ҲОВЛИ ТАРМОҚ ВОДОПРОВОДЛАРИНИ ҚУРИЛМАЛАРИ Режа: 1. Ҳовли тармоқ водопроводларини қурилмалари. 2. қувирларни ётқазиш чуқурлиги. 3. Кириш ва канализация қувурларини ўтқазиш. 4. Ҳовли водопровод тармо\ининг трубапроводларни ётқазишда нималарга эътибор бериш керак? Таянч сўзлар ва иборалар: Ҳовли водопровод тармо\и, ернинг музлаш чуқурлиги, қувурларнинг кесишиш шартлари. Ҳовли водопровод тармо\и ер тагидан ўтказилади. қувурларни қандай чуқурликда ўтказиш кераклиги айни районда ернинг музлаш чуқурлигига бо\ лиқ бўлади ва бу чуқурлик шаҳар ташқи водопровод тармо\ининг ўтказиш чуқурлигига тенг бўлиши лозим. Тарқатиш тармо\и ернинг музлаш чуқурлигидан 40 см пастроқ ўтказилади. Жанубий районларда қувурларни ўтказиш чуқурлигини танлашда шуни ҳам ҳисобга олиш керакки, иссиқ кунлари қувурдаги сув исиб кетмаслиги, қиш фаслида эса трубапроводни музлашга олиб келади. қувурларни ўтказишда ер остидан қувур устигача бўлган ўртача чуқурлик: шимолий районлар учун 2, 6-3, 5 м, марказий районлар учун 2, 2- 2,7 м, жанубий районлар учун 1-1,5 м. Агар қувур унга чуқур ўтказилмаса, қатнайдиган транспортдан тушадиган ташқи қўриқишларни ҳисобга олиш ва қувурларининг механикавий шикастланишига йўл қўймаслик чораларини кўриш керак. Водопровод қувурларини канализация қувурлари билан кесишган жойларда водопровод линиялари канализация линияларидан камида 0,4 м баланд ўтказилади. Водопровод ва канализация қувурларини бир сатҳда ўтказганда қувурлар деворлари орасидаги масофа: диаметри 200 мм гача бўлган қувурлар учун камида 1,5 м, катта диаметрли қувурлар учун камида 3 м бўлиши керак. қувурларни тў\ри участкаларда қийшайтирмай ва булмай ўтказиш лозим. Горизонтал бўйича водопровод кириши билан канализация чиқиши орасидаги масофа: камида 2 м бўлиши керак. қувур ётқизилгандан сўнг унинг остига ¼ даиметр баландликда юмшоқ тупроқ тушалиши керак. Шунда қувур яхши ўрнашади. Назорат соволлари. 1. Ҳовли тармоқ водопроводлар деганда нималарни тушинасиз? 2. Турбопроводлар ётқизилган маҳалда нималарга эътибор берилади? 3. Кириш қувирлари нима, у қандай лойиҳаланади? 4. Шимолий районларда, ва бошқа районларда трубапроводларни қандай чуқурликда жойлаштириш мумкин? Маъруза 5.2. Бинолардаги совуқ сув таъминотини киритиш қувурлари Режа: 1. Кириш қувурлари тў\рисида маълумот. 2. Кириш қувурларининг сони. 3. Бинолардаги кириш қувурларини лойиҳалаш. Таянч сўзлар ва иборалар: кириш қуврлари, кириш қувурларини лойиҳалаш, пойдевор, пойдевор остидан ва пойдеворни тешиб ўтиб лойиҳа қилиш. Водопровод тармоқининг ташқи магистралдан бинога ўрнатилган сув ўлчагичгача бўлган ер ости бўлими кириш деб аталади. Кириш қувурлари чўян водопровод қувурларидан лойиҳаланади. Киритиш қувурлари ташқи водопроводга сварка ёрдамида уланади. У ташқи водопаровод тармоқи томомнга 0,0005 қияликда ўтказилади. Бу эса уни зарур пайтларда сувдан бўшатишга имкон беради. Бинолардаги киритиш қувурларининг сони сув истеъмиолчиларга бериладиган сув режимига бо\ лиқ. Сувнинг тўхтаб қолиши мумкин бўлмаган биноларда 2 та ва ундан ортиқ кириш қувури ўтказилади. Масалан 16 қаватдан юқори бўлган турар- жой биноларида, запас водопровод билан таъминланган биноларда ва 12 тадан ортиқ ён\инга қарши кранлари бўлган биноларда. Иккита ва ундан ортиқ киритиш қувурлари бўлганда ташқи ҳалқасимон тармоққа камида иккита кириш билан уланиши керак. Кириш қувурлари пойдевор орқали(а) ва пойдевор тагидан тупроқ орқали (б) ўтказилиш мумкин. Агар бинода ертўла бўлса, кириш қувурлари пойдевор ўйи\идан ўтказилади (а), агар ертўла бўлмаса кириш қувурлари пойдевор остидаги тупроқдан ўтказилади, чунки ташқи тармоқ қувурлари пойдевордан чуқурроқ ўтказилган бўлиши шарт. 15-Расм. Пойдевор орасидан кириш қувурини ўтказиш . 1-киритиш қувури, 2-тўлдирувчи қоришма, 3-темирбетон блок, 4-тутқич. фундамент орасидан киритиш қувурини ўтказиш. Назорат соволлари. 1. Ички водопровод элиментлари ҳақида умумий маълумот беринг? 2. Ички водопровод элиментлари қайсилар, уларнинг вазмфаси ва турлари? 3. Биноларга кириш қувири қандай лойиҳа қилинади? 4. Фундаментли ва фундаментсиз биноларда кириш қуврлар қандай лойиҳаланади? 5. Кириш қуврлари материалига кўра қандай бўлади? Маъруза 6.1. Бинолардаги сув сарфини ўлчаш асбоблари Режа: 1. Бинолардаги сув сарфини ўлчаш асбоблари. 2. Ички водопровод системасида қўлланиладиган қурилмалар тури. 3. Сув ўлчамларининг ўлчаш принциппи. Таянч сўзлар ва иборалар: парракли, турбинали сув ўлчаш асбоби, қурилмалари. Истеъмол қилинадиган сувни ҳисобга олиш учун уйларга сув сарфини ўлчаш асбоблари ўрнатилади. Кириш қувурига ўрнатилган Ҳар бир сув ўлчагичга қуйидаги арматуралар ўрнатилади: сув ўлчагичдан олдин беркитиш кранизулфин (ички водопроводни узиб қўйиш учун); сув ўлчагичдан кейин тўкиш крани; ундан кейин иккинчи беркитиш тупро\и тўкилади.Тўкиш крани сув ўлчагичнинг ишини текшириш ва водопровод тармо\идан сувни чиқариш учун хизмат қилади. Айланма чизиқли зулфун ўрнатилади.