MIXAIL IVANOVICH GLINKA HAYOTI VA IJODI (1804-1857)

Time

Yuklangan vaqt

2025-11-08

Downloads

Yuklab olishlar soni

0

Pages

Sahifalar soni

8

File size

Fayl hajmi

27,9 KB

Sotib olish Sotib olish (6900 so'm)

MIXAIL IVANOVICH GLINKA HAYOTI VA IJODI (1804-1857) Reja: 1. Glinkaning musiqa olamida tutgan tarixiy roli. 2. Glinka ijodiyotining tadqiqotchilari 3. Glinka ijodiy hayot yo’li va ijodiga xarakteristika. 4. Glinka opera dramaturgiyasi. 5. Glinka simfonik musiqasi. 6. Glinkaning romans va qo’shiqlari. 1. Glinkaning musiqa olamida tutgan tarixiy roli. Glinkaning musiqa olamidagi tarixiy tutgan o’rni rus adabiyoti olamidagi Pushkin bilan hamohangdir. Bu ikki zamondosh buyuk insonlarning ijodiyotlari ham xarakter jixatidan bir biriga o’xshash va bir biri bilan uzviy bog’langan. Tanqidchi Belinskiy aytganiday ; Bu ikki insonning rus klassik madaniyatiga qo’shgan hissalari juda katta,ular rus adabiy- musiqiy klassik madaniyatining ochilmagan yangi qirralarini ochib bera olgan, rivojlantirish jarayonida yangi turkumlar,yangi janrlar,umuman olganda rus madaniyatida keskin yangilik yaratishga asos solgan tarixiy insonlardir . Pushkin singari Glinka xam o’z asarlarida rus hayoti,rus xarakterining negizi tomonlarini ko’rsata oldi.Glinka rus klassik operasi va rus klassik romanslari yaratuvchisidir. Glinkaning buyuk tarixiy ahamiyatiga tegishli yana bir narsani ta’kidlab o’tishimiz kerak. U nafaqat kompozitor balki, turli xil millatlarning dunyoqarashini, ichki hissiyotini , hayotning ideologik taraflarini his etib, ko’ra bila olgan ruhshunos, buyuk insondir.Glinka ijodining “gullab yashnash”i romantizm davriga to’g’ri keladi. Glinkaga romantiklarning milliy o’ziga xosligi va xarakteri mohiyati yaqin edi. Ammo Glinka romantik bo’lmadi uning “ Ruslan va Lyudmila” rangdor fantastik operasida kishini ulug’lovchi hislar majmui yo’q. Logotip
MIXAIL IVANOVICH GLINKA HAYOTI VA IJODI (1804-1857) Reja: 1. Glinkaning musiqa olamida tutgan tarixiy roli. 2. Glinka ijodiyotining tadqiqotchilari 3. Glinka ijodiy hayot yo’li va ijodiga xarakteristika. 4. Glinka opera dramaturgiyasi. 5. Glinka simfonik musiqasi. 6. Glinkaning romans va qo’shiqlari. 1. Glinkaning musiqa olamida tutgan tarixiy roli. Glinkaning musiqa olamidagi tarixiy tutgan o’rni rus adabiyoti olamidagi Pushkin bilan hamohangdir. Bu ikki zamondosh buyuk insonlarning ijodiyotlari ham xarakter jixatidan bir biriga o’xshash va bir biri bilan uzviy bog’langan. Tanqidchi Belinskiy aytganiday ; Bu ikki insonning rus klassik madaniyatiga qo’shgan hissalari juda katta,ular rus adabiy- musiqiy klassik madaniyatining ochilmagan yangi qirralarini ochib bera olgan, rivojlantirish jarayonida yangi turkumlar,yangi janrlar,umuman olganda rus madaniyatida keskin yangilik yaratishga asos solgan tarixiy insonlardir . Pushkin singari Glinka xam o’z asarlarida rus hayoti,rus xarakterining negizi tomonlarini ko’rsata oldi.Glinka rus klassik operasi va rus klassik romanslari yaratuvchisidir. Glinkaning buyuk tarixiy ahamiyatiga tegishli yana bir narsani ta’kidlab o’tishimiz kerak. U nafaqat kompozitor balki, turli xil millatlarning dunyoqarashini, ichki hissiyotini , hayotning ideologik taraflarini his etib, ko’ra bila olgan ruhshunos, buyuk insondir.Glinka ijodining “gullab yashnash”i romantizm davriga to’g’ri keladi. Glinkaga romantiklarning milliy o’ziga xosligi va xarakteri mohiyati yaqin edi. Ammo Glinka romantik bo’lmadi uning “ Ruslan va Lyudmila” rangdor fantastik operasida kishini ulug’lovchi hislar majmui yo’q.
2. Glinka ijodiyotining tadqiqotchilari. Glinka ijodiyoti davri romantizm davriga to’g’ri keladi. Glinkaga romantizm oqimining xarakteri, ya’ni xalk qadriyatlariga asoslangan xarakteri ma’qul keldi, lekin Glinka xaqiqiy romantik bo’lmadi. “Ruslan va Lyudmila” operasida romantizm xarakteri ifoda topmagan,aksincha fantastik syujetlarga boy. Rus musiqa tarixida Glinka birinchilardan bo’lib xaqiqat va go’zallikni, obrazlarning hayot tarzini jonli ifodalab, ko’rsatib bera olgan kompozitordir. Rossiya san’atshunoslari uchun Glinka ijodiyoti katta musiqali estetik izlanishlar uchun ob’ektdir. Ijodiyotining tahlillar asosi professional adabiy musiqani ko’rsatmoqda. Glinka asarlari tarixiy,estetik ruhda,musiqali ijod aspektlarida(nuqtai nazar, jihat, tomon)idan tahlil qilinmoqda. Uning asarlari tanqidiy maqolalar predmetiga ,musiqali teatr va musiqali ijro, opera dramaturgiyasi, simfonizmning printsiplari, musiqa matnlari spetsifika(o’ziga xoslik) mavzusiga tegishli dolzarb muammolar echimini topish, izlanishlari uchun bebaho namuna bo’lmoqda. V.F. Odoevskiy ,A.N Serov,B.V Asafev ,D.D Shostakovich, G A. Larosh, P.P Veynmarn, A.N. Rimskiy-Korsakov kabi san’atshunos olimlar va kompozitorlar Glinka ijodiyotini o’rgangan va hanuzgacha o’rganib kelayotgan insonlardir. M.I. Glinkaning ijodiy hayoti uning “Zapiskax”( Xotiralar) hayotiy kechinmalarini yozib qoldirib ketgan kitobida aks etgan. Bu kitobda Glinkaning hayoti 4 davrga bo’lingan. 1.Bolalik va yoshlik,ijodiy printsiplarining shakllanish. 2.Usta darajasigacha yo’l (1830-1836) 3 Markaziy davr (1844-yilgacha bo’lgan davr) 4 So’nggi davr (1844-1854) Uning bu kundalik kitobida kompozitorning oddiyliligi, insoniyligi, o’ziga bo’lgan talabchanligi yaqqol namoyon bo’ladi. M.I .Glinka, janubiy musiqa madaniyatini to’la o’rganib chiqqan holda, ustamonlik bilan o’zining estetik qarash tizimini ishlab chiqdi.U rus klassikasi maktablariga fundament(poydevor) yaratib, milliy ruhda va rus klassika musiqa tilini yaratdi. Glinkaning musiqasida ajralib turuvchi element bu --- kuydir. Asosan kuy uning asarlarida o’zining kuychanligi bilan ,tekis ravon yo’nalishi bilan vokal va ijrochilik yo’nalishlarida asosiy partiyani o’ynaydi. Xalq qo’shiqlari,lad va ritmlari ,xalq kuylarini Glinka o’z asarlarida yaqqol ifoda etgan. Logotip
2. Glinka ijodiyotining tadqiqotchilari. Glinka ijodiyoti davri romantizm davriga to’g’ri keladi. Glinkaga romantizm oqimining xarakteri, ya’ni xalk qadriyatlariga asoslangan xarakteri ma’qul keldi, lekin Glinka xaqiqiy romantik bo’lmadi. “Ruslan va Lyudmila” operasida romantizm xarakteri ifoda topmagan,aksincha fantastik syujetlarga boy. Rus musiqa tarixida Glinka birinchilardan bo’lib xaqiqat va go’zallikni, obrazlarning hayot tarzini jonli ifodalab, ko’rsatib bera olgan kompozitordir. Rossiya san’atshunoslari uchun Glinka ijodiyoti katta musiqali estetik izlanishlar uchun ob’ektdir. Ijodiyotining tahlillar asosi professional adabiy musiqani ko’rsatmoqda. Glinka asarlari tarixiy,estetik ruhda,musiqali ijod aspektlarida(nuqtai nazar, jihat, tomon)idan tahlil qilinmoqda. Uning asarlari tanqidiy maqolalar predmetiga ,musiqali teatr va musiqali ijro, opera dramaturgiyasi, simfonizmning printsiplari, musiqa matnlari spetsifika(o’ziga xoslik) mavzusiga tegishli dolzarb muammolar echimini topish, izlanishlari uchun bebaho namuna bo’lmoqda. V.F. Odoevskiy ,A.N Serov,B.V Asafev ,D.D Shostakovich, G A. Larosh, P.P Veynmarn, A.N. Rimskiy-Korsakov kabi san’atshunos olimlar va kompozitorlar Glinka ijodiyotini o’rgangan va hanuzgacha o’rganib kelayotgan insonlardir. M.I. Glinkaning ijodiy hayoti uning “Zapiskax”( Xotiralar) hayotiy kechinmalarini yozib qoldirib ketgan kitobida aks etgan. Bu kitobda Glinkaning hayoti 4 davrga bo’lingan. 1.Bolalik va yoshlik,ijodiy printsiplarining shakllanish. 2.Usta darajasigacha yo’l (1830-1836) 3 Markaziy davr (1844-yilgacha bo’lgan davr) 4 So’nggi davr (1844-1854) Uning bu kundalik kitobida kompozitorning oddiyliligi, insoniyligi, o’ziga bo’lgan talabchanligi yaqqol namoyon bo’ladi. M.I .Glinka, janubiy musiqa madaniyatini to’la o’rganib chiqqan holda, ustamonlik bilan o’zining estetik qarash tizimini ishlab chiqdi.U rus klassikasi maktablariga fundament(poydevor) yaratib, milliy ruhda va rus klassika musiqa tilini yaratdi. Glinkaning musiqasida ajralib turuvchi element bu --- kuydir. Asosan kuy uning asarlarida o’zining kuychanligi bilan ,tekis ravon yo’nalishi bilan vokal va ijrochilik yo’nalishlarida asosiy partiyani o’ynaydi. Xalq qo’shiqlari,lad va ritmlari ,xalq kuylarini Glinka o’z asarlarida yaqqol ifoda etgan.
3 . Ijodiy hayot yo’li va ijodiga xarakteristika. Hayoti. M.I Glinka 1804-yil Smolensk guberniyasi( viloyati) Novospassda tug’ildi. Yoshligidan rus xalq qo’shiqlarini eshitishni yoqtirgan. Uning amakisi qaramidagi dehqonlar orkestri dasturida rus qo’shiqlari, klassik p’esalar va raqslar bor edi. U bolalik davridan boshlab skripka va fortepiano asboblari ta’limini o’zlashtirgan. 1818-1822 yillar mobaynida Peterburg shahrida umumiy ta’lim olish bilan birga adabiyot, teatr, poeziya, musiqa sohalarini ham o’zlashtirgan. Glinkaning hayotida uning ustozi Sh. Mayer unga nafaqat pianino chalishni, balki kompozitorlik musiqa asarlarini yaratish sohasini ham o’rgatdi. 1825-yillarda Glinkaning tabiatan tug’ilgan kompozitorlik iste’dodi paydo bo’lib, o’zini to’laqonlik bilan ijodga bag’ishlaydi. Uning birinchi tajribasi ostida fortepiano variatsiyalari tsikli, uvertyuralarning xomaki nusxasi, kamer ansambllari asarlari paydo bo’ladi. Undan so’ng “Ne iskushay” (Vasvasaga tushma), “ Bedno’y pevets» (Bechora qo’shiqchi),“Ne poy krasavitsa pri mne”( Nozanin mening oldimda qo’shiq kuylama) kabi rus xalq qo’shiqlari mavzusiga ahamiyatli romanslari yaratiladi. Bir paytning o’zida uning pianinochi- ijrochi va xonanda mahorati ham shakllana boshlaydi. 20-yillarga kelib Glinka juda mashhur bo’la boshlaydi.Atrofidagi muhit neki berayotgan bo’lsa hammasidan ozuqa ola boshlaydi. Glinka Pushkin, Griboedov, Jukovskiy, Mitskevich kabi shoirlar bilan yaqin edi. Odoevskiy va Varlamov kabi muzikantlar bilan birga polyak millatiga mansub pianinochi Mariya Shimanovskaya xonadonidagi namoyishlarda chiqish qilar edi. Glinka nafaqat rus musiqasini o’rganibgina qolmay, G’arb musiqa madaniyati bilan tanishib chiqishga ham harakat qiladi. 1830-yilda birinchi bor xorij safariga jo’naydi. U Italiyaga ketadi va u erda Milanda yashab Neapol, Rim, Venetsiya shaharlarida ham bo’ladi. U erda italyan opera madaniyatini o’rganadi. Italyancha mavzuda fortepiano uchun yozilgan variatsiyalarida uning Italiya madaniyatiga bo’lgan qiziqish va muhabbatini ko’rish mumkin. Berlinda Glinka muzikant-nazariyotchi Zigfrid Den rahbarligi ostida nazariy bilimlarini tartibga solib, polifonik xat texnikasi ustida ishlaydi.1834-yilda Glinka vataniga qaytib kelib, rus milliy operasi “Ivan Susanin” operasini yaratish g’oyalarini tuzadi. U katta qahramonnona opera yaratish orzusida bo’ladi. “Ivan Susanin” operasi syujeti Jukovskiy tomonidan taklif qilingan bo’lib, bu opera ustida katta ish boshlanadi. Logotip
3 . Ijodiy hayot yo’li va ijodiga xarakteristika. Hayoti. M.I Glinka 1804-yil Smolensk guberniyasi( viloyati) Novospassda tug’ildi. Yoshligidan rus xalq qo’shiqlarini eshitishni yoqtirgan. Uning amakisi qaramidagi dehqonlar orkestri dasturida rus qo’shiqlari, klassik p’esalar va raqslar bor edi. U bolalik davridan boshlab skripka va fortepiano asboblari ta’limini o’zlashtirgan. 1818-1822 yillar mobaynida Peterburg shahrida umumiy ta’lim olish bilan birga adabiyot, teatr, poeziya, musiqa sohalarini ham o’zlashtirgan. Glinkaning hayotida uning ustozi Sh. Mayer unga nafaqat pianino chalishni, balki kompozitorlik musiqa asarlarini yaratish sohasini ham o’rgatdi. 1825-yillarda Glinkaning tabiatan tug’ilgan kompozitorlik iste’dodi paydo bo’lib, o’zini to’laqonlik bilan ijodga bag’ishlaydi. Uning birinchi tajribasi ostida fortepiano variatsiyalari tsikli, uvertyuralarning xomaki nusxasi, kamer ansambllari asarlari paydo bo’ladi. Undan so’ng “Ne iskushay” (Vasvasaga tushma), “ Bedno’y pevets» (Bechora qo’shiqchi),“Ne poy krasavitsa pri mne”( Nozanin mening oldimda qo’shiq kuylama) kabi rus xalq qo’shiqlari mavzusiga ahamiyatli romanslari yaratiladi. Bir paytning o’zida uning pianinochi- ijrochi va xonanda mahorati ham shakllana boshlaydi. 20-yillarga kelib Glinka juda mashhur bo’la boshlaydi.Atrofidagi muhit neki berayotgan bo’lsa hammasidan ozuqa ola boshlaydi. Glinka Pushkin, Griboedov, Jukovskiy, Mitskevich kabi shoirlar bilan yaqin edi. Odoevskiy va Varlamov kabi muzikantlar bilan birga polyak millatiga mansub pianinochi Mariya Shimanovskaya xonadonidagi namoyishlarda chiqish qilar edi. Glinka nafaqat rus musiqasini o’rganibgina qolmay, G’arb musiqa madaniyati bilan tanishib chiqishga ham harakat qiladi. 1830-yilda birinchi bor xorij safariga jo’naydi. U Italiyaga ketadi va u erda Milanda yashab Neapol, Rim, Venetsiya shaharlarida ham bo’ladi. U erda italyan opera madaniyatini o’rganadi. Italyancha mavzuda fortepiano uchun yozilgan variatsiyalarida uning Italiya madaniyatiga bo’lgan qiziqish va muhabbatini ko’rish mumkin. Berlinda Glinka muzikant-nazariyotchi Zigfrid Den rahbarligi ostida nazariy bilimlarini tartibga solib, polifonik xat texnikasi ustida ishlaydi.1834-yilda Glinka vataniga qaytib kelib, rus milliy operasi “Ivan Susanin” operasini yaratish g’oyalarini tuzadi. U katta qahramonnona opera yaratish orzusida bo’ladi. “Ivan Susanin” operasi syujeti Jukovskiy tomonidan taklif qilingan bo’lib, bu opera ustida katta ish boshlanadi.
Ammo operaning librettosi yo’qligi bir qancha qiyinchiliklar tug’diradi. Opera matnini yozish G.F.Rozenga topshiriladi. Dastavval “Ivan Susanin” operasi nomi “Shoh uchun hayot” deb nomlangan, ammo xalq fojeasini va Vatan uchun jonini fido qilgan dehqon jasoratini ko’rsatish uchun keyinchalik “ Ivan Susanin” nomiga o’zgartirildi. Opera taqdimoti 1836-yil 27 noyabrda namoyish qilinib, katta muvaffaqiyat qozonadi. Operani ulkan tarixiy voqea deb qabul qilgan Pushkin, Gogol, Odoevskiylar operani sharafladilar. Qo’shiq ishqibozi bo’lgan ba’zi oqsuyaklar “izvoshchilar musiqasi” deb qarama-qarshi fikrlarni ham yuritdilar. Glinka ijodining “gullab yashnash”davri boshlandi.Uning san’ati vatanida va xorijda rag’bat qozonadi. Glinka “Ruslan va Lyudmila”operasi, N.K.Kukolnikning “Knyaz Xolmskiy” fojeasiga musiqa yaratishni, “Prohanie s Peterburgom” (Peterburg bilan xayrlashuv) romanslar majmui ustida ish boshlaydi. Bu davrning “ Somnenie” (Shubha), “Nochnoy smotr”(Tungi ko’rik), “Ya pomnyu chudnoe mgnovene”(Ajib bir lahza hamon yodimda) kabi romanslari juda mashhurdir. “Ruslan va Lyudmila” operasi 1842- yil 27 noyabrda namoyish etildi. Opera taqdimotida imperator va uning a’yonlari opera tugamasidan zalni tark etganlariga qaramasdan, musiqiy tanqidchilar operani yuqori baholashgan.1840-yillar Glinkaning estetik qarashlari shakllangan davrdir. Ammo Glinkaning tashqi hayoti sharoitlari noqulay va nomuvofiq edi. Saroy qoshidagi ashulachilik jamoasida kompozitor bo’lib ishlasada, saroy xizmatkori bo’lib ishlayotgani unga alam qilar edi. Jamoaning mayda hasadlari va ayblashlari Glinkaning ijod mehnatiga xalaqit berar edi. Glinkaning ijodiyoti bir maromda omadli kechayotgan bo’lsada, uning shaxsiy hayotini baxtli deb bo’lmasdi. Atrofidagi insonlarning hasadgo’yliklari va uning ijodiyotiga befarq bo’lgan oqsuyak boy pomeshchik qizi, uning rafiqasi M.P. Ivanovaga omadsiz uylanganligi Glinkaning ijod qilishiga ba’zan xalaqit berar edi.Mana shularning barchasi Glinkaning oqsuyak, zodagonlar olami bilan aloqasini uzishga olib keldi. 1844-yilda xorijga Frantsiya va Ispaniyaga jo’nab ketadi. Parijda Glinka Gektor Berlioz bilan tanishadi. Parijda uning asarlaridan tuzilgan kontsert dasturi omadli o’tadi. Hayotining so’nggi yillarida Glinka Peterburgda, Varshavada, Parij va Berlinda yashaydi. Uning uyida doimo, yozuvchilar, shoirlar xonandalar, aktyorlar va yosh muzikantlar Balakirev, musiqiy tanqidchilar Serov, Stasov kabilar Logotip
Ammo operaning librettosi yo’qligi bir qancha qiyinchiliklar tug’diradi. Opera matnini yozish G.F.Rozenga topshiriladi. Dastavval “Ivan Susanin” operasi nomi “Shoh uchun hayot” deb nomlangan, ammo xalq fojeasini va Vatan uchun jonini fido qilgan dehqon jasoratini ko’rsatish uchun keyinchalik “ Ivan Susanin” nomiga o’zgartirildi. Opera taqdimoti 1836-yil 27 noyabrda namoyish qilinib, katta muvaffaqiyat qozonadi. Operani ulkan tarixiy voqea deb qabul qilgan Pushkin, Gogol, Odoevskiylar operani sharafladilar. Qo’shiq ishqibozi bo’lgan ba’zi oqsuyaklar “izvoshchilar musiqasi” deb qarama-qarshi fikrlarni ham yuritdilar. Glinka ijodining “gullab yashnash”davri boshlandi.Uning san’ati vatanida va xorijda rag’bat qozonadi. Glinka “Ruslan va Lyudmila”operasi, N.K.Kukolnikning “Knyaz Xolmskiy” fojeasiga musiqa yaratishni, “Prohanie s Peterburgom” (Peterburg bilan xayrlashuv) romanslar majmui ustida ish boshlaydi. Bu davrning “ Somnenie” (Shubha), “Nochnoy smotr”(Tungi ko’rik), “Ya pomnyu chudnoe mgnovene”(Ajib bir lahza hamon yodimda) kabi romanslari juda mashhurdir. “Ruslan va Lyudmila” operasi 1842- yil 27 noyabrda namoyish etildi. Opera taqdimotida imperator va uning a’yonlari opera tugamasidan zalni tark etganlariga qaramasdan, musiqiy tanqidchilar operani yuqori baholashgan.1840-yillar Glinkaning estetik qarashlari shakllangan davrdir. Ammo Glinkaning tashqi hayoti sharoitlari noqulay va nomuvofiq edi. Saroy qoshidagi ashulachilik jamoasida kompozitor bo’lib ishlasada, saroy xizmatkori bo’lib ishlayotgani unga alam qilar edi. Jamoaning mayda hasadlari va ayblashlari Glinkaning ijod mehnatiga xalaqit berar edi. Glinkaning ijodiyoti bir maromda omadli kechayotgan bo’lsada, uning shaxsiy hayotini baxtli deb bo’lmasdi. Atrofidagi insonlarning hasadgo’yliklari va uning ijodiyotiga befarq bo’lgan oqsuyak boy pomeshchik qizi, uning rafiqasi M.P. Ivanovaga omadsiz uylanganligi Glinkaning ijod qilishiga ba’zan xalaqit berar edi.Mana shularning barchasi Glinkaning oqsuyak, zodagonlar olami bilan aloqasini uzishga olib keldi. 1844-yilda xorijga Frantsiya va Ispaniyaga jo’nab ketadi. Parijda Glinka Gektor Berlioz bilan tanishadi. Parijda uning asarlaridan tuzilgan kontsert dasturi omadli o’tadi. Hayotining so’nggi yillarida Glinka Peterburgda, Varshavada, Parij va Berlinda yashaydi. Uning uyida doimo, yozuvchilar, shoirlar xonandalar, aktyorlar va yosh muzikantlar Balakirev, musiqiy tanqidchilar Serov, Stasov kabilar
yig’ilar edilar. 1857-yilda Glinka Berlinda hayotdan ko’z yumdi va uning hoki Peterburgga olib kelindi. 4.Opera dramaturgiyasi. Glinka tomonidan 2 ta etakchi opera janridagi xalq tarixiy musiqali dramasi” Ivan Susanin”,xamda ertak-epik operasi “Ruslan va Lyudmila” yaratildi.”Ivan Susanin” Glinkaning etilgan ijodiy davridagi mahsulotidir. Opera syujeti Jukovskiy tomonidan yozilgan. Bu syujetda 1612-yilda bosqinchilar tomonidan Rossiyaga qilingan bosqinchilik davrida qaxramonlik bilan jasorat ko’rsatgan dehqon Ivan Osipovich Susanin xaqida tarixiy fakt kiritilgan. ”Ruslan va Lyudmila“ operasi an’anaviy ertak syujetida yozilgan bo’lib, Glinka bu operada fantastik, sehrli, turli xil personaj va obrazlarni yaratish uchun musiqaning turli xil variatsion shakllaridan foydalangan.Bu operada turli xarakterdagi obrazlar,personajlar galereyasi mavjud . Ular orasida olijanob,mard ro’tsar Ruslan, latofatli Lyudmila, ilhomlangan Bayan, sadoqatli Gorislava, sahiy Fin,makkora Naina, qahrli Chernomor obrazlari shular jumlasidandir. “ Ruslan va Lyudmila“ertak-epik operasining yangi janri musiqali dramaturgiyada o’z afzalliklari bilan ajralib turadi.Musiqiy tanqidchi Stasov, Glinka asarlarida xalq eposiga bo’lgan qiziqishni, rus badiiy san’atiga keng ko’lamda yo’naltirilgan xalq poeziyasini yuksak darajada baholagan. “Ivan Susanin” operasi mazmuni: Domnino qishlog’i dehqonlari ko’ngilli askarlarni jo’shqin kayfiyatda kutib olmoqdalar. Faqatgina Antonida g’amgin. U o’zining ko’ngilli qo’shin bilan polyak mayda dvoryanlarini (zodagonlarini) yakson qilish uchun ketgan kuyovi bo’lmish Bogdan Sobininni kutmoqda. Susaninga qizining hissiyotlari tushunarli bo’lsada, u qizini og’ir yil sinovlariga bardosh berishini hohlaydi.Hozirgi og’ir paytda to’y xaqida o’ylash mavridi emas. To’satdan daryo tomonidan qo’shiq ovozi kela boshlaydi. Sobinin ko’ngilli qo’shin bilan qaytib kelmoqda. Ular yaxshi xabar olib keldilar . Minin va Pojarskiylar rus qo’shiniga etakchilib qilib, har tomondan ularga harbiy askarlar oqib kelmoqda.Dehqonlar ozodlikka erishish yaqin qolganidan shodlanmoqdalar.Susaninning to’yni keyinga qoldirish fikri Sobininni ranjitmoqda,axir u to’y uchun jonajon qishlog’iga qaytib kelgan edi. Avval Susanin gapida qattiq turib oldi, ammo Moskvada dushmanlar qamal qilinganini eshitib to’y o’tkazilishiga ruxsat beradi. Logotip
yig’ilar edilar. 1857-yilda Glinka Berlinda hayotdan ko’z yumdi va uning hoki Peterburgga olib kelindi. 4.Opera dramaturgiyasi. Glinka tomonidan 2 ta etakchi opera janridagi xalq tarixiy musiqali dramasi” Ivan Susanin”,xamda ertak-epik operasi “Ruslan va Lyudmila” yaratildi.”Ivan Susanin” Glinkaning etilgan ijodiy davridagi mahsulotidir. Opera syujeti Jukovskiy tomonidan yozilgan. Bu syujetda 1612-yilda bosqinchilar tomonidan Rossiyaga qilingan bosqinchilik davrida qaxramonlik bilan jasorat ko’rsatgan dehqon Ivan Osipovich Susanin xaqida tarixiy fakt kiritilgan. ”Ruslan va Lyudmila“ operasi an’anaviy ertak syujetida yozilgan bo’lib, Glinka bu operada fantastik, sehrli, turli xil personaj va obrazlarni yaratish uchun musiqaning turli xil variatsion shakllaridan foydalangan.Bu operada turli xarakterdagi obrazlar,personajlar galereyasi mavjud . Ular orasida olijanob,mard ro’tsar Ruslan, latofatli Lyudmila, ilhomlangan Bayan, sadoqatli Gorislava, sahiy Fin,makkora Naina, qahrli Chernomor obrazlari shular jumlasidandir. “ Ruslan va Lyudmila“ertak-epik operasining yangi janri musiqali dramaturgiyada o’z afzalliklari bilan ajralib turadi.Musiqiy tanqidchi Stasov, Glinka asarlarida xalq eposiga bo’lgan qiziqishni, rus badiiy san’atiga keng ko’lamda yo’naltirilgan xalq poeziyasini yuksak darajada baholagan. “Ivan Susanin” operasi mazmuni: Domnino qishlog’i dehqonlari ko’ngilli askarlarni jo’shqin kayfiyatda kutib olmoqdalar. Faqatgina Antonida g’amgin. U o’zining ko’ngilli qo’shin bilan polyak mayda dvoryanlarini (zodagonlarini) yakson qilish uchun ketgan kuyovi bo’lmish Bogdan Sobininni kutmoqda. Susaninga qizining hissiyotlari tushunarli bo’lsada, u qizini og’ir yil sinovlariga bardosh berishini hohlaydi.Hozirgi og’ir paytda to’y xaqida o’ylash mavridi emas. To’satdan daryo tomonidan qo’shiq ovozi kela boshlaydi. Sobinin ko’ngilli qo’shin bilan qaytib kelmoqda. Ular yaxshi xabar olib keldilar . Minin va Pojarskiylar rus qo’shiniga etakchilib qilib, har tomondan ularga harbiy askarlar oqib kelmoqda.Dehqonlar ozodlikka erishish yaqin qolganidan shodlanmoqdalar.Susaninning to’yni keyinga qoldirish fikri Sobininni ranjitmoqda,axir u to’y uchun jonajon qishlog’iga qaytib kelgan edi. Avval Susanin gapida qattiq turib oldi, ammo Moskvada dushmanlar qamal qilinganini eshitib to’y o’tkazilishiga ruxsat beradi.