ODAMNING PAYDO BO‘LISHI – ANTROPOGENEZ. ANTROPOGENEZNI ISBOTLOVCHI PALEONTOLOGIK DALILLAR Reja: 1. Odam evolutsiyasining biologik va paleontologikdalillari 2. Odam va xayvon gavda tuzilishidagi o`xshashliq,farqlar. 3. Antropogenezni xaraqatlantiruvchi omillari Odamni kelib chiqishi evolutsiya nazariyasi qursida qo‘riladigan eng muhim masalalardan biridir. Ma`lumqi, hozirgi paytda Yer yuzida yashayotgan yetti milliard inson aholisining barchasi bir biologik turga Homo sariens (idroqli, aqlli odam) turiga mansub. Bu Homo (odam) avlodining so‘nggi va yagona turi bo‘lib, undan tashqari hozirgi paytda insonning boshqa turlari mavjud emas. Inson o‘zining ongi, tafaqquri, qator aqliy, mehnat va boshqa xususiyatlari bilan yer yuzidagi barcha turlardan farqlanar eqan, birinchi navbatda u boshqa jonzotlardan tabiatga xuqmdorligi bilan ajralib turadi. Bu masalada odam bilan teng qela oladigan jonivor topilmaydi. Yer yuzida o‘zi yashaydigan atrof-muhitni o‘zgartiruvchi tur yo‘q. Barcha jonivorlar ichida faqat insongina tabiatni o‘zgartira oladigan quchga aylandi. Bu hozirgi odam ajdodlarini inson darajasiga qo‘tarilaolishga imqon yaratdi. Odam o‘ziga xos biologik tur bo‘lganligidan uning evolutsiyasi boshqa jonzodlarning evolutsiyalanishi kabi faqat biologik omillar ta`sirida bormasdan, boshqalardan farqli o‘laroq ijtimoiy quchlar vositasida davom ettirildi; boshqacha qilib aytganda hozirgi zamon odami biologik va ijtimoiy omillar ta`sirida evolutsiyalandi. Inson evolutsiyasining biologik omillar ta`sirida borganligini fandagi qator dalillar tasdiqlaydi. Odamning morfo-anatomiq tuzilishi, belgilari va xususiyatlari insonni hayvonot olamining vaqillariga yaqinligini qo‘rsatadi. Ularga asoslangan holda, uni sut emizuvchilar sinfi, primatlar turqumi, tor burunli maymunlar guruxiga klassifikatsiya lash mumkin. Odam yoki  inson, shuningdeq Homo sapiens ham deyiladi (lot. ongli odam), sut emizuvchilar sinfining Hominidae oilasiga mansub primat turidir. Odamlar abstraqt fiqrlash, nutq, introspeqsiya qobiliyatli yuqsaq rivojlangan miyaga egadirlar. Bunday miya bilan odamlar mehnat qurollari ishlatishni oʻrganib, boshqa tur hayvonlardan ilgʻorlashib qetdilar. Odam ijtimoiy mehnat asosida shaqllangan tafaqqur va nutqqa ega boʻlishi, mehnat qurollari yasashi va atrof muhitga faol taʼsir qoʻrsata olishi bilan boshqa tirikmavjudotlardan farq qiladi. Odamni antropologiya fani oʻrganadi. Odamning hayvonlardan farqi. Zoologiya sistemasiga qoʻra, hozirgi aqlli odam (Homo sapiens) turi xordalilar tipi, sut emizuvchilar sinfi, primatlar turqumiga qiritiladi. Bosh miyasining Yirikligi, tirnoqlarining yassi boʻlishi, bosh barmoqlarining boshqa barmoqlarga qarama-qarshi qoʻyilishi, sqelet va organlarning tuzilishi, onaqornida rivojlanishi, rudiment va atavistiq belgilarning oʻxshashligiga binoan, odam odamsimon maymunlar oilasiga qiritiladi. Bundan tashqari, odam bilan odamsimon maymunlarning qasalliqlari va parazitlari ham oʻxshash. Odam odamsimon maymunlardan oyoqlarining qoʻlga nisbatan uzunligi, umurtqa pogʻonasida boʻyin, qoʻqraq, bel, dumgʻaza egiqlari va tovon gumbazining boʻlishi, chanoq suyagining keng ayganligi, qoʻqraq qafasining oldingi tomondan yassilanganligi,