Materiallarni cho‘zilishga sinash. Cho‘zilish diogrammasi.
Ishdan maqsad:
1. Tajriba jarayonining oddiy shaklini va uning baholanishini
o‘rganish. Turli hil namunalarda cho‘zilish yuzasidan sinovlar
o‘tkazish.
Namunalarga va ularning o‘lchamlariga bog‘liq bo‘lgan katta yuklanishda va
kichik yuklanishlarda o‘tkazilishi mumkin.
Masalan namuna ishchi qismining uzunligi 100 mm va ko‘ndalang kesim
yuzasi diametri 10 mm bo‘lsa bunday namuna cho‘zilishga P-20 mashinasida
o‘tkazish mumkin.
Agar ishchi qismi uzunligi L=30 mm va ko‘ndalang kesim yuzasi diametri 6
mm bo‘lsa bu namunani WP-300 qurilmasida cho‘zilishga sinash mumkin.
Sinov WP-300 universal 20 kN li kasbiy texnik ta’lim uchun mahsus
mo‘ljallangan qurilmasi bo‘lib, materiallarni sinash uchun klassik qurilma
hisoblanadi.
1
Dinamometr
2
Mahkamlash kallagi
3
Yuqori to‘sin
4
Doiraviy shkalali o‘lchov
uskunasi
5
Transport fiksatori
6
Yo‘naltiruvchi rama
1.1-rasm: WP 300 sinov uchun
uneversal qurilma, 20 kN.
1.2-rasm: Cho‘zilish uchun namuna.
Lo=30mm
do=6 mm
1.3 – rasm. Namuna sinovdan so‘ng
7
Asosiy silindr bilan maxovik
8
pastki to‘sin
9
Asosiy silindr
10 Tayanch tovoni
11 Transportlash rukoyatkasi
DIN 50 125 bo‘yicha alyuminiy, mis, jez va po‘latdan tayyorlangan (1.1-rasm) B
shakldagi M10 rezbali galovkali dumaloq namuna uzunligi Lo=30mm va diametri
do=6 mm ga ega bo‘lgan kalta mutanosib (proportsional)namunadan iborat.
1.1-jadval
Kuchlanish
Boshlang‘ich kesim yuza
Absolyut uzayish
A0
FM
M
(1.1)
4
2
0
d
A
(1.2)
0
0
100%
Fl
l
l
(1.3)
0l va Fl - boshlang‘ich va deformatsiyadan keyingi uzunlik
Cho‘zilish diagrammasi
Е
(1.4)
1.4 – rasm . Cho‘zilish diagrammasi
O‘lchov natijalari. Ikkitaga ajratilgan namuna bo‘laklarini bir-biriga biriktirib,
nazorat nuqtalari oralig‘i masofalarini o‘lchaymiz va cho‘zilishdan keyingi namuna
uzunligi lF ni topamiz
1.5 - rasm: Namuna uzunligini o‘lchash, kuchlanish taqsimlanishi.
0
F
A
va
%
100
0
0
l
l
lF
(1.5 )
1.2-jadval
namuna
material
F, kN
l0, mm
lF, mm
1
ENAW -2007
8,7
30
34,6
2
CW004A
8,3
30
36,2
3
CW614N
15,4
30
32,1
4
11SMU30
13,0
30
38,3
Tahlil. Cho‘zilish yuzasidan sinovlar uchun barcha namunalar uchun 6 mm
diametrli yakuniy ko‘ndalang kesim formulasiga muvofiq
2
2
2
28,27
4
6
4
мм
d
A
0
F
l
l
l
hisoblanadi
0
0
30
5
6
l
d
)
4599, (
,27
28
10
13
2
3
0
мм
Н
A
Fm
m
Uzayish:
0
0
38
30
100%
100%
27%
30
Fl
l
l
1.3-jadval
Namuna
Material
Kuchlanish
М
,
мм2
Н
Uzayish. l
,% da
Hisoblangan Adabiyotdan Hisoblangan Adabiyotdan
1
ENAW 2007
308
340-370
15
7
2
CW004A
294
220-260
21
33
3
CW614N
544
400
7
15
4
11SMn30
460
380-570
27
6
1.6-rasm. CHo‘zilish diagrammasi
Mavzu: Po‘lat namunani cho‘zilishga sinash
Ishdan maqsad:
1. Po‘latning
cho‘zilishidagi
asosiy
mexanik
harakteristikalarini
aniqlash,
plastik
materiallarning
cho‘zilishga qarshilik ko‘rsatish hususiyati va ularning
mexanik xossalarini ifoda etuvchi miqdorlar bilan tanishish;
2. Namuna materialining taxminiy markasini aniqlash.
Sinov P – 20 sinash mashinasida bajariladi.
Namunaning umumiy ko‘rinishi:
1.7– rasm. Namuna sinovdan oldin
1.8 – rasm. Namuna sinovdan so‘ng
4- jadval
Namuna
o‘lchamlari
Diametri, mm
Hisob uzunligi,
mm
Ko‘ndalang kesim
yuzasi, mm2
Sinovgacha
d0= 10
l0= 100
2
0
0
78,5
4
d
A
Sinovdan keyin
d1= 6
l1= 130
2
1
1
32
4
A d
Eslatma:
d1 – miqdor bo‘yincha hosil bo‘lgan joydan olinadi.