OT SO‘Z TURKUMI
OTNING QOIDASI
Ot nom
bildiruvchi
so‘z
turkumi
bo‘lib
,
shaxs,
narsa
,
joy
ma‘nolarini
bildiradi
va
kim?,
nima?, qayer?
so’roqlariga javob
bo’ladi.
So‘roqlari
Shaxs otlari
Narsa otlari
Joy otlari
Kim ?
Nima ?
Qayer ?
O’tilgan mavzuni takrorlash
uchun faollashtiruvchi
savollar:
1. Ot deganda qanday so‘z
turkumini tushunasiz?
2. Ot qanday so‘roqlarga javob
bo‘ladi?
3. Atoqli va turdosh otlarga
misollar keltiring?
Ot yasovchi qo‘shimchalar
Qo’shimcha
Misollar
Qo’shimcha
Misollar
-zor
O‘rikzor,giloszor,
gulzor, tutzor
-ivchi
- vchi
Quruvchi
Qarovchi
-loq
O‘tloq , toshloq
-dosh
Sinfdosh
-iston
Turkiston,
Guliston
-boz
-voz
Ishqiboz
kaptarvoz
-shunos
Qadimshunos ,
tilshunos
- soz
Suvsoz ,
soatsoz
-chi
Ishchi, gulchi
-kor
Paxtakor,
sholikor
-xon
Kitobxon
-paz
Oshpaz,
somsapaz
OTNING TUZILISHIGA KO‘RA
TURLARI
Nomi
Gul
Opa-
uka
gultojixo
‘roz
Uy- puy
Daftar
Ota-
ona
Sodda
Qo‘shm
a
Juft
Takroriy
VENN DIAGRAMMASI
Turdosh ot
Atoqli ot
Turdosh otlar bir
turdagi shaxs, narsa,
o‘rin- joy , faoliyat-
jarayon nomlarini
bildiradi. Masalan:
TOG‘A( shaxs) ,
KITOB(narsa) ,
SHAHAR ( o‘rin- joy),
TERIM( faoliyat-
jarayon)
Atoqli otlar shaxs,
narsa, o‘rin- joyga
atab qo‘yilgan otlar
hisoblanadi.Masalan:
ALISHER ( shaxs) ,
TO‘RTKO‘Z( narsa) ,
TOSHKENT ( o‘rin-
joy)
O’xshash
Mustaqil
ma’noga
ega.
Shaxs,
narsa,
o‘rin- joy
ma‘nolari
ni
bildiradi
l-topshiriq. Berilgan so‘zlarni
so‘roqlariga ko‘ra guruhlarga ajrating.
Ota, uka, ketmon, o‘roq, paxtazor,
olmazor, terim, ko‘rik
2-topshiriq. Quyida berilgan so‘zlarni
atoqli va turdosh otlarga ajrating.
Jo‘ravoy, tog‘a, xola, Nukus , Navoiy ,
tikanzor, o‘tloq
YANGI MAVZUNI MUSTAHKAMLASH:
MATN USTIDA ISHLASH
Gaplarni daftaringizga ko‘chirib yozing
va otlarga izoh bering.
Suvni iflos qilmang. Uning har bir tomchisi
aziz.
Suv
shahar
va
qishloqlarga,
bog‘-
rog‘larga,
dalalarga
obihayot
eltadi,
jon
bag‘ishlaydi. Usiz hayotning bo‘lishi mumkin
emas. Afsuski, ayrim odamlar chiqindilarni
suvga
tashlashadi.
Bu
eng
og‘ir
gunoh
sanaladi.
Aziz bolalar! Siz aslo bunday qilmang. Suvni
hamisha aziz tuting.
.
Hikoyatni
o‘qing.
Otlarni
topib,
ularni
izohlang.
Donishmandning
gaplari bo‘yicha bahslashing.
Bir
odam
maslahat
so‘rab
donishmandning
huzuriga
boribdi.
-Ey
ulug‘
zot,-debdi
u.-Mening
farzandlarim
ko‘p. Nima qilsam, ulardan mehr-oqibat,
e’tibor ko‘raman. Donishmand o‘ylab turib
javob
beribdi:
-Mehr
ko‘ray
desang,
farzandlaring
qalbiga
mehrigiyo
urug‘ini
soch.
(Rivoyat)
O’QUVCHILARNI
BAHOLASH.
Uyga topshiriq. Hikoya
tuzing. Unda ishlatilgan
otlarga diqqat qiling.