MUSTAQIL ISH IES DEAEARATOR QURILMALAR SUV TAYYORLASH TEXNOLOGIYALARI Reja: 1.IES va IEM larning ishlashida suvning ahamiyati 2.Deaearator qurilmalar 3.Suv tayyorlash texnologiyalari Respublikamizda halq ho‟jaligini, sanoat tarmoqlarini elektr energiyasi bilan ta„minlashda issiqlik elektr stantsiyalari (IES) va issiqlik elektr markazlari (IEM) asosiy manba hisoblanadi. Issiqlik (KES) hamda issiqlik tarmoqli, turbinali elektr markazlariga (IEM) bo‟linadi.KES larda faqat elektr energiyasi, IEM larida elektr energiyasi bilan bir qatorda sanoat korxonalarni bug‟ bilan, shahar issiqlik tarmoqlarini issiq suv bilan ta„minlash ko‟zda tutiladi. Suv issiqlik elektr stantsiyalarida elektr energiyasi hosil qilish ishlatiladigan bug‟ni oli sh uchun ishlatiladigan asosiy texnologik xom ashyodir Issiqlik elektr stantsiyalarida qurilmalarda doimo ishlatiladigan, tashqi omillar ta„sirida o‟zgarib fizik va kimyoviy xossalari bilan bir-biridan farq qiladigan quyidagicha nomlanadi:a) Tabiiy suv manbalaridan nasoslar yordamida olinib, suv tozalash inshoatiga yuboriladigan suvlar dastlabki suv Dd.s kimyoviy va termik usullarda tozalanib, issiqlik elektr stantsiyalarida yo‟qolgan bug‟ va kondensat o‟rnini to‟ldirish uchun yuborilayotgan toza suv, qo‟shimcha suv Dq.sdeb bug‟ qozoniga bug‟lanayotgan suv sarfini qoplash uchun deaerator, ekonomayzer orqali bug‟ qozoniga yuborilayotgan suv bug‟ qozoni ta„minot suvi Dt.sdeb bug‟ qozonida uzluksiz bug‟ga aylanayotgan suv qozon suvi deb ataladi. b) Turbina kondensatorida suvga aylanayotgan bug‟ turbina kondensatiDt.kdeb atalib, issiqlik elektr stantsiyasini bug‟ qozonlariga berilayotgan ta„minot suvini asosiy qismini tashkil qiladi va uning tarkibida mineral moddalar miqdori ko‟p emas, ishlatilgan bug‟ni suvga aylantirish uchun turbina kondensatoriga beriladigan sovitish suvi deyiladi Ds.s.Issiqlik elektr stantsiyalarining uzluksiz ishlashi jarayonida bug‟ qozonida, deaeratorda, bug‟ turbinasida, kondensatorda va uning nasoslarida bug‟ va suv qizdirgichlarda bug‟ va kondensatning ma„lum bir qismi yo‟qotiladi. Bu ishlab chiqarilayotgan bug‟ miqdorining 1-3% ini tashkil qiladi. Shu suv miqdorining to‟ldirish uchnu bug‟ qozoniga yuborilayotgan ta„minot suvini har soatdagi miqdori Dts=Dtk+Dqs tashkil qiladi. Bu yerda Dts– ta„minot suvi, t /soat, Dtk– turbina kondensati, t/soat, Dqs –qo‟shimcha suv miqdori, t/soat.Ba„zi ishlab chiqarish korxonalaridan, tashqi manbalaridan issiqlik elektr markazalari qaytayotgan kondensat nihoyatda ifloslanib, hatto tabiiy suv iflosligidan ham katta bo‟lib ketadi. Bu kondensatni yuqori darajada tozalash ining asosiy qismi qo‟shimcha suvdan iborat bo‟ladi.juda qimmatga tushgani uchun ular oqava suvlarga qo‟shilib, . Suv sarfi stantsiyadagi bloklar soni va quvvatiga, hamda qanday yoqilg‟i ishlatilishiga bog‟liqbo‟ladi. Respublikamizda 160, 200, 300, 800 MVt issiqlik elektr stantsiyalari mavjud. Issiqlik elektr stantsiyalarining ishonchli va samaradorli ishlashi ishlatilayotgan suv va bug‟ning kimyoviy tarkibiga va sifat ko‟rsatkichlariga bog‟liq. Ma„lumki, suv yaxshi erituvchi modda bo‟lganligi sababli, tarkibida turli xil erigan, erimagan moddalar har xil miqdorda bo‟ladi. Suv tarkibida har xil kimyoviy moddalar ko‟p bo‟lsa issiqlik o‟tkazuvchi yuzalarda shuncha ko‟p zang va qo‟yqa qatlamlar hosil bo‟ladi.Quvur devorlarida hosil bo‟lgan qatlamlarning issiqlik o‟tkazuvchanligi metallnikiga nisbatan kichik bo‟lganligi natijasida:1. Quvurlar yuzasi torayib, issiqlik o‟tkazuvchanlik xususiyati va chidamliligi pasayadi.2. Bug‟ qozonining bug‟ ishlab chiqarish quvvati kamayib, yoqilg‟i ortiqcha miqdorda sarflanadi. Agar qozon suvida har xil kremniy birikmalari va metall oksidlarining kontsentratsiyasi me„yoridan ortiq bo‟lsa, bug‟ qozonida bug‟ olish jarayonida bu moddalarning bug‟ fazasiga o‟tishi ko‟payib, turbina kuraklari va devorlarida zang va qatlamlar hosil qilib, bu turbina quvvatining keskin kamayishiga va turbina parraklarining tez ishdan chiqishiga sabab bo‟ladi.Issiqlik elektr stantsiyalarini sifatli suv bilan ta„minlashning asosiy vazifalari: a) bug‟ hosil qiluvchi va qizdirilayotgan yuzalarda Kalsiy va magniy birikmalari, temir oksidlari turbina kuraklarida mis, kremniy birikmalarining qatlamlari hosil bo‟lishini kamaytirish; b) bug‟ va suv bilan muloqatda bo‟ladigan asosiy va qo‟shimchauskunalarning hamda issiqlik tarmoqlarining zanglashiga yo‟l qo‟ymaslik. Suv tayyorlash jarayonida quyidagi talablar bajarilishi zarur: a) kam harajat sarflab, suv va kondensatni ishlatish me„yorlari talabidatozalash; b) suv tayyorlash jarayonida oqava suvlarning suv havzalariga qo‟shilishiga yo‟l quymaslik; v) zamonaviy va arzon uskunalardan foydalanib suv tayyorlash qurilmalarining uzluksiz ishlashini ta„minlash. Issiqlik elektr stantsiyalarida suv quyidagi maqsadlarda ishlatiladi: a) bug‟ qozonida va boshqa moslamalarda bug‟ olish uchun; b) ishlatilgan bug‟ni turbina kondensatorida sovutish; v) issiq suv ta„minoti, issiqlik tarmoqlarida issiqlik tashuvchi sifatida; g) issiqlik elektr stantsiyasi sexlarida amalga oshiriladigan ishlarni suv bilan ta„minlashda. Dearator Kondensat, ozuqa va tarkibidagi suvda erigan havo tarkibida korroziyali gazlar (kislorod, karbonat angidrid) mavjud bo'lib, ular elektr stantsiyasining uskunalari va quvurlari korroziyasini keltirib chiqaradi. Suv harorati va bosimi oshishi bilan korroziya kuchayadi.Kislorod va erkin karbonat angidrid ozuqa suviga havo yutish bilan kondensatorga va vakuum ostida bo'lgan regenerativ tizim uskunasiga va qo'shimcha suv bilan kiradi.Himoyalash uchun gaz korroziyasi suvning deaeratsiyasi ishlatiladi, ya'ni. unda erigan havoni olib tashlash yoki suvni gazsizlantirish, ya'ni. unda erigan korroziv gazni yo'q qilish.Erigan havoni olib tashlash uchun foydalaning termal deaeratsiyasuv, bu eritilgan gazlarni suvdan tozalashning asosiy usuli hisoblanadi. Termal deaeratsiyadan keyin suvda qolgan kislorod uni bog'lash orqali qo'shimcha ravishda zararsiz bo'ladikimyoviy reaktiv (ammiak birikmalari).Suvning termal deaeratsiyasi quyidagilarga asoslanadi. Genri-Dalton qonuniga ko'ra, suvda erigan gazning muvozanat konsentratsiyasi, mg / kg, bu gazning uning yuzasi ustidagi qisman bosimiga mutanosib va \u200b\u200bboshqa gazlar mavjudligiga bog'liq emas.bu erda gaz turiga, uning bosimi va haroratiga bog'liq bo'lgan mutanosiblik koeffitsienti, mg / (kg ּ Pa). Ushbu qonunga muvofiq havo suvda eritilganda gazlarning nisbiy tarkibi ularning havodagi tarkibidan farq qiladi. Shunday qilib, 0 ° C haroratda va normal bosim suv tarkibida 34,9% kislorod (havoda 21%), 2,5% karbonat angidrid (0,04% havoda), azot va boshqa faol bo'lmagan gazlar 62,6% (havoda 78,96%) mavjud.Suvda erigan gaz kontsentratsiyasini muvozanat qisman bosimi orqali ifodalash mumkin:Suvning ustki qismidagi gazning qisman bosimi muvozanatdan past bo'lganda< происходит десорбция (выделение) газа из раствора; если > , suvning adsorbsiyasi (yutilishi) sodir bo'ladi, tenglik \u003d bilan, dinamik muvozanat holati paydo bo'ladi. Shunday qilib, unda erigan gazning suvdan chiqarilishini ta'minlash uchun uning atrofdagi kosmosdagi qisman bosimini pasaytirish kerak. Bunga bo'shliqni suv bug'lari bilan to'ldirish orqali erishish mumkin. Bunday holda, eritmadan gazni desorbsiya qilish jarayoni suvni to'yinganlik haroratiga qadar isitish bilan birga bo'ladi. Gaz desorbsiyasi jarayonining harakatlantiruvchi kuchi deganda havodagi suvning muvozanatli qisman bosimi va uning bug 'muhitidagi qisman bosimi o'rtasidagi farq tushuniladi. Deaeratsiya ozuqa suvi bug 'qozonlari va isitish tarmoqlarining suvi barcha qozonxonalar uchun majburiydir. Deaeratorlar suvda erigan kondensatsiz gazlarni suvdan olib tashlash uchun mo'ljallangan. Besleme va bo'yanish suvida kislorod va karbonat angidrid gazining borligi ozuqa quvurlari, qozon quvurlari, qozon barabanlari va tarmoq quvurlari korroziyasiga olib keladi, bu esa jiddiy avariyaga olib kelishi mumkin. Hatto azot kabi inert gazlarning mavjudligi ham juda istalmagan, bu issiqlik uzatilishiga xalaqit beradi va isitgichlarning isitish ko'rsatkichlarini pasaytiradi. Bug 'qozonlarining ozuqa suvidagi O 2 va SO 2 ning qoldiq miqdori Gosgortexnadzor qoidalari bilan qat'iy tartibga solinadi. Shunday qilib, 1,4 MPa gacha bosimdagi po'lat ekonomizatorli qozonlarda O 2 tarkibi 30 mg / kg dan oshmasligi kerak. Deaeratorlardan keyin ozuqa suvida erkin karbonat angidrid (CO 2) bo'lmasligi kerak.Qozonxonalarda ozuqa suvini havosizlantirish uchun reaktiv aralashadigan termal deaeratorlardan foydalaniladi. Deaeratorda saqlanadigan bosimga qarab, yuqori bosimli deaeratorlar, atmosfera va vakuumli deaeratorlar farqlanadi. 4,0 MPa gacha bo'lgan bosim uchun bug 'qozonlari bo'lgan qozonxonalarda atmosfera deaeratorlari ishlatiladi. Deaerator- texnik qurilma, bu ma'lum bir suyuqlikning (odatda suvning) deaeratsiya jarayonini amalga oshiradi, ya'ni uni tarkibidagi kiruvchi gaz aralashmalaridan (kislorod va karbonat angidrid) tozalash. Suvda eriganida, bu gazlar qozonning besleme quvurlari va isitish yuzalarini zanglaydi, natijada uskunalar ishdan chiqadi. Bug 'turbinasi stantsiyalarida suvning termal deaeratsiyasi qo'llaniladi.Termal deaeratorlarning ishlash printsipi shundan iboratki, suyuqlik ustidagi absolyut bosim gazlar va bug'ning qisman bosimlari yig'indisidir.Agar siz bug'ning qisman bosimini oshirsangiz, bug'ni olib tashlash paytida (bu suvdan chiqarilgan gazlar aralashmasi va oz miqdor deaeratordan evakuatsiya qilinadigan bug '), natijada biz gazlarning umumiy qisman bosimini olamiz. Keyinchalik, Genri qonuniga ko'ra (eritmadagi gazlarning muvozanat massa kontsentratsiyasi eritmaning ustidagi gaz muhitidagi qisman bosimga mutanosib), ya'ni erigan gazlar yo'q. Bug 'qisman bosimining oshishiga, o'z navbatida, ma'lum bir bosimdagi suv haroratini to'yinganlik Deaerator haroratiga oshirish orqali erishish mumkin Shakl: Aralashtirish turi atmosfera deaeratori: 1 - rezervuar (akkumulyator), 2 - idishdan chiqadigan suv chiqishi, 3 - suvni ko'rsatadigan stakan, 4 - bosim o'lchagich, 5, 6 va 12 - plitalar, 7 - suvni drenaj idishiga tushirish, 8 - avtomatik regulyatorkimyoviy tozalangan suv ta'minoti, 9 - bug 'sovutgichi, 10 - atmosferaga bug' chiqishi, 11 va 15 - quvurlar, 13 - deaerator kolonu, 14 - bug 'tarqatuvchi, 16 - gidravlik muhrga suv kiritish, 17 - gidravlik muhr, 18 - ortiqcha suv chiqishi Shlangi muhrdan Deaerator 1-chi tank va 13-ustundan iborat bo'lib, uning ichiga bir qator taqsimlash plitalari 5, 6 va 12 o'rnatilgan. Nasoslardan besleme suvi (kondensat) kiradi. yuqori qism tarqatish plitasiga deaerator 12; regulyator 8 orqali boshqa quvur liniyasi orqali 12-plastinkaga qo'shimcha sifatida kimyoviy tozalangan suv beriladi; Plastinadan besleme suvi deaerator ustunining butun atrofi bo'ylab alohida va bir tekis oqimlarda taqsimlanadi va ketma-ket bir-biridan pastda joylashgan oraliq plitalar 5 va 6 orqali kichik teshiklari bilan oqadi. Suvni isitish uchun bug 'deaeratorga trubka 15 va bug' tarqatuvchi 14 orqali pastdan quyiladi suv pardasisuv plastinkadan plastinkaga oqib tushganda hosil bo'ladi va har tomonga ajralib, uni oziqlantiruvchi suv tomon ko'tariladi. Bu haroratda havo suvdan chiqadi va kondensatsiyalanmagan bug'ning qolgan qismi bilan birga deaeratsiya boshining yuqori qismida joylashgan yelek trubkasi 11 orqali to'g'ridan-to'g'ri atmosferaga yoki bug 'sovutgichiga chiqadi. qozonlarni quvvatlantirish uchun sarflanadigan joydan. Deaeratorda bosimning sezilarli darajada oshishiga yo'l qo'ymaslik uchun unga ikkita gidravlik qulf, shuningdek vakuum hosil bo'lgan taqdirda 17-sonli gidravlik qulf o'rnatilgan. Agar bosim oshib ketgan bo'lsa, deaerator yorilib ketishi mumkin va vakuum kam bo'lsa, atmosfera bosimi uni ezishi mumkin. Deaerator suv ko'rsatadigan stakan 3 bilan jihozlangan bo'lib, uchta kran - bug ', suv va tozalash, idishda suv sathining regulyatori, bosim regulyatori va kerakli o'lchov uskunalari mavjud. Uchun ishonchli ish besleme nasoslari, deaerator nasosdan kamida 7 m balandlikda o'rnatiladi.Isitish qozonlari ko'pincha po'latdan yasalgan. Ular orqali o'tadigan suv tarkibida kislorod va karbonat angidrid... Ushbu ikkala element ham ta'sir qiladi metall konstruktsiyalar qozon juda salbiy ta'sir... Po'latning ushbu gazlar bilan doimiy aloqasi muqarrar ravishda uning zanglanishiga olib keladi. Vaziyatni to'g'irlash va uskunaning ishlash muddatini uzaytirish uchun qozonxonalarda maxsus moslama - deaerator yoqilgan. Suv tayyorlash texnologiyalari Suv tayyorlash texnologiyalari Issiqlik elektr stantsiyalarida asosan daryo, anhor va ko‟l suvlari ishlatiladi. Ammo bu suvlar tarkibida har xil kimyoviy va mexanik moddalar ko‟p bo‟lishi sababli, IE S larda ularni tozalash uchun murakkab sxemali, unumdorligi yuqori bo‟lgan suv tozalash inshoatlari zarur bo‟ladi. Suv tozalash qurilmalarni shu qurilmalarda ishlatiladigan uskunalarni tanlash ishlatiladigan suvning tarkibiga va suvni qay darajada tozalashga bog‟liq. Suv tozalash imkoniyatlarida tabiiy suvlarni tarkibidagi dag‟alkolloid va ion-molekulyar zarrachalardan tozalash ikki usulda olib boriladi. 1. Tabiiy suvlarga kimyoviy reagenrtlar qo‟shib koagulyatsiya va cho‟kma hosil qilish usuli bilan. 2. Dastlabki tozalashdan o‟tgan suvlarni ionit materiallardan o‟tkazib, ion almashtirish usuli bilan. Ionitlar suv tarkibidagi ionlar miqdorini yuqori darajada kamaytirish qobiliyatiga ega bo‟lgan moddalar bo‟lib, ular yordamida suvni har qanday talab qilingan me„yorda tozalash mumkin.Suvni tindirish. Suvni muallaq dag‟al zarrachalardan tozaligi tindirish deb ataladi.Tindirish jarayonida zichligi suv zichligidan kichik bo‟lgan zarrachalar suv yuzasiga qalqib chiqsa, zichligi suv zichligidan katta bo‟lgan zarrachalar suv tagiga cho‟kadi. Suvni tindirish kimyoviy reagentlarsiz yoki issiqlik elektr stantsiyalarida suvga reagent qo‟shib tozalash usuli ayniqsa tabiiy va oqava suvlarni tozalashda qo‟llaniladi. Suv tozalash texnikasida suvni tindirish va reagent qo‟shib tindirish har xil maxsus tindirgichlarda yoki katta hajmdagi hovuzlarda amalga oshiriladi.Tabiiy suvlarda bir xil moddalarning kolloid dispers zarrachalari bir xil qutbda zaryadlangan bo‟lib, bu zarrachalar bir-birini elektrstatik kuch ta„sirida itarib turadi. Shu sababli suvdagi bu zarrachalar erkin holatda cho‟kishga qarshi agregat barqarorligiga ega bo‟lgan zarrachalar hisoblanadi. Agregat barqarorlikka ega bo‟lgan moddalar deb, uzoq vaqt davomida o‟zining dispers holatini saqlab turadigan moddalarga aytiladi. Kolloid zarrachalar o‟lchami kichik bo‟lgani uchun, suvda tartibsiz va to‟xtovsiz harakatda bo‟ladi. Buni ultramikroskop orqali ko‟rish mumkin. Oddiy mikroskopda ko‟ri bo‟lmaydi. Ular qog‟oz filrlardan o‟tib ketadi, lekin o‟simlik yoki hayvon organizmilagi membranalar o‟tmaydi. Suvdagi kolloid zararchalarni cho‟ktirish uchun ularning agregat barqarorligini zaryadsizlantirish kerak. Kolloid zarrachalar koagulyatsiyasi. Suvni kolloid dispers holatidagi zarrachalardantozalashsuvnikoagulyatsiyalash deyiladi.Koagulyatsiya deganda suvdagi juda kichik zarrachalarning molekulyar tortishish kuchlari ta„sirida bir-biriga birikib, kattalashishi tushuniladi.Koagulyatsiya jarayoni shu zarrachalarning kattalashib “parchalar” hosil qilishi va bu parchalar bir-biri bilan yopishib, suvdan ajralib, cho‟kishi bilan yakunlanadi. Bu holat asosan suvdagi zarrachalarning disperslik darajasi kamayishi natijasida suvda mikrofazalar hosil bo‟lishi bilan sodir bo‟ladi. Bunday mikrofazalar hosil bo‟lish mexanizmi, zarrachalaraning kristallanishi jarayonidan farq qiladi. Kristallanish bu bir xil ion yoki molekulalarning o‟zaro kimyoviy birikib, kristall panjaralar hosil qilib kattalashishiga aytiladi. Koagulyatsiya jarayonida mikrofazalar hosil bo‟lishi esa bir molekula va ionlarning birikishidan hosil bo‟lmay, balki turli xil kolloid zarrachalarning o‟zaro birikishidir.Suvdagi har xil kimyoviy reagentlar qo‟shiladi. Bu kimyoviy moddalar koagulyantlar deb, koagul - koagulyatsiya jarayonini tezlashtirib mikrofazalar hosil bo‟lishiga sababchi bo‟lgan moddalar koagulyatorlar deb ataladi. Suv tozalash texnologiyasida koagulyant moddalar sifatida alyuminiy sulfat Al(SO 4), temir sulfat FeSO4va temir sulfat kabi texnik tuzlar ishlatiladi. Mexanik filtrlarning tuzilishi va vazifasi. Mexanik filtrlar suv tozalash inshoatlarida tabiiy va oqava suvlarni muallaq dag‟al zarrachalardan tozalash uchun ishlatiladi.Ular tashqi ko‟rinishiga tik yoki yotiq, bosimli yoki bosimsiz, filtrlarning filtrlovchi qatlamlar soniga qarab bir, ikki, uch qatlamli va filtrdagi kameralar soniga qarab bir, ikki, uch kamerali 22bo‟ladi. Ular po‟lat plastinali materialdan silindr shaklida yasalgan bo‟lib, tag va ustki tomoni sferik shaklda bo‟ladi. Ichki devorlarni zanglashdan saqlaydigan mateirallar bilan qoplangan bo‟ladi.Eng ko‟p ishlatiladigan filtrlardan biri tik o‟rnatilgan 6 kgs/sm2bosimda ishlaydigan mexanik filtrdir. Bu filtrda suv filtrning tepa voronka shaklidagi 1-2 metr bo‟lgan filtrlovchi material yuzasiga bir tekisda oqib tushadi va havo yuboruvchi tirqishli quvurlar, filtr tagidagi beton yuzaga mustahkam o‟rnatilgan bo‟ladi. Tirqishning quvurlar filtrlovchi materialning suv bilan oqib ketmasligi hamda suvning bir xil taqsimlanishini ta„minlaydi. Shu tirqishlar orqali filtrlovchi materialni yayratish uchun havo ham yuborilishi mumkin.Filtr sirtining ikkita qopqoq shaklida eshigi bo‟lib, tepa eshik filtrni filtlovchi material bilan to‟ldirishga, pastki eshik katta o‟lchamda bo‟lib, filtrlovchi materialni almashtirish va ta„mirlash ishlarini bajarishga mo‟ljallangan.Tirqishli suv o‟tkazuvchi tizimlar metal quvurlardan yoki almashtirish mumkin bo‟lgan plastmassa qalpoqchalar shaklida bo‟ladi. Tirqishlarning kengligi filtrdagi donador materialning eng kichigidan 0,1 mm gacha kichik bo‟lishi kerak.Mexanik filtrlarda filtrlovchi materiallar sifatida kvars qumi, maydalangan antratsit ko‟miri, maydalangan shlak kabi suvda erimaydigan donador materiallar ishlatiladi. Ular suvdagi muallaqdag‟al zarrachalarni ushlab qoladigan, kimyoviy reagentlar ta„siriga chidamli tez maydalanib ketmaydigan, suvni qo‟shimcha moddalar bilan boyitmaydigan xususiyatlarga ega bo‟lishi kerak. Masalan kvars qumi ishlatilganda suv xarorati 600S dan pН – miqdori esa 9 dan yuqori bo‟lmasligi kerak, aks holda u suvni kremniy birikamalariga boyitish mumkin.SHuning uchun issiqlik elektr stantsiyalarida asosan antratsit ko‟miri ishlatiladi. Bu material kimyoviy jihatdan chidamli bo‟lib, suv xarorati 1000S, pH miqdori 4yo 0 oralig‟ida ham ishlatish mumkin. Filtrlovchi mateirallar donachalari o‟lchamlari o‟rtacha 0,35-1,5 mm va katta o‟lchamli 0,4-2,0 mm bo‟ladi. Mexanik filtrlarning ish davri uch qismga bo‟linadi: 1) yayratish, 2) yuvish, 3) suvni filtrlash.Yayratish bu yopishib qolgan material donachalarini bir-biridan ajratish, ular orasida yig‟ilgan dag‟al zarrachalarni chiqarib yuboradigan jarayondir. Buning uchun filtrning pastki qismidan nasos orqali yuqori bosimda suv oqimi beriladi. Bu suv oqimi filtrlovchi material donachalarini bir-biridan ajratib, yig‟ilgan loy, qum va ushlab qolingan zarrachalarni filtrdan chiqarib yuboradi. Filtrni sifatli yayratish, berilayotgan suv sarfini tejash maqsadida hozirgi vaqtda havo-suv aralashmasi bilan yayratish usuli keng qo‟llanilmoqda.Yayratish jarayoni tugagandan suv yuvish jarayoni amalga oshiriladi. Buning uchun filtrning yuqori qismidan nasos orqali 5- 10 daqiqa mobaynida tiniq suv yuboriladi. Bu suv bilan qolgan ifosliklar filtrdan chiqib ketadi. Agar filtrdan tushayotgan suv tezda tiniq suvga aylansa yuvish vaqtini yanayam qisqartirish mumkin. Filtr toza bo‟lgandan so‟ng u yana ishga qo‟shiladi va to yayratish jarayonigacha bo‟lgan vaqt filtrning ish jarayoni yoki filtrosikl deb ataladi. Loyihalash me„yorlari ko‟rsatishicha mexanik filtrlarning foydali ish vaqti 8 soatdan kam bo‟lmasligi kerak.