini - nafis, nafis, jasur, zukko va muhabbat san'atida 
mukammallikka erishgan ideal odamni maqtaydi. Asar jamoatchilikni shu qadar 
hayratda qoldirdiki, Genji Yaponiyaning an'anaviy xudolari bilan bir qatorda deyarli 
mifologik xarakterga aylandi va odamlar shunchaki bunday kitobni odam yozishi 
mumkinligiga ishonishmadi. Matn, albatta, o'qishga arziydi, ammo tayyor bo'ling, u 
sizdan juda katta kuch talab qiladi, masalan, Gomerning "Illiadasi" ni o'qish. 
 
 
 
 
XULOSA 
                                           
5 Yaponiya / Adabiyot  // Buyuk rus ensiklopediyasi  : [35 jildda]  / ch. tahrir. Yu.S. Osipov . - M  .: Buyuk rus 
ensiklopediyasi, 2004-2017y 
6 Xoriuchi, Xideaki; Akiyama Ken. Shin Nihon Koten Bungaku Taikei 17: Taketori Monogatari, Ise Monogatari 
Tokio : Iwanami Shoten , 1997y 
20 xohlamaydi, chunki u haqiqiy dunyoda hayot uchun yaratilmaganligini biladi - u yomon harakat uchun Oydan yerga surgun qilingan. Va shuningdek, u tuklardan yasalgan ajoyib kiyimga ega, unga yer yuzida sodir bo'lgan hamma narsani unutishi mumkin. Sentimental voqea bir vaqtning o'zida ertak va romanga o'xshaydi - u 10- asrda yaratilgan va klassik yapon adabiyotining shakllanish davrini aks ettiradi.5 Aytgancha, "Takrorchi cholning ertagi" mashhur yapon animatori Isao Takahata tomonidan suratga olingan - rasm "Malika Kaguya haqidagi ertak" nomi ostida chiqarildi.6 Murasaki Shikibu tomonidan “Genji haqida ertak”. "Genji ertagi" ning barcha yapon adabiyoti uchun ahamiyatini baholash qiyin - bu uning asosidir. Chiqayotgan Quyosh mamlakati aholisining o'zi ham bugungi kunda ulkan matnni asl nusxada o'qiy olmaydi va shuning uchun u zamonaviy yapon tiliga tarjimada nashr etiladi. Uning yaratuvchisi sud xonimi Murasaki Shikibu bo'lib, u o'zining murakkab va ravon ishlarida Genjini - nafis, nafis, jasur, zukko va muhabbat san'atida mukammallikka erishgan ideal odamni maqtaydi. Asar jamoatchilikni shu qadar hayratda qoldirdiki, Genji Yaponiyaning an'anaviy xudolari bilan bir qatorda deyarli mifologik xarakterga aylandi va odamlar shunchaki bunday kitobni odam yozishi mumkinligiga ishonishmadi. Matn, albatta, o'qishga arziydi, ammo tayyor bo'ling, u sizdan juda katta kuch talab qiladi, masalan, Gomerning "Illiadasi" ni o'qish. XULOSA 5 Yaponiya / Adabiyot // Buyuk rus ensiklopediyasi : [35 jildda] / ch. tahrir. Yu.S. Osipov . - M .: Buyuk rus ensiklopediyasi, 2004-2017y 6 Xoriuchi, Xideaki; Akiyama Ken. Shin Nihon Koten Bungaku Taikei 17: Taketori Monogatari, Ise Monogatari Tokio : Iwanami Shoten , 1997y 21 
 
      Xulosa qilib aytganda, Heian davri Yaponiya tarixida madaniy, badiiy va adabiy 
yutuqlar bilan ajralib turadigan muhim davr edi. Bu davrda Kioto zodagonlari she'riyat, 
musiqa, rasm va adabiyot bilan ajralib turadigan nozik va murakkab madaniyatni 
rivojlantirdilar. Bu davrda Yaponiyaning eng taniqli adabiy asarlari, shu jumladan 
jahon adabiyotining durdonasi sifatida keng tan olingan "Genji haqidagi ertak" 
yaratildi. Heian davrida ham muhim nasriy janrlarning rivojlanishi kuzatildi 
monogatari va nikki, bugungi kunda Yapon adabiyotiga ta'sir ko'rsatishda davom 
etmoqda. Umuman olganda, Heian davri Yaponiya tarixida boy va maftunkor davr 
bo'lib qolmoqda va uning merosi Yapon madaniyati va jamiyatida sezilishda davom 
etmoqda. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
21 Xulosa qilib aytganda, Heian davri Yaponiya tarixida madaniy, badiiy va adabiy yutuqlar bilan ajralib turadigan muhim davr edi. Bu davrda Kioto zodagonlari she'riyat, musiqa, rasm va adabiyot bilan ajralib turadigan nozik va murakkab madaniyatni rivojlantirdilar. Bu davrda Yaponiyaning eng taniqli adabiy asarlari, shu jumladan jahon adabiyotining durdonasi sifatida keng tan olingan "Genji haqidagi ertak" yaratildi. Heian davrida ham muhim nasriy janrlarning rivojlanishi kuzatildi monogatari va nikki, bugungi kunda Yapon adabiyotiga ta'sir ko'rsatishda davom etmoqda. Umuman olganda, Heian davri Yaponiya tarixida boy va maftunkor davr bo'lib qolmoqda va uning merosi Yapon madaniyati va jamiyatida sezilishda davom etmoqda. 22 
 
 
 
 
 
 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 
1. Mirziyoyev  SH.M.  Tanqidiy  tahlil ,  qat’iy  tartib  -  intizom  va  shaxsiy  javobgarlik  
-  har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak .  -  T .: « Oʻzbekiston « , 
2O17 . 189 b 
2. Islom Karimov.Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch.-T.Ma’naviyat.-2OO8. 190 b 
3. Boltayeva G. O’zbek tilining nazariy grammatikasi. – T: Navoiy 2OO9. 230 b 
4. J. Jalolov. “Chet  til  o’qitish metodikasi. T.» O’qituvchi“ 2O12. 300 b 
5. Matchanov E. , Gulyamov  . Yapon tili  - 1 . O’quv qo’llanma . -T .: 2O13 . 320 b 
6. Nuriddinov E. “Yangi tarix” 1-qism T. Moliya-Iqtisod. 2009 y. 290 b 
7. Sh. Shoabduraxmonov, M.Asqarova, A.Xojiyev, I. Rasulov, , X. Doniyorov Hozirgi 
o’zbek adabiy tili. 1-qot .T., «O’qituvchi” 198O. 250 b.  
8. S. Sugano R. , Xalmurzayeva N. Yapon tili  -2 . O’quv qo’llanma . Toshkent . 2O13 .  
340 b. 
9. Sugano Reyko . Yapon tili -3 . Darslik . Toshkent . 2O13 . 278 b.  
10. Xalmurzayeva N .Yapon tili -4 . Darslik . Toshkent . 2O13. 320 b. 
Internet saytlar: 
1. www.ZiyoNet.uz 
2. www.edu.Uz 
3. www.Yandex.ru 
4. www.Wikipediya.ru 
22 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 1. Mirziyoyev SH.M. Tanqidiy tahlil , qat’iy tartib - intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak . - T .: « Oʻzbekiston « , 2O17 . 189 b 2. Islom Karimov.Yuksak ma’naviyat yengilmas kuch.-T.Ma’naviyat.-2OO8. 190 b 3. Boltayeva G. O’zbek tilining nazariy grammatikasi. – T: Navoiy 2OO9. 230 b 4. J. Jalolov. “Chet til o’qitish metodikasi. T.» O’qituvchi“ 2O12. 300 b 5. Matchanov E. , Gulyamov . Yapon tili - 1 . O’quv qo’llanma . -T .: 2O13 . 320 b 6. Nuriddinov E. “Yangi tarix” 1-qism T. Moliya-Iqtisod. 2009 y. 290 b 7. Sh. Shoabduraxmonov, M.Asqarova, A.Xojiyev, I. Rasulov, , X. Doniyorov Hozirgi o’zbek adabiy tili. 1-qot .T., «O’qituvchi” 198O. 250 b. 8. S. Sugano R. , Xalmurzayeva N. Yapon tili -2 . O’quv qo’llanma . Toshkent . 2O13 . 340 b. 9. Sugano Reyko . Yapon tili -3 . Darslik . Toshkent . 2O13 . 278 b. 10. Xalmurzayeva N .Yapon tili -4 . Darslik . Toshkent . 2O13. 320 b. Internet saytlar: 1. www.ZiyoNet.uz 2. www.edu.Uz 3. www.Yandex.ru 4. www.Wikipediya.ru 23 
 
5. www.Google.ru 
6. www.baidu.Com 
7. Tianjin - Wikipedia 
23 5. www.Google.ru 6. www.baidu.Com 7. Tianjin - Wikipedia