HIKOYA OTISH DARSI NAMUNASI
HIKOYA OTISH DARSI NAMUNASI
Mavzu. Shirin qovunlar mamlakatida.
O‘quv material!. Qovun sayli (Sh. Sa’dulla).
Darsning turi: yangi bilim beruvchi, hikoya o‘qish darsi.
Dars shakli: Noan’anaviy dars.
Asosiy masalalar. O‘quvchilarning kuz faslida poliz mahsulotlarini yig‘ib
olishning tartib-qoidalari, dehqonchilik, xalq an’analari ha-qidagi tushunchalarini
boyitish, qovun turlari bilan tanishtirish, o‘qish malakalarini takomillashtirish.
Tayanch tushunchalar. Qovun sayli, hashar, umbirvohi, ko ‘kalam-pish,
doniyor, qizilurug‘, qo‘zivoy.
Darsda foydalaniladigan ta’limiy vositalar: turli qovun rasmlari, poliz
mahsulotlarini yig‘ib olish tasviri, test topshiriqlari.
Dars metodi: izohli o‘qish, tarmoqlash, muammoli o‘qitish metodi.
Darsning maqsadi: 1. O‘zbekistonda yetishtiriladigan poliz ekinlari, qovun
sayli haqida o‘quvchilar bilimini boyitish. 2. O‘quvchilarda ona-yurtimiz
boyliklarini asrash, xalq an’analarini hurmatlash va davom ettirish hissini
tarbiyalash. 3. Lug‘atini boyitish, nutqini o‘stirish, o‘qish malakalarini
takomillashtirish.
Identiv o‘quv maqsadi:
1. Hikoya matnini to‘g‘ri, o‘quv sur’atiga mos, ongli va ifodali o‘qish.
2. Asar matni yuzasidan berilgan topshiriqlarni yakka va juft bo‘lib bajarish.
3. Matn mazmunini qayta hikoyalash.
Darsning borishi I. Da’vat bosqichi.
1. ,,Kuz" she’ri ifodali yod ayttiriladi va o‘qitiladi.
2.
O‘qituvchi
o‘quvchilarning
oldingi
darslarda
olgan
bilimlarini
mustahkamlash maqsadida kuz haqida, uning noz-ne’matlari haqida suhbat
o‘tkazadi.
- O‘lkamizga kuz fasli kelganini nimalardan bilish mumkin?
— ,,Oltin fasl" matnidan tabiat tasvirini topib o‘qing.
— Kuzda qaysi sabzavot va mevalar pishadi?
— Stol ustidagi uzum rasmlarini olib, nomini ayting (kishmish, husayni,
hasayni, charos, ...).
— Siz olmaning qaysi navlarini bilasiz?
— Uzum nomlarini tarmoqlash usulida ko‘rsating. Namuna:
Qovun qaysi turkumga kiradi? Sabzavotgami yoki mevalargami?
- Qovun nomlarini bilasizmi? Ularning nomlarini ham tarmoqlash usulida yozib
ko‘rsating.
- ,,Kuz" she’rini kim yozgan?
- Sh. Sa’dullaning hayoti va ijodi haqida nimalar bilasiz?
4. Sh. Sa’dullaning ,,Qovun sayli" hikoyasi bilan tanishtirish. Hikoyaning
birinchi darsga mo‘ljallangan qismi p’qib beriladi yoki magnit tasmasi orqali
eshittiriladi.
5. Kichik guruhlar bilan ishlash. O‘quvchilar 4-guruhga bo‘linadi. O‘quvchilar
1, 2, 3, 4 deb sanaydilar. O‘z raqamlari bo‘yicha gu-ruhlanib, stol atrofiga o‘tiradilar.
Har bir stol atrofidagi o‘quvchilarga hikoyaning qismlari bo‘lib beriladi va
topshiriqlar konvertlarda uzatiladi.
1-topshiriq. Guruhingizga nom qo‘ying. Uni ta’riflang.
/- ,,Handalak"guruhi. Handalak bahor faslining oxirgi oyida erta pishadi.
Odamlar uni sog‘inib kutishadi. Handalak dumaloq, uning hidi yoqimli, o‘tkir
bo‘ladi. Ustki qismi serto‘r, mazasi tilni yorar darajada shirin bo‘ladi.
2- „Qo‘zivoy" guruhi. Qo‘zivoy tezpishar tarvuz turi. U 95-100 kunda yetiladi.
Unda 12 foiz qand moddasi bor. Tarvuz buyrak va sariq kasalligiga davo bo‘ladi.
3- „Kishmish " guruhi. Kishmish uzumning bir turi. U qora va oq ranglarda
bo‘lib, danaksiz va juda shirin bo‘ladi.
4. ,,Doniyor" guruhi. Doniyor — qovimning bir turi. U juda shirin qovun bo‘lib,
ustida yashil va sariq rangli yo‘li bor.
II. Anglash bosqichi. Hamma guruhga bir xil topshiriq beriladi:
1-topshiriq.
— Berilgan qismni, to‘g‘ri va ifodali o‘qishga tayyorlaning. Ma’-nosi
tushunarsiz so‘zlarni lug‘at daftaringizga yozing. Asosiy fikrni aniqlang.
2-topshiriq.
1. O‘qigan qismingizni matnga yaqinlashtirib qayta hikoya qilib bering.
2. Ma’nosi tushunarsiz so‘zlarning ma’nosini izohlashga harakat qiling.
3. O‘z qismingizdagi ko‘chma ma’noli so‘zlarni toping va izohlang.
4. O‘qigan qismingizga sarlavha qo‘ying va daftaringizga yozing. Guruhlar
ishlaridan namunalar: ,,Handalak" guruhi. Lug‘at ishi:
— qovun boshiga — boshiga ko‘chma ma’noda;
— bejirim — ixcham;
— serto‘r — po‘stida taram-taram chiziqlari bor. Sarlavha: ,,Bolalik xotiralari".
,,Qo‘zivoy" guruhi. Lug‘at ishi:
—Dasturxon yozdilar — ,,yozdilar" ,,yoydilar" ma’nosida;
— yozdi - xat yozdi - shakldosh so‘zlar;
— o‘choq boshi — ,,boshi" so‘zi ko‘chma ma’noda; Savlavha: ,,Qovunxo‘rlik".
,,Kishmish" guruhi. Lug‘at ishi:
— karch — qovun yoki tarvuz qismidan ko‘ndalangiga kesilgan qism;
— tilni yoray deydi — ibora, o‘ta shirin ma’noda;
— kosa - ko‘chma ma’noda, qovunning 4 dan 1 qismi. Sarlavha.
,,Tog‘amningfikri". nDoniyor" guruhi. Lug‘at ishi:
