7-sinf Jahon tarixi KOREYA REJA KOREYA TARIXI Afrosiyob devoriy suratlari orasida VII asrda Osiyoning sharqiy hududida joylashgan Tinch okean qirg‘oqlarini yuvib turuvchi uzoq Kogoryo mamlakati elchilarining Samarqand hukmdori saroyiga tashrifi ifodalanganligini ko‘rish mumkin. Keyinchalik ma'lum muddat bu davlatlar orasidagi o‘zaro aloqalar uzilgan. Bugungi kunda O‘zbekiston va Koreyani o‘zaro strategik hamkorlik aloqalari birlashtirmoqda. Tabiiyki, ikki mamlakat xalqlarining o‘zaro qiziqishlari ham kundan kunga oshib bormoqda. Senor xanke mikado samuray tumori kadivar syogun feodal XI-XII asrlarda Yaponiyada vujudga kelgan yer egaligi mulklari Yirik yer egalarining eng nufuzlisi O‘rta asrlarda Yaponiya poytaxti Yirik yer egalarining vassallari hisoblangan. XII asr oxirida dastlab syogunlik o‘rnatgan mahalliy mulkdor Yaponiyani XII asrdan boshqargan imperator Mamlakatda hokimiyat zaiflashgan davrda eng kuchli mulkdor, harbiy qo‘mondon Yillar o‘tib Yevropa ritsarlari kabi alohida toifa, mayda dvaryanlarga aylangan jangchi syoyen ryoka KIOTO Minamoto KIOTO SYOGUN SAMURAY SYOYEN MIKADO XANKE MINAMOTO RYOKA O‘rta asrlarda Yaponiya poytaxti vazifasini bajarga shahar Yaponiyani XII asrdan boshqargan imperator XI-XII asrlarda Yaponiyada vujudga kelgan yer egaligi mulklari Yirik yer egalarining vassallari hisoblangan. Yirik yer egalarining eng nufuzlisi XII asr oxirida dastlab syogunlik o‘rnatgan mahalliy mulkdor Mamlakatda hokimiyat zaiflashgan davrda eng kuchli mulkdor, harbiy qo‘mondon hisoblangan Yillar o‘tib Yevropa ritsarlari kabi alohida toifa, mayda dvaryanlarga aylangan jangchi “TONGGI TAROVAT” MAMLAKATI “TONGGI TAROVAT” MAMLAKATI Choson (koreyscha, «Tonggi tarovat») ilk koreys davlatidir Mazkur davlatning asoschisi afsonaviy Tangun hisoblanadi. Tangun Pxenyanda Choson qirolligiga asos solgan. Koreyslar Tangun davrini koreys xalqining tashkil topish davri deb hisoblashadi. O‘ZARO KURASHLAR VA XITOYLIKLAR BILAN BO‘LGAN JANGLAR MIL. AVV. I ASRDA QADIMGI CHOSON UCH QIROLLIKKA BO’LINIB KETDI. Koguryo davlatining tashkil topgan davri haqida tarixchi olimlar yagona fikrga kela olishmagan. Lekin u IV–V asrlarda Koreya yarimorolining shimoliy qismi, qo‘shni Lyaodun yarimorolini egallagan yirik davlat bo‘lgan. Koguryo qirolligining qo‘shini o‘zining jangovarligi bilan ajralib turgan. Ular birin- ketin qo‘shni hududlarni zabt etgan. IV asr boshlarida Koguryo xitoyliklarni o‘z hududidan batamom surib chiqaradi va har jihatdan rivojlangan qudratli davlatga aylanadi. KOGURYO QUDRATLI DAVLATGA AYLANGAN DAVRDA QUYIDAGI SOHALAR YUKSAK DARAJADA RIVOJLANDI Dehqonchilik Hunarmandchilik Metall quyish va unga ishlov berish To’qimachilik Savdo-sotiq PARXE QIROLLIGI Keyinchalik Koguryo o‘rniga Parxe davlatiga asos solinadi. Parxe qirolligi IX asrning birinchi yarmida qudratli davlatga aylangan. Qirollik Yaponiya bilan elchilik aloqalarini o‘rnatadi. X asrda ko‘ch- manchi kidanlar zarbasidan so‘ng davlat parchalanib ketadi. PEKCHE QIROLLIGI PEKCHE QIROLLIGI O‘rta asrlarda pekchelik tabib, hunarmand va olimlar hozirgi Yaponiyaning ijtimoiy va madaniy hayoti asoslari shakllan ishiga katta ta’sir ko‘rsatgan. Hattoki, pekchelik olim Van In Yaponiya taxt vorisi bo‘lgan shahzodaga ustozlik qilgan PEKCHE SULOLASI HUKMDORLARI ORQALI KOREYAGA XITOY YOZUV VA IYEROGLIFLARI HAMDA BUDDIZM KIRIB KELADI. Eslab ko‘ring: 1. Xitoy yozuvi nima sababdan o‘ngdan chapga qarab emas, aksincha, yuqoridan pastga qarab yozilgan? 2. Buddaviylik dini qayerda paydo bo‘lgan? SILLA QIROLLIGI Silla qirolligi Koreya yarimorolining janubi-sharqida joylashgan. Dastlab Uch qirollik ichida Silla qirolligi eng zaifi va kam taraqqiy etgani edi. Silla qirolligi 668-yilda Xitoydagi Tan sulolasi bilan ittifoq tuzib, Koreya yarimorolini o‘z hok imiyati ostida birlashtirdi. Lekin Koreya Xitoyga boj- yasoq to‘lab turgan. VIII asr o‘rtalarida Silla qirolligining oltin davri boshlandi. Ushbu davrda davlat o‘z taraqqiyoti va qudr atining cho‘qqisiga erishadi. Eslab ko’ring: Xitoyda Tan sulolasi qaysi yillarda hukronlik qilgan? KORYO QIROLLIGI Asoschisi: Lashkarboshi Van Gon Koryo sulolasining hukmronlik yillari: 918-1392 1231-yilda Koryo qirolligini mo‘gullar bosib oladi va 1368- yilgacha o‘z qo‘l ostida tutib turadi. Poytaxti: Sonak shahri (Hozirgi Shimoliy Koreyadagi Keson shahri) Koreya nomi Koryo nomidan olingan CHOSON DAVLATI CHOSON DAVLATI BAYROG‘I CHOSON DAVLATI GERBI LI SULOLASI DAVRIDA MAMLAKAT YANA CHOSON NOMI OLADI Qirol Li Son Ge POYTAXTI: KEGYONDAN XANSONGA KO‘CHIRILDI (HOZIRGI SEUL SHAHRI) CHOSON QIROLLIGI Asoschisi: Harbiy sarkarda Li Son Ge Li sulolasining hukmronlik yillari: 1392-1910 Qirollik Sechjon Buyuk (1418-1450) davrida iqtisodiy va madaniy jihatdan yuksaldi. XV asr o‘rtalarida iqtisodiy va madaniy sohalarda katta yutuqlarga erishdi Li Son Ge davrida mamlakat yana Choson nomini oldi 1 Van In A X asrda Parxe qirolligini parchalanishiga sababchi bo‘lgan ko‘chmanchi xalqlar 2 Kidanlar B Choson qirolligi asoschisi 3 Sonak C Koryo qirolligi poytaxti 4 Xanson D Yaponiya taxt vorisi bo‘lgan shahzodalarga ustozlik qilgan olim 5 Tangun E Koreyada Li sulolasi hukmronligi davri boshlandi 6 1231-yil F Hozirgi Seul shahrining o‘rta asrlarda nomlanishi 7 1392-yil G Mo‘gullar tomonidan Koryo qirolligi bosib olindi 1 2 3 4 5 6 7 D A C F B G E KOREYA Koguryo Yaponiya bilan asloqalar IV asrda Xitoyliklarni o‘z hududidan quvib chiqargan IV-V asrlarda Koreya y.o. shimoli va Lyaodun y.o. Dehqonchilik. Hunarmandchilik, metall quyish, to‘qimachilik va savdo-sotiq Parxe qirolligi IX asr, X asrda ko‘chmanchi kidanlar zarbasidan parchalandi Van Gon, sulola 918- 1392, Sonak Koreya y.o. janubida III- IV asrlarda vujudga keldi 1231-1368. mo‘g‘ullar zulmi VIII asrda oltin davri boshlandi Koreya y.o. janubi-sharqida joylashgan Silla 668-yilda Koreyani birlashtirdi. Koryo IV asrda markazlashgan davlatga aylandi Pekche Van In olim faoliyati E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!