Korporativ nizolar. Korporativ huquqiy munosabatlar ishtirokchilarining huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish Korporativ nizolar • Korporativ konfliktlar - korporatsiya boshqaruv organlari yoki boshqa ishtirokchilar tomonidan noqonuniy harakatlar natijasida ishtirokchilarning va (yoki) korporatsiyaning huquqlari va (yoki) qonuniy manfaatlarini buzilishi. Korporativ nizolar • Korporativ nizolar - yuridik shaxsni tashkil etish, uni boshqarish yoki yuridik shaxsda ishtirok etish bilan bogʻliq nizolar. • Korporativ nizolar iqtisodiy sudlar tomonidan koʻrib chiqiladi va korporativ konfliktlar sababli paydo boʻladi Korporativ nizolar boʻyicha ishlar jumlasiga quyidagilar kiradi: • 1) yuridik shaxsni tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish bilan bogʻliq nizolar; • 2) xoʻjalik jamiyatlari va shirkatlarining ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) aksiyalarning, ulushlarning, kooperativlar aʼzolari paylarining mansubligi, ularga yuklamalar belgilash va ulardan kelib chiqadigan huquqlarni amalga oshirish bilan bogʻliq nizolar, bundan xoʻjalik jamiyatlari va shirkatlarining ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) aksiyalarni, ulushlarni, kooperativlar aʼzolarining paylarini oʻz ichiga oluvchi meros mol-mulkni yoki er-xotinning umumiy mol- mulkini boʻlish bilan bogʻliq holda yuzaga keladigan nizolar mustasno; • 3) yuridik shaxs ishtirokchilarining (muassislarining, aʼzolarining) yuridik shaxs tomonidan tuzilgan bitimlarni haqiqiy emas deb topish va (yoki) bunday bitimlarning haqiqiy emasligi oqibatlarini qoʻllash haqidagi daʼvolari boʻyicha nizolar; • 4) qimmatli qogʻozlar emissiyasi bilan, shu jumladan emitentning boshqaruv organlari qarorlari yuzasidan nizolashish bilan, emissiyaviy qimmatli qogʻozlarni joylashtirish jarayonida tuzilgan bitimlar, emissiyaviy qimmatli qogʻozlar chiqarish (qoʻshimcha ravishda chiqarish) natijalari boʻyicha hisobotlar (xabarnomalar) yuzasidan nizolashish bilan bogʻliq nizolar; • 5) qimmatli qogʻozlarni nominal saqlovchilarning aksiyalar va boshqa qimmatli qogʻozlarga boʻlgan huquqlarni hisobga olish, qonunda nazarda tutilgan boshqa huquq va majburiyatlarni qimmatli qogʻozlarni joylashtirish va (yoki) ularning muomalasi munosabati bilan qimmatli qogʻozlarning nominal saqlovchilari tomonidan amalga oshirish bilan bogʻliq faoliyatidan kelib chiqadigan nizolar; • 6) yuridik shaxs ishtirokchilarining umumiy yigʻilishini chaqirish toʻgʻrisidagi nizolar; • 7) yuridik shaxs boshqaruv organlarining qarorlari ustidan shikoyat qilish toʻgʻrisidagi nizolar. • Qonunga muvofiq korporativ nizolar boʻyicha ishlar jumlasiga boshqa nizolar ham kiritilishi mumkin. Asosan quyidagi daʼvo talablari kiritiladi: • aksiyadorlar (ishtirokchilar) umumiy yigʻilishi qarorini bekor qilish); • kompaniya boshqaruv Kengashi yoki Ijroiya boshqaruv organlarining qarorini bekor qilish, shu jumladan aksiyadorlar (ishtirokchilar) talabiga koʻra harakatlarni amalga oshirishni rad etish toʻgʻrisidagi qarorni; • kompaniya aksiyadorlari (ishtirokchilari) huquqlarini roʻyobga chiqarishga qaratilgan harakatlarni amalga oshirish, eʼlon qilingan dividendlarni toʻlash yoki MCHJ sof foydasini tarqatish bilan bogʻliq, • Shuningdek, MCHJ ishtirokchilari toʻgʻrisida yuridik shaxslarning yagona davlat reyestrida mavjud boʻlgan maʼlumotlarga va ulushni boshqa shaxsga begonalashtirishda ularning ulushlari hajmiga oʻzgartirishlar kiritishga doir; • Ustavning qoidalarini, ichki hujjatlarni va korporatsiyani tashkil etish toʻgʻrisidagi bitimlarni yoki boshqa hujjatlarni bekor qilish. Asosan quyidagi daʼvo talablari kiritiladi: Jamiyat boshqaruv organlari qarori ustidan shikoyat qilish Umumiy yigʻilishlarning qarorlarini bekor qilish uchun quyidagi talablar qoʻyiladi: • qarorga faqat aksiyador (ishtirokchi) shikoyat qilinishi mumkin); • aksiyador (aʼzo) eʼtiroz bildirgan qaror aksiyadorlik jamiyatlari (AJ) toʻgʻrisidagi qonun, Oʻzbekiston Respublikasining boshqa huquqiy hujjatlari yoki korporatsiyalar Ustavining talablarini buzganligini isbotlashi kerak; • qaror aksiyadorlarning umumiy yigʻilishida ishtirok etmagan yoki bunday qarorga qarshi ovoz bergan aksiyador (ishtirokchi) tomonidan shikoyat qilinishi mumkin; • aksiyador (ishtirokchi) shikoyat qilingan qarorning oʻz huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzganligini isbotlashi kerak. Umumiy yigʻilish qarori quyidagi qonun buzilish holatlarida haqiqiy emas deb topilishi mumkin: • 1) ishtirokchining irodasini ifodalashga taʼsir koʻrsatuvchi yigʻilishni chaqirish, tayyorlash va oʻtkazish tartibining jiddiy buzilishi; • 2) uchrashuv ishtirokchisi nomidan harakat qiluvchi shaxsda zarur vakolatlarga ega boʻlmasligi; • 3) yigʻilish ishtirokchilarining huquqlari tengligining uni oʻtkazish jarayonida buzilishi; • 4) bayonnomani tuzish qoidalarini, shu jumladan bayonnomaning yozma shakli toʻgʻrisidagi qoidalarni ham sezilarli darajada buzish yuz berganda.