Konfliktlarning olini olish va bartaraf etish asoslari.

Yuklangan vaqt

2024-10-01

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

4

Faytl hajmi

29,5 KB


 
Ilmiybaza.uz 
 
 
 
 
 
Konfliktlarning olini olish va bartaraf etish asoslari. 
 
 
Reja: 
1. Pedagogika konfliktlarning kelib chiqishi sabablari.  
2. O‘zaro munosabatlarni keskinlashtiruvchi pedagogik vaziyat. 
3. To‘qnashuv, qarama-qarshiliklar motivi 
4. Ta’lim tarbiya jarayonidagi majburiylik  
5. Konfliktning ijobiy va salbiy tomonlari.  
 
 
 
Konfliktlarning kelib chiqish sabablari guruhdagi har bir shaxsning fe’l 
atvoridagi xatti-harakatlarida shaxsga mansub bo‘lgan millat, xalq xudud 
xususiyatlarida namayon bo‘ladi.  
Pedagogik konflikologiya vfanining yuzaga kelishining ruxiy madaniy asoslari 
bilan tanishi ya’ni pedagogik ziddiyatlarni kelib chiqish sabablarini bilgisi, shu 
o‘rinda turli pedagogik ziddiyatlarni kelib chiqish sabablarini bilishi, shu o‘rinda 
turli pedagogik ziddiyatlarni oldini olishi va bartaraf etish usullari haqidagi nazariy 
bilimlarni amaliyotda keng tadbiq etishlari talablar bilimlariga quiylgan asosiy 
talablardan biri sanaladi. Pedagogik konfliktologiya fanining kelib chiqish 
sabablaridan yana biri pedagogik madaniyatni rivojlantiradi. Pedagogik konfliktlarni 
yuzaga keltirmasligi uchun ziddiyatlarni, muammolarni oldini olishda o‘qituvchi 
pedagogika qobiliyat va mahorat o‘qituvchilik ishida muvaffaqiyatga erishish uchun 
har bir muallim pedagogik mahoratni egallashlari zarur. Pedagogk faoliyatning 
samarali bo‘lishi uchun o‘qituvchida qobiliyatning qo‘ydagi turlar mavjud bo‘lmog‘i 
lozim. Bilish-qobiliyati o‘z mutaxassisligini kuchli bilishi, o‘z fani sohasida 
kashfiyotlarni hamisha ko‘zatib borishi kerakdir. Tushuntira olish qobiliyati- o‘quv 
Ilmiybaza.uz Konfliktlarning olini olish va bartaraf etish asoslari. Reja: 1. Pedagogika konfliktlarning kelib chiqishi sabablari. 2. O‘zaro munosabatlarni keskinlashtiruvchi pedagogik vaziyat. 3. To‘qnashuv, qarama-qarshiliklar motivi 4. Ta’lim tarbiya jarayonidagi majburiylik 5. Konfliktning ijobiy va salbiy tomonlari. Konfliktlarning kelib chiqish sabablari guruhdagi har bir shaxsning fe’l atvoridagi xatti-harakatlarida shaxsga mansub bo‘lgan millat, xalq xudud xususiyatlarida namayon bo‘ladi. Pedagogik konflikologiya vfanining yuzaga kelishining ruxiy madaniy asoslari bilan tanishi ya’ni pedagogik ziddiyatlarni kelib chiqish sabablarini bilgisi, shu o‘rinda turli pedagogik ziddiyatlarni kelib chiqish sabablarini bilishi, shu o‘rinda turli pedagogik ziddiyatlarni oldini olishi va bartaraf etish usullari haqidagi nazariy bilimlarni amaliyotda keng tadbiq etishlari talablar bilimlariga quiylgan asosiy talablardan biri sanaladi. Pedagogik konfliktologiya fanining kelib chiqish sabablaridan yana biri pedagogik madaniyatni rivojlantiradi. Pedagogik konfliktlarni yuzaga keltirmasligi uchun ziddiyatlarni, muammolarni oldini olishda o‘qituvchi pedagogika qobiliyat va mahorat o‘qituvchilik ishida muvaffaqiyatga erishish uchun har bir muallim pedagogik mahoratni egallashlari zarur. Pedagogk faoliyatning samarali bo‘lishi uchun o‘qituvchida qobiliyatning qo‘ydagi turlar mavjud bo‘lmog‘i lozim. Bilish-qobiliyati o‘z mutaxassisligini kuchli bilishi, o‘z fani sohasida kashfiyotlarni hamisha ko‘zatib borishi kerakdir. Tushuntira olish qobiliyati- o‘quv
 
Ilmiybaza.uz 
 
materialini o‘quvchilarga tushunarli qilib yetkazib bera olish muammoli ziddiyatli 
mavzularni hayotiy misollar asosida tushuntirib berish: kuzatuvchanlik qobiliyati-
o‘quvchining tarbiyalanuvchining ichki dunyoga kira olishi, o‘quvchi shaxsini va 
uning vqtinchalik ruhiy holatlarini yaxshi tushinish bilish bilan bog‘liq bo‘lgan 
kuzatuvchanlikka ham e’tiborini qaratish.  
Ta’lim jarayonida o‘qituvchi konfliktlarni yuzaga keltirmasligi uchun 
o‘quvchini yosh va individualxuchuchiyatlariga ham e’tibor berish lozim. Har bir 
guruh talabalarini xarakteri, tempromentga qarab munosabatga kirishsa, o‘qituvchi 
va o‘quvchilar o‘rtasida konfliktlar yuzaga kelmaydi.  
O‘zaro munosabatlarni keskinlashtiruvchi pedagogik vaziyat.  
Pedagogik vaziyat ta’lim-tarbiya jarayonida yuz beradigan turli xil shart-
sharoitlardir. Pedagogik vaziyatda shunday holatlarga duch kelishimiz mumkin. 
Ta’lim jarayoni olib borilayotgan ya’ni o‘qituvchi ma’ruza o‘tayotgan paytda 
talabalarimiz tushunmagan narsalarni o‘z vaqtida domlaning fikrini to‘xtatib 
savolini beradi. Agar pedagog o‘z fanini puxta egallagan bo‘lsa, savolga javob berib, 
keyin ma’ruzani davom ettira oladi. Bunday pedagogik vaziyatda ayrim 
pedagoglarimiz fikrim bo‘lindi deb talabalarga tanbeh beradi. Bu vaziyatdan 
chiqishga qiynalib qoladilar. Ayrim gurug‘larda iqtidorli talantli talabalarimiz borki, 
ularning fikrlari juda keng turli hil mavzudagi savollarni o‘rtacha tashlaydilar, 
bunday vaziyatda o‘qituvchi nima qilishi kerak o‘qituvchi biladi lekin talabaga 
kengroq umumiyroq tushuntirma yana savol beraveradi. Bunday vaziyatda 
o‘qituvchi darsni bahs munozara tarzda tashkil qilsa, guruh talabalaridan yangi yangi 
fikrlarni eshitishi va so‘ng umumiy xulosa qilib o‘z fikrlarini bildirishi lozimdir. 
Pedagogik vaziyatlarda ham pedagogik konfliktlarni ko‘rishimiz mumkin darsni 
bahs munozara shaklida qarama-qarshilik tafovut, mojoralarni oldini olishda 
talabalar bir-biri bildirayotgan fikrlarini ba’zan umuman rad qilib tashlaydila. 
Pedagogik vaziyatda har talabani ham fikrlarini qaysidir tomonlama to‘g‘riligini 
ta’kidlash pedagogni pedagogik vaziyatdagi yutug‘idir.  
To‘qnashuv 
qarama-qarshiliklar 
motivi. 
To‘qnashuv 
qarama-qarshilik 
ziddiyatlar guruhlarda jamoalarda vujudga keladi. Shaxsning jamiyatdagi o‘rni 
o‘zini qanday tutishi egallangan mavqey ham sababsiz o‘z-o‘zidan ruy bermaydi. 
Faoliyatni amalga oshishi va shaxs xulq atvorini tushuntirish uchun pedagogik 
Ilmiybaza.uz materialini o‘quvchilarga tushunarli qilib yetkazib bera olish muammoli ziddiyatli mavzularni hayotiy misollar asosida tushuntirib berish: kuzatuvchanlik qobiliyati- o‘quvchining tarbiyalanuvchining ichki dunyoga kira olishi, o‘quvchi shaxsini va uning vqtinchalik ruhiy holatlarini yaxshi tushinish bilish bilan bog‘liq bo‘lgan kuzatuvchanlikka ham e’tiborini qaratish. Ta’lim jarayonida o‘qituvchi konfliktlarni yuzaga keltirmasligi uchun o‘quvchini yosh va individualxuchuchiyatlariga ham e’tibor berish lozim. Har bir guruh talabalarini xarakteri, tempromentga qarab munosabatga kirishsa, o‘qituvchi va o‘quvchilar o‘rtasida konfliktlar yuzaga kelmaydi. O‘zaro munosabatlarni keskinlashtiruvchi pedagogik vaziyat. Pedagogik vaziyat ta’lim-tarbiya jarayonida yuz beradigan turli xil shart- sharoitlardir. Pedagogik vaziyatda shunday holatlarga duch kelishimiz mumkin. Ta’lim jarayoni olib borilayotgan ya’ni o‘qituvchi ma’ruza o‘tayotgan paytda talabalarimiz tushunmagan narsalarni o‘z vaqtida domlaning fikrini to‘xtatib savolini beradi. Agar pedagog o‘z fanini puxta egallagan bo‘lsa, savolga javob berib, keyin ma’ruzani davom ettira oladi. Bunday pedagogik vaziyatda ayrim pedagoglarimiz fikrim bo‘lindi deb talabalarga tanbeh beradi. Bu vaziyatdan chiqishga qiynalib qoladilar. Ayrim gurug‘larda iqtidorli talantli talabalarimiz borki, ularning fikrlari juda keng turli hil mavzudagi savollarni o‘rtacha tashlaydilar, bunday vaziyatda o‘qituvchi nima qilishi kerak o‘qituvchi biladi lekin talabaga kengroq umumiyroq tushuntirma yana savol beraveradi. Bunday vaziyatda o‘qituvchi darsni bahs munozara tarzda tashkil qilsa, guruh talabalaridan yangi yangi fikrlarni eshitishi va so‘ng umumiy xulosa qilib o‘z fikrlarini bildirishi lozimdir. Pedagogik vaziyatlarda ham pedagogik konfliktlarni ko‘rishimiz mumkin darsni bahs munozara shaklida qarama-qarshilik tafovut, mojoralarni oldini olishda talabalar bir-biri bildirayotgan fikrlarini ba’zan umuman rad qilib tashlaydila. Pedagogik vaziyatda har talabani ham fikrlarini qaysidir tomonlama to‘g‘riligini ta’kidlash pedagogni pedagogik vaziyatdagi yutug‘idir. To‘qnashuv qarama-qarshiliklar motivi. To‘qnashuv qarama-qarshilik ziddiyatlar guruhlarda jamoalarda vujudga keladi. Shaxsning jamiyatdagi o‘rni o‘zini qanday tutishi egallangan mavqey ham sababsiz o‘z-o‘zidan ruy bermaydi. Faoliyatni amalga oshishi va shaxs xulq atvorini tushuntirish uchun pedagogik