O‘QUV TARBIYA JARAYONINI USLUBIY JIHATDAN BOSHQARISH
Reja:
1.Oliy o‘quv yurtida ta’lim-tarbiya jarayonini boshqarishning metodik va
huquqiy asoslari.
2.Menejment axborot tizimlarini tashkil etish xususiyatlari va ularni rivojlantirish.
3.Mustaqil ishlashni tashkil etish hamda unga rahbarlik qilish metodikasi.
4.Oliy ta’lim tizimida menejerlarni o‘qitib-o‘rgatishni tashkil etish.
Tayanch iboralar va tushunchalar: ta’lim sifati, mutaxassisliklar
klassifikatori, motivatsiya, rag‘batlantirish, o‘quv tarbiyaviy jarayon,
mustaqil ta’lim, ta’limda nazorat, monitoring
Darsning maqsadi: oliy o‘quv yurtining boshqaruvida uslubiy va huquqiy
tomonlarini asoslab berish, respublikada yangi mutaxassisliklarni ochish
mexanizmini ko‘rsatib berish, asosiy o‘quv tarbiyaviy komponentlarini ochib
berish, bilimlarni o‘zlashtirish jarayonida motivatsiyaning va mustaqil
ta’limning o‘rni va ahamiyatini tushuntirib berish, oliy ta’lim tizimida
zamonaviy nazorat shakllarini tahlil qilish.
1.Oliy o‘quv yurtida ta’lim-tarbiya jarayonini boshqarishning metodik
va huquqiy asoslari.
Hozirgi davrda ta’limning sifati oliy o‘quv yurtining raqobatbardoshlik
darajasini belgilovchi muhim omillardan biri hisoblanadi. Oliy o‘quv yurti
professor-o‘qituvchilar tarkibi o‘quv ishining samaradorligi o‘qituvchilarning
metodik mahorati darajasiga bevosita bog‘liq, shu bois metodik ishi – o‘quv
jarayonining muhim qismi.
Oliy o‘quv yurtida metodik ish O‘quv va Uslubiy kengashlarning ish rejalariga
muvofiq tashkil etiladi va amalga oshiriladi hamda bir yilga rejalashtiriladi.
O‘quv-metodik ish professor-o‘qituvchilar tarkibining metodik tayyorgarlik
sifatini oshirishni, metodik qo‘llanmalar va boshqa metodik materiallarni
tayyorlashni nazarda tutadi. Oliy o‘quv yurti Uslubiy kengashining majlislarida
o‘quv fanlari tuzilishi va mazmunini, fanlarning dasturlarini, o‘quv mashg‘ulotlarini
o‘tkazish metodikasini takomillashtirish masalalari, o‘qituvchilarning metodik
Олий ўқув юртида методик ишнинг асосий
мақсадлари:
талабаларга таълим ва тарбия бериш методикаларини
мунтазам равишда такомиллаштириш
ўқитувчиларнинг педагогик маҳоратини ошириш
ўқув жараёнини ташкиллаштиришнинг янги самарали
методларини ишлаб чиқиш
талабаларга таълим ва тарбия бериш илғор тажрибасини
умумлаштириш ва амалга жорий этиш
mahoratini oshirish, tajriba almashish masalalari, talabalarga ta’lim va tarbiya berish
sifatini yaxshilash yo‘llari va hokazolar muhokama qilinadi.
Oliy o‘quv yurti metodik ish bo‘limining asosiy vazifalari talabalar, aspirantlar,
stajyorlar va o‘qituvchilarni zarur o‘quv-metodik materiallari bilan ta’minlash,
tematik ko‘rgazmalar tashkil etish, tashqi tashkilotlar, ta’limni boshqarish organlari
bilan o‘zaro munosabatlarga kirishishdan iborat.
Методик ишнинг асосий шакллари ва турлари
қуйидагилардир:
ўқув-методик
йиғилишлар, илмий-
методик
конференциялар ва
семинарлар
олий ўқув юрти
Услубий кенгашининг
йиғилишлари,
кафедралар методик
бўлимларининг
мажлислари
педагогик
экспериментлар
ўтказиш ва уларнинг
натижаларини таълим-
тарбия жараёнига
татбиқ этиш
Amaliyot metodikaning rivojlanish yo‘nalishlari, shakllari va usullari bo‘lg‘usi
mutaxassislarni tayyorlash sifatini ko‘p jihatdan belgilashini ko‘rsatadi.
2.Menejment axborot tizimlarini tashkil etish xususiyatlari va ularni
rivojlantirish.
Zamonaviy ta’lim tizimining xususiyatlaridan biri bilimlarni saralash,
jamg‘arish, tizimlashtirish va uzatish jarayonida yangi axborot texnologiyalaridan
foydalanish hisoblanadi.
Axborotlashtirish ta’lim tizimiga ikki tomonlama ta’sir ko‘rsatishni nazarda tutadi.
Bir tomondan, bu ta’lim xizmatlarini ko‘rsatishga nisbatan butunlay yangicha
yondashuvlar. Ular: mashg‘ulotlarni o‘tkazish uchun yangi texnologik muhitni
ishlab chiqish; o‘quv jarayonida professional dasturiy ta’minotni qo‘llash; yangi
ta’lim texnologiyalarini ishlab chiqishni o‘z ichiga oladi. O‘z-o‘zidan ravshanki,
bunday tub o‘zgarishlar ta’lim xizmatlarini ko‘rsatish xarajatlarini o‘zgartirishni va
o‘qituvchilar mehnatiga haq to‘lash yangi iqtisodiy mexanizmini shakllantirishni
talab qiladi. Boshqa tomondan, bu ta’limda yangi axborot texnologiyalarini qabul
qilishga tayyorlik, chunki ular inson ular bilan ishlashga qay darajada tayyor bo‘lsa,
shu darajada samaralidir.
Ta’lim sohasiga axborot texnologiyalarini joriy etish asosan quyidagi yangi
imkoniyatlarni beradi: zaruriy o‘quv va ilmiy axborotni izlash vaqtining qisqarishi
ўқув-методик
материалларни ишлаб
чиқиш ва янгилаш,
ўқув жараёнининг
моддий-техника
таъминоти
методик
машғулотлар
ўқув машғулотлари
устидан назорат олиб
бориш
va ulardan foydalanish imkoniyati; yangi o‘quv va uslubiy adabiyotlarni ishlab
chiqishga o‘qituvchilar vaqtining qisqarishi hisobiga yangilash jarayonining
jadallashuvi; ta’lim oluvchilarda individual mustaqil ishlash uchun qo‘shimcha vaqt
paydo bo‘lishi.
Ta’limda axborot texnologiyalarini qo‘llash ta’lim tizimini o‘zgartirish va
ta’lim jarayonining sifatini oshirish vazifalarini hal qilish imkoniyatini beradi.
Ta’lim jarayoniga telekommunikatsiya vositalarini joriy etish mazkur
jarayonga
chet
el
universitetlarining
o‘qituvchilarini
jalb
qilish,
videokonferensiyalar o‘tkazish, xalqaro ta’lim loyihalarini qo‘llab-quvvatlashni
ta’minlash imkoniyatini beradi.
Bugungi kunda Internet axborotni saqlash va qidirish, yer yuzining narigi
burchagidagi hamkasblar bilan xat yozishish, virtual forum va konferensiyalarda
ishtirok etish imkonini beruvchi qudratli tizimgina emas, balki alohida dunyodir.
Ayrimlar uchun Internet yashash uslubiga aylangan. Har qanday ilmiy tadqiqot
faoliyati jahon fani va texnikasining o‘rganilayotgan sohadagi eng so‘nggi
yutuqlarini aks ettiruvchi ko‘p sonli maxsus adabiyotlarni topish va o‘rganishni talab
etadi. Internet dunyoning deyarli har qanday kutubxonasidan foydalanish
imkoniyatini ta’minlab, global “kutubxona” vazifasini bajaradi.
Internet tarmog‘ining yana bir afzalligi – muayyan mavzu bo‘yicha ilmiy
konferensiyalarning kalendar ro‘yxatlari bilan tanishish imkoniyati. Aniq elektron
adresni olgach, konferensiya dasturini aniqlash va ma’ruza tezislarini yuborish
mumkin.
Axborot texnologiyalari yangi bilimlarni yaratmoqda. Yangi bilimlar, o‘z
navbatida, yangi axborot texnologiyalari yaratilishiga sabab bo‘layotir. Yosh avlod
amalga joriy etilayotgan axborot texnologiyalarining afzalliklarini yaxshi anglaydi.
Ayni shu sababli zamonaviy talablar ta’limning odatdagi strategiyasini qayta
ko‘rishni taqozo etadi.
3.Mustaqil ishlashni tashkil etish hamda unga rahbarlik qilish metodikasi.
Hozirgi sharoitda insonning ijodiy iqtidori va mustaqil nostandart faoliyati jamiyat
