MO‘YNALI HAYVONLARNI SO‘YISH VA TERISIGA DASTLABKI ISHLOV BERISH

Yuklangan vaqt

2024-05-07

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

5

Faytl hajmi

283,3 KB


Ilmiybaza.uz 
 
 
 
MO‘YNALI HAYVONLARNI SO‘YISH VA TERISIGA DASTLABKI 
ISHLOV BERISH 
 
 
Darsning maqsadi: Mo’ynali hayvonlarni so’yishni va terisiga ishlov 
berishni o’rganish. 
Darsning mazmuni: Muynali xayvonlar qish-kuz davrida suyiladi va shu 
tufayli terilarga birlamchi ishlov berish yopiq va isitiladigan xonalarda amalga 
oshiriladi. Buning uchun maxsus sex tashkil etilib, unga shilib olish, 
yog’sizlantirish, qurutish, xillash va tayyor maxsulot bo’limlariga bo’linadi. 
Tola qoplami yetilganligi xatto bir turda bir vaqtni o’zida ruy bermaydi. Bu 
xayvon yoshi, fiziologik xolatiga bog’liq. Bitta xo’jalikni o’zida ob-xavo sharoitiga 
qarab suyishni boshlash muddatlari xar yili xar xil bo’ladi. Xayvonlar tola qoplami 
to’liq yetilsa suyiladi. Yetilgan tolada qilchiq yaxshi rivojlangan, tivit quyuq, 
yaltiroqligi yaxshi, mag’zi yupqa. 
Amaliyotda tullashni tugaganligini aniqlash uchun tola puflanadi. Agar tola 
o’sishi tugamagan bo’lsa teri ko’k rangga ega. Tugagan bo’lsa pushti rang (rozoviy) 
Dastlab och rangli xayvonlar suyiladi. Nuqsoni bo’lsa xam avval suyish 
lozim. 
Xayvonlarni suyishni bir necha usullari bor: elektr toki, kimyoviy moddalar 
yordamida, bo’yin umurtqasini siljitib, tayoq bilan o’ldirib. 
Bo’yin umurtqasini siljitib o’ldirishda tulki olinib, oyoq orasiga xayvon 
yelkasi qisiladi, chap qo’l bilan sag’ri tomondan buyni ushlanadi, ung qo’l bilan 
tumshuq pasti ushlanadi va uni yuqoriga tortib, orqaga va tomonlarga keskin xarakat 
qilinadi. 
30 V kuchlanishdagi elektr toki bilan tulki, yenotlar uldiriladi. 
Ushlangan xayvon anal teshigi yoki orыa oyog’i teri ostiga igna kiritiladi, 
ikkinchi uchi og’ziga kiritiladi. Tok 1-2 marta 1-3 sekundga qo’shiladi. Xayvon tez 
Ilmiybaza.uz MO‘YNALI HAYVONLARNI SO‘YISH VA TERISIGA DASTLABKI ISHLOV BERISH Darsning maqsadi: Mo’ynali hayvonlarni so’yishni va terisiga ishlov berishni o’rganish. Darsning mazmuni: Muynali xayvonlar qish-kuz davrida suyiladi va shu tufayli terilarga birlamchi ishlov berish yopiq va isitiladigan xonalarda amalga oshiriladi. Buning uchun maxsus sex tashkil etilib, unga shilib olish, yog’sizlantirish, qurutish, xillash va tayyor maxsulot bo’limlariga bo’linadi. Tola qoplami yetilganligi xatto bir turda bir vaqtni o’zida ruy bermaydi. Bu xayvon yoshi, fiziologik xolatiga bog’liq. Bitta xo’jalikni o’zida ob-xavo sharoitiga qarab suyishni boshlash muddatlari xar yili xar xil bo’ladi. Xayvonlar tola qoplami to’liq yetilsa suyiladi. Yetilgan tolada qilchiq yaxshi rivojlangan, tivit quyuq, yaltiroqligi yaxshi, mag’zi yupqa. Amaliyotda tullashni tugaganligini aniqlash uchun tola puflanadi. Agar tola o’sishi tugamagan bo’lsa teri ko’k rangga ega. Tugagan bo’lsa pushti rang (rozoviy) Dastlab och rangli xayvonlar suyiladi. Nuqsoni bo’lsa xam avval suyish lozim. Xayvonlarni suyishni bir necha usullari bor: elektr toki, kimyoviy moddalar yordamida, bo’yin umurtqasini siljitib, tayoq bilan o’ldirib. Bo’yin umurtqasini siljitib o’ldirishda tulki olinib, oyoq orasiga xayvon yelkasi qisiladi, chap qo’l bilan sag’ri tomondan buyni ushlanadi, ung qo’l bilan tumshuq pasti ushlanadi va uni yuqoriga tortib, orqaga va tomonlarga keskin xarakat qilinadi. 30 V kuchlanishdagi elektr toki bilan tulki, yenotlar uldiriladi. Ushlangan xayvon anal teshigi yoki orыa oyog’i teri ostiga igna kiritiladi, ikkinchi uchi og’ziga kiritiladi. Tok 1-2 marta 1-3 sekundga qo’shiladi. Xayvon tez
Ilmiybaza.uz 
 
nobud bo’ladi. 
Kimyoviy moddalar yordamida norka, sobol ditilin moddasi yordamida 
o’ldiriladi. Mushak ostiga 2% li suvli eritmasi 0.2-0,4 ml dozada yuboriladi, sung 
xayvon katakda qoldiriladi. 
Tayok bilan urib uldirishda nutriy va quyonlarni ditilin va elektr toki bilan 
o’ldirib bo’lmaydi. Bilan Xayvon orqa oyog’i yoki dumidan ushlab buyin orqasiga 
tayok bilan uriladi. Sung buyni tomirlari pichok bilan kesiladi. 
 
1 — teri shilishva yog’sizlantirish pichoqi; 2 — teri shilishda lezviyasi 
almashadigan pichoq; 3 — qisqich; 4 — metall qirg’ich — oddiy va Kuper 
qaychilari; 6 — teri yog’sizlantirish koshig’i; 7 — yog’och va metall bolg’a; 8 — 
yershik; 9 — chutka; 10 — metall taroq ; 11 — teri osish uchun aylana va veshalka; 
12—igna 
Ilmiybaza.uz nobud bo’ladi. Kimyoviy moddalar yordamida norka, sobol ditilin moddasi yordamida o’ldiriladi. Mushak ostiga 2% li suvli eritmasi 0.2-0,4 ml dozada yuboriladi, sung xayvon katakda qoldiriladi. Tayok bilan urib uldirishda nutriy va quyonlarni ditilin va elektr toki bilan o’ldirib bo’lmaydi. Bilan Xayvon orqa oyog’i yoki dumidan ushlab buyin orqasiga tayok bilan uriladi. Sung buyni tomirlari pichok bilan kesiladi. 1 — teri shilishva yog’sizlantirish pichoqi; 2 — teri shilishda lezviyasi almashadigan pichoq; 3 — qisqich; 4 — metall qirg’ich — oddiy va Kuper qaychilari; 6 — teri yog’sizlantirish koshig’i; 7 — yog’och va metall bolg’a; 8 — yershik; 9 — chutka; 10 — metall taroq ; 11 — teri osish uchun aylana va veshalka; 12—igna
Ilmiybaza.uz 
 
2. Teriga birlamchi ishlov berish jarayonlari 
 
 
2.1. Sxema operasiy obrabotki shkurok pushnыx zverey 
Uldirish-suyim punktiga olib kelish-terini shilib olish-yog’sizlantirish-
tug’irlash-quritish-pravkadan olish-tekislash-xillash 
 
 
Ris. 2.1.3. Gilamsimon shilib olingani  
Terini yog’sizlantirish 
Yog’sizlantirish-bu teri maydonidan go’sht va yog’ 
qoldiqlarini tozalash.Bu ish yog’ sovib qolgandan so’ng amalga 
oshiriladi. Yog’sizlantirishni extiyotkorlik bilan amalga oshirish 
lozim. Teriga zarar yetsa tola qoplami to’kilishi mumkin. 
Shilingan terilar bolvanka, qirg’ich yordamida amalga 
oshiriladi. 
Tola qoplami yog’lanib ketmasligi uchun ish joyi, jixozlar va terilar mayda 
yog’och qirindilari bilan tozalanadi va sepiladi. 
 
Ilmiybaza.uz 2. Teriga birlamchi ishlov berish jarayonlari 2.1. Sxema operasiy obrabotki shkurok pushnыx zverey Uldirish-suyim punktiga olib kelish-terini shilib olish-yog’sizlantirish- tug’irlash-quritish-pravkadan olish-tekislash-xillash Ris. 2.1.3. Gilamsimon shilib olingani Terini yog’sizlantirish Yog’sizlantirish-bu teri maydonidan go’sht va yog’ qoldiqlarini tozalash.Bu ish yog’ sovib qolgandan so’ng amalga oshiriladi. Yog’sizlantirishni extiyotkorlik bilan amalga oshirish lozim. Teriga zarar yetsa tola qoplami to’kilishi mumkin. Shilingan terilar bolvanka, qirg’ich yordamida amalga oshiriladi. Tola qoplami yog’lanib ketmasligi uchun ish joyi, jixozlar va terilar mayda yog’och qirindilari bilan tozalanadi va sepiladi.