KASALXONAXONA HAVOSINI TOZALIGINI GIGIENIK BAHOLASH

Yuklangan vaqt

2024-04-07

Yuklab olishlar soni

2

Sahifalar soni

4

Faytl hajmi

147,6 KB


KASALXONAXONA HAVOSINI TOZALIGINI GIGIENIK BAHOLASH Kasalxona xonalari havosida amalda hamma vaqt turli xildagi kimyoviy moddalar, hamda mikroorganizmlar uchraydi. Kimyoviy moddalar palatalar havosida antropogen kelib chiqishiga ega bo'lgan turli mahsulotlar ko'rinishida bo'ladi: (ammiak, vodorod-sulfit, merkaptanlar, indol va b.q.), hamda dizinfektsiyalovchi kimyoviy moddalar, kichik kontsentrasiyalarda bo'lsa ham dorivor moddalardan iborat. Kasalxonalar palatalari havosi tarkibidagi kimyoviy moddalar kichik kontsentrasiyalarda bo'lganligi sababli o'tkir zaharlanishlarni keltirib chiqarmaydi, ammo bemorlarning umumiy xolatiga tasir etib, bosh og'rishi, toliqish sezgisi, kam quvvatlik, uyquning buzulishi kabi ko'rinishlarda nomoyon bo'ladi. Kasalxona xonalari havosining antropogen ifloslanishi tibbiy hodimlarning ish qobiliyatiga ta'sir etadi, bundan tashqari havo muhitining dorivor moddalar bilan ifloslanishi tibbiy xodimlarda allergik kasalliklarni shakillanishida asosiy omillardan biri bo'lib qolishi mumkin. Qoida bo'yicha, kasalxona xonalari havosining antropogen ifloslanish darajasi ularning shamollatilish sifatini ta'riflaydi. Kasalxona xonalari havosi muhitining mikroblari ham saprofit-mikroblar va ham potogen mikroblardan iborat bo'lib, ularning asosiy manbai ham bemorlar, ham tibbiy xodimlar va ayrim xollarda bemor oldiga keluvchilar bo'lishi mumkin. Kasalxonalar havosining mikrobli ifloslinishi katta gigienik ahamiyatga ega, chunki havoning potogen mikroblar bilan ifloslanish sharoitida bemorlarda kasalxona ichi infektsiyalarini kelib chiqishi havfi ortadi. Bunga asosiy sabab, shunday ham bemor organizmi susaygan bo'lib, harqanday infektsiya uchun juda beriluvchan holatda bo'ladi. Havoning mikrobli ifloslanganligi jarrohlik, tug'ruqxonalar, bolalar bo'limlari uchun eng katta ahamiyatga egadir. Shunga bog'liq holda kasalxonalardagi xonalar havosining mikrobli ifloslanish darajasini muntazam nazorat qilish katta ahamiyat kasb etadi. Operasiya xonalarida havo toza deb aytilishi mumkin, qachonki 1 m3 havoda 1500 tadan oshmasligi, tug'ishdan keyingi palatalarda esa 2000 dan oshmasligi shart. KASALXONAXONA HAVOSINI TOZALIGINI GIGIENIK BAHOLASH Kasalxona xonalari havosida amalda hamma vaqt turli xildagi kimyoviy moddalar, hamda mikroorganizmlar uchraydi. Kimyoviy moddalar palatalar havosida antropogen kelib chiqishiga ega bo'lgan turli mahsulotlar ko'rinishida bo'ladi: (ammiak, vodorod-sulfit, merkaptanlar, indol va b.q.), hamda dizinfektsiyalovchi kimyoviy moddalar, kichik kontsentrasiyalarda bo'lsa ham dorivor moddalardan iborat. Kasalxonalar palatalari havosi tarkibidagi kimyoviy moddalar kichik kontsentrasiyalarda bo'lganligi sababli o'tkir zaharlanishlarni keltirib chiqarmaydi, ammo bemorlarning umumiy xolatiga tasir etib, bosh og'rishi, toliqish sezgisi, kam quvvatlik, uyquning buzulishi kabi ko'rinishlarda nomoyon bo'ladi. Kasalxona xonalari havosining antropogen ifloslanishi tibbiy hodimlarning ish qobiliyatiga ta'sir etadi, bundan tashqari havo muhitining dorivor moddalar bilan ifloslanishi tibbiy xodimlarda allergik kasalliklarni shakillanishida asosiy omillardan biri bo'lib qolishi mumkin. Qoida bo'yicha, kasalxona xonalari havosining antropogen ifloslanish darajasi ularning shamollatilish sifatini ta'riflaydi. Kasalxona xonalari havosi muhitining mikroblari ham saprofit-mikroblar va ham potogen mikroblardan iborat bo'lib, ularning asosiy manbai ham bemorlar, ham tibbiy xodimlar va ayrim xollarda bemor oldiga keluvchilar bo'lishi mumkin. Kasalxonalar havosining mikrobli ifloslinishi katta gigienik ahamiyatga ega, chunki havoning potogen mikroblar bilan ifloslanish sharoitida bemorlarda kasalxona ichi infektsiyalarini kelib chiqishi havfi ortadi. Bunga asosiy sabab, shunday ham bemor organizmi susaygan bo'lib, harqanday infektsiya uchun juda beriluvchan holatda bo'ladi. Havoning mikrobli ifloslanganligi jarrohlik, tug'ruqxonalar, bolalar bo'limlari uchun eng katta ahamiyatga egadir. Shunga bog'liq holda kasalxonalardagi xonalar havosining mikrobli ifloslanish darajasini muntazam nazorat qilish katta ahamiyat kasb etadi. Operasiya xonalarida havo toza deb aytilishi mumkin, qachonki 1 m3 havoda 1500 tadan oshmasligi, tug'ishdan keyingi palatalarda esa 2000 dan oshmasligi shart.
Касалхона хоналари ҳавосининг тозалик кўрсаткичлари кўпинча карбонат ангидрид газининг миқдори, ҳамда 1м3 ҳаводаги микроблар сонидан фойдаланилади. Карбонатангидрид гази - СО2- яшаш ва жамоат бинолари ҳавосининг антропоген ифлосланиш кўрсатгичи сифатида баҳоланади, чунки бу газ концентрациясининг ортиши чиқариладиган ҳаво таркибида СО2 газининг юқори концентрацияси билан боғлиқдир. Карбонат ангидрид газининг концентрациясини ортиши билан бир вақтда ҳавонинг намлиги, бошқа кўринишдаги антропоген кимёвий ифлосланишлар ва микроорганизмлар сонини ортиши билан боради. Шунинг учун ва жамоат уйлари, касалхоналар ҳавоси учун карбонат ангидриднинг концентрацияси 0,1% гача бўлишига рухсат этилади, бу қийматдан ортиши эса, хона ҳавосининг яхши шамоллатилмаслигидан далолатдир. СО2 концентрацияси тезкор усул-шприц усулида аниқланиши мумкин: 10,0 ёки 20,0мл ли шприцга 1 ёки 2,0мл (аниқ бўлиши керак) ранг берилган кучсиз ишқорий эритма олинади, кейин шприцнинг тўлиқ ҳажмигача текширилувчи ҳаво олинади. Шприцни 10-15 марта кучли чайқатилади, чунки шприцга олинган ишқорий эритма ҳаво таркибидаги СО2 ўзига ютиб олиши керак. Агар шприцдаги эритма рангсизланмаса, шприцдаги ҳавони аста чиқариб, ўрнига янги ҳаво намунаси олинади ва яна чайқатилади, шу тариқа шприцдаги эритма тўлиқ рангсизланиб кетгунча давом эттирилаверади. Шприцга олинган ҳаво намуналарининг сони санаб борилиши шарт (А). Ҳудди шундай тажрибани ташқаридаги тоза атмосфера ҳавоси билан ҳам бажарилади, у ерда олинган ҳаво намунасининг сони (Б) билан ифодаланади. Сўнгра хона ҳавоси таркибидаги корбанат ангидрид газининг концентрацияси қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: Х=(Б/А)х 0,03 %, бу ерда атмосфера ҳавосидаги СО2 нинг концентрацияси. Ҳаводаги микроблар сонини аниқлаш учун бирнеча усуллардан фойдаланиш мумкин:седиминтация яни чўктириш, фильтрлаш, ҳаво оқимининг урулишига асосланган усул (Кротов усули). 1. Седиментация усулидан фойдаланганда овқатли муҳитга эга бўлган “Петри” косачаси текширилиш жойида 3 дақиқага очиқ холда қолдирилади, сўнгра косача ёпилади, ағдарилади ва 24 соатга термостатга қўйилади. Касалхона хоналари ҳавосининг тозалик кўрсаткичлари кўпинча карбонат ангидрид газининг миқдори, ҳамда 1м3 ҳаводаги микроблар сонидан фойдаланилади. Карбонатангидрид гази - СО2- яшаш ва жамоат бинолари ҳавосининг антропоген ифлосланиш кўрсатгичи сифатида баҳоланади, чунки бу газ концентрациясининг ортиши чиқариладиган ҳаво таркибида СО2 газининг юқори концентрацияси билан боғлиқдир. Карбонат ангидрид газининг концентрациясини ортиши билан бир вақтда ҳавонинг намлиги, бошқа кўринишдаги антропоген кимёвий ифлосланишлар ва микроорганизмлар сонини ортиши билан боради. Шунинг учун ва жамоат уйлари, касалхоналар ҳавоси учун карбонат ангидриднинг концентрацияси 0,1% гача бўлишига рухсат этилади, бу қийматдан ортиши эса, хона ҳавосининг яхши шамоллатилмаслигидан далолатдир. СО2 концентрацияси тезкор усул-шприц усулида аниқланиши мумкин: 10,0 ёки 20,0мл ли шприцга 1 ёки 2,0мл (аниқ бўлиши керак) ранг берилган кучсиз ишқорий эритма олинади, кейин шприцнинг тўлиқ ҳажмигача текширилувчи ҳаво олинади. Шприцни 10-15 марта кучли чайқатилади, чунки шприцга олинган ишқорий эритма ҳаво таркибидаги СО2 ўзига ютиб олиши керак. Агар шприцдаги эритма рангсизланмаса, шприцдаги ҳавони аста чиқариб, ўрнига янги ҳаво намунаси олинади ва яна чайқатилади, шу тариқа шприцдаги эритма тўлиқ рангсизланиб кетгунча давом эттирилаверади. Шприцга олинган ҳаво намуналарининг сони санаб борилиши шарт (А). Ҳудди шундай тажрибани ташқаридаги тоза атмосфера ҳавоси билан ҳам бажарилади, у ерда олинган ҳаво намунасининг сони (Б) билан ифодаланади. Сўнгра хона ҳавоси таркибидаги корбанат ангидрид газининг концентрацияси қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: Х=(Б/А)х 0,03 %, бу ерда атмосфера ҳавосидаги СО2 нинг концентрацияси. Ҳаводаги микроблар сонини аниқлаш учун бирнеча усуллардан фойдаланиш мумкин:седиминтация яни чўктириш, фильтрлаш, ҳаво оқимининг урулишига асосланган усул (Кротов усули). 1. Седиментация усулидан фойдаланганда овқатли муҳитга эга бўлган “Петри” косачаси текширилиш жойида 3 дақиқага очиқ холда қолдирилади, сўнгра косача ёпилади, ағдарилади ва 24 соатга термостатга қўйилади.