Mozaika bilan ishlash darslarini tashkil etish metodikasi Reja: 1. Mozaika san’ati haqida tushuncha 2. Mozaika bilan ishlash texnologiyasi 3. Mozaika usulida tabriknoma tayyorlash Mavzuga oid tayanch tushunchalar: Mozaika, mozaika sa’nati, tuxum, qog’oz mozaika bilan ishlash texnologiyasi. Mozaika (koshin, naqsh) san’ati – qadama(terma) naqsh va shunday ishlash san’atidir. Mozaika monumental dekorativ san’at turlaridan biridir. Turli davrlarda va turli mamlakatlarda mozaika qo’llaniladigan materialiga ko’ra ham, naqsh va rasmlariga ko’ra ham o’ziga xos xususiyatlarga ega bo’lgan. O’rta Osiyo madrasalari, maschidlar, hukmdorlarning saroylari mozaika bilan bezatilgan. Mozaika hozirgi kunda monumental san’atga aylangan. Mozaika bilan binolarning tashqi qismlari, devorlari va xalq amaliy san’ati asarlari bezatiladi. Mozaika ishlarida oyna, sapol plitalaridan foydalaniladi. Loyda rangli ko’zgu parchalaridan ajoyib mozaika asarlari yaratiladi, ular quyoshda bir-biriga qo’shilib va porlab, shodlik kayfiyatini yaratadi. Keyingi yillarda yog’ochning turli navlaridan mozaika qilish keng tarqaldi. Bu ish unchalik murakkab emas, uni ustaxona sharoitlarida xam amalga oshirish mumkin. Buning uchun yupqa yog’och plastinkalar (bir qavatli fanera)dan tasvir yig’iladi va keyin ularni asosga yelimlab, ustidan lak yoki politura beriladi. Mozaika bilan mebellarni, jurnal stollari, yodgorliklar va ko’pchilik shu kabi narsalarni bezash mumkin. Mozaika bilan ishlash texnologiyasi Mozaika bu rasm sathida ayrim-ayrim parchalar (qog’oz, oyna, sapo, gul tojibarglari, tuxum po’sti va shu kabilar) qo’yib chiqishdir. Mozaika bilan ishlash texnologiyasi bilan o’quvchilar 1- sinfdanoq tanishtiriladi. 1- sinf Texnologiya darsligida qog’ozlardan mozaika usulida mevalar shaklini yasash darsi berilgan( 3-rasm). 2- sinfga kelib o’quvchilar urug’lardan mozaika yasashni o’rganadilar ( 4-rasm) 3-rasm 4 - rasm Tuxum po’stidan mozaika tayyorlash texnologiyasi.(6-rasm) 1.Tuxum po’stidan mozaika ishlarini bajarish uchun yuvib quritilgan tuxum po’sti mo’yqalam yordamida akvarel bo’yoqlari bilan kerakli ranglarga bo’yaladi. 2. Bo’yoq qurigandan keyin tuxum po’stini tanlangan rasmga ko’ra mayda va yirik bo’laklarga bo’linadi. 3.Tuxum po’stidan mozaika qilishda shunday tasvirni tanlash kerakki ularning konturlari mumkin qadar tekis va mayda egribugrilari bo’lmasligi kerak. 4. Kontur qora qog’oz orqali o’tkaziladi yoki shablondan aylantirib chiziladi. 5. Avval rasm sathining bir qismiga yelim surtiladi. U yerga tuxum po’sti terib siqiladi, keyin ikkinchi qismiga ham shu tartibda davom ettiriladi. 6. Ortiqcha yelim toza latta bilan artib tozalanadi, po’st yaxshiroq yopishishi uchun ustidan sekin bosib qo’yiladi. Bunday ish odatda eng oddiy konturlardan boshlanadi. Keyinroq konturlar ancha murakkablashadi. Turli meva va sabzavot, poliz ekinlarining urug’lari, danak, baliq tangalari, chig’anoq, mayda toshlar bilan xilma-xil mozaika ishlarini bajarish mumkin. Mozaika bu rasm sathida ayrim- ayrim parchalar (qog’oz, oyna, sapo, gul tojibarglari, tuxum po’sti va shu kabilar) qo’yib chiqishdir. Tuxum po’chog’ini maydalangan va butun holda saqlash mumkin. Tuxum pg’chog’ini butun saqlash uchun tuxumning ikki uchi teshiladi va unining ichidagilari puflab chiqariladi. Buning natijasida ichi bo’sh tuxum pо’chog’iga ega bo’linadi. Bunday po’chog’ni sinuvchan bo’lganligi uchun qutichalarda saqlash kerak. Tuxum po’chog’ini maydalanganligini har qanday xom va pishgan tuxumdan tayyorlash mumkin. Faqat ichki pardasi olib tashlanishi kerak. 1.Tuxum po’stidan mozaika ishlarini bajarish uchun yuvib qo’ritilgan tuxum po’sti mo’yqalam yordamida akvarel bo’yoqlari bilan kerakli ranglarga bo’yaladi. 2. Bo’yoq qurigandan keyin tuxum po’stini tanlangan rasmga ko’ra mayda va yirik bo’laklarga bo’linadi. 3.Tuxum po’stidan mozaika qilishda shunday tasvirni tanlash kerakki ularning konturlari mumkin qadar tekis va mayda egribugrilari bo’lmasin. 4. Kontur qora qog’oz orqali o’tkaziladi yoki shablondan aylantirib chiziladi. 5.