Меъда ва 12 б. ичак скелетотопияси Меъда синтопияси Меъдани анатомик қисмлари Меъдани рентгенологик турлари Меъдани боғламлари Меъдани қон билан таъмирланиши Меъдани иннервацияси Меъдани кўндаланг кесмаси Эрозия –шиллиқ қават соҳасидаги юзаки дефект Яра - шиллиқ қаватидан чуқурроқ дефект шиллиқ қават шиллиқ ости қават мушак қавати сероз қават шиллиқ қават шиллиқ ости қават мушак қавати сероз қават Ўткир ва сурункали ярани эндоскопик кўриниши Ўткир яра Сурункали яра 85% 15% язва 12п. кишки язва желудка 90% 10% мужчин женщин Меъда ва 12 б. ичак яра касаллигининг учрашиши Меъда ва 12 б. ичак яра касаллиги аёл ва эркаклар ичида тарқалганлиги 12 б. ичак яра касаллиги кўпроқ ёш эркакларда учрайди Меъда яра касаллиги кўпроқ 50 ёшдан катта беморларда учрайди Ульцероген факторлар Туғма Париетал хужайралар кўплиги, нерв системанининг реактивлигини ўзига ҳослиги; 01 қон гуруҳи. Стрессли гипергастрозлар: профессионал иш; психик травма; куйиш, сепсис. Меъда фаъолиятининг камчиликлари: Кислотали-пептик секрецияни ошиши, меъда шиллиқ қаватини ичакли метаплазияси Антродуоденал дисмоторика: Меъдадан тезлашган эвакуация, гастростаз, дуоденогастрал рефлюкс Овқатланиш ритмини бузилиши: Сурункали оч қолиш Медикаментлар: Аспирин, индометацин, глюкокортикоидлар, Эндокрин таъсирлар: гипогликемия, ташқи секрецияси камайган сурункали панкреатит; Золлингер-Эллисон синдроми; парақалқонсимон без аденомаси; гипофиз аденомаси, буйрак усти бези аденомаси. Жигар сурункали касалликлари (цирроз): Гистамин, гастринларни зарарсизлантиришнинг бузилиши; шиллиқ таркибини ўзгариши. Буйрак касалликлари: гипергастринемия, гиперкальциемия, метаболик ацидоз; уремик интоксикация Ҳимоя факторлар Агрессия факторлар •Шиллиқ қават резистентлиги •Антродуоденал кислотали муҳит мувозанати •Ишқорий секреция •Овқат •Пепсин ва хлорид кислота (НСl) •Гастродуоденал дисмо- торика •Шиллиқ қават жароҳати = Шикоятлар Асосий Эпигастрал соҳада оғриқ Қўшимча Меъда қайнаши (зарда) Кўнгил айниш, қайт қилиш Овқатни ҳазм қилишнинг бузилиши Кекириш ОҒРИҚ Характери:сўрувчи, кесувчи, тўлғоқ- симон Жойлашиши: эпигастрал соҳа Тарқалиши: белга иррадиация Кучи: кучсиздан жуда кучлигача Овқат билан боғлиқлиги: бевосита боғлиқ Яра жойлашишига қараб оғриқ характери (меъда ва 12 б. ичак яра касаллигида) Меъда яра касаллиги 12 б. ичак яра касаллиги Эрта: оғриқлар овқат егандан сўнг 15-40 минутдан кейин пайдо бўлади Кечки: оғриқлар овқат егандан сўнг 2 соатдан кейин пайдо бўлади Мавсумийлик йўқ Мавсумийлик бор: куз ва баҳорда қўзғайди Кун вақтига боғлиқ эмас Тунги оғриқ (n. vagus), Очликдаги кучли оғриқ: овқатнинг буфер хусусияти тугайди Объектив кўрик: Гавданинг астеник тузилишда эканлиги Вегетатив нерв системаси фаолиятида бузилиш: гипотония, брадикардия, кўп терлаш (совуқ, нам кафтлар), яққол намоён бўладиган дермографизм (терининг қизил рангга кириши ). Касалликнинг бошланиш даврида кўп овқат истемол қилиш ва семизлик (кислотани зарарсизлантириш мақсадида). Кейинчалик озиш. Тили оқ караш билан қопланган. Қориннинг ўнг юқори квадрантида оғриқ ва мушак таранглигининг аниқланиши. Ўзига хос белгилар деярли йўқ Кўпинча Маҳсус текшириш усуллари ЭГДФС Рентгенография (обзор ва контраст) Рн - метрия Меъда ширасини текшириш яра