KUR ISHI NIZO PREDMETIGA NISBATAN MUSTAQIL TALABLAR BILAN ARZ QILMAYDIGAN UCHINCHI SHAXSLAR Reja: I.KIRISH II. ASOSIY QISM 2.1 Uchinchi shaxslar tushunchasi 2.2 Nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar 2.3 Nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar bilan arz qilmaydigan uchinchi shaxslar III. XULOSA IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR KIRISH Huquqiy nizolar, ular qanday yuzaga kelishidan qat'iy nazar, ko'plab shaxslarning huquqiy va moliyaviy manfaatlariga ta'sir ko'rsatadi. Shu bois, nizo jarayoni va unda ishtirok etuvchi shaxslar masalasi huquqiy tizimning muhim jihatlaridan biridir. Nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar bilan arz qilmaydigan uchinchi shaxslar huquqiy nazariyada alohida e'tiborga loyiq mavzu hisoblanadi. Bu shaxslar nizo jarayonining bevosita taraflari bo'lmasalar ham, ularning holati va bu nizodan qanday ta'sirlanishi huquqiy tizim va uning me'yorlari tomonidan belgilangan. Uchinchi shaxslar nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablarga ega bo'lmagan shaxslar sifatida, sudga o'z da'volarini kiritolmaydi va ular sud jarayonida ishtirok etish huquqiga ega bo'lmaydi. Biroq, bu shaxslar nizo oqibatlaridan zarar ko'rishi yoki, aksincha, foyda ko'rishi mumkin, shuning uchun ular tomonidan kuzatib borish va ehtimoliy manfaatlarni hisobga olish zarur. Ushbu referatda nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar bilan arz qilmaydigan uchinchi shaxslarning huquqiy holati, ularning nizo jarayonidagi roli va huquqiy tartib-taomillarga ta'siri kabi masalalar yoritiladi. 1. Uchinchi shaxslar tushunchasi Uchinchi shaxslar huquqiy tizimda nizo yoki boshqa huquqiy munosabatlarga bevosita qatnashmaydigan, ammo nizo yoki huquqiy jarayondan ta'sirlanishi mumkin bo‘lgan shaxslardir. Boshqacha aytganda, uchinchi shaxslar nizo tomonlari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri munosabatga ega bo‘lmagan shaxslar hisoblanadi, lekin ular nizo jarayoni yoki uning natijalari bilan aloqada bo‘lishi mumkin. Uchinchi shaxslarning nizo jarayonidagi roli va huquqiy maqomi huquqiy tizimning me'yorlariga, ayniqsa, ularning huquqiy manfaatlariga taalluqli bo‘ladi. Uchinchi shaxslar ikki turga bo‘linadi: 1. Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar (intervenyerlar) – bu shaxslar nizo jarayoniga o‘z manfaatlarini himoya qilish maqsadida aralashishi mumkin. Ular sudda mustaqil da'vo qo‘zg‘atishi yoki mavjud ishga qo‘shilishi mumkin. Bunday shaxslar, masalan, biror mol-mulk yoki huquq bilan bog‘liq nizo yuzasidan o‘z manfaatlarini ko‘zlab sudga murojaat qilgan shaxslardir. 2. Uchinchi shaxslar, ishga aralashmasdan qatnashmaydiganlar – bu shaxslar nizo jarayonida bevosita ishtirok etmaydi va mustaqil talab qo‘zg‘ata olmaydi. Biroq, ular nizo natijasidan ta'sirlanishi mumkin. Misol uchun, agar nizo biror kooperativning a'zolari o‘rtasida bo‘lsa, kooperativning boshqa a'zolari, ya'ni uchinchi shaxslar, nizo natijasida bevosita ta'sirlanmasalar ham, ularning huquqiy holatiga ta'sir ko‘rsatishi mumkin. Uchinchi shaxslarning nizo jarayoniga qo‘shilishi yoki qo‘shilmasligi ularning huquqiy maqomiga va nizo mavzusiga bog‘liq. Masalan, ko‘plab huquqiy tizimlarda uchinchi shaxslar nizo jarayonida shartli ravishda ishtirok etish huquqiga ega, bu esa ularning huquqiy manfaatlarini himoya qilish uchun zarur hisoblanadi. Ammo ular mustaqil talablarga ega bo‘lmagan shaxslar sifatida sudga o‘z da'volarini kiritolmaydi. Uchinchi shaxslarning nizo jarayonidagi roli quyidagi holatlarda ko‘proq yoritiladi:  Nizo natijasidan ta'sirlanishi: Uchinchi shaxslar, agar nizo yakunida qaror ularning huquqlari yoki majburiyatlariga ta'sir qilsa, jarayonga e'tibor beradi.  Qarorning ijrosi: Agar nizo natijasida sud qarori ijro etilishi kerak bo‘lsa, uchinchi shaxslar bu qarordan bevosita manfaatdor bo‘lishi mumkin. Uchinchi shaxslarning huquqiy maqomi va ular nizo jarayonida qanday qatnashishi har bir huquqiy tizimda farq qiladi va bu masala ko‘pincha sud amaliyotida va huquqshunoslikda muhim ahamiyatga ega. Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar (intervenyerlar) – bu nizo jarayoniga o‘z manfaatlarini himoya qilish maqsadida aralashadigan shaxslardir. Ular, asosan, nizo tomonlari o‘rtasida yuzaga kelgan munosabatlar yoki qarorlar natijasida o‘z huquq yoki manfaatlariga bevosita ta'sir ko‘rishini kutadigan shaxslar bo‘ladi. Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar, o‘z manfaatlarini himoya qilish yoki nizoga qo‘shilish orqali nizo jarayonining natijasiga ta'sir ko‘rsatishga intiladilar. Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar (intervenyerlar) ning huquqiy holati: 1. Mustaqil talablar bilan ishtirok etish huquqi: Uchinchi shaxslar, agar ular o‘z manfaatlarini himoya qilish zarurati mavjud bo‘lsa, sudga murojaat qilib, nizo jarayonida o‘z talablarini ilgari surishlari mumkin. Masalan, agar nizo mulk masalasi bo‘yicha bo‘lsa, mulkning boshqa qonuniy egasi yoki undan foydalanishga huquqi bo‘lgan shaxslar o‘z manfaatlarini himoya qilish uchun ishga aralashishi mumkin. 2. Aralashish uchun talablar: Uchinchi shaxs ishga aralashish uchun sudga ariza yozishi kerak va bu arizada o‘zining nizo jarayoniga aralashishining asoslarini ko‘rsatishi lozim. Ular, odatda, sud tomonidan ma'qullangan bo‘lishi kerak, ya'ni aralashuv huquqi sud tomonidan tasdiqlanishi kerak. 3. Uchinchi shaxsning sud jarayoniga qo‘shilishi: Aralashuvchilar sud jarayonida ishtirok etish orqali dalillarni taqdim etish, guvohlarni chaqirish va o‘z talablari asosida huquqiy fikr bildirishi mumkin. Ular, shuningdek, nizo tomonlariga o‘xshab, sudda o‘z pozitsiyalarini himoya qilish huquqiga ega. Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar, qachon ishtirok etadi:  Nizo natijasidan ta'sirlanish ehtimoli: Agar nizo jarayoni yakunida qaror uchinchi shaxsning huquq yoki manfaatlariga ta'sir qilsa, u shaxs ishga aralashishi mumkin.  Qonuniy manfaat: Uchinchi shaxsning nizo jarayonida ishtirok etishi uchun qonuniy manfaatga ega bo‘lishi kerak. Masalan, mulk huquqi bilan bog‘liq nizo bo‘lsa, mulkning qonuniy egasi yoki foydalanishga huquqi bor shaxs nizo jarayonida aralashuvchiga aylanishi mumkin. Misollar: 1. Mulk nizo: Biror mulk uchun egolik huquqi ikki tomon o‘rtasida bahsga aylansa, mulkdan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan uchinchi shaxs, masalan, ijarachilar yoki qo‘shni huquqiy shaxs, ishga aralashib, o‘z manfaatlarini himoya qilish uchun sudga ariza berishi mumkin. 2. Moliya va shartnomalar: Bank yoki moliyaviy institutlar, agar ular kreditor sifatida nizo tomonlaridan biri bilan moliyaviy aloqaga ega bo‘lsa, nizo jarayonida aralashuvchilar sifatida ishtirok etishi mumkin. Aralashuvchining suddagi roli: Uchinchi shaxs, ishga aralashuvchining suddagi roli ko‘pincha quyidagilardan iborat bo‘ladi:  O‘zining talablari va dalillarini taqdim etish.  Nizo tomonlarining argumentlariga qarshi chiqish.  O‘z manfaatlarini himoya qilish uchun zarur bo‘lgan huquqiy hujjatlarni taqdim etish. Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar, huquqiy tizimda nizo jarayonining yanada to‘liq va adolatli o‘tkazilishiga hissa qo‘shishi mumkin, chunki ular nizo natijalaridan bevosita ta'sirlanadigan shaxslar sifatida, o‘z pozitsiyalarini himoya qilish orqali sudning to‘g‘ri qaror qabul qilishiga yordam beradilar. Uchinchi shaxslar, ishga aralashmasdan qatnashmaydiganlar Uchinchi shaxslar, ishga aralashmasdan qatnashmaydiganlar – bu nizo jarayonida bevosita ishtirok etmaydigan, ya'ni nizo tomonlari yoki nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar bilan arz qilmaydigan shaxslardir. Bunday shaxslar nizo jarayonining taraflari bo'lmasalar ham, ular nizo natijasidan ta'sirlanishi yoki uning oqibatlaridan manfaatdor bo'lishi mumkin. Bunday shaxslarning nizo jarayonidagi roli va huquqiy holati ularning nizo bilan aloqalari va shu nizo natijasida yuzaga keladigan oqibatlarga bog'liq. Uchinchi shaxslarning nizo jarayoniga ta'siri:  Nizo natijasidan ta'sirlanish: Uchinchi shaxslar nizo jarayoniga to‘g‘ridan- to‘g‘ri aralashmasa ham, nizo yakunida chiqarilgan qaror yoki hukm ularning huquq yoki manfaatlariga ta'sir qilishi mumkin. Masalan, agar nizo mulk huquqi yoki shartnoma bilan bog'liq bo'lsa, nizo natijasida mulkning yangi egasi aniqlanishi mumkin, bu esa ko'plab uchinchi shaxslarning, masalan, ijarachilar yoki mulkdan foydalanishga huquqi bor shaxslarning huquqiy holatiga ta'sir ko'rsatadi.  Manfaatdorlik: Uchinchi shaxslar nizo jarayoni natijasidan bevosita yoki bilvosita manfaatdor bo'lishi mumkin. Masalan, biror kompaniya o‘zining ta'minotchi yoki hamkorlari bilan bog‘liq nizoga to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashmasa ham, nizo natijasida uning biznes faoliyati yoki moliyaviy holati o‘zgarishi mumkin. Uchinchi shaxslarning huquqiy maqomi:  Mustaqil talablar bilan arz qilish huquqsizligi: Uchinchi shaxslar, ishga aralashmasdan qatnashadigan shaxslar sifatida, nizo jarayonida o‘z manfaatlarini himoya qilish uchun mustaqil da'vo qo‘zg‘ata olmaydi. Biroq, ular sudga ariza berib, nizo jarayonida guvoh sifatida yoki nizo tomonlarining talablariga ta'sir qiluvchi boshqa shaklda ishtirok etishlari mumkin.  Sudga ariza berish: Uchinchi shaxslar nizo tomonlari tomonidan bevosita jalb qilinmagan bo‘lsalar ham, ular sudga ariza berib, o‘z manfaatlarini ko‘rsatishlari va suddan nizo yakunida o‘z huquqlari va manfaatlarini himoya qilish uchun yordam so‘rashlari mumkin. Lekin, ular nizo jarayoniga to‘g‘ridan-to‘g‘ri aralashuv huquqiga ega bo‘lmaydi. Misollar: 1. Ijara munosabatlari: Agar ikki tomon o‘rtasida mulk huquqi bo‘yicha nizo yuzaga kelsa, bu nizo ijara shartnomasi asosida yashayotgan ijarachilarga ta'sir qilishi mumkin. Ijarachilar nizo jarayonida mustaqil da'vo qo‘zg‘ata olmasalar ham, nizo natijasi ularning ijaraga bo‘lgan huquqiga ta'sir ko‘rsatishi mumkin. 2. Moliya va kredit masalalari: Agar bank va korxona o‘rtasida kredit shartnomasi bo‘yicha nizo yuzaga kelsa, bu nizo bankning boshqa mijozlari yoki kreditorlari uchun muhim bo‘lishi mumkin, chunki nizo natijasi bankning moliyaviy holatiga ta'sir ko‘rsatishi mumkin. Uchinchi shaxslarning nizo jarayonidagi roli:  Guvoh sifatida ishtirok etish: Uchinchi shaxslar nizo jarayonida guvoh sifatida ishtirok etish huquqiga ega bo‘lishi mumkin. Bunda ular nizo tomonlari o‘rtasida yuzaga kelgan voqealarni tasdiqlovchi ma'lumotlarni taqdim etishi mumkin.  Yordam so‘rash: Uchinchi shaxslar suddan yordam so‘rish huquqiga ega bo‘lmasa ham, ular nizo tomonlari bilan maslahatlashish yoki o‘z huquqiy manfaatlarini ko‘rsatishga intilishlari mumkin. Uchinchi shaxslar, ishga aralashmasdan qatnashmaydiganlar, huquqiy tizimda nizo jarayonining yakuniy qarorlaridan ta'sirlanishi mumkin, ammo ular nizo jarayoniga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishtirok etish huquqiga ega emaslar. Shunga qaramay, ularning huquqiy holati va manfaatlari nizo natijalariga qarab o‘rganilishi va baholanishi kerak. 2.2 Nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar Nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar – bu nizo taraflaridan biri tomonidan yoki nizo jarayoniga bevosita aralashuvchi uchinchi shaxs tomonidan ilgari surilgan talablar bo‘lib, ular nizo predmetiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liq va sud tomonidan ko‘rib chiqilishi kerak bo‘lgan mustaqil huquqiy da'volarni tashkil etadi. Mustaqil talablar nizo jarayonining o‘ziga xos jihatlaridan biri bo‘lib, nizo tomonlarining yoki aralashuvchi uchinchi shaxslarning huquqiy manfaatlarini himoya qilish uchun sudga taqdim etiladi. Mustaqil talablarning mohiyati: Mustaqil talablar nizo predmetiga nisbatan huquqiy shaxslarning o‘z manfaatlarini himoya qilish uchun ilgari surilgan da'volar bo‘lib, ular nizo jarayonining o‘zi bilan bevosita bog‘liq. Bunday talablar nizo jarayoni davomida ko‘rib chiqiladi va sud tomonidan qaror qilinadi. Mustaqil talablar nizo jarayonida taraflarning yoki uchinchi shaxslarning o‘z manfaatlarini mustaqil tarzda himoya qilish imkonini beradi. Mustaqil talablar va ularning nizo jarayonidagi o‘rni: 1. Nizo tomonlarining mustaqil talablar: Nizo taraflari o‘zaro kelishmovchiliklaridan kelib chiqib, sudga mustaqil talablar bilan murojaat qilishadi. Misol uchun, biror shartnoma bo‘yicha kelishuvning bajarilishini talab qilish, zararni qoplash yoki mulkni qaytarish kabi talablar nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar hisoblanadi. Bu talablar sudda ko‘rib chiqiladi va ularning bajarilishi yoki rad etilishi to‘g‘risida qaror qabul qilinadi. 2. Uchinchi shaxslarning mustaqil talablar: Uchinchi shaxslar, ishga aralashuvchilar sifatida, nizo jarayonida o‘z manfaatlarini himoya qilish maqsadida mustaqil talablar bilan murojaat qilishlari mumkin. Bunday talablar, masalan, mulk huquqi bilan bog‘liq nizolarni o‘z ichiga olishi mumkin. Uchinchi shaxslar nizo tomonlariga bevosita bog‘liq bo‘lmagan, ammo nizo natijasidan ta'sirlanishi mumkin bo‘lgan huquqlarini himoya qilish uchun sudga ariza berishadi. Mustaqil talablarning asosiy xususiyatlari:  Mustaqil va alohida da'vo: Mustaqil talablar nizo jarayonining asosiy talablaridan farqli o‘laroq, alohida da'vo sifatida sudga kiritiladi. Bunday talablar sud tomonidan alohida ko‘rib chiqiladi va boshqa talablardan mustaqil tarzda qaror qilinadi.  Huquqiy asoslilik: Mustaqil talablar huquqiy asosga ega bo‘lishi kerak. Bunda talabni ilgari surayotgan shaxs o‘zining huquqiy manfaatini ko‘rsatishi va talabning asosini tushuntirishi lozim.  Nizo predmetiga aloqadorlik: Mustaqil talablar nizo predmetiga bevosita bog‘liq bo‘lishi kerak. Ular nizo jarayonida sud tomonidan ko‘rib chiqiladi va bu talablarning bajarilishi yoki rad etilishi nizo yakuniy qaroriga ta'sir qiladi. Mustaqil talablarning misollari: 1. Mulk huquqi bo‘yicha nizo: Agar ikki tomon o‘rtasida mulk huquqi bo‘yicha nizo yuzaga kelsa, nizo tomonlaridan biri mulkni qaytarish yoki foydalanish huquqini talab qilishi mumkin. Bu talab sudda mustaqil tarzda ko‘rib chiqiladi va qaror qilinadi. 2. Zararning qoplash: Agar biror shaxs boshqa shaxsning huquqlariga zarar etkazgan bo‘lsa, zarar etkazgan shaxsning zararni qoplash talabini kiritishi mumkin. Bu talab nizo predmetiga nisbatan mustaqil talab hisoblanadi. 3. Shartnoma bo‘yicha majburiyatlarni bajarish: Shartnoma shartlarini bajarmagan tomon sudga murojaat qilib, boshqa tomonning shartlarni bajarishini talab qilishi mumkin. Bunday talablar nizo predmetiga nisbatan mustaqil talabga misol bo‘ladi. Mustaqil talablar va nizo tomonlarining huquqlari: Mustaqil talablar nizo tomonlari yoki uchinchi shaxslar tomonidan ko‘rib chiqilishi mumkin. Ularning huquqiy holati va bu talablar qanday ko‘rib chiqilishi nizo jarayonining samaradorligi va adolatli qaror qabul qilishiga ta'sir qiladi. Sud mustaqil talablarni ko‘rib chiqishda har bir tarafning huquqlarini va manfaatlarini hisobga oladi va qaror chiqarishda yuridik me'yorlarga amal qiladi. Nizo predmetiga nisbatan mustaqil talablar nizo jarayonida alohida e'tiborga loyiq bo‘lib, nizo tomonlarining yoki uchinchi shaxslarning o‘z manfaatlarini himoya qilish uchun sudga taqdim etiladi. Bu talablar nizo jarayonida ko‘rib chiqiladi va sud tomonidan mustaqil tarzda qaror qilinadi, bu esa nizo natijasining adolatli va to‘g‘ri bo‘lishiga yordam beradi. Mustaqil talablar nizo jarayonida o‘zining alohida ahamiyatiga ega bo‘lgan huquqiy da'volardir. Ular nizo tomonlaridan yoki nizo jarayoniga aralashuvchi uchinchi shaxslar tomonidan ilgari suriladi va nizo predmetiga bevosita bog‘liq bo‘lgan da'volarni tashkil etadi. Mustaqil talablar, nizo jarayonida sud tomonidan alohida ko‘rib chiqiladi va bu talablarning bajarilishi yoki rad etilishi nizo jarayonining natijasiga va tomonlarning huquqiy holatiga ta'sir ko‘rsatadi. Mustaqil talablarning mohiyati Mustaqil talablar – bu nizo jarayonida taraflar yoki uchinchi shaxslar tomonidan ilgari surilgan va nizo predmetiga bevosita taalluqli bo‘lgan da'volardir. Bunday talablar sudga taqdim etilgan va sud tomonidan alohida ko‘rib chiqiladigan huquqiy da'volar bo‘lib, nizo jarayonining asosiy elementlaridan biri hisoblanadi. Mustaqil talablar sud tomonidan qaror qabul qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi va nizo tomonlarining o‘z huquq va manfaatlarini himoya qilishiga imkon yaratadi. Mustaqil talablarning nizo jarayonidagi o‘rni 1. Nizo tomonlarining huquq va manfaatlarini himoya qilish: Mustaqil talablar nizo tomonlarining o‘z huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun sudga taqdim etiladi. Misol uchun, shartnoma bo‘yicha majburiyatlarni bajarishni talab qilish, zararni qoplash yoki mulkni qaytarishni talab qilish kabi da'volar mustaqil talablar hisoblanadi. Ushbu talablar sudda ko‘rib chiqilib, nizo tomonlarining huquqiy holati aniqlanadi. 2. Sud qarorining asosini tashkil etish: Mustaqil talablar nizo jarayonida sud tomonidan qabul qilinadigan qarorlarning asosini tashkil etadi. Sud, mustaqil talablar asosida tomonlarning da'volarini, dalillarini va huquqiy tahlillarini ko‘rib chiqadi. Bu talablar sud qarorining shakllanishi va tomonlarning huquqiy holatiga ta'sir ko‘rsatishi uchun muhim ahamiyatga ega. 3. Nizo jarayonining samaradorligini oshirish: Mustaqil talablar nizo jarayonining samaradorligini oshirishga yordam beradi. Chunki sud, mustaqil talablar orqali tomonlarning o‘z pozitsiyalarini aniq va to‘g‘ri ifodalashiga imkon yaratadi. Bu holat nizo jarayonining adolatli va shaffof tarzda olib borilishiga yordam beradi. 4. Uchinchi shaxslarning ishtirokini ta'minlash: Uchinchi shaxslar, agar ular nizo jarayoniga aralashuvchi sifatida ishtirok etsa, o‘z manfaatlarini himoya qilish maqsadida mustaqil talablar bilan sudga murojaat qilishlari mumkin. Bunday talablar, masalan, mulk huquqi bo‘yicha nizolarni o‘z ichiga olishi mumkin, bunda uchinchi shaxslar nizo jarayoni natijasidan ta'sirlanishi mumkin. Mustaqil talablarning xususiyatlari  Mustaqil va alohida da'vo: Mustaqil talablar alohida da'vo sifatida sudga kiritiladi va bu da'vo sud tomonidan alohida ko‘rib chiqiladi.  Huquqiy asoslilik: Mustaqil talablar, nizo jarayonida ko‘rib chiqiladigan har bir da'vo kabi, huquqiy asosga ega bo‘lishi kerak. Talabni ilgari surgan shaxs, sudga taqdim etilgan da'voning asosini va qonuniyligini ko‘rsatishi lozim.  Nizo predmetiga aloqadorlik: Mustaqil talablar nizo predmetiga to‘g‘ridan- to‘g‘ri bog‘liq bo‘lishi kerak, ya'ni ular nizo jarayonining asosiy mavzusiga taalluqli bo‘ladi va sud tomonidan ko‘rib chiqilishi zarur. Mustaqil talablarning misollari 1. Mulk huquqi: Agar ikki tomon o‘rtasida mulk huquqi bo‘yicha nizo yuzaga kelsa, nizo tomonlaridan biri mulkni qaytarish yoki foydalanish huquqini talab qilishi mumkin. Bu talab sud tomonidan mustaqil tarzda ko‘rib chiqiladi. 2. Zararning qoplash: Bir shaxs boshqa shaxsga zarar etkazganida, zarar etkazgan shaxs sudga murojaat qilib, zararni qoplashni talab qilishi mumkin. Bu talab nizo jarayonida mustaqil talab sifatida ko‘rib chiqiladi. 3. Shartnoma majburiyatlari: Shartnoma bo‘yicha kelishilgan majburiyatlarning bajarilishini talab qilish, shartnoma tomonlaridan biri tomonidan sudga kiritilgan mustaqil talab hisoblanadi. Mustaqil talablar nizo jarayonida tomonlarning o‘z huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun muhim vositadir. Ular sud qarorining asosini tashkil etadi, nizo jarayonining samaradorligini oshiradi va tomonlarning huquqiy holatiga ta'sir