Mintaqaviy turizm fanining predmeti, maqsadi va vazifalari

Time

Yuklangan vaqt

2025-11-08

Downloads

Yuklab olishlar soni

0

Pages

Sahifalar soni

17

File size

Fayl hajmi

39,7 KB


Mintaqaviy turizm fanining predmeti, maqsadi va vazifalari
Reja:
1. “Mintaqaviy turizm” fanining maqsad va vazifalari. Fanning predmeti
va mazmuni.
2. Mustaqillikka erishgandan keyingi O‘zbekiston hukumatining turizm
sohasiga e’tibor qaratishi. 
3. “O‘zbekiston  Respublikasi  Turizmni
 rivojlantirish  davlat
qo‘mitasi”ning tashkil etilishi. 
4. O‘zbekiston milliy iqtisodiyotini rivojlantirishda turizmning roli. 
1. “Mintaqaviy turizm” fanining maqsad va vazifalari. Fanning predmeti
va mazmuni.
Fanni  maqsadi –  talabalarning  O‘zbekiston  mintaqasida  joylashgan
turistik  resurslar  turlari  haqida  ma’lumotga  ega  bo‘lish,  hamda  ulardan
turizm maqsadida samarali foydalanish bo‘yicha bilimlar bilan ta’minlash.
Fanning asosiy vazifalari –  mintaqaviy  turizm  haqida  tushuncha  berish.
Ushbu turistik resurslardan samarali foydalanish imkoniyatlarini o‘rganish,
turistik  resurslarni  mintaqalar  bo‘yicha  joylanishi,  turistik  resurslarni
guruhlarga bo‘lish haqida talabalarga tushuncha berishdir.
 Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga quyidagi
talablar qo‘yiladi. 
 mintaqaviy turizmning asosiy tushunchalari; 
 mintaqaviy turizm rivojlanishining asosiy omillari va vazifalari; 
Logotip
Mintaqaviy turizm fanining predmeti, maqsadi va vazifalari Reja: 1. “Mintaqaviy turizm” fanining maqsad va vazifalari. Fanning predmeti va mazmuni. 2. Mustaqillikka erishgandan keyingi O‘zbekiston hukumatining turizm sohasiga e’tibor qaratishi. 3. “O‘zbekiston Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasi”ning tashkil etilishi. 4. O‘zbekiston milliy iqtisodiyotini rivojlantirishda turizmning roli. 1. “Mintaqaviy turizm” fanining maqsad va vazifalari. Fanning predmeti va mazmuni. Fanni maqsadi – talabalarning O‘zbekiston mintaqasida joylashgan turistik resurslar turlari haqida ma’lumotga ega bo‘lish, hamda ulardan turizm maqsadida samarali foydalanish bo‘yicha bilimlar bilan ta’minlash. Fanning asosiy vazifalari – mintaqaviy turizm haqida tushuncha berish. Ushbu turistik resurslardan samarali foydalanish imkoniyatlarini o‘rganish, turistik resurslarni mintaqalar bo‘yicha joylanishi, turistik resurslarni guruhlarga bo‘lish haqida talabalarga tushuncha berishdir. Fan bo‘yicha talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalariga quyidagi talablar qo‘yiladi.  mintaqaviy turizmning asosiy tushunchalari;  mintaqaviy turizm rivojlanishining asosiy omillari va vazifalari;
 mintaqaviy  turizmni  rivojlantirishda  davlat  siyosatining  asosiy
maqsad va yo‘nalishlari; 
– turistik resurslarning ijtimoiy – iqtisodiy mazmuni va uning turizmni
rivojlantirishdagi ahamiyati to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi;
 turizm mintaqalari bo‘yicha davlat siyosati;
 mintaqa turizmini O‘zbekistonda rivojlantirishning qonuniy me’yoriy
asoslari; 
 mintaqaning  turistik  resurslaridan  foydalanish  imkoniyatlarini
baholash; 
 milliy  iqtisodiyotni  rivojlantirishda  mintaqa  turistik  resurslaridan
samarali foydalanishni bilishi va ulardan foydalana olishi;
 turistik  mintaqalarning  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanish  darajasini
baholay olish;
 O‘zbekistonning turistik resurslarini joylashgan mintaqasi doirasida
ulardan foydalanish istiqbollarini baholay olish;
 turistik resurslardan foydalanish infratuzilmalarini yaxshilash chora-
tadbirlarini ishlab chiqish va ularning ijrosini ta’minlay olish ko‘nikmalariga
ega bo‘lishi; 
 turizmni mintaqalar bo‘yicha rivojlantirishning dastlabki dasturini
tayyorlay olish; 
 jahon va O‘zbekistonning turizm mintaqalaridagi turistik resurslari
holatini baholay olish malakalariga ega bo‘lishi kerak.
Mintaqaviy turizm  fanining predmeti va mazmuni. Ma’lumki, jahon
turizmi bugungi kunda iqtisodiyot sohalari ichida daromad keltirishi bo’yicha
eng yuqori o’rinlardan birini egallaydi, mehnatga layoqatli aholini ish bilan
banlligini ta’minlab, ijtimoiy – iqtisodiy rivojlanish ko’rsatkichlarini yuqori
bo’lishini taqazo etadi va shu jihatdan ham u har doim barqaror rivojlanishga
moyil. SHuning uchun ham turizm sohasi jadal rivojlanayotgan mamlakatlar,
birinchi  navbatda,  bu  sohani  harakatga  keltiruvchi  mavjud  turistik
resurslardan  samarali  foydalanish  yo’llarini  qidirmokda  va  uni  barqaror
rivojlanish jarayonlariga e’tiborini qaratishmokda. SHuning hisobiga u yoki
bu  mamlakatga  turist  sifatida  tashrif  buyuruvchilar  soni  yildan  –  yilga
Logotip
 mintaqaviy turizmni rivojlantirishda davlat siyosatining asosiy maqsad va yo‘nalishlari; – turistik resurslarning ijtimoiy – iqtisodiy mazmuni va uning turizmni rivojlantirishdagi ahamiyati to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lishi;  turizm mintaqalari bo‘yicha davlat siyosati;  mintaqa turizmini O‘zbekistonda rivojlantirishning qonuniy me’yoriy asoslari;  mintaqaning turistik resurslaridan foydalanish imkoniyatlarini baholash;  milliy iqtisodiyotni rivojlantirishda mintaqa turistik resurslaridan samarali foydalanishni bilishi va ulardan foydalana olishi;  turistik mintaqalarning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish darajasini baholay olish;  O‘zbekistonning turistik resurslarini joylashgan mintaqasi doirasida ulardan foydalanish istiqbollarini baholay olish;  turistik resurslardan foydalanish infratuzilmalarini yaxshilash chora- tadbirlarini ishlab chiqish va ularning ijrosini ta’minlay olish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi;  turizmni mintaqalar bo‘yicha rivojlantirishning dastlabki dasturini tayyorlay olish;  jahon va O‘zbekistonning turizm mintaqalaridagi turistik resurslari holatini baholay olish malakalariga ega bo‘lishi kerak. Mintaqaviy turizm fanining predmeti va mazmuni. Ma’lumki, jahon turizmi bugungi kunda iqtisodiyot sohalari ichida daromad keltirishi bo’yicha eng yuqori o’rinlardan birini egallaydi, mehnatga layoqatli aholini ish bilan banlligini ta’minlab, ijtimoiy – iqtisodiy rivojlanish ko’rsatkichlarini yuqori bo’lishini taqazo etadi va shu jihatdan ham u har doim barqaror rivojlanishga moyil. SHuning uchun ham turizm sohasi jadal rivojlanayotgan mamlakatlar, birinchi navbatda, bu sohani harakatga keltiruvchi mavjud turistik resurslardan samarali foydalanish yo’llarini qidirmokda va uni barqaror rivojlanish jarayonlariga e’tiborini qaratishmokda. SHuning hisobiga u yoki bu mamlakatga turist sifatida tashrif buyuruvchilar soni yildan – yilga
ko’payib bormoqda. Va bu jarayon har doim o’zining ob’ektiv va sub’ektiv
rivojlanish  qonuniyatiga  ega  bo’lib,  undan  maqsadli  foydalanish  lozim
bo’ladi. Bunga amal qilgan ko’pgina mamlakatlarda turizmning rivojlanishi
yuqori samara berib kelmokda. 
Mustaqillikning  dastlabki  davrlaridan  boshlab,  O’zbekistonda  ham
turizmni  shakllantirish  va  qaror  toptirishga  katta  ahamiyat  berilib,  bu
jarayonda  turistik  resurslardan,  ayniqsa  mintaqa  xududlarida  mavjud
bo’lgan salohiyatdan samarali foydalanish yo’l – yo’riqlari qidirilmoqda va
uning imkoniyatlari o’rganilmokda.
Turizm  ham  respublikamiz  iqtisodiyotida  qishloq  xo’jaligi,  sanoat,
transport  va  boshqa  makroiqtisodiy  tarmoqlar  qatori  o’zining  munosib
o’rniga  ega  bo’lishi  uchun  yetarlicha  resurslarga  ega.  Mamlakatimizda
turizmni  rivojlantirish  imkoniyatlari  bo’yicha  Markaziy  Osiyo  davlatlari
ichida yetakchi hisoblanadi. Respublikamiz tarixiy, arxeologik, arxitektura,
san’at,  musiqa  va  boshqa  turistik  resurslarga  boy  hisoblanadi.  Bundan
tashqari mamlakatimizning betakror tabiati, tog’ va tekislik, daryolari, cho’l
va vaholari, ko’p va turli landshaft zonalari asosiy rekreasiya resurslaridir.
Mamlakatimizda  yosh  tarmoq  hisoblangan  turizm,  kundan  kunga
rivojlanmoqda. Bu esa, ko’pgina ish o’rinlari ochish imkoniyati mavjudligini
bildiradi.
O’zbekistonda  tarixiy  –  madaniy,  arxitektura,  arxeologiya
ahamiyatidagi 7 mingdan ortiq ob’ektlar mavjud. Ekspert B. To’raev fikricha
ulardan  545  tasi  –  arxitektura,  578  tasi  –  tarixiy,  1457  tasi  –  san’at
yodgorliklari va 5500 dan ortig’i arxeologik ahamiyatiga jalb etilgan. 200 dan
ortiq ob’ektlar ta’mirlanmoqda, 500 tasi esa ta’mirlanishga muhtoj. Ko’p
mamlakatlar tajribasiga ko’ra, ta’mirlanish jarayonini o’zi turistlar uchun
qiziqarli  hisoblanadi.  Undan  tashqari  respublikamizda  300  dan  ortiq
mezeylar,  1200  ta  xalq  ijodiyoti  tashkilotlari  mavjud.  Turistik  ob’ektlari
miqdori bo’yicha Toshkentda -144 ta, Samarqandda – 118 ta, Buxoroda -201
ta, Xiva -310 tani tashkil etadi. Ammo asosiy turistik resurslarimizdan turizm
maqsadida foydalanish tashkil etilmagan. SHu sababdan milliy madaniy va
tabiiy  merosimizni  turizm  faoliyati  maqsadida  har  jihatdan  o’rganish  va
Logotip
ko’payib bormoqda. Va bu jarayon har doim o’zining ob’ektiv va sub’ektiv rivojlanish qonuniyatiga ega bo’lib, undan maqsadli foydalanish lozim bo’ladi. Bunga amal qilgan ko’pgina mamlakatlarda turizmning rivojlanishi yuqori samara berib kelmokda. Mustaqillikning dastlabki davrlaridan boshlab, O’zbekistonda ham turizmni shakllantirish va qaror toptirishga katta ahamiyat berilib, bu jarayonda turistik resurslardan, ayniqsa mintaqa xududlarida mavjud bo’lgan salohiyatdan samarali foydalanish yo’l – yo’riqlari qidirilmoqda va uning imkoniyatlari o’rganilmokda. Turizm ham respublikamiz iqtisodiyotida qishloq xo’jaligi, sanoat, transport va boshqa makroiqtisodiy tarmoqlar qatori o’zining munosib o’rniga ega bo’lishi uchun yetarlicha resurslarga ega. Mamlakatimizda turizmni rivojlantirish imkoniyatlari bo’yicha Markaziy Osiyo davlatlari ichida yetakchi hisoblanadi. Respublikamiz tarixiy, arxeologik, arxitektura, san’at, musiqa va boshqa turistik resurslarga boy hisoblanadi. Bundan tashqari mamlakatimizning betakror tabiati, tog’ va tekislik, daryolari, cho’l va vaholari, ko’p va turli landshaft zonalari asosiy rekreasiya resurslaridir. Mamlakatimizda yosh tarmoq hisoblangan turizm, kundan kunga rivojlanmoqda. Bu esa, ko’pgina ish o’rinlari ochish imkoniyati mavjudligini bildiradi. O’zbekistonda tarixiy – madaniy, arxitektura, arxeologiya ahamiyatidagi 7 mingdan ortiq ob’ektlar mavjud. Ekspert B. To’raev fikricha ulardan 545 tasi – arxitektura, 578 tasi – tarixiy, 1457 tasi – san’at yodgorliklari va 5500 dan ortig’i arxeologik ahamiyatiga jalb etilgan. 200 dan ortiq ob’ektlar ta’mirlanmoqda, 500 tasi esa ta’mirlanishga muhtoj. Ko’p mamlakatlar tajribasiga ko’ra, ta’mirlanish jarayonini o’zi turistlar uchun qiziqarli hisoblanadi. Undan tashqari respublikamizda 300 dan ortiq mezeylar, 1200 ta xalq ijodiyoti tashkilotlari mavjud. Turistik ob’ektlari miqdori bo’yicha Toshkentda -144 ta, Samarqandda – 118 ta, Buxoroda -201 ta, Xiva -310 tani tashkil etadi. Ammo asosiy turistik resurslarimizdan turizm maqsadida foydalanish tashkil etilmagan. SHu sababdan milliy madaniy va tabiiy merosimizni turizm faoliyati maqsadida har jihatdan o’rganish va
muhofaza etish o’ta muhimdir. YUNYeSKOning «Butunjahon madaniy va
tabiiy  merosini  muhofaza  qilish»  konvensiyasida  har  bir  davlat  o’z
hududidagi madaniy va tabiiy merosini muhofaza etishi, uni targ’ibot etishi,
bunda o’zining samarali siyosatini olib borishi lozimligi ta’kidlanadi.
O’zbekistonning  turistik  resurslar  fanining  ob’ekti  sifatida
mamlakatimizdagi  barcha  turizm  faoliyatida foydalanish mumkin bo’lgan
turizm ob’ektlari hisoblanadi.
Mamlakatimizning  betakror  tabiat  go’shalari,  ya’ni  tog’  vodiylari,
cho’lu-dashtlari,  boy  madaniy-tarixiy  merosi,  ajoyib  tarixiy  arxitektura
yodgorliklari, urf-odatlari, milliy resurslarning bisyorligidan darak beradi.
Fanning  ob’ektidan  kelib  chiqib,  mazkur  fanning  predmeti  kelib
chiqadi.  Bu  fanning  predmeti  turistik  resurslarni,  turlari  va  mohiyatini,
ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, hudud bo’yicha joylanish xususiyatlarini, milliy
iqtisodiyotda  samarali  foydalanishni,  ekologik-iqtisodiy  xususiyatlarini,
turizm  faoliyatida  foydalanish  va  muhofaza  qilishni  o’rganishdan  kelib
chiqadi.
Mintaqaviy turizm fanining maqsadi va vazifalari
Hozirgi  davrda  iqtisodiyotimizni  rivojlantirish,  aholini  ijtimoiy  –
iqtisodiy ahvolini yaxshilashda yangi ish o’rinlarini ochish katta ahamiyatga
ega. SHuning uchun qaysi tarmoqlarda yangi ish o’rinlari ochish imkoniyati
bo’lsa, undan samarali foydalanish lozim. Bugungi kunda turizm jahondagi
eng ko’p foyda keltiruvchi biznes ko’rinishlaridan biriga aylangan. U bozor
iqtisodiyotining ajralmas qismi bo’lib, dunyoning ko’pgina mamlakatlarida
tezkorlik bilan rivojlanib borayotgan tarmoqqa aylandi. Turizm sohasi jahon
xo’jaligining  transport,  aloqa,  savdo-sotiq,  qurilish  industriyasi,  qishloq
xo’jaligi,  iste’mol  mollari  ishlab  chiqaruvchi  sanoat  tarmoqlari  bilan
chambarchas  holda  rivojlanib,  jahon  iqtisodiyotida  o’z  o’rniga  ega
bo’lmoqda. Iqtisodiyotimizda turistik resurslardan  samarali  foydalanishda
sohada yangi ish o’rinlari ochish katta ahamiyatga ega.
Har  bir  hududda  turizm  shakllanar  ekan,  bu  hududda  turizm
faoliyatida foydalanilayotgan turistik resurslar mavjud bo’ladi. Bu resurslarni
turizmni tashkil etish asosi desak bo’ladi. Lekin, har bir hududning resurs
Logotip
muhofaza etish o’ta muhimdir. YUNYeSKOning «Butunjahon madaniy va tabiiy merosini muhofaza qilish» konvensiyasida har bir davlat o’z hududidagi madaniy va tabiiy merosini muhofaza etishi, uni targ’ibot etishi, bunda o’zining samarali siyosatini olib borishi lozimligi ta’kidlanadi. O’zbekistonning turistik resurslar fanining ob’ekti sifatida mamlakatimizdagi barcha turizm faoliyatida foydalanish mumkin bo’lgan turizm ob’ektlari hisoblanadi. Mamlakatimizning betakror tabiat go’shalari, ya’ni tog’ vodiylari, cho’lu-dashtlari, boy madaniy-tarixiy merosi, ajoyib tarixiy arxitektura yodgorliklari, urf-odatlari, milliy resurslarning bisyorligidan darak beradi. Fanning ob’ektidan kelib chiqib, mazkur fanning predmeti kelib chiqadi. Bu fanning predmeti turistik resurslarni, turlari va mohiyatini, ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni, hudud bo’yicha joylanish xususiyatlarini, milliy iqtisodiyotda samarali foydalanishni, ekologik-iqtisodiy xususiyatlarini, turizm faoliyatida foydalanish va muhofaza qilishni o’rganishdan kelib chiqadi. Mintaqaviy turizm fanining maqsadi va vazifalari Hozirgi davrda iqtisodiyotimizni rivojlantirish, aholini ijtimoiy – iqtisodiy ahvolini yaxshilashda yangi ish o’rinlarini ochish katta ahamiyatga ega. SHuning uchun qaysi tarmoqlarda yangi ish o’rinlari ochish imkoniyati bo’lsa, undan samarali foydalanish lozim. Bugungi kunda turizm jahondagi eng ko’p foyda keltiruvchi biznes ko’rinishlaridan biriga aylangan. U bozor iqtisodiyotining ajralmas qismi bo’lib, dunyoning ko’pgina mamlakatlarida tezkorlik bilan rivojlanib borayotgan tarmoqqa aylandi. Turizm sohasi jahon xo’jaligining transport, aloqa, savdo-sotiq, qurilish industriyasi, qishloq xo’jaligi, iste’mol mollari ishlab chiqaruvchi sanoat tarmoqlari bilan chambarchas holda rivojlanib, jahon iqtisodiyotida o’z o’rniga ega bo’lmoqda. Iqtisodiyotimizda turistik resurslardan samarali foydalanishda sohada yangi ish o’rinlari ochish katta ahamiyatga ega. Har bir hududda turizm shakllanar ekan, bu hududda turizm faoliyatida foydalanilayotgan turistik resurslar mavjud bo’ladi. Bu resurslarni turizmni tashkil etish asosi desak bo’ladi. Lekin, har bir hududning resurs
salohiyati resurslarning miqdor va sifat jihatiga ko’ra farq qiladi. SHu sababli
turistik resurslarni har jihatdan o’rganish, baholash, umuman olganda turizm
faoliyatida  foydalanish  imkoniyatlarini,  tahlil  etish  ma’lum  mintaqada
turizmni  rivojlantirish  istiqbolini  belgilaydi.  YUqoridagi  mulohazalardan
kelib  chiqib  bu  fanning  maqsadi  mamlkatimizning  turizm  salohiyatini
belgilash nuqtai nazaridan turistik resurslarimizni har taraflama o’rganib
chiqishdir. SHu jihatdan kelib chiqib turizm faoliyatida turistik resurslardan
samarali  foydalanish,  uni  iqtisodiy  asoslarini  yaratish  bu  fanning  asosiy
vazifasidir.  Undan  tashqari,  Vatanimizning  kelajagi  hisoblangan  yoshlar
ongida Milliy merosimizga, jumladan, madaniy-tariziy, tabiiy yodgorliklar va
milliy  an’analarimizga  bo’lgan  munosabatni  shakllantirish  fanning  asosiy
maqsadidir. Xalqimiz milliy boyligimiz hisoblangan turistik ob’ektlarimizni,
tabiatimizni qanchalik asrab-avaylasa, shunchalik mamlakatimizda turizmni
rivojlantirish imkoniyatlari oshib boradi. Fanning vazifasi - turistik resurslar
haqida  tushuncha  berish,  turistik  resurslardan  samarali  foydalanish
imkoniyatlarini o’rganish, O’zbekistonning turistik resurslarini mintaqalar
bo’yicha joylanishi, turistik rayonlashtirish hamda, mamlakatimiz turistik
resurslarini muhofaza qilish tadbirlari to’g’risida talabalarda tasavvur hosil
qilishdir.
2. Mustaqillikka erishgandan keyingi O‘zbekiston hukumatining turizm
sohasiga e’tibor qaratishi
Mustaqillikka  erishgach, 1991-yildan keyin O‘zbekistonning  turistik
xizmatlar bozori shakllana boshladi. Aynan shu davrda Respublika o‘zining
iqtisodiy  mustaqilligini  va  mustaqil  ravishda  tashqi  dunyo  bozorlariga
chiqishini  e’lon qildi. Shu davrda qabul qilingan tashqi iqtisodiy faoliyat
to‘g‘risidagi  qonun  turistik  xizmatlarni  sotuvchi  korxonalarga  yangi  asos
yaratdi. Natijada, tarmoqda yangi boshqaruv tizimini shakllantirish, turistik
biznesni yuritishga yordamlashadigan qo‘shimcha biznes turlarini yaratish,
sohaga  xizmat  qiladigan  bank,  audit,  maslahat  xizmatlarini  tashkil  etish,
viloyatlarda turizm tarmog‘ining mintaqaviy bo‘linmalarini tuzish, xalqaro
miqyosda  turizm  mahsulotini  reklama  qilish,  xususiylashtirilgan  turistik
Logotip
salohiyati resurslarning miqdor va sifat jihatiga ko’ra farq qiladi. SHu sababli turistik resurslarni har jihatdan o’rganish, baholash, umuman olganda turizm faoliyatida foydalanish imkoniyatlarini, tahlil etish ma’lum mintaqada turizmni rivojlantirish istiqbolini belgilaydi. YUqoridagi mulohazalardan kelib chiqib bu fanning maqsadi mamlkatimizning turizm salohiyatini belgilash nuqtai nazaridan turistik resurslarimizni har taraflama o’rganib chiqishdir. SHu jihatdan kelib chiqib turizm faoliyatida turistik resurslardan samarali foydalanish, uni iqtisodiy asoslarini yaratish bu fanning asosiy vazifasidir. Undan tashqari, Vatanimizning kelajagi hisoblangan yoshlar ongida Milliy merosimizga, jumladan, madaniy-tariziy, tabiiy yodgorliklar va milliy an’analarimizga bo’lgan munosabatni shakllantirish fanning asosiy maqsadidir. Xalqimiz milliy boyligimiz hisoblangan turistik ob’ektlarimizni, tabiatimizni qanchalik asrab-avaylasa, shunchalik mamlakatimizda turizmni rivojlantirish imkoniyatlari oshib boradi. Fanning vazifasi - turistik resurslar haqida tushuncha berish, turistik resurslardan samarali foydalanish imkoniyatlarini o’rganish, O’zbekistonning turistik resurslarini mintaqalar bo’yicha joylanishi, turistik rayonlashtirish hamda, mamlakatimiz turistik resurslarini muhofaza qilish tadbirlari to’g’risida talabalarda tasavvur hosil qilishdir. 2. Mustaqillikka erishgandan keyingi O‘zbekiston hukumatining turizm sohasiga e’tibor qaratishi Mustaqillikka erishgach, 1991-yildan keyin O‘zbekistonning turistik xizmatlar bozori shakllana boshladi. Aynan shu davrda Respublika o‘zining iqtisodiy mustaqilligini va mustaqil ravishda tashqi dunyo bozorlariga chiqishini e’lon qildi. Shu davrda qabul qilingan tashqi iqtisodiy faoliyat to‘g‘risidagi qonun turistik xizmatlarni sotuvchi korxonalarga yangi asos yaratdi. Natijada, tarmoqda yangi boshqaruv tizimini shakllantirish, turistik biznesni yuritishga yordamlashadigan qo‘shimcha biznes turlarini yaratish, sohaga xizmat qiladigan bank, audit, maslahat xizmatlarini tashkil etish, viloyatlarda turizm tarmog‘ining mintaqaviy bo‘linmalarini tuzish, xalqaro miqyosda turizm mahsulotini reklama qilish, xususiylashtirilgan turistik
korxonalarni  litsenziyalashtirish  kabi  masalalarga  alohida  e’tibor  berildi.
Mustaqillikdan  keyin,  turizm  sohasida  bir  vaqtning  o‘zida  uchta  muhim
jarayon amalga oshirildi:

 birinchi  jarayon:  eski  tizimdagi  korxona  va  tashkilotlarning
tanazzulga  uchrashi  (ekskursiya  byurosi,  sayohat  byurosi),  o‘zlarining
tuzilishi va faoliyat turiga ko‘ra yangi xizmat ko‘rsatish talablariga javob
bermay qoldi;

 ikkinchi jarayon: turoperator va turagent sifatida nomlangan yangi
tashkilotlar tuzildi;

 uchinchi jarayon: eski turistik korxonalarni qayta qurish yo‘li bilan
O‘zbekiston va xorijiy iste’molchilar talab qiluvchi turistik mahsulotni ishlab
chiqish yo‘lga qo‘yildi.
1992-yilda  Respublikada  «O‘zbekturizm»  Milliy  Kompaniyasi  tashkil
etildi va turizm sohasida bu kompaniya barcha tashkiliy, boshqaruv hamda
muvofiqlashtirish  funksiyalarini  amalga  oshira  boshladi.  1993-yilda
«O‘zbekturizm» Milliy Kompaniyasi Butunjahon turizm tashkilotiga (BTT)
haqiqiy  a’zo  bo‘lib  kirdi.  Bu  jarayon  o‘z  navbatida  xalqaro  turizmni
rivojlantirishda  muhim  omil  bo‘lib  xizmat  qildi.  1994-yilda  BMT  ning
YUNESKO  tashkiloti  hamda  O‘zbekiston  hukumatining  tashabbusi  bilan
Samarqand  shahrida  Buyuk  Ipak  yo‘lidagi  shaharlarda  xalqaro  turizmni
rivojlantirish bo‘yicha Samarqand Deklaratsiyasi qabul qilindi. 
Bu  bosqich  mobaynida,  ya’ni  1994-yilda  ishlab  chiqilgan  «Turistik
korxonalarni  xususiylashtirish  va  davlat  tasarrufidan  chiqarish  dasturi»
chuqur tizimli - institutsional o‘zgarishlarni amalga oshirishda juda katta
ahamiyat  kasb  etdi.  1994–1995-yillar  mobaynida  «O‘zbekturizm»  Milliy
Kompaniyasining  87,8  foiz  turistik  ob’ektlari  xususiylashtirildi  va  davlat
tasarrufidan chiqarilgan edi. 
Amalga oshirilgan o‘zgarishlar turistlarni qabul qilish shaklini jadallik
bilan  rivojlantirdi.  1995-yilda  qabul  qilingan  O‘zbekiston  Respublikasi
Prezidentining  «Buyuk  ipak  yo‘lini  qayta  tiklashda  O‘zbekiston
Respublikasining ishtirokini avj oldirish va Respublikada xalqaro turizmni
rivojlantirish borasidagi chora-tadbirlar» to‘g‘risidagi Farmoni1 Buyuk Ipak
1 http//www. Lex.uz 
Logotip
korxonalarni litsenziyalashtirish kabi masalalarga alohida e’tibor berildi. Mustaqillikdan keyin, turizm sohasida bir vaqtning o‘zida uchta muhim jarayon amalga oshirildi:  birinchi jarayon: eski tizimdagi korxona va tashkilotlarning tanazzulga uchrashi (ekskursiya byurosi, sayohat byurosi), o‘zlarining tuzilishi va faoliyat turiga ko‘ra yangi xizmat ko‘rsatish talablariga javob bermay qoldi;  ikkinchi jarayon: turoperator va turagent sifatida nomlangan yangi tashkilotlar tuzildi;  uchinchi jarayon: eski turistik korxonalarni qayta qurish yo‘li bilan O‘zbekiston va xorijiy iste’molchilar talab qiluvchi turistik mahsulotni ishlab chiqish yo‘lga qo‘yildi. 1992-yilda Respublikada «O‘zbekturizm» Milliy Kompaniyasi tashkil etildi va turizm sohasida bu kompaniya barcha tashkiliy, boshqaruv hamda muvofiqlashtirish funksiyalarini amalga oshira boshladi. 1993-yilda «O‘zbekturizm» Milliy Kompaniyasi Butunjahon turizm tashkilotiga (BTT) haqiqiy a’zo bo‘lib kirdi. Bu jarayon o‘z navbatida xalqaro turizmni rivojlantirishda muhim omil bo‘lib xizmat qildi. 1994-yilda BMT ning YUNESKO tashkiloti hamda O‘zbekiston hukumatining tashabbusi bilan Samarqand shahrida Buyuk Ipak yo‘lidagi shaharlarda xalqaro turizmni rivojlantirish bo‘yicha Samarqand Deklaratsiyasi qabul qilindi. Bu bosqich mobaynida, ya’ni 1994-yilda ishlab chiqilgan «Turistik korxonalarni xususiylashtirish va davlat tasarrufidan chiqarish dasturi» chuqur tizimli - institutsional o‘zgarishlarni amalga oshirishda juda katta ahamiyat kasb etdi. 1994–1995-yillar mobaynida «O‘zbekturizm» Milliy Kompaniyasining 87,8 foiz turistik ob’ektlari xususiylashtirildi va davlat tasarrufidan chiqarilgan edi. Amalga oshirilgan o‘zgarishlar turistlarni qabul qilish shaklini jadallik bilan rivojlantirdi. 1995-yilda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «Buyuk ipak yo‘lini qayta tiklashda O‘zbekiston Respublikasining ishtirokini avj oldirish va Respublikada xalqaro turizmni rivojlantirish borasidagi chora-tadbirlar» to‘g‘risidagi Farmoni1 Buyuk Ipak 1 http//www. Lex.uz
yo‘lida turistik mahsulotni tiklash borasida strategik ahamiyatga ega bo‘ldi. 
Bu o‘z navbatida O‘zbekiston turizm sohasidagi islohotlarning  ikkinchi
bosqichini boshlab berdi. Natijada Buyuk Ipak yo‘lidagi shaharlar va turistik
manzillar  ro‘yxatga  olindi,  Imom  al-Buxoriy,  Bahouddin  Naqshband,
Abduholiq G‘ijduvoniy, Ahmad al-Farg‘oniy, Imom al-Motrudiy, Mahmudi
A’zam,  Hakim  at-Termiziy,  Hazrati  Imom,  Shayx  Shamsiddin  Kulol,
Burxoniddin Marg‘iloniy, Buxorodagi Chor Bakrlar kabi allomalarimizning
maqbaralari tamirlandi va ziyoratgoh majmualarga aylantirildi. 1998-yildan
boshlab, Toshkent shahrida muntazam ravishda Xalqaro turistik ko‘rgazma
tashkil  etila  boshlandi,  mehmonxonalardagi  xalqaro  talablarga  javob
beruvchi o‘rinlar soni 4,8 barobarga ko‘paytirildi. 
Bu  bosqichda  O‘zbekistonning  turizm  sohasida  quyidagi  masalalari
amalga oshirildi:

  davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayoni;

yangi xorijiy investorlarni jalb qilish;

tashqi bozorlarga chiqishning yangi yo‘llarini izlash;

xalqaro ko‘rgazmalarga chiqish (Berlin, London, Madrid, Moskva);

turistik  korxonalar  va  sayohatchilarning  manfaatlarini  himoyalovchi
nodavlat tashkilotlarning vujudga kelishi;

turistik  yo‘nalishlarning  rang-barangligini  ta’minlash,  mahsulotning
ekologik talablarini kuchaytirish, yangi hududlarni turistik diqqatga sazovor joylar
sifatida ochish;

O‘zbekiston mehmonxonalarida xorijiy menejmentni qo‘llash;

kichik mehmonxonalar tarmog‘ini kengaytirish;

turizm  sohasida mutaxassislarni tayyorlash (o‘rta maxsus hamda oliy
ta’lim bosqichida);

xorijiy tajribalarni o‘rganish;

ilmiy loyihalar tayyorlash;

 BTT tadqiqot guruhining O‘zbekistonga kelishi va «Turizm to‘g‘risida»gi
Qonunni tayyorlash borasidagi ishlar;

turfirmalarning nodavlat va koorporativ tashkilotlar «Ustoz», «Meros»,
«Ekosan» va h.k. bilan aloqalari yo‘lga qo‘yildi.
Logotip
yo‘lida turistik mahsulotni tiklash borasida strategik ahamiyatga ega bo‘ldi. Bu o‘z navbatida O‘zbekiston turizm sohasidagi islohotlarning ikkinchi bosqichini boshlab berdi. Natijada Buyuk Ipak yo‘lidagi shaharlar va turistik manzillar ro‘yxatga olindi, Imom al-Buxoriy, Bahouddin Naqshband, Abduholiq G‘ijduvoniy, Ahmad al-Farg‘oniy, Imom al-Motrudiy, Mahmudi A’zam, Hakim at-Termiziy, Hazrati Imom, Shayx Shamsiddin Kulol, Burxoniddin Marg‘iloniy, Buxorodagi Chor Bakrlar kabi allomalarimizning maqbaralari tamirlandi va ziyoratgoh majmualarga aylantirildi. 1998-yildan boshlab, Toshkent shahrida muntazam ravishda Xalqaro turistik ko‘rgazma tashkil etila boshlandi, mehmonxonalardagi xalqaro talablarga javob beruvchi o‘rinlar soni 4,8 barobarga ko‘paytirildi. Bu bosqichda O‘zbekistonning turizm sohasida quyidagi masalalari amalga oshirildi:  davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayoni;  yangi xorijiy investorlarni jalb qilish;  tashqi bozorlarga chiqishning yangi yo‘llarini izlash;  xalqaro ko‘rgazmalarga chiqish (Berlin, London, Madrid, Moskva);  turistik korxonalar va sayohatchilarning manfaatlarini himoyalovchi nodavlat tashkilotlarning vujudga kelishi;  turistik yo‘nalishlarning rang-barangligini ta’minlash, mahsulotning ekologik talablarini kuchaytirish, yangi hududlarni turistik diqqatga sazovor joylar sifatida ochish;  O‘zbekiston mehmonxonalarida xorijiy menejmentni qo‘llash;  kichik mehmonxonalar tarmog‘ini kengaytirish;  turizm sohasida mutaxassislarni tayyorlash (o‘rta maxsus hamda oliy ta’lim bosqichida);  xorijiy tajribalarni o‘rganish;  ilmiy loyihalar tayyorlash;  BTT tadqiqot guruhining O‘zbekistonga kelishi va «Turizm to‘g‘risida»gi Qonunni tayyorlash borasidagi ishlar;  turfirmalarning nodavlat va koorporativ tashkilotlar «Ustoz», «Meros», «Ekosan» va h.k. bilan aloqalari yo‘lga qo‘yildi.
Turizm  sohasidagi  islohotlarning  uchinchi  bosqichida,  1999-yil  15-
aprelda  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  «2005-yilgacha  bo‘lgan
davrda  O‘zbekistonda  turizmni  rivojlantirish  davlat  dasturi  to‘g‘risida»gi
Farmoni e’lon qilindi, shu yilning 20-avgustida esa O‘zbekiston Respublikasi
Oliy Majlisi tomonidan «Turizm to‘g‘risida» gi Qonun qabul qilindi. Buning
asosida  turizm  sohasidagi  bozor  munosabatlari  uzil-kesil  yo‘lga  qo‘yildi
hamda xalqaro bozorda raqobatbardosh turistik mahsulot yaratila boshlandi,
turizm tizimini boshqarishning markazlashtirilishiga chek qo‘yildi. Ko‘pchilik
turistik ob’ektlar o‘zlarini mustaqil ravishda boshqara boshladi, xizmatlar
bozorida raqobatlasha olmaydigan korxonalar yopilib, ular o‘rniga samarali
ishlovchi yangi korxonalar tashkil etildi. 
2000-yildan boshlab, Respublikamiz turizm sohasi yuqori sur’atlar bilan
rivojlana boshladi. Turizm sohasidan olinayotgan daromadlar yiliga 20 va
undan  ortiq  foizlarda  o‘sa  boshladi.  2001-yilning  oxirida  Afg‘onistondagi
tolibonlarga  qarshi  harakatlarning  boshlanishi  o‘lkamizga  kelayotgan
turistlar oqimini ikki yil davomida ancha kamaytirib yuborganidan so‘ng,
2003-yilning ikkinchi yarmiga kelib, o‘lkamiz turizmi yana o‘zini o‘nglab oldi.
Sharqiy  Osiyoda  o‘tgan  yillarda  tarqalgan  odatdan  tashqari  Pnevmaniya
(Sars) va Parranda grippi kabi kasalliklar O‘zbekiston turizmiga 2001-yil 11-
sentabr voqealaridek kuchli ta’sir ko‘rsata olmadi.
Turizm  sohasidagi  islohotlarning
 to‘rtinchi  bosqichi 
2000-yildan
boshlangan bo‘lib, hozirgi  kungacha davom  etmoqda. Bu davrda xususiy
turistik  tashkilotlar  assotsiatsiyasiga  va  tashkil  etiladigan  boshqa  turistik
assotsiatsiyalarga asos qo‘yildi (Gid-tarjimonlar assotsiatsiyasi, Mehmonxona
egalari  assotsiatsiyasi,  Transportchilar  assotsiatsiyasi)  va  «O‘zbekturizm»
Milliy Kompaniyasining bir qator vakolatlarini o‘tkazish ustida izlanishlar
olib  borildi.  Bu  o‘lkamiz  turizm  xizmatlar  bozorida  faoliyat  yurituvchi
korxonalarning yanada tezroq sur’atlarda rivojlantirishga yordam berdi.
O‘zbekiston  Respublikasining  bu  davrdagi  amalga  oshirilgan  ulkan
ishlarini  hisobga  olib,  Islom  konferensiyasi  tashkiloti  (OIK)  tarkibidagi
muassasalardan biri – Ta’lim, Fan va madaniyat masalalari bo‘yicha Xalqaro
islom tashkiloti (ISESCO) Toshkentni 2007-yilda Xalqaro islom madaniyati
Logotip
Turizm sohasidagi islohotlarning uchinchi bosqichida, 1999-yil 15- aprelda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining «2005-yilgacha bo‘lgan davrda O‘zbekistonda turizmni rivojlantirish davlat dasturi to‘g‘risida»gi Farmoni e’lon qilindi, shu yilning 20-avgustida esa O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan «Turizm to‘g‘risida» gi Qonun qabul qilindi. Buning asosida turizm sohasidagi bozor munosabatlari uzil-kesil yo‘lga qo‘yildi hamda xalqaro bozorda raqobatbardosh turistik mahsulot yaratila boshlandi, turizm tizimini boshqarishning markazlashtirilishiga chek qo‘yildi. Ko‘pchilik turistik ob’ektlar o‘zlarini mustaqil ravishda boshqara boshladi, xizmatlar bozorida raqobatlasha olmaydigan korxonalar yopilib, ular o‘rniga samarali ishlovchi yangi korxonalar tashkil etildi. 2000-yildan boshlab, Respublikamiz turizm sohasi yuqori sur’atlar bilan rivojlana boshladi. Turizm sohasidan olinayotgan daromadlar yiliga 20 va undan ortiq foizlarda o‘sa boshladi. 2001-yilning oxirida Afg‘onistondagi tolibonlarga qarshi harakatlarning boshlanishi o‘lkamizga kelayotgan turistlar oqimini ikki yil davomida ancha kamaytirib yuborganidan so‘ng, 2003-yilning ikkinchi yarmiga kelib, o‘lkamiz turizmi yana o‘zini o‘nglab oldi. Sharqiy Osiyoda o‘tgan yillarda tarqalgan odatdan tashqari Pnevmaniya (Sars) va Parranda grippi kabi kasalliklar O‘zbekiston turizmiga 2001-yil 11- sentabr voqealaridek kuchli ta’sir ko‘rsata olmadi. Turizm sohasidagi islohotlarning to‘rtinchi bosqichi 2000-yildan boshlangan bo‘lib, hozirgi kungacha davom etmoqda. Bu davrda xususiy turistik tashkilotlar assotsiatsiyasiga va tashkil etiladigan boshqa turistik assotsiatsiyalarga asos qo‘yildi (Gid-tarjimonlar assotsiatsiyasi, Mehmonxona egalari assotsiatsiyasi, Transportchilar assotsiatsiyasi) va «O‘zbekturizm» Milliy Kompaniyasining bir qator vakolatlarini o‘tkazish ustida izlanishlar olib borildi. Bu o‘lkamiz turizm xizmatlar bozorida faoliyat yurituvchi korxonalarning yanada tezroq sur’atlarda rivojlantirishga yordam berdi. O‘zbekiston Respublikasining bu davrdagi amalga oshirilgan ulkan ishlarini hisobga olib, Islom konferensiyasi tashkiloti (OIK) tarkibidagi muassasalardan biri – Ta’lim, Fan va madaniyat masalalari bo‘yicha Xalqaro islom tashkiloti (ISESCO) Toshkentni 2007-yilda Xalqaro islom madaniyati
markazi deb e’lon qildi. O‘zbekistonning islom madaniyati va ilmi oldidagi,
islom merosi va yodgorliklarini asrash va yanada boyitish borasidagi mislsiz
xizmatlari uchun Toshkent shunday yuksak va faxrli unvonga sazavor bo‘ldi.
Shuni  ham  ta’kidlab  o‘tish  kerakki,  1993-yilda  mamlakatimizda  bor
yo‘g‘i  4  ta  xususiy  turistik  firma  bo‘lgan  bo‘lsa,  hozirgi  kunda  turizm
xizmatlarining nodavlat sektorida 800 ta turistik firma va mehmonxona, shu
jumladan umumiy sig‘imi 30 ming joydan iborat 500 ta mehmonxona va 300
ga yaqin turoperator va turagentlar faoliyat olib bormoqdalar.2
3. “O‘zbekiston Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat
qo‘mitasi”ning tashkil etilishi.
Turizm sohasini rivojlantirish bugungi kunda respublikamizdagi asosiy
ustuvor  yo`nalish  bo`lib  hisoblanadi.  Ushbu  ustuvor  yo`nalishni  amalga
oshirish  bo`yicha  2016  yil  2  dekabrda  qabul  qilingan  PF-4861  sonli
“O`zbekiston  Respublikasining  turizm  sohasini  jadal  rivojlantirishni
ta’minlash  chora-tadbirlari  to`g`risida”gi  Farmoni  qabul  qilindi  va  bu
farmonning  bajarilishi  yuzasidan  shu  kunda  PQ-2666-sonli  “O`zbekiston
Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat qo`mitasi faoliyatini tashkil etish
to`g`risida”gi Qarori qabul qilindi.3
Turizmni rivojlantirish davlat qo`mitasi faoliyatini samarali tashkil etish
maqsadida qabul qilingan ushbu Prezident qarorida quyidagi chora-tadbirlar
va vazifalarni izchil amalga oshirish belgilab berildi.
Xususan, ushbu qo`mita faoliyatining asosiy vazifalari va yo`nalishlari
qilib, quyidagilar yo`nalishlar belgilandi: 
- turizm  salohiyatini  tubdan  oshirish,  unga  iqtisodiyotning  strategik
sektori maqomini berish; 
- sohani rivojlantirishning yaxlit konsepsiyasini shakllantirish va amalga
oshirishni ta’minlash; 
-  turizm  xizmatlarining  tashqi  va  ichki  bozorlarida  marketing
tadqiqotlarini olib borish;
- tarixiy-madaniy  merosni  keng  targ`ib  qilish,  faol  reklama-axborot
2 Turizm istiqbollari. // O‘zbekiston iqtisodiy axborotnomasi.№ 1. 2014. -11.b.
3 www.lex.uz 
Logotip
markazi deb e’lon qildi. O‘zbekistonning islom madaniyati va ilmi oldidagi, islom merosi va yodgorliklarini asrash va yanada boyitish borasidagi mislsiz xizmatlari uchun Toshkent shunday yuksak va faxrli unvonga sazavor bo‘ldi. Shuni ham ta’kidlab o‘tish kerakki, 1993-yilda mamlakatimizda bor yo‘g‘i 4 ta xususiy turistik firma bo‘lgan bo‘lsa, hozirgi kunda turizm xizmatlarining nodavlat sektorida 800 ta turistik firma va mehmonxona, shu jumladan umumiy sig‘imi 30 ming joydan iborat 500 ta mehmonxona va 300 ga yaqin turoperator va turagentlar faoliyat olib bormoqdalar.2 3. “O‘zbekiston Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat qo‘mitasi”ning tashkil etilishi. Turizm sohasini rivojlantirish bugungi kunda respublikamizdagi asosiy ustuvor yo`nalish bo`lib hisoblanadi. Ushbu ustuvor yo`nalishni amalga oshirish bo`yicha 2016 yil 2 dekabrda qabul qilingan PF-4861 sonli “O`zbekiston Respublikasining turizm sohasini jadal rivojlantirishni ta’minlash chora-tadbirlari to`g`risida”gi Farmoni qabul qilindi va bu farmonning bajarilishi yuzasidan shu kunda PQ-2666-sonli “O`zbekiston Respublikasi Turizmni rivojlantirish davlat qo`mitasi faoliyatini tashkil etish to`g`risida”gi Qarori qabul qilindi.3 Turizmni rivojlantirish davlat qo`mitasi faoliyatini samarali tashkil etish maqsadida qabul qilingan ushbu Prezident qarorida quyidagi chora-tadbirlar va vazifalarni izchil amalga oshirish belgilab berildi. Xususan, ushbu qo`mita faoliyatining asosiy vazifalari va yo`nalishlari qilib, quyidagilar yo`nalishlar belgilandi: - turizm salohiyatini tubdan oshirish, unga iqtisodiyotning strategik sektori maqomini berish; - sohani rivojlantirishning yaxlit konsepsiyasini shakllantirish va amalga oshirishni ta’minlash; - turizm xizmatlarining tashqi va ichki bozorlarida marketing tadqiqotlarini olib borish; - tarixiy-madaniy merosni keng targ`ib qilish, faol reklama-axborot 2 Turizm istiqbollari. // O‘zbekiston iqtisodiy axborotnomasi.№ 1. 2014. -11.b. 3 www.lex.uz
siyosatini amalga oshirish; 
- ichki, tashqi va chiqish turizmini kompleks rivojlantirishning milliy va
hududiy dasturlari ishlab chiqilishini muvofiqlashtirish va uning monitoringi; 
- turizm infratuzilmasini rivojlantirishga xorijiy investisiyalar va boshqa
mablag`larni jalb etish; 
-  soha  faoliyati  rivojlanishini  muvofiqlashtirish,  mintaqalarda  yangi
turizm yo`nalishlarining tashkil etilishini ta’minlash; 
- pasportlashtirish va yagona milliy reestrlarni shakllantirish; 
-  turizm  xizmatlari  ko`rsatish  sifati  va  xavfsizligi  standartlari  ishlab
chiqilishini muvofiqlashtirish; 
- ular bo`yicha inspeksiya nazoratini amalga oshirish, sohani tartibga
solishni maqbullashtirish va raqobatni rivojlantirish; 
- to`siqlarni bartaraf etish bo`yicha takliflarni ishlab chiqish, sohada
tadbirkorlik faolligini oshirishga ko`maklashish; 
-  axborot-kommunikasiya  texnologiyalarini  keng  joriy  etish,  turizm
faoliyatini  BMT  Butunjahon  turizm  tashkiloti  va  boshqa  xalqaro,  milliy
tashkilotlar, kompaniyalar bilan hamkorligini kengaytirish; 
- xalqaro standart va normalarni amaliyotga joriy etish; 
-  soha  xodimlarini  qayta  tayyorlash  va  malakasini  oshirishni  yuqori
darajada  tashkil  etish  hamda  tarmoq  turizm  fanlarini  rivojlantirishga
ko`maklashish.
Qo`mita  barcha  majburiyat  va  shartnomalar,  shu  jumladan,  xalqaro
majburiyatlar  va  shartnomalar  bo`yicha  oldingi  “O`zbekturizm”  MKning
huquqiy  vorisi  bo`lishi  keltirilgan.  Biroq,  mehnat  shartnomalari  bular
qatoriga kirmaydi.
SHuningdek, qo`mita tuzilmasida quyidagi sub’ektlarning tashkil etilishi
keltirib o`tilgan:4 
- mustaqil bo`limlar sifatida tugatilgan “O`zbekturizm” MK huzuridagi
“Buyuk ipak yo`li reklama agentligi” davlat unitar korxonasi negizida “Milliy
turizm mahsulotlarini targ`ibot qilish markazi” davlat unitar korxonasi; 
- “Turizm xizmatlarini sertifikatlash markazi” unitar korxonasi negizida
“Turizm xizmatlarini sertifikatlash markazi” davlat unitar korxonasi; 
4 www.lex.uz 
Logotip
siyosatini amalga oshirish; - ichki, tashqi va chiqish turizmini kompleks rivojlantirishning milliy va hududiy dasturlari ishlab chiqilishini muvofiqlashtirish va uning monitoringi; - turizm infratuzilmasini rivojlantirishga xorijiy investisiyalar va boshqa mablag`larni jalb etish; - soha faoliyati rivojlanishini muvofiqlashtirish, mintaqalarda yangi turizm yo`nalishlarining tashkil etilishini ta’minlash; - pasportlashtirish va yagona milliy reestrlarni shakllantirish; - turizm xizmatlari ko`rsatish sifati va xavfsizligi standartlari ishlab chiqilishini muvofiqlashtirish; - ular bo`yicha inspeksiya nazoratini amalga oshirish, sohani tartibga solishni maqbullashtirish va raqobatni rivojlantirish; - to`siqlarni bartaraf etish bo`yicha takliflarni ishlab chiqish, sohada tadbirkorlik faolligini oshirishga ko`maklashish; - axborot-kommunikasiya texnologiyalarini keng joriy etish, turizm faoliyatini BMT Butunjahon turizm tashkiloti va boshqa xalqaro, milliy tashkilotlar, kompaniyalar bilan hamkorligini kengaytirish; - xalqaro standart va normalarni amaliyotga joriy etish; - soha xodimlarini qayta tayyorlash va malakasini oshirishni yuqori darajada tashkil etish hamda tarmoq turizm fanlarini rivojlantirishga ko`maklashish. Qo`mita barcha majburiyat va shartnomalar, shu jumladan, xalqaro majburiyatlar va shartnomalar bo`yicha oldingi “O`zbekturizm” MKning huquqiy vorisi bo`lishi keltirilgan. Biroq, mehnat shartnomalari bular qatoriga kirmaydi. SHuningdek, qo`mita tuzilmasida quyidagi sub’ektlarning tashkil etilishi keltirib o`tilgan:4 - mustaqil bo`limlar sifatida tugatilgan “O`zbekturizm” MK huzuridagi “Buyuk ipak yo`li reklama agentligi” davlat unitar korxonasi negizida “Milliy turizm mahsulotlarini targ`ibot qilish markazi” davlat unitar korxonasi; - “Turizm xizmatlarini sertifikatlash markazi” unitar korxonasi negizida “Turizm xizmatlarini sertifikatlash markazi” davlat unitar korxonasi; 4 www.lex.uz
- “Dispetcherlashtirish  va  sayyohlarga  xizmat  ko`rsatish  markaziy
boshqarmasi” negizida “Dispetcherlashtirish va sayyohlarga xizmat ko`rsatish
markazi” davlat unitar korxonasi. 
SHu bilan birga, qo`mitaning tashkiliy tuzilmasi, markaziy apparatining
tuzilmasi, Qoraqalpog`iston Respublikasi, Samarqand, Buxoro, Xorazm va
Farg`ona  viloyatlari  hududiy  boshqarmalarining  namunaviy  tuzilmasi,
qo`mita  to`g`risidagi  nizom  kabilarning  qarordagi  ilovalarga  muvofiq
tasdiqlanishi bayon etilgan.
Hamda quyidagi ish va vazifalarni amalga oshirish ko`rsatib o`tilgan:
-  qo`mita  hududiy  boshqarmalarining  rahbarlari  Qoraqalpog`iston
Respublikasi  Vazirlar  Kengashi  raisi  va  viloyatlar  hokimlarining
taqdimnomasiga binoan qo`mita raisi tomonidan lavozimga tayinlanishi; 
-  davlat  budjeti  va  qo`mita  huzuridagi  budjetdan  tashqari  Turizm
sohasini qo`llab-quvvatlash jamg`armasi mablag`lari va boshqa manbalarning
qo`mita faoliyatini moliyalashtirish manbalari bo`lishi; 
- qo`mita huzuridagi  budjetdan tashqari  Turizmni qo`llab-quvvatlash
jamg`armasining yangidan tashkil etilishi; 
- qo`mita vakolatlariga muvofiq, da’vo va arizalar bo`yicha davlat boji
to`lashdan ozod qilinishi, qo`mitaning joylashgan manzili; 
- uni zarur aloqa vositalari bilan ta’minlashga Axborot texnologiyalari va
kommunikasiyalarni rivojlantirish vazirligining ko`maklashishi; 
- hamda qabul qilingan qonun hujjatlariga o`zgartirish va qo`shimchalar
to`g`risida takliflar kiritish.
O`zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “O`zbekiston  Respublikasida
turizmni  2005  yilgacha  rivojlantirish  dasturi  to`g`risidagi”  1999  yil  15
aprelidagi,  “Turizmni  rivojlantiish  uchun  malakali  xodimlarni  tayyorlash
haqidagi”  farmonlariga  binoan  2000  yil  14  iyunda  “O`zbekturizm”  MK
qoshida Respublika ilmiy-o`quv konsalting markazi tashkil etildi. Markaz
tashkilotchisi hozirgi kunda O`zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish
davlat qo`mitasi hisoblanadi.
Markazning asosiy vazifasi turizm sohasi bo`yicha malakali xodimlarni
tayyorlash,  qayta  tayyorlash,  malakalarini  oshirish,  turizm  sohasini
Logotip
- “Dispetcherlashtirish va sayyohlarga xizmat ko`rsatish markaziy boshqarmasi” negizida “Dispetcherlashtirish va sayyohlarga xizmat ko`rsatish markazi” davlat unitar korxonasi. SHu bilan birga, qo`mitaning tashkiliy tuzilmasi, markaziy apparatining tuzilmasi, Qoraqalpog`iston Respublikasi, Samarqand, Buxoro, Xorazm va Farg`ona viloyatlari hududiy boshqarmalarining namunaviy tuzilmasi, qo`mita to`g`risidagi nizom kabilarning qarordagi ilovalarga muvofiq tasdiqlanishi bayon etilgan. Hamda quyidagi ish va vazifalarni amalga oshirish ko`rsatib o`tilgan: - qo`mita hududiy boshqarmalarining rahbarlari Qoraqalpog`iston Respublikasi Vazirlar Kengashi raisi va viloyatlar hokimlarining taqdimnomasiga binoan qo`mita raisi tomonidan lavozimga tayinlanishi; - davlat budjeti va qo`mita huzuridagi budjetdan tashqari Turizm sohasini qo`llab-quvvatlash jamg`armasi mablag`lari va boshqa manbalarning qo`mita faoliyatini moliyalashtirish manbalari bo`lishi; - qo`mita huzuridagi budjetdan tashqari Turizmni qo`llab-quvvatlash jamg`armasining yangidan tashkil etilishi; - qo`mita vakolatlariga muvofiq, da’vo va arizalar bo`yicha davlat boji to`lashdan ozod qilinishi, qo`mitaning joylashgan manzili; - uni zarur aloqa vositalari bilan ta’minlashga Axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarni rivojlantirish vazirligining ko`maklashishi; - hamda qabul qilingan qonun hujjatlariga o`zgartirish va qo`shimchalar to`g`risida takliflar kiritish. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “O`zbekiston Respublikasida turizmni 2005 yilgacha rivojlantirish dasturi to`g`risidagi” 1999 yil 15 aprelidagi, “Turizmni rivojlantiish uchun malakali xodimlarni tayyorlash haqidagi” farmonlariga binoan 2000 yil 14 iyunda “O`zbekturizm” MK qoshida Respublika ilmiy-o`quv konsalting markazi tashkil etildi. Markaz tashkilotchisi hozirgi kunda O`zbekiston Respublikasi turizmni rivojlantirish davlat qo`mitasi hisoblanadi. Markazning asosiy vazifasi turizm sohasi bo`yicha malakali xodimlarni tayyorlash, qayta tayyorlash, malakalarini oshirish, turizm sohasini