1 TARIX FAKULTETI KURS ISHI O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI PREZIDENTI SH.MIRZIYOYEV ASARLARIDA DAVLAT BOSHQARUVI MASASALARI (2017-2021 YILLAR) Mundarija: Kirish I. BOB. Prezident Sh.Mirziyoyev tomonidan demokratik islohotlarning izchil davom ettirilishi 1.1. 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasining ishlab chiqilishi va uning mazmun-mohiyati 1.2. Xalq ta’limi sohasi xodimlari oldida turgan dolzarb muammolar, ularning yechimi 1.3. Yoshlarga oid davlat siyosati va uning ustuvor yo‘nalishlari. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish va ularning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish bo‘yicha beshta muhim tashabbusining mazmun- mohiyati va amaliy ahamiyati II. BOB.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmon, Qaror va ma’ruzalarida maktabgacha ta’lim, xalq ta’limi, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi, oliy ta’lim hamda akademik ilm-fanni sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarish masalalari 2 2.1.Umumiy o‘rta ta’lim tizimi mazmunini sifat jihatidan yangilash, o‘qitish metodikasini takomillashtirish, pedagog kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishning zamonaviy shakllarini joriy etish zarurati 2.2.O‘zbekistonning umumiy o‘rta ta’lim sohasidagi xalqaro hamkorligini rivojlantirishga qaratilgan siyosati, ushbu yo‘nalishga erishilgan yutuqlar va yangi imkoniyatlar Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar 3 Kirish Ona Vatanimiz O‘zbekiston keyingi yillarda shiddatli islohotlar davrini boshdan kechirmoqda. Barcha jabxalarda haqiqiy uyg‘onish va taraqqiyot davri boshlandi . Bu davrni “Yangi O’zbekiston tarixi” deb atash mumkin Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev boshlab bergan O‘zbekiston taraqqiyotining yangi bosqichi jaxon hamjamiyati tomonidan ham e’tirof etilmoqda. Ana shu shiddatli islohotlar va o‘zgarishlar bilan bir qatorda el-yurt, xalqning porloq kelajagi kafolati bo‘lgan barkamol avlod tarbiyasiga ham katta e’tibor qaratilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev mamlakatimizda Islom Karimov davrida boshlangan islohotlarni qat’iy davom ettirishga kirishdi. 2016 yil 8 sentabrda O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisida “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz” mavzusidagi nutqida bu haqida atroflicha to‘xtalib o‘tdilar va 6 ta ustuvor vazifalarni belgilab berdilar:  Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va keyingi yillardagi iqtisodiy o‘sish suratlarni saqlab qolish, milliy valyutamiz barqarorligini ta’minlash, bank tizimini mustahkamlash, byudjet barqarorligini ta’minlash hamda chetdan qarz olish bo‘yicha konservativ yondashuv siyosatini davom ettirish , davlatning tashqi qarzi haddan ziyod oshib ketishga yo‘l qo‘ymaslik;  Nodir va qimmatbaho metallarni chuqur qayta ishlash, oziq – ovqat va kimyo sanoatini rivojlantirish bo‘yicha qabul qilingan dasturlarni amalga oshirish ;  Tashqi bozorda raqobat va beqarorlik kuchayib borayotgan sharoitda iqtisodiyotning real tarmoqlari bilan bir qatorda mamlakatimiz 4 hududlarida ham raqobatdosh maxsulotlar ishlab chiqarishni ko‘paytirish va eksport salohiyatini oshirish ;  Xususiy tadbirkorlik va kichik biznes sub’ektlari manfatlarini mustaxkam himoya qilish, turli byurokratik to‘siqlar va asossiz tekshiruvlarni bundan buyon ham qat’iyat bilan cheklash;  Eng muxim ijtimoiy – iqtisodiy vazifa-Oliy Majlis palatalari, tomonidan tasdiqlangan aholining mehnat bilan bandligini oshirish dasturini bajarishdan iborat;  Xalqaro kommunikatsiya tarmoqlariga ulangan zamonaviy yo‘l- transport va muhandislik infratuzilmasini shakllantirish, shuningdek, milliy axborot kommunikatsiya tizimlarini rivojlantirish bo‘yicha ustuvor vazifalar belgilab berildi. 1 Shavkat Mirziyoyevning ushbu nutqi O‘zbekistonda demokratik islohotlarning izchil davom ettirishning yorqin dalili edi. 2016 yil 8 sentyabrda Shavkat Mirziyoyev vaqtincha Prezidentlik lavozimini bajarishga kirishar ekan, O‘zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti boshlab bergan demokratik islohotlar yo‘lini qatiyat bilan davom ettirishga kirishganligini ma’lum qildi va “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz” -deya ma’lum qildi. 2030 yilga qadar O‘zbekistonda yalpi ichki maxsulotni ikki barobardan ortiq oshirishdan iborat strategik rejani amalga oshirishga kirishildi. 1 Shavkat Mirziyoev . Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi nutq. 2016 yil 8 sentabr. Shavkat Mirziyoev, Asarlar, 1- jild, “O‘zbekiston”, 2017, 13-15 – betlar. 5 I. BOB. Prezident Sh.Mirziyoyev tomonidan demokratik islohotlarning izchil davom ettirilishi. 1.1. 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasining ishlab chiqilishi va uning mazmun-mohiyati. O‘zbekistonda demokratik islohotlarni izchil davom ettirishning yana bir yorqin dalili - 2016 yil 24 sentabrda O‘zbekiston hukumati portalida Bosh vazirning virtual qabulxonasi ochilishi bo‘ldi. Bosh vazirning virtual qabulxonasi ochilishi murojatlar bilan ishlash tizimini bugungi -shiddatli XXI asr talablariga mos holda takomillashtirish imkonini berdi. Hukumat rahbari bilan oddiy odamlar o‘rtasida hech qanday vositachilarsiz to‘g‘ridan -to‘g‘ri muloqot yo‘lga qo‘yildi. Shu bois ham mazkur virtual qabulxona ishga tushgan kuniyoq mamlakatimizning turli joylaridan mingga yaqin ariza, shikoyat va takliflar kelib tushdi. Ko‘p o‘tmay, ushbu noyob tuzilma mamlakatimiz aholisining e’tirofiga sazovor bo‘ldi. Negaki, barchamiz guvoh bo‘lganimizdek, aksariyat muammolarni nisbatan qisqa vaqt ichida samarali, eng muhimi, qonun doirasida hal qilsa bo‘lar ekan. Buning uchun xohish va iroda, hayotdagi o‘tkir muammolarga tik qaray olish, ularni bartaraf etishning ta’sirchan yo‘llarini topish talab qilinadi. Ta’kidlash lozimki, har qanday davlat rahbari ham adolatsizlik holatlari, halqni qiynab kelayotgan og‘ir muammolarni ro‘y-rost kun tartibiga qo‘yib, 6 ularni bartaraf etish yo‘llarini qat’iyat bilan ko‘rsatib, bunda avvalo o‘zi o‘rnak va namuna bo‘lib, jon jahdi bilan bu ishga kirishavermaydi. Buning uchun insonda katta yurak, o‘z halqi, o‘z vatani taqdiri uchun mas’uliyat va javobgarlikni chuqur his etish tuyg‘usi kuchli bo‘lishi kerak. Shavkat Mirziyoyev esa ana shunday noyob xislatlarni dastlabki davrdan boshlab namoyon etdilar . Virtual qabulxona ochilgunga qadar ham mamlakatimizda davlat organlarining “Ishonch telefoni”, yagona interaktiv davlat xizmatlari portali mavjud edi. Bu sohada maxsus “ Jismoniy va yuridik shaxslarning murojatlari to‘g‘risida”gi qonun qabul qilishgan. Lekin, ming afsuski, bu qonun amalda to‘la ishlamaganini, uning ijrosini nazorat qilish o‘z holiga tashlab qo‘yilganini, aniqrog‘i bu masalaga ikkinchi darajali bir ish sifatida qaralganini bugun ochiq tan olishga majburmiz. “Ishonch telefoni” yoki Yagona interaktiv davlat xizmatlari portaliga yuborilgan murojaatlar aksariyat hollarda yana kelgan joyiga-quyi bo‘g‘indagi idora va rahbarlarga qaytarib yuborilardi, gapning qisqasi- xalq, jamiyat qanday nafas olayotganini yaqqol namoyon etadigan qaysar indekator bo‘lgan xalq murojaati, ariza va shikoyatlari javobsiz qolib ketaverardi. Shavkat Mirziyoyev 2016 yil 19 oktyabrda Tadbirkorlar va ishbilarmonlar harakati-O‘zbekiston Liberal demokratik partiyasining VIII- s’ezdidagi “Demokratik islohotlarni izchil davom ettirish, xalqimiz uchun tinch va osoyishta, munosib hayot darjasini yaratish-barqaror taraqqiyot kafolatidir” nomli ma’ruzasida: “ Xalq davlat idoralariga emas, balki davlat organlari, xalqimizga xizmat qiladigan vaqt keldi ... Bundan keyin joylardagi raxbarlar faolyatiga baho berish birinchi navbatda o‘z hududidagi aholi murojaatlari soniga qarab, ularning amaliy echimiga qarab va xalq ichida yurishiga qarab belgilanadi. Qisqa qilib aytganda, ularga xalqning o‘zi baho beradi”2 –deb ta’kidladilar. 2 Shavkat Mirziyoev . Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. Asarlar 1- jild, T., “O‘zbekiston “ 2017, 56-57- betlar. 7 Shavkat Mirziyoyev 2016 yil 1 noyabrdan 24 noyabrga qadar Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri saylovchilari vakillari bilan saylovoldi uchrashuvlarini o‘tkazdi. Saylovoldi uchrashuvlarida so‘zlagan nutqlari “ Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz” kitoblariga kiritilgan. (Toshkent, “O‘zbekiston” nashiryoti , 2017 yil, 488 bet ) Saylovoldi uchrashuvlari Andijon viloyatidan boshlandi. Bo‘z tumanida o‘tkazilgan saylovoldi uchrashuvida “ Zamon bilan hamnafas diyor” mavzusida nutq so‘zladilar Saylovoldi uchrashuvlarida Shavkat Mirziyoyevning so‘zlagan nutqlari: Saylovoldi uchrashuvi o‘tkazilgan viloyat Uchrashuvdagi nutq mavzusi O‘tkazilgan vaqti va joyi Andijon viloyati Zamon bilan hamnafas diyor 2016 yil 1 noyabr. Bo‘z tumani Farg‘ona viloyati Oltin vodiy durdonasi Rishton tumani, 2016 yil 1 noyabr Namangan viloyati Go‘zal va betakror o‘lka Uchqo‘rg‘on tumani. 2016 yil 2 noyabr Navoiy viloyati Mamlakatimizning javoxir xazinasi Nurota tumani. 2016 yil 4 noyabr Buxoro viloyati Ilmu ma’rifat, dinu diyonat, bunyodkorlik bilan nom qozongan xalq G‘ijduvon tumani, 2016 yil 4 noyabr Samarqand viloyati Samarqand er yuzining sayqali Kattaqo‘rg‘on shahri,2016 yil 8 noyabr Qoraqalpog‘iston Respublikasi Yuragimga, qalbimga yaqin insonlar Shumanay tumani, 2016 yil 10 noyabr 8 Xorazm viloyati Oqqan daryo aslo to‘xtamas Shovot tumani, 2016 yil 11 noyabr Surxondaryo viloyati Oq ko‘ngil, oriyatli va mehnatkash insonlar yurti Qumqo‘rg‘on tumani 2016 yil 15 noyabr Qashqadaryo viloyati Har qanday sinovlarni engishga qodir xalq Shahrisabz tumani, 2016 yil 16 noyabr Jizzax viloyati “ Shunday o‘lka doim bor bo‘lsin” Arnasoy tumani, 2016 yil 18 noyabr Sirdaryo viloyati Sahro bag‘rida mo‘jizalar yaratayotgan el Sardoba tumani, 2016 yil 19 noyabr Toshkent viloyati Yuksak ta’riflarga munosib zamin Oqqo‘rg‘on tumani, 2016 yil 22 noyabr Toshkent shahri Toshkent barchamiz uchun onadek ulug‘ va mo‘tabardir Simpoziumlar saroyi,2016 yil 24 noyabr Saylovoldi uchrashuvlarida so‘zlagan nutqlarida Respublikamizning barcha viloyatlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Toshkent shahrida mavjud muammolar va ularning echimi bir necha yo‘nalishlarda tahlil qilindi. Shu boisdan ham saylovoldi uchrashuvlarida ilgari surilgan dolzarb vazifalar ham “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha “ Harakatlar strategiyasi”ga asos qilib olindi. Saylovoldi uchrashuvlarida ilgari surilgan kontseptual vazifalar O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan demokratik islohotlarni izchil davom ettirishga ham asos bo‘ldi, deyish mumkin. Ma’lumki, 2016 yil 4 dekabr kuni O‘zbekistondagi boshqa siyosiy partiyalardan ilgari surilgan nomzodlar bilan muqobillik asosida saylovlar bo‘lib o‘tdi. Bunda Shavkat Mirziyoyev mutlaq (15 million 906 ming 724 kishi ) 88,61 foiz 9 ovoz bilan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. 2016 yil 14 dekabrdan boshlab Shavkat Mirziyoyev Prezidentlik lavozimini bajarishga kirishdi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi “Erkin va obod, demokratik jamiyatni barchamiz birgalikda barpo etamiz” nomli ma’ruzalarida (2016yil 14dekbr) bugungi davrning muhim vazifalarini va ularni hal etishning konstruktiv yo‘llarni belgilab berdilar. Davlatimiz rahbari Konstituttsiyamiz qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi “Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash-yurt taraqqiyoti va xalq faravonligining garovi” nomli ma’ruzasida inson manfaatlarini ta’minlash uchun, avvalo, odamlar bilan muloqot qilish, ularning dardu -tashvishlari, orzu-niyatlari, hayotiy muammo va ehtiyojlarini yaxshi bilishlari kerakligini ta’kidlar ekan, xalqimiz dilidagi, jamiyatimizdagi og‘riqli bir muammoni kun tartibiga qo‘ydi: “Biz keyingi paytda odamlar bilan muloqot qilishni unutib qo‘ydik.” Ularning ichiga kirib, ochiq va samimiy gaplashish, dardini eshitish bizning faoliyatimizda, afsuski, oxirgi o‘ringa tushib qoldi”3 Shu bois ikki-uch yil oldin aksariyat odamlar o‘zi yashayotgan hududlardagi mahalliy hokimyat idoralari rahbarlarini, vazirlarni deyarli tanimas edi. Ularni xalqqa yaqinlashtirishda oshkora muloqot bilan birgalikda virtual qabulxonaning o‘rni ham beqiyos bo‘ldi. Afsuski, O‘zbekiston taraqqiyotini ko‘rolmaydigan muxoliflarimiz bu masalaga ham o‘zgacha yondashdilar. Xorijdagi va ichkaridagi ayrim “do‘st“larimiz Virtual qabulxona tashkil etilgach , bu “Shavkat Mirziyoyevning saylovoldi “piar”i deb talqin etdilar. Bu tizim Prezident saylovidan so‘ng o‘z-o‘zidan unutiladi”,deb “bashorat” ham qildilar. Biroq amalda buning aksi bo‘ldi. “Bashoratchilar”lar uyalib qolishdi. Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishishi tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma 3 Shavkat Mirziyoev. Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. Asarlar 1- jild, T., “ O‘zbekiston “ 2017,114- bet 10 majlisidagi “Erkin va obod, demokratik jamiyatni barchamiz birgalikda barpo etamiz”deb nomlangan ma’ruzasida xalq ichiga kirib borish, xalqni rozi qilib yashash, xalqning arzu-dodini eshitish, insonlarning dardu- tashvishlarini o‘ylab yashash odamiylikning eng oliy mezoni ekanligi to‘g‘risidagi kontseptual g‘oyalarni ilgari surdilar: “Hammamizni tarbiyalagan, voyaga etkazgan-shu xalq. Barchamizga tuz- nasiba bergan ham-shu xalq. Bizga ishonch bildirgan, rahbar qilib saylagan ham aynan shu xalq. Shunday ekan, biz birinchi navbatda kim bilan muloqot qilishimiz kerak-odamlarimiz bilan. Kim bilan bamaslaxat ish tutishimiz kerak-avvalo xalqimiz bilan. Shunda xalqimiz bizdan rozi bo‘ladi. Xalq rozi bo‘lsa, ishimizda unum va baraka bo‘ladi. Xalq bizdan rozi bo‘lsa, Yaratgan ham bizdan rozi bo‘ladi”.4 Mamlakatimiz rahbari Konstituttsiyamiz qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimda 2017 yilni yurtimizda “Xalq bilan muloqot va inson manfatlari yili” deb e’lon qilar ekan: “...Davlat organlarining fuqarolar bilan o‘zaro munosabatlari yuzasidan yondashuvni tubdan qayta ko‘rib chiqish zarur. Bu borada aholi bilan doimiy muloqot qilish, ularni qiynayotgan muammolarni hal etishning yangi mexanizmlari va samarali usullarni joriy etishimiz darkor”,5 deb uqtirib o‘tdi. Mana ko‘p o‘tmay, xalqimiz bu g‘oya va tashabbuslarning amaliy natijalarini o‘z hayotida ko‘rmoqda, sezmoqda: Davlatimiz rahbarining o‘zi barchaga o‘rnak ko‘rsatib, hududlarga safarlari davomida chekka qishloq va ovullarga kirib borib, ijtimoiy soha ob’ektlari, oddiy odamlar xonadonlarida bo‘lib, yuzaga kelgan real vaziyat, aholining turmush sharoiti bilan yaqindan tanisha boshladilar. Muammolarni bartaraf qilish bo‘yicha tegishli ko‘rsatmalar berdilar . 4 Shavkat Mirziyoev . Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. Asarlar 1- jild, T., “ O‘zbekiston “ 2017,151- bet. 5 Shavkat Mirziyoev Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz. Asarlar 1- jild, T., “ O‘zbekiston “ 2017,117- betlar. 11 Bugunga kelib Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatlari, Senatorlar, davlat organlari rahbarlari va mas’ul xodimlari ham joylarga chiqib, asl holatni o‘rganmoqda, mavjud xato va kamchiliklardan kelib chiqib, o‘z faolyatini tahliliy– tanqidiy ko‘rib chiqishga urunmoqda. Barcha darajadagi hokimlar, prokuratura va ichki ishlar organlari rahbarlarining xalq oldida hisobot berish tizimi joriy etildi. Bu uchrashuvlardan dastlabki xulosalar nima? Tinglovchilar tushinib etishlari kerakki,avvalo, odamlar ongida mudrab yotgan tafakkur uyg‘onmoqda, tadbirkorlik va bunyodkorlik ishtiyoqi yanada kuchaymoqda. Ular o‘z fikr- mulohazalari, o‘ylari, dardu –tashvishlari, orzu – armonlari hatto Prezident darajasida muhim va ahamiyatli ekanligini anglab etmoqdalar. Hammamiz anglab etdikki, endi bir idorada rahbar bo‘lishning mohiyat-maqsadi masalalarni qog‘ozda hal etish yoki faqat raqamlardan iborat hisobotlar to‘ldirish emas, balki hayotning mavjud achchiq haqiqatlariga yuzma –yuz kelib, real voqeylikning shiddatli to‘lqinida yonib –kuyib ishlash ekanini barcha to‘la tushinib olishi kerak. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini shakllantirish bo‘yicha muhim ishlar amalga oshirilmoqda. Ayniqsa, 2017 yilning yurtimizda ”Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili” deb e’lon qilinishi bu boradagi salmoqli qadam bo‘ldi. Xalq bilan muloqot qilish, uning turmush sharoitlari bilan tanishish hamda mavjud muammolar echimini topishda amaliy yordam ko‘rsatish, bir so‘z bilan aytganda, xalqning hayotdan rozi bo‘lib yashashiga erishish hamisha ustuvor vazifaga aylandi. Haqiqatda ham rahbar, avvalo xalq bilan muloqot qilsa, odamlarning qalbiga yo‘l topib, ularning dardu-tashvishlari, orzu-niyatlari, hayotiy muammo va ehtiyojlarini bilsa, jamiyatda adolat muhiti qaror topadi. Bu borada mamlakatimizda ko‘zga ko‘rinarli yangiliklar yuzaga keldi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2016 yil 28 dekabrda imzolagan “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlari bilan ishlash tizimini tubdan takomillashtirishga doir chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Farmoni davlat va xalq o‘rtasidagi mustahkam ko‘prik vazifasini bajaruvchi “Xalq qabulxonalari” ishini tashkil etish va yanada takomillashtirishga keng imkoniyatlar 12 ochib berdi. Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning “Xalq qabulxonalari” tashkil etish haqidagi tashabbusi bu borada olib borilayotgan ishlarni yangi bosqichga ko‘tardi. “Xalq qabulxonalari” xalq bilan davlat o‘rtasidagi haqiqiy ko‘prikka aylandi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Xalq qabulxonalari viloyatlar, Toshkent shahrida, shuningdek har bir tuman va shaharda tashkil etilishi hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining virtual qabulxonasi faoliyat ko‘rsatishi “Xalq davlat idoralariga emas, davlat idoralari xalqimizga xizmat qilishi kerak” – degan tamoyillarining amalda qaror topganini ko‘rsatib berdi. Xalq qabulxonalari xalqimizga quyidagi imkoniyatlarni yaratib berdi:  Mavjud kamchilik va muammolarni dalil ko‘tarib chiqish;  Fuqarolarning o‘z muammolarini bildirishgina emas, balki muammolarning echimi haqidagi turli taklif va fikr-mulohazalar bildirish;  Xalq bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot o‘rnatish;  Jismoniy va yuridik shaxslarning huquq va erkinliklari hamda qonuniy manfaatlarini to‘la qonli himoya qilishga erishish;  Jismoniy va yuridik shaxslar murojaatlari bilan ishlashning sifat jihatidan yangi va samarali tizimi faoliyatini ta’minlash;  Fuqarolardan tushgan murojaatlarni O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga qat’iy amal qilgan holda tezkor, to‘liq, xolis va o‘z vaqtida ko‘rib chiqilishini ta’minlash hamda echimini topish;  Fuqarolarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri murojaat qila olish imkoniyatlari o‘z navbtida mahalliy davlat organlari, mansabdor shaxslarning ortiqcha qog‘ozbozliksiz, diqqat bilan yondashgan holda quyida hal etilishini ta’minlaydi;  Xalq fuqarolardan tushgan murojaatlarning davlat organlari tomonidan ko‘rib chiqilishi va echimini topilishi ustidan tizimli monitoring va nazoratni amalga oshirishga erishiladi.. Bunda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti devoni 13 tarkibiy tuzilmasida jismoniy va yuridik shaslarning murojaatlari bilan ishlashni nazorat qilish va muvofiqlashtirish xizmatining hissasi katta bo‘ladi;  Fuqarolarning Xalq qabulxonalariga har qanday murojaatini paysalga solmay, o‘z vaqtida ko‘rib chiqishning qat’iy nazoratga olinishi, murojaatlarni ko‘rib chiqishda qonunbuzarliklarga yo‘l qo‘ymaslik, davlat organlari va xo‘jalik boshqaruvi organlarining murojaatlar bilan ishlash borasidagi faoliyatini, shu jumladan joylarga sayyor chiqishlarni tashkil etish hamda kelib tushayotgan murojaatlar bo‘yicha tezkorlik bilan tegishli chora-tadbirlar ko‘rish orqali nazorat qilish yo‘lga qo‘yildi. Shular orqali Xalq qabulxonasiga tushgan murojaatlar bilan ishlash yanada takomillashtiriladi, fuqarolar bilan ochiq muloqotlar kengaytiriladi, aholining davlat organlariga bo‘lgan ishonchini mustahkamlashga doir chora-tadbirlar ishlab chiqiladi va amalga oshiriladi. Barcha darajadagi Xalq qabulxonalari xodimlari O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti devonining xodimlari hisoblanishi ham mamlakatimizda Xalq qabulxonalarining davlat va xalq o‘rtasidagi mustahkam ko‘prik sifatidagi ahamiyatini ko‘rsatib turibdi. 1.2. Xalq ta’limi sohasi xodimlari oldida turgan dolzarb muammolar, ularning yechimi. Haqiqatda ham Xalq qabulxonalari xalqning davlatga ishonchini oshirmoqda. Mansabdor shaxslarning mas’uliyati qay darajada ekanligini ko‘rsatib bermoqda va endilikda turli bo‘g‘indagi rahbarlarning o‘z ishiga zamon talablari asosida yondashishini talab etmoqda. Yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev mamlakkatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar va yangiliklar mazmun-mohiyatiga atroflicha to‘xtalib, yurtimizda xalqimiz uchun munosib hayot darajasi va sifatini ta’minlash, xalqimizning hayotdan rozi bo‘lib yashashiga erishishini muhim vazifa qilib qo‘ymoqdalar: “Jadal va barqaror rivojlanishiga qaratilgan bu siyosat bundan keyin ham so‘zsiz 14 davom ettiriladi” ,-deya ta’kidladi Prezidentimiz. “Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib- intizom va shaxsiy javobgarlik har bir rahbarning –bu Bosh vazir yoki uning o‘rinbosari bo‘ladimi, hukumat a’zosimi yoki hududlar hokimi bo‘ladimi, ular faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lib qolishi kerak”.6 Har bir rahbar, davlat va xo‘jalik boshqaruv organlari rahbarlari fuqarolarning murojaatlari, talab va ehtiyojlari mazmun-mohiyatini to‘liq anglab etsa va ularni bajarish bo‘yicha tezkor faoliyat ko‘rsatish amaliyotiga ega bo‘lsa, bu boraddagi o‘z faoliyatini tanqidiy tahlil qila olsa, qat’iy tartib-intizom hamda shaxsiy javobgarlikni yuragidan o‘tkazib ishlasa xalqning davlat va hayotdan roziligini ta’minlash mumkin. Xalq qabulxonalari esa xalq ichiga kirib borish, xalq bilan muloqot qilish va inson manfaatlarini to‘la ta’minlashda xalqning davlat idoralariga ishonchini oshirishda mustahkam omil bo‘lib xizmat qilaveradi. 2019 yil fevral oyidan boshlab Xalq qabulxonalari muammolarni uyma uy – yurish orqali aniqlaydi va hal qiladi, davlat organlarining aholi bilan bevosita ishlashini nazarda tutuvchi yangi tizim joriy qilindi . Ko‘rinib turibdiki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev mamlakatimizda demokratik islohotlarni izchil davom ettirishning haqiqiy tashabbuskoriga aylandi. 2017 yilning 7 fevrali Vatanimiz tarixining eng muhim sahifalaridan biri bo‘lib qoldi. Bu kun-O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasining rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha Harakatlar Strategiyasi to‘g‘risida”gi Farmoni qabul qilindi. “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasining rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishlari bo‘yicha Harakatlar Strategiyasi “ ishlab chiqilgandan so‘ng umumxalq muhokamasiga qo‘yildi. Turli axborot maydonlarida 6 Sh.Mirziyoev. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik-har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. Toshkent , “O‘zbekiston”, 2017, 6-bet. 15 joylashtirildi 1310 tadan ortiq taklif va mulohaza tushdi va ular strategiyaning 41ta bandiga o‘zgartirish kiritishga asos bo‘ldi. 2017 yilda 23-27 yanvar kunlari Toshkent shahrida media-harftalik va xalqaro davra suhbati o‘tkazildi va unda 1500 dan ortiq mutaxassis , ekspert jamoatchilik, OAV, xalqaro tashkilotlarning vakillari, shuningdek O‘zbekistonda faoliyat ko‘rsatayotgan yirik investorlar ishtirok etdilar. Harakatlar Strategiyasini ishlab chiqishga 3 ta masala asos bo‘ldi: 1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 24 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasida belgilab berilgan ustuvor vazifalar; 2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 2016 yil 14 dekabr kuni Oliy Majlis Qonunchilik Palatasi va Senatining qo‘shma majlisidagi nutqida berilgan topshiriqlar; 3. 2017 yilni “Xalq bilan muloqot va inson manfaatlari yili” deb e’lon qilinganligi. Harakatlar Strategiyasining maqsadi: olib borilayotgan islohotlar samaradorligini tubdan oshirish, davlat va jamiyatning har tomonlama va jadal rivojlanishini ta’minlash uchun shart-sharoitlar yaratishdan, mamlakatni modernizatsiyalash va hayotning barcha sohalarini erkinlashtirishdan iborat. Hozirgi kunda mamlakatimizda 110000 ta nodavlat , notijorat tashkilotlari, 10000 ta mahalla va 1326 tadan ortiq Ommaviy Axborot Vositalari faoliyat ko‘rsatayapti. Harakatlar strategiyasining “Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni ta’minlash, chuqur o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va amaliy ruhdagi tashqi siyosat yuritish” deb nomlangan beshinchi yo‘nalishida ham ayni masalalar qamrab olingan. Unda yurtimizning konstitutsiyaviy tuzumi, suvereniteti, hududiy yaxlitligini himoya qilish, O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining jangovar qudrati va qobiliyatini oshirishga doir chora-tadbirlarni ro‘yobga chiqarishga qaratilgan vazifalar belgilangan. Bu borada, xususan, kiberxavfsizlik sohasida 16 axborot, me’yoriy-huquqiy asoslar tizimini takomillashtirish, aholini favqulodda vaziyatlardan xabardor qilish tizimini tashkil etish va rivojlantirish, Orol fojiasining oqibatlarini yumshatish, shuningdek, millatlararo munosabatlar sohasidagi siyosatning ustuvor yo‘nalishlari kontseptsiyasini hamda diniy sohadagi davlat siyosati kontseptsiyasini ishlab chiqish nazarda tutilmoqda. Harakatlar strategiyasida millatlararo totuvlik hamda diniy bag‘rikenglikni ta’minlash masalasiga keng o‘rin berilgani bejiz emas. Chunki Bosh qomusimizning 18-moddasida qayd etilganidek, O‘zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo‘lib, jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar qonun oldida tengdirlar. Bugun yurtimizda 130 dan ortiq turli millat va elat vakillari o‘zaro inoq, do‘st bo‘lib yashab kelmoqda. Millatlararo totuvlik qaror topgan jamiyatda esa tinchlik va farovonlik bo‘ladi, shu yurtning barcha fuqarosi bir zamin, bir Vatanda olijanob g‘oya va niyatlar yo‘lida hamkor va hamjihat bo‘lib harakat qiladi. 2017−2021 yillarga mo‘ljallangan O‘zbekistonni rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi beshta ustuvor yo‘nalishdan iborat. Ular: Birinchisi - Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirishning ustuvor yo‘nalishlari. Unda asosiy masala sifatida demokratik islohotlarni chuqurlashtirish va mamlakatni modernizatsiya qilishda Oliy Majlis palatalari, siyosiy partiyalarning rolini yanada kuchaytirish; davlat boshqaruvi tizimini isloh qilish; jamoatchilik boshqaruvi tizimini takomillashtirish vazifalariga alohida e’tibor qaratilgan. Ikkinchisi - Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilishning ustuvor yo‘nalishlari. Unda sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini ta’minlash, sudning nufuzini oshirish, sud tizimini demokratlashtirish va takomillashtirish; fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini ta’minlash; ma’muriy, jinoyat, fuqarolik va xo‘jalik qonunchiligini takomillashtirish; jinoyatchilikka qarshi kurashish va huquqbuzarliklarning oldini olish tizimini takomillashtirish; sud-huquq tizimida qonuniylikni yanada mustahkamlash; yuridik yordam va xizmat ko‘rsatish tizimini takomillashtirish masalalari muhim o‘rin olgan. 17 Uchinchisi - Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo‘nalishari. Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va yuqori iqtisodiy o‘sish sur’atlarini saqlab qolish; tarkibiy o‘zgartirishlarni chuqurlashtirish, milliy iqtisodiyotning etakchi tarmoqlarini modernizatsiya va diversifikatsiya qilish hisobiga uning raqobatbardoshligini oshirish; qishloq xo‘jaligini modernizatsiya qilish va jadal rivojlantirish; iqtisodiyotda davlat ishtirokini kamaytirish, xususiy mulk huquqini himoya qilish va uni ustuvor mavqeini yanada kuchaytirish, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik rivojinirag‘batlantirishga qaratilgan institutsional va tarkibiy islohotlarni davom ettirish; viloyat, tuman va shaharlarni kompleks va mutanosib ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, ularning mavjud salohiyatidan samarali va optimal foydalanish masalalarining echimi bu yo‘nalishga asos qilib olingan. To‘rtinchichi - Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari. Aholi bandligi va real daromadlarini izchil oshirish; aholini ijtimoiy himoya qilish va sog‘liqni saqlash tizimini takomillashtirish, xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish; arzon uy-joylar barpo etish bo‘yicha maqsadli dasturlarni amalga oshirish, aholining hayot sharoitlari yaxshilanishini ta’minlovchi yo‘l-transport, muhandislik-kommunikatsiya va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish hamda modernizatsiya qilish; ta’lim va fan sohasini rivojlantirish; yoshlarga oid davlat siyosatini takomillashtirish vazifalariga alohida e’tibor qaratilishi belgilab olindi. Beshinchisi - Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni ta’minlash hamda chuqur o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat sohasidagi ustuvor yo‘nalishlar. Xavfsizlik, diniy bag‘rikenglik va millatlararo totuvlikni ta’minlash sohasidagi ustuvor vazifalarga alohida e’tibor qaratilishi lozim. Aholining turli qatlamlari o‘rtasidagi ijtimoiy hamkorlik, millatlararo totuvlik, diniy bag‘rikenglik tamoyillarining hayotda qaror toptirish ijtimoiy taraqqiyotning muhim shartidir. Shuningdek Vatanimizning taraqqiyoti, barqarorligi masalalarining echimi ma’lum bir jihatdan chuqur o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosatga ham bog‘liqdir. Harakatlar strategiyasi 5 ta ustuvor yo‘nalishdan iborat. 18 I. Davlat va jamiyat qurilishi tizimini takomillashtirish. Bu yo‘nalish 3ta ustuvor vazifadan iborat: 1.1. Mamlakatni modernizatsiyalash va demokratik islohotlarni chuqurlashtirishda Oliy Majlis va siyosiy partiyalarning rolini kuchaytirish 1.2. Davlat boshqaruvi tizimini isloh qilish 1.3. Jamoatchilik boshqaruvi tizimini takomillashtirish II. Qonun ustuvorligini ta’minlash va sud-huquq tizimini yanada isloh qilishning ustuvor yo‘nalishlari 2.1. Sud hokimiyatining chinakam mustaqilligini ta’minlash, sudning nufuzini oshirish, sud tizimini demokratlashtirish va takomillashtirish Bu yo‘nalish 6 ta ustuvor vazifadan iborat: 2.2. Fuqarolarning huquq va erkinliklarini ishonchli himoya qilish kafolatlarini ta’minlash 2.3. Ma’muriy, jinoyat, fuqarolik va xo‘jalik qonunchiligini takomillashtirish 2.4. Jinoyatchilikka qarshi kurashish va huquqbuzarliklarning oldini olish tizimini takomillashtirish 2.5. Sud-huquq tizimida qonuniylikni yanada mustahkamlash 2.6. Yuridik yordam va xizmat ko‘rsatish tizimini takomillashtirish III. Iqtisodiyotni rivojlantirish va liberallashtirishning ustuvor yo‘nalishari Bu yo‘nalish 5 ta ustuvor vazifadan iborat: 3.1. Makroiqtisodiy barqarorlikni yanada mustahkamlash va iqtisodiy o‘sish sur’atlarini saqlab qolish 19 3.2. Iqtisodiyotning raqobatdoshligini oshirish, uning etakchi sohalarini modernizatsiya va faol difersifikatsiya qilish 3.3. Xususiy mulk tadbirkorligini yanada rivojlantirish 3.4. Qishloq xo‘jaligida tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish . 3.5. Turizm sohasini rivojlantirish IV. Ijtimoiy sohani rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari Bu yo‘nalish 5 ta ustuvor vazifadan iborat: 4.1 Muhandislik kommunikatsiya infra tuzilmasi va aholiga qulay uy joy qurilishini rivojlantirish 4.2 Ijtimoiy infrastrukturani rivojlantirish 4.3 Ijtimoiy ta’minot va sog‘liqni saqlash tizimlarini takomillashtirish 4.4 Ta’lim va fan soxasini rivojlantirish 4.5 YOshlarga oid davlat siyosatini takomillashtirish V. Xavfsizlik, diniy bag‘rikenglik va millatlararo totuvlikni ta’minlash , puxta , o‘zaro manfaatli va amaliy tashqi siyosat yuritish Bu yo‘nalish 2 ta ustuvor vazifadan iborat: 5.1. Xavfsizlik, diniy bag‘rikenglik va millatlararo totuvlikni ta’minlash 5.2. Puxta o‘ylangan, o‘zaro manfaatli va konstruktiv tashqi siyosatni amalga oshirish “Harakatlar strategiyasi”ni amalga oshirish mexanizmi va moliyalashtirish tizimi aniq ko‘rsatilgani bilan boshqa dasturlardan tubdan farq qiladi. Tinglovchilar tushunib etishlari kerakki, “Harakatlar strategiyasi” har yili yillarga beriladigan nomlar asosida ishlab chiqiladigan Dasturlar orqali amalga oshiriladi. Masalan , “2019 yil –Faol investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili ” Davlat 20 dasturi 2019 yil 17 yanvarda qabul qilinib, Dasturni bajarishda umumiy qiymati 16,9 trillion so‘m va 8,1 milliard AQSh dollariga teng loyihalarni amalga oshirishni rejalashtirilgan. 2019 yildan boshlab 45ta mamlakatning fuqarolari uchun 30 kunlik muddatga vizasiz rejim belgilash haqidagi norma kuchga kirdi. Bundan tashqari, 76ta mamlakat fuqarolari 2019 yil fevraldan boshlab elektron kirish vizasini olish imkoniyatiga ega .7 2018 yil 28-29 iyun kunlari “Buyuk kelajak” xalqaro nodavlat va notijorat tashkiloti va “Taraqqiyot strategiyasi ” markazi tomonidan “O‘zbekiston Respublikasini 2035 yilgacha rivojlantirish strategiyasi” mavzusida xalqaro forum tashkil etildi. Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan ishlab chiqilgan O‘zbekiston Respublikasini 2035 yilgacha rivojlantirish strategiyasidan maqsad mamlakatimizni dunyoning iqtisodiyoti rivojlangan 50 davlati qatoriga kiritishdir . 2035 yilga borib, mamlakatimiz yalpi ichki maxsuloti 122 milliard dollarga etkaziladi. O‘sish sur’atining bunday ko‘lamini belgilashda YaIMning nominal o‘sishi, iqtisodiyot samaradorligi , aholi jon boshiga daromadlar oshishi hisobga olingan . Xitoy, Indoneziya, Koreya Respublikasi, Malayziya, Singapur, Tailand kabi davlatlarning iqtisodiy rivojlanish dinamikasiga qiyoslangan8 . O‘zbekistonni 2035 yilgacha rivojlantirish strategiyasi “Harakatlar strategiyasi”ni mantiqiy davomi bo‘lib, yurtimiz taraqqiyotida yangi sahifa ochishi bilan ahamiyatlidir. “Harakatlar strategiyasi”ni amalga oshirish davomida to‘plangan tajriba mazkur kontseptsiyaning aniq yo‘nalishlarini ishlab chiqish uchun asos bo‘ldi. Eng muhimi, mamlakatimiz rivojlantirishning yangi strategiyasi kelasi 17 yilga mo‘ljallangan bo‘lib, davlat va jamiyat qurilishining barcha sohalarida yuqori natijalariga erishishni nazarda tutadi. Masalan, 2019 yilning boshida turizm sohasining ulushi mamlakatimiz yalpi ichki mahsulotida 1,4 foizni tashkil etsa, 2035 yilda uni 28 foizga etkazish rejalashtirilgan. Yoki ishlab chiqariladigan avtomobillar sonini 7 Inson va qonun, 2019 yil 5 fevral 8 Ma’rifat 2018 yil 5 dekabr 21 300mingtaga etkazish, tarmoqdagi bandlikni 1,5 barobar ko‘paytirish ko‘zda tutilmoqda. Shu kabi ko‘plab istiqbolli rejalar va ularni amalga oshirish mexanizmlari O‘zbekiston jahonning rivojlangan davlatlari qatoridan mustahkam o‘rin egallashiga qulay imkoniyatlar yaratadi. Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, “Harakatlar strategiyasi”ni amalga oshirish natijasida O‘zbekiston xalqining farovonligi yanada oshadi. Yurtimiz rivojlangan xorijiy davlatlar qatoriga kirish yo‘lida shaxtam qadamlar tashalaydi. 1.3. Yoshlarga oid davlat siyosati va uning ustuvor yo‘nalishlari. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining yoshlar ma’naviyatini yuksaltirish va ularning bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish bo‘yicha beshta muhim tashabbusining mazmun-mohiyati va amaliy ahamiyati. Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev yoshlarga oid davlat siyosati va uning ustuvor yo‘nalishlari haqida 2017 yil 30 iyunda “ Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakatining IV qurultoyidagi “ Jismoniy va ma’naviyay barkamol yoshlar - bugungi va ertangi kunimizning hal qiluvchi kuchidir” nomli nutqlarida atroflicha tahlil qilib berdilar “.... Yosh avlod tarbiyasi hamma zamonlarda ham muhim va dolzarb ahamiyatga ega bo‘lib kelgan . Ammo biz yashayotgan XXI asrda bu masala haqiqatdan ham hayot- mamot masalasiga aylanib bormoqda. Barchamizga ayon, hozirgi kunda dunyo miqyosida beshafqat raqobat, qarama-qarshilik va ziddiyatlar tobora keskin tus olmoqda. Diniy ekstremizm, terrorizm, giyohvandlik, odam savdosi, noqonuniy migratsiya, “ommaviy madaniyat” kabi xavf -xatarlar kuchayib, odamzod asrlar davomida amal qilib 22 kelgan etiqodlar, oilaviy qadriyatlarga putur etkazmoqda”,9 -deb ta’kidladilar Shavkat Mirziyoyev “Kamolot” yoshlar ijtimoiy harakatining IV quriltoyida so‘zlagan nutqida. Shu bilan birga 2001 yilda tashkil etilgan “Kamolot” tashkiloti yoshlar o‘rtasida ayrim ishlarni amalga oshirgan bo‘lsada, yoshlarning bugungi talab va ehtiyojlarini qondira olmaganligi, etilgan muammolarni echa olmaganligi tanqid qilindi. 2016 yilda yoshlar ishtirokida 1 million 740 mingga yaqin huquqbuzarlik , 23 ming 440ta jinoyat sodir etilgani, yosh oilalar o‘rtasida 8 mingdan ortiq ajralish holati qayd etilgani “Kamolot” tashkilotining yoshlar bilan olib borgan ishlari talab darajasida emasligi ko‘rsatdi Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev “ Kamolot” yoshlar tashkiloti o‘rniga yoshlar bilan hozirgi zamon talablari asosida ish olib boradigan, mamlakatimizda yoshlarning chinakkam suyanchi va tayanchi bo‘la oladigan mutlaqo yangi tashkilot- O‘zbekiston yoshlar ittifoqini tashkil etishni taklif etdilar. Shuningdek, 30 iyun -mamlakatimizda “ Yoshlar kuni” deb e’lon qilindi. Prezident huzuridagi Davlat boshqaruvi akademiyasi qoshida YOshlar muammolarini o‘rganish va istiqbolli kadrlarni tayyorlash institutini tashkil etish taklifi O‘zbekiston yoshlar ittifoqi davlat va jamiyat uchun rahbar kadrlar tayorlab beradigan o‘ziga xos markaz bo‘lishi, zamonaviy tilda aytadigan bo‘lsak, yoshlar uchun “ Sotsial lift” vazifasini bajarishi, bilimli, tashabbuskor va tashkilotchi, fidoyi yosh rahbarlarning kadrlar zahirasini yaratishga qaratildi. Shavkat Mirziyoev Prezidentlik faoliyatining ilk kunlaridayoq yurtimizda kadrlar muammosi borligini qayd etgan edi. Ko‘p o‘tmay bu masalaning tag 9 Shavkat Mirziyoev. “Jismoniy va ma’naviy barkamol yoshlar - bugungi va ertangi kunimizning hal qiluvchi kuchidir”. “Milliy taraqqiyot yo‘limizni qat’iyat bilan davom ettirib, yangi bosqichga ko‘taramiz . Asarlar 1- jild, T., “ O‘zbekiston “ 2017, 504-505 betlar. 23 zaminidan o‘rganish va hal etish, yuqri malakali mutaxassislar tayyorlash maqsadida keng ko‘lamli islohotlar boshlandi. Avvalo maktabgacha ta’lim tizimi rivojlantirib, poydevor mustahkamlandi. Oliy ta’lim sohasida ham katta o‘zgarishlar bo‘ldi. Bu tizimlarni 2030 yilgacha rivojlantirish bo‘yicha konsepsiyalar ishlab chiqildi. Bilimli bolalarni aniqlab, chuqurlashtirilgan tarzda o‘qitish, talab yuqori bo‘lgan sohalarga yo‘naltirish maqsadida ixtisoslashtirilgan maktablar tashkil etilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 14 sentabrdagi qaroriga muvofiq tashkil etilgan Muhammad al-Xorazmiy nomidagi maktab shunday ta’lim maskanlaridan biridir. Ma’lumki, VIII-IX asrlarda yashab ijod etgan ulug‘ alloma Muhammad Al- Xorazmiy matematka, geometriya, astronomiya, tarix, geografiya, va boshqa fanlarga doir ko‘plab risolalar yozigan. U “nol” raqamini va o‘nlik sanoq tizimini hamda qutblar koordinatalarini birinchilardan bo‘lib asoslab bergan va amaliyotga tadbiq etgan. Muhammad Al-Xorazmiy algebra faniga va algoritimlashtirish nazaryasiga asos solgan, ilmiy ma’lumot va traktatlarni bayon etishning aniq qoidalarini ishlab chiqqan. O‘nlik sanoq tizimi, algebra va algoritmlashtirish yo‘nalishlarida dunyo ilm- fani rivojidagi xizmatlari umume’tirof etilgan Sharq olimlari orasida faqat Muhammad Al-Xorazmiyning asarlari va nomi ilmiy davralarda faol qo‘llab kelinayotgan “algoritm” va “algebra” kabi zamonaviy ilmiy atamalarda abadiylashtirildi. Bugungi kunda yuqori texnologiyalarga asoslangan zamonaviy axborot-komunikatsiya texnologiyalari asosida bajarilayotgan barcha hisoblash amallariga buyuk olim Muhammad Al-Xorazmiyning ilmiy kashfiyotlari asos bo‘lib xizmat qilmoqda. 24 Davlatimiz rahbari o‘tgan yili mazkur maktabni qurishga doir loyihalar bilan tanishgan edi. Yaqinda poytaxtimiz Toshkentda ushbu zamonaviy dargoh foydalanishga topshirildi. Prezident Shavkat Mirziyoev 2019 yil 27-dekabr kuni axborot- kommunikatsiya texnologiyalari yo‘nalishiga oid fanlarni chuqurlashtirib o‘qitishga ixtisoslashtirilgan ushbu bilim muassasasi bilan tanishdi. Maktabda keng sharoitlar, fan kabinetlaridan tashqari darslar hamda fakultativ mashg‘ulotlarni innovatsion usullarda o‘tish uchun qo‘shimcha imkoniyatlar yaratilgan. Artel, UCell, ZTE va Huawei kompaniyalarining maxsus sinflari ochilgan. Shavkat Mirziyoev ushbu sinflar, ulardagi muhit, asbob-uskunalar bilan tanishdi, o‘qituvchi va o‘quvchilar bilan suhbatlashdi. – “Hamma ishlarimiz, islohotlarimiz O‘zbekistonning ertangi kuni uchun. Kelajagimiz zamini esa – siz, yoshlar. Ko‘zlaringdan ko‘rib turibman: sizlar bilimli, Vatanimizga munosib farzand bo‘lib yetishmoqchisizlar. Buning uchun hamma sharoitlarni yaratib beramiz”, dedi Prezident. Mutasaddilarga shu kabi ilg‘or binolar andozasi asosida maktablarning qurilish loyihalarini o‘zgartirish, metodologiyani mustahkamlash orqali ta’lim sifatini oshirish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi. “Al-Xorazmiy bobomizning taffakuriga dunyo hozirgacha qoyil qoladi. Bugungi texnologiyalar, dasturiy mahsulotlarga u yaratgan algoritm asos bo‘lgan. Siz bundan faxrlanishingiz, buyuk ajdodimizdek qunt bilan o‘qib, doim izlanishingiz kerak”, – dedi davlatimiz rahbari yoshlarga. Maktabda o‘quvchilar zamonaviy mobil va kompyuter dasturlarini o‘rganishi, o‘z ustida ishlab, tajriba oshirishi uchun robototexnika va sanotexnika xonalari, innovatsion va virtual laboratoriyalar tashkil etilgan. Prezident Shavkat Mirziyoev ushbu bilim dargohida Mirzo Ulug‘bek tumanidagi IT-park bo‘linmasini tashkil etish, mamlakatimizning boshqa 25 hududlarida ham shunday markazlar ochib, bu sohaga qiziqqan yoshlarga keng sharoitlar yaratish zarurligini ta’kidladi.“Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini yaxshi bilgan bola ko‘chada bekor yurmaydi, o‘zining ishi bo‘ladi. Yoshlarimizni shunday bilimli mutaxassislar etib tarbiyalasak, oilasiga, davlatga nafi tegadi”,-dedi davlatimiz rahbari. 2019 yilda maktabning 5-11-sinflariga 680 nafar o‘quvchi matematika va chet tili sinovlari asosida qabul qilindi. Pedagogik jamoaga Buyuk Britaniya, Janubiy Koreya va Hindistondan o‘qituvchilar jalb etilgan. Keyingi yillarda yoshlarga oid davlat siyosatining huquqiy asoslari mustahkamlanib, Yoshlar masalasi bo‘yicha respublika idoralararo kengashi tuzildi. O‘zbekiston yoshlar ittifoqi tashkil etilib, 30 iyun yoshlar kuni etib belgilandi. Hozirda ittifoqqa a’zo bo‘lgan yoshlar soni 7 mln 690 mingni tashkil etadi. Bugungi kunda barcha sohalarda bilimli, siyosiy va ijtimoiy faol, xalq manfaatini o‘z shaxsiy manfaatidan ustun qo‘yadigan, halol va jonkuyar yosh rahbarlarga ehtiyoj tobora ortib bormoqda. Dunyoqarashi keng, kreativ fikirlaydigan, muammoli vaziyatlarda to‘g‘ri qaror qabul qila oladigan yoshlar mas’uliyatli vazifalarga tayinlanayapti. Joylarda 8 nafar yosh avlod vakillari hokim o‘rinbosari etib tayinlangan. 2019 yil dekabrda bo‘lib o‘tgan saylovlarda Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputatligiga 9 nafar yigit va qiz saylangan, mahalliy kengashlarda g‘alaba qozonganlarning qariyb 10 foizini yoshlar tashkil etadi. Bundan tashqari, davlat va jamiyat hayotining turli sohalarida jonbozlik ko‘rsatib, mamlakatimizning xalqaro obro‘-e’tiborini yuksaltirishga hissa qo‘shayotgan 84 nafar yoshlar “Mard o‘g‘lon” davlat mukofoti va “Kelajak bunyodkori” medali bilan taqdirlangan. Yoshlar orasida “Men sizning yoningizda turib kamarbasta bo‘laman!” deb ko‘zi yonib turgan, bilimli, jasoratli yigit-qizlar borligiga ishonaman. yetakchilikning, o‘z ortidan ergashtirishning eng to‘g‘ri yo‘li shaxsiy o‘rnak va namuna bo‘lishdir”,- dedi Prezident. Uchrashuvda yoshlar hayotidagi muammolar, 26 dolzarb vazifalar muhokama qilindi. Yurtimizda yosh rahbarlarni saralaydigan, ularning layoqatiga mos lavozimlarni taklif etadigan samarali mexanizm mavjud emasligi qayd etildi. - Rahbarlik lavozimlariga har tomonlama munosib, tashabbuskor, menga tayanch va suyanch bo‘la oladigan yoshlarni jamlaydigan “Vatan iftixorlari” institutini joriy etsak, sizlar nima deysizlar,- dedi davlatiiz rahbari. – Bu institutning asosiy vazifasi islohotlarimiz va katta rejalarimizni yoshlarga yetkazish, joylardagi muammolarni ko‘tarish va ularni hal qilishdan iborat bo‘ladi. Globallashuv sharoitidagi xavf-xatarlar va mafkuraviy xurujlar haqida so‘z borar ekan, Prezident ma’rifatparvar bobomiz Fitratning “Bu dunyo kurash maydonidir. Sog‘lom tan, o‘tkir aql va yaxshi aql va yaxshi axloq bu maydon qurolidir”, - degan so‘zlarini yodga oldi. Yoshlar o‘rtasida huquqbuzarlik va jinoyatchilik, oilaviy ajralishlarning oldini olish bo‘yicha tegishli tashkilotlar rahbarlariga ko‘rsatmalar berildi. Yig‘ilishda viloyat, tuman, shahar hokimlari va boshqa rahbarlar yoshlar siyosati masalasiga e’tiborni yanada oshirishi lozimligi qayd etildi. Jumladan jamiyatda yoshlarning roli va obro‘sini ko‘tarish, ularga qulay sharoit yaratish, yoshlar tashkilotlari orqali yosh avlod muammolari ichiga chuqurroq kirish va ularni hal etish zarurligi ta’kidlandi. “Har bir hokim, tuman yoki viloyat hokimi bo‘lishidan qat’iy nazar, sektor rahbarlari bilan birgalikda yoshlar masalasini o‘zi uchun ustuvor vazifa qilib olmas ekan, joylarda bu boradagi ishlarimizning natijasi samarali bo‘lmaydi”,- dedi Prezidentimiz. Avvalo, “Hokim va yoshlar” uchrashuvlari tajribasini davom etirib, har haftaning bir kunini Yoshlar masalalarini yechish kuni, har 15 kunda ikki kunni faqat yoshlar bilan ishlash kuni etib, belgilash lozimligi ta’kidlandi. Hokimlar va mutasaddi rahbarlar yoshlarning muammolari bilan tanishib, har oyda bir marta mahalliy kengashlar sessiyalarida ularni muhokama qilishi, xalq vakillariga hisobot berishi zarurligi qayd etildi. 27 Mutasaddilar yoshlarning bandligi, uy-joy ta’minoti bo‘sh vaqtni mazmunli o‘tkazishi, ta’lim olishga va kasb o‘rganishga bo‘lgan talabini doimo o‘rganib, yechim topishi kerak. Yoshlar murojaatlarini qayd etishi va tahlilini yuritish masalalariga alohida e’tibor berib, aniq choralar ko‘rishi shart. Uchrashuvda Prezidentimiz tomonidan ilgari surilgan besh muhim tashabbusning har bir yo‘nalishini tuman va shaharlarda tizimli amalga oshirish bo‘yicha vazifalar belgilandi. O‘tgan yili mamlakatimizda buyuk alloma Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Yosh matematiklar xalqaro olimpiadasi muvaffaqiyatli o‘tkazilgan edi. Davlatimiz rahbari ushbu tajriba asosida fizika bo‘yicha Ahmad Farg‘oniy, kimyo fani bo‘yicha Abu Rayhon Beruniy, biologiya bo‘yicha Abu Ali ibn Sino, astranomiya bo‘yicha Mirzo Ulug‘bek nomlaridagi xalqaro fan olimpiadalari tashkil etish takliflari ilgari surdi. Yoshlar ittifoqi negizida Yoshlar ishlari agentligi tashkil etish tashshabusi yig‘ilganlar tomonidan qo‘llab-quvvatlandi. Yoshlar auditoryasiga yo‘naltirilgan tele-va radiokanallar, bosma nashrlarini birlashtirib, “Yoshlar media xoldingi” tashkil etish taklifi ham bildirildi. “Yangi O‘zbekistonni albatta, yoshlar bilan birga quramiz. 2020 yil yoshlarga oid davlat siyosatida tub burilish yili bo‘ladi”, - dedi Prezident. Ochiq muloqot tarzida o‘tgan uchrashuvda yoshlar o‘z-fikr mulohazalarini bildirdi. Davlatimiz rahbari ularning takliflari bo‘yicha mutasaddilarga topshiriqlar berdi. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2019 yil 19-martda bo’lgan vidioselektorda “beshta muhim tashabbus” ni ilgari surdilar. Ular orasida yoshlarni kitobxonlikka o’rgatish muhim o’rin tutadi. Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev yoshlarda kitobxonlikka qiziqish uyg‘otish masalasiga alohida e’tibor qaratdilar “ Eng kitobxon maktab” , “Eng kitobxon mahalla”, “Eng kitobxon oila” tanlovlar o‘tkazish taklif etildi. 28 Keyingi yillarda mamlakatimizda yosh avlodni kitobxonlikka o‘rgatish va ularda kitob o‘qishga qiziqish uyg‘otishga alohida e’tobor qaratilmoqda. Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan mamlakatimiz aholisi o‘rtasida kitobxonlik madaniyatini yuksaltirishga, ayniqsa yosh avlodni bu nodir xazinaga oshno etish borasida salmoqli ishlar amalga oshirilmoqda. Negaki, qalbi va shuuriga kitob nuri singgan, ma’nan etuk, mustaqil fikrlay oladigan, milliy g‘ururi yuksak avlod bilangina yorqin kelajakni barpo etish mumkin. Dunyodagi mashhur Garvard universiteti kutubxonasi peshtoqiga butun insoniyatga esdalik sifatida “Tushlik vaqtini o‘tkazib yuborganingga achinma, lekin kitob o‘qish uchun o‘tkazib yuborilgan vaqt bu katta yo‘qotishdir” degan ibratli jumla bitib qo‘yilgan. Darhaqiqat, kitob o‘qishni keyingi kunga qoldiraversak, insoniyat o‘zi bilmagan holda ma’naviy qashshoqlikka yuz tutaveradi. Hozir butun insoniyat globallashuv va axborot makonida yashamoqda. Shaxsning axborot olish manbai behisob. Internet va axborot makonidan turli ma’lumotlarni olish mumkin. Axborot manbalarining kuchli ta’siridan insonni kitobxonlikka qaytarish oson ish emas. Buning uchun umumiy o‘rta ta’lim maktablari o‘qituvchilari, ota – onalar va mahalla - kuy, keng jamoatchilikning hamkorlikdagi samarali harakati talab etilmoqda. O‘quvchilarni kitobxonlikka o‘rgatish va kitob o‘qishga qiziqishini oshirish uchun yana nima ishlar qilishimiz kerak? Ilm- fanda ulkan kashfiyotlar qilgan, nazm va nasrda o‘zidan keyingi avlodlarga ulkan ma’naviy meros qoldirgan ota – bobolarimizning geni jannatmakon yurtimiz farzandlarining har birida yashab kelayotgan bo‘lsa, o‘z davrida butun dunyoda uyg‘onish davrini boshlab bergan ajdodlarimiz amalga oshirgan buyuk ishlarni bugungi avlod vakillari nega takrorlay olmayapti? Элeмeнты спискa иллюстратсий не найдены.– degan yana bir savol tug‘iladi. Buning uchun biz, tibbiyot tili bilan aytganda, yashirinib yotgan genlarni harakatga undashimiz, yuzaga chiqishga majbur qilishimiz kerak. Kitob mutolaa qilish orqali bunga erishish mumkin. 29 Ijtimoiy so‘rovlar shuni ko‘rsatadigi, kichik yoshdagi maktab o‘quvchilarining 43 foizi, yuqori sinf o‘quvchilarning 17 foizigina kitob mutolaa qilishni yoqtirar ekan. “Nima uchun bolaning yoshi ulg‘aygani sayin mutolaaga qiziqishi so‘nib boradi?” degan haqli savol tug‘iladi. Bunga javob quyidagicha bo‘ladi: Beg‘ubor qalbli bolakay maktab ostonasiga ilk qadam qo‘ygan kundan boshlab uztoz uning qalbiga kitobga mehr uyg‘otadi. Natijada bola kitobni sevib qoladi. Ana shu mehr oilada kitobxonlik muhitining yo‘qligi, e’tiborning sustligi sababli yildan-yilga susayib boradi. “Men bir narsaga hayron bo‘laveraman,”- deb ta’kidlagan edi O‘zbekiston Qahramoni, taniqli adabiyotshunos olim Ozod Sharafiddinov. Qachon qaramang, to‘rtta odam yig‘ilsa, farzand tarbiyasining og‘irligi, ularni odam qilishning azobligi to‘g‘risidagi hasratga duch kelamiz. O‘-o‘-v birodarlar, buning eng oson yo‘li, eng arzon, eng samarali yo‘li, usuli shundoq yoningizda turibdi – ku: bolangizni kitob o‘qitishga o‘rgating, uning ko‘nglida badiiy adabiyotga mehr va muhabbat uyg‘oting, uch – to‘rt so‘mni qizg‘anmay muntazam kitob olib bering farzandlariningizga! Axir dunyoda kitobdan ham aqlliroq, undan ham donoroq biror ustozni topib bo‘ladimi? Axir kitoblarda yo‘q narsaning o‘zi yo‘q – ku! Odamni odam qiladigan jamiki kuch – qudrat, hikmat, go‘zallik, aql va odob kitoblarda “mana man” deb turibdi – ku! Nahotki bu buyuk ne’matdan, bebaho boylikdan bebahra bo‘lib ham odam bo‘lish mumkin, deb o‘ylasangiz?! Xato qilasiz, birodarlar, kitobsiz, badiiy adabiyotsiz biror odamning durustroq inson bo‘lganini, biror millatning o‘sib – unganini shaxsan men bilmayman…” Keyingi yillarda mamlakatimiz ijtimoiy – iqtisodiy hayoti, ilm – fan, ta’lim va madaniyat sohasida amalga oshirilayotgan shiddatli islohotlar jahon hamjamiyatining e’tirofiga sazovor bo‘lmoqda. O‘zbekistonning xorijiy mamlakatlar bilan barcha sohalarda hamkorligining kuchayishi, ayniqsa ilm – fan va ta’lim sohasidagi hamkorlikka keng yo‘l ochilishi, ilm – fanning ishlab chiqarish bilan bog‘liqligini taminlash va uning natijadorligini oshirishga aloxida e’tibor qaratilmoqda. Xorijiy tajriba va innovatsiyalarni qo‘llash, ulardan samarali 30 foydalanish mamlakatimizda amalga oshirilayotgan tub islohotlarning yanada takomillashuviga ko‘maklashmoqda. Bu jarayonlar esa, avvalo o‘zimizning mamlakatimizda ajdodlarimiz yaratgan boy ma’naviy merosni puxta o‘rganish, so‘ngra xorijda, rivojlangan mamlakatlarda hayotning barcha sohalarda erishilgan yutuqlarni tahlil qilish va hayotga tadbiq etish uchun ilmli, xorijiy tillarni puxta biladigan, mustaqil fikrlaydigan, taffakuri keng, innovatsiyalarni o‘rganishga ishtiyoqi baland barkamol avlodni tarbiyalab voyaga etkazishni talab qiladi. Bunday hayotiy va dolzarb masalalarni hal etishda kitobxon yosh avlodning hissasi katta bo‘ladi. YOshlarni kitobxonlikka o‘rgatish nihoyatda dolzarb masala ekanligini inobatga olib muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev o‘z faoliyatining sarchashmalaridayoq bu muhim masalaga alohida e’tibor qaratdi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Navoiy viloyati saylovchilar vakillari bilan uchrashuvda mamlakatimizda echimini kutayotgan muhim masalalar qatorida yoshlarni kitobxonlikka o‘rgatish, kitobxonlikka qiziqishni yosh avlod ongi va qalbiga singdirish masalalariga batafsil to‘xtalib o‘tdilar. Mutaffakir shoirimiz Alisher Navoiy nomi bilan atalgan viloyatda buyuk ajdodimiz Alisher Navoiy bobomiz xotirasiga hurmat – ehtirom ko‘rsatish, ul zotning tabarruk merosini o‘rganish, yosh avlodimizga bezavol etkazish borasida ibratli, ishlar qilinayotganiga alohida to‘xtalib o‘tdilar. Bunday ezgu ishlar qatorida ulug‘ shoirning eng mashhur asarlari to‘rt kitob shaklida yuksak poligrafik sifat bilan nashr etilganini qayd qilib o‘tdilar. Shuningdek, inson ma’naviy olamini boyitishga xizmat qiladigan kitob haqida o‘z fikrlarini bayon qildilar: “Inson ma’naviy olamini boyitishda ulkan ta’sirga ega bo‘lgan kitob haqida so‘z ochilgan ekan, shu bilan bog‘liq muhim bir masalaga e’tiboringizni qaratmoqchiman. Ya’ni bugungi kunda jamiyatimizda kitobxonlik darajasi qanday? U bizni qoniqtiradimi? Kim keyingi paytda qaysi kitobni o‘qidi, farzandimizga qanday kitob olib berdik? Afsuski, ko‘p hollarda bu savollarga ijobiy javob berishimiz qiyin.” 31 Bu fikrlar nafaqat zalda o‘tirgan saylovchilar, balki butun mamlakatimiz aholisi uchun bong sadosi bo‘lib yangradi. Insonlar hayotda o‘zlari ko‘rib turgan, hayotiy va o‘ta dolzarb masalaning hal etilishi talab etilayotganidan mamnun bo‘ldilar. Shuningdek, Prezidentimiz odamlar ongu tafakkuri, ma’naviy saviyasini yuksaltirishda kitobning o‘rniga alohida baho berdilar. “Odamlarning ongu tafakkuri, dunyoqarashini o‘zgartirish, ma’naviy saviyasini yuksaltirish haqida ko‘p gapiramiz. Lekin bu borada eng oddiy va ayni paytda eng ta’sirchan vosita – bu kitob emasmi? Men shunga aminman – kitobsiz taraqqiyotga, yuksak ma’naviyatga erishib bo‘lmaydi. Kitob o‘qimagan odamning ham, millatning ham kelajagi yo‘q.”10 Keyingi yillarda nafaqat yoshlar, balki katta yoshdagi aholi o‘rtasida ham kitobxonlikdan bir qadar chetlashish yuzaga kelgan bir vaqtda hayotiy haqiqatning ochiqchasiga tahlil etilishi mamlakatimiz jamoatchiligining e’tirofiga sazovor bo‘ldi. Muhtaram Prezidentimiz tomonidan hozirgi vaqtda axborot – komunikatsiya sohasi, internet va boshqa aloqa vositalari kundalik hayotda keng qo‘llanilayotgani kitob o‘qishga halaqit beradi va kitob o‘qishga ehtiyojini pasaytiradi qabilidagi qarashlarda yurganlarning saboq chiqara olishlari uchun kontseptual ko‘rsatmalar berildi. Ya’ni axborat maydonida qo‘llanilayotgan vositalarning imkoniyatlarini ham yoshlarda, aholining keng qatlamlarida kitobxonlikka qiziqish uyg‘otishga sarflash haqida zarur ko‘rsatmalar berildi. “Albatta, hozirgi vaqtda axborot – kommunikatsiya sohasi shiddat bilan rivojlanmoqda, televidenie, radio, internet, kompyuter, mobil telefon kundalik hayotimizdan chuqur joy olmoqda. Biz ana shu imkoniyatlardan samarali faoydalanib, mamlakatimizda yoshlarning kitob o‘qishga bo‘lgan qiziqishini 10 Sh.Mirziyoev. Buyuk kelajagimizmni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. T, “O‘zbekiston”, 2017, 114 bet. 32 kuchaytirish, aholining kitobxonlik saviyasini yanada oshirishga alohida e’tibor qaratishimiz lozim.”11 O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev kitobxonlik madaniyatini yanada yuksaltirish, buning uchun mamlakatimizda kitob nashri, kitob savdosi, kutubxonalar ishini tashkil etish hamda yoshlar o‘rtasida kitobxonlikni tashviqot qilishning namunali shakllarini tashkil etish bo‘yicha bergan ko‘rsatmalari ham kontseptualligi va konstruktivligi bilan ajralib turadi. ”Buning uchun kitob nashri, kitob savdosi bilan bog‘liq ishlarimizni tanqidiy ko‘rib chiqishimiz kerak. Ta’lim - tarbiya muassasalari, idora va tashkilotlar, mehnat jamoalarida shu masala bo‘yicha turli tanlov, festival va aktsiyalar, kitob bayramlarini tashkil etishimiz kerak. Mavjud axborot – resurs markazlarini boyitish, kutubxonalar yo‘q joylarda ularni tashkil etishimiz lozim. Ota – bobolarimizdan qolgan yaxshi an’analarni davom ettirib, navoiyxonlik, boburxonlik, mashrabxonlik kechalari o‘tkazsak, kerak bo‘lsa, badiiy asarlarni televidenie orqali o‘qitishni yo‘lga qo‘ysak, nima deysizlar?”12 Bu dolzarb masalada Prezidentimiz buyuk shoirimiz Alisher Navoiy nomi bilan ataladigan viloyatni boshqalarga o‘rnak bo‘lishga chaqirdilar. Mamlakatimiz Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning nafaqat “Mamlakatimizning javohir xazinasi” (Navoiy viloyati saylovchilar vakillari bilan uchrashuv 2016 yil 4 noyabr)dagi nutqida, balki boshqa ko‘plab ma’ruza va nutqlarida ham yoshlarda kitobxonlikka qiziqish uyg‘otish masalalariga to‘xtalib o‘tilgan. Ayniqsa, mamlakatimizni 2016 yilda ijtimoiy – iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yakunlari va 2017 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy 11 Sh.Mirziyoev. Buyuk kelajagimizmni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. T, “O‘zbekiston”, 2017, 114 bet. 12 Sh.Mirziyoev. Buyuk kelajagimizmni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. T, “O‘zbekiston”, 2017, 114- 115 betlar. 33 dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining kengaytirilgan majlisi (2017 yil 14 yanvar)dagi ma’ruzalari ham kitobxonlikni yoshlar ongi va qalbiga yanada kengroq singdirish masalasidagi kontseptual g‘oyalar bilan ajralib turadi. Ushbu ma’ruza Yurtboshimiz ta’lim, ilm–fan va davlatning yoshlarga doir siyosatini amalga oshirish, ta’limning yangi zamonaviy usullarini, jumladan axborot- kommunikatsiya texnologiyalarni joriy etish sohasidagi ishlar ahvolini tanqidiy tahlil qilar ekanlar, bu boradagi dolzarb vazifalarni amalga oshirish yoshlarimiz, jamiyatimiz va mamlakatimizning kelajagi uchun strategik ahamiyatga ega ekanliga sababli bu borada beshta ustuvor vazifani ilgari surdilar. Bular orasida beshinchi ustuvor vazifa – kitoblarni chop etish va tarqatishdagi muammolarni hal qilishga qaratishdagi muammolarni hal qilishga qaratilgan edi. ”…Eng avvalo, yoshlar va aholi o‘rtasida mamlakatimizning boy tarixini, uning betakror madaniyati va milliy qadriyatlarini keng targ‘ib qilish, jahon ilm- fani va adabiyoti yutuqlarini etkazish uchun zarur muhit va shart – sharoit yaratish”13 zarurligini ta’kidlab o‘tdilar. Bunga erishish uchun kitobxonlik madaniyatini oshirish, yoshlarda kitobxonlikka qiziqish uyg‘otishdek dolzarb vazifani hal etish ustuvor vazifa ekanligi ham muhim ahamiyat kasb etishi yaqqol ko‘rinib turibdi. Mamlakatimiz Prezidenti o‘z ma’ruza va nutqlarida turli darsliklarni yaratish, ularni chop etish va moliyalashtirish masalalarida turli idoralar o‘rtasidagi kelishmovchiliklarni zudlik bilan bartaraf etish bo‘yicha aniq ko‘rsatmalar berdilar. Ayniqsa, darsliklar maxsus va badiiy adabiyotga bo‘lgan real ehtiyojni, ularni boshqa tillarga tarjima qilish, ular bilan o‘quv yurtlari, kutubxona va axborot – resurs markazlarini ta’minlash bo‘yicha chora – tadbirlar kompleksini ishlab chiqish va hayotga tadbiq etish borasidagi ko‘rsatmalari ham yoshlar va aholining keng qatlamlari o‘rtasida kitobxonlikni targ‘ib etishga qaratilgan edi. 13 Sh. Mirziyoev. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib – intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. T, “O‘zbekiston”, 2017 yil 47 bet 34 “Bunda yoshlar va aholining keng qatlamlari o‘rtasida kitobxolikni targ‘ib qilish masalalariga ham alohida e’tibor berish lozim bo‘ladi. Kitoblarning haqiqiy narxi shakllanishini juda ham puxta o‘rganish zarur. Hozirgi paytda hammamizning oldimizda juda muhim ahamiyatga ega bo‘lgan masala ya’ni kitobxonlikni keng yoyish va yoshlarimizning kitobga bo‘gan muhabbatini, ularning ma’naviy immunitetini yanada oshirishga qaratilgan ishlarimizni yangi bosqichga olib chiqish vazifasi turibdi. ”14 Muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev kitobsiz kelajak yo‘qligini, rahbardan tortib oddiy aholigacha kitobga mehr qo‘yishi – nurli kelajagimizning, barkamol avlodlarni voyaga etkazishimizning muhim poydevori ekanligini ta’kidlab o‘tdilar va bu borada amaliy ko‘rsatmalar berdilar. Respublikamiz Prezidentining 2017 yil 12 yanvardagi “Kitob mahsulotlarini chop etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ibot qilish bo‘yicha komissiya tuzish to‘g‘risida”gi Farmoyishi, 2017 yil 13 setyabrdagi PQ – 3271- sonli “Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutolaasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ib qilish bo‘yicha kompleks chora – tadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi Qarori ijrosini ta’minlash uchun ham kitobxonlik madaniyatini oshirish va yoshlarni, mamlakatimizning barcha aholisini kitobxonlikka undash muhim ahamiyat kasb etmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev asarlari, ma’ruza va nutqlarida kitobxonlikni yoshlar va keng jamoatchilik ongi va qalbiga singdirish bo‘yicha ilgari surilgan kontseptual g‘oyalar va konstruktiv ko‘rsatmalarni amalga oshirish va bu borada chiqarilgan Prezident Qaror va Farmoyishlari ijrosini ta’minlash barchamizning, eng avvalo biz o‘qituvchi va pedagoglarning dolzarb vazifamizdir. 14 O‘sha joyda 35 II. BOB. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmon, Qaror va ma’ruzalarida maktabgacha ta’lim, xalq ta’limi, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi, oliy ta’lim hamda akademik ilm-fanni sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarish masalalari. 2.1.Umumiy o‘rta ta’lim tizimi mazmunini sifat jihatidan yangilash, o‘qitish metodikasini takomillashtirish, pedagog kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirishning zamonaviy shakllarini joriy etish zarurati. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlarida belgilangan ta’lim-tarbiya sohasidagi vazifalarni bajarish uchun, avvalo umumiy o’rta ta’lim maktablarida faoliyat ko’rsatayotgan o’qituvchilar ularning mazmun-mohiyati bilan tanish bo’lishi kerak. 36 O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida” 2016 yil 29- dekabrdagi PQ- 2707- son qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Maktabgacha ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi 2017 yil 30 sentabrdagi PF- 5198-son farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi faoliyatini tashkil etish to’g’risida”gi 2017 yil 30 sentabrdagi PQ-3305-son qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 22-apreldagi “Bola huquqlari kafolatlarini yanada kuchaytirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ- 4296-sonli Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 8-maydagi “O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PQ-4312-sonli Qarori mamlakatimizda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish yo’lini boshlab berdi. Natijada bolalarni maktabgacha ta’lim tizimiga jalb etish 2017 yildagi 27 foizdan 2019-yilga kelib 52 foizga ko’tarildi. Maktabgacha ta’limga qamrab olish bir yilda 38 foizdan 52 foizga ko‘tarildi. 5 ming 722 ta davlat, xususiy, oilaviy bolalar bog‘chalari tashkil etildi. 2020 yilda maktabgacha ta’lim bilan qamrab olish 60 foizga yetkaziladi. Ushbu maqsadlar uchun budjetdan qariyb 1,8 trillion so‘m mablag‘ ajratiladi 2020 yildan boshlab tariximizda ilk bora 6 yoshli bolalarni maktabga tayyorlash tizimi joriy qilinadi, bunga budjetdan 130 miliard so‘m ajratiladi, bu jarayonda xususiy maktabgacha ta’lim muassasalari ham ishtirok etadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 5-sentyabrdagi “Xalq ta’limini boshqarish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PF-5538-son Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 14-avgustdagi “Yoshlarni ma’naviy-axloqiy va jismoniy barkamol etib tarbiyalash, ularga ta’lim-tarbiya berish tizimini sifat jihatidan yangi bosqichga ko‘tarish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-3907-son Qarori. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi “O‘zbekiston Respublikasi xalq 37 ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi PF-5712-son Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 3- maydagi “Ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-4307-son Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-maydagi “Ixtisoslashtirilgan o‘quv-tarbiya muassasalari faoliyatini tubdan takomillashtirish to‘g‘risida”gi PQ-4342-son Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 9-sentabrdagi “O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Prezident, ijod va ixtisoslashtirilgan maktablarni rivojlantirish agentligi faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4444-son Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 26-noyabrdagi “Zamonaviy maktab”larni tashkil etish chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi PQ-4537-son Qarori umumiy o’rta ta’lim tizimini rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb etadi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 15-martdagi “Umumiy o‘rta ta’lim to‘g‘risida nizomni tasdiqlash to‘g‘risida”gi 140-sonli Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017-yil 6-apreldagi “Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 187-sonli Qarori, 2018-yil 10-maydagi "O‘zbekiston Respublikasida majburiy mehnatga barham berishga doir qo‘shimcha chora- tadbirlar to‘g‘risida”gi 349-sonli Qarori, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 21-avgustdagi “Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida xorijiy tillarni o‘qitishni yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 701-son Qarori hamda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 30-sentabrdagi “Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarining o‘rnak ko‘rsatgan xodimlarini rag‘batlantirishning direktor jamg‘armasini tashkil etish va uning mablag‘laridan foydalanish tartibi to‘g‘risida”gi 823-sonli Qarorlari xalq ta’limi tizimini rivojlantirishda dasturulamal vazifasini bajardi. 2020 yilda budjetdan ajratiladigan 1,7 trillion so‘m mablag‘ hisobidan 36 ta yangi maktab qurilib, 211 tasi kapital ta’mirlanadi. Shuningdek, 55 ta xususiy maktab tashkil etilib, ularning soni 141 taga yetkaziladi. 38 Pedagogik mahorat va malaka darajasiga ega bo‘lgan, o‘z ishida aniq natijalarga erishgan o‘qituvchilarga yuqori maosh to‘lash tizimini joriy etamiz. Maktab o‘quv dasturlarini ilg‘or xorijiy tajriba asosida takomillashtirish, o‘quv yuklamalari va fanlarni qayta ko‘rib chiqish, ularni xalqaro standartlarga moslashtirish, darslik va adabiyotlar sifatini oshirish zarur. 2.2.O‘zbekistonning umumiy o‘rta ta’lim sohasidagi xalqaro hamkorligini rivojlantirishga qaratilgan siyosati, ushbu yo‘nalishga erishilgan yutuqlar va yangi imkoniyatlar. 2021 yilgi xalqaro baholash jarayoniga tayyorgarlik ko‘rish uchun 348 ta tayanch maktab belgilanib, 6 mingdan ortiq o‘qituvchining malakasi oshiriladi. Joriy o‘quv yilidan boshlab mutlaqo yangi professional ta’lim tizimi yo‘lga qo‘yilib, 340 ta kasb-hunar maktabi, 147 ta kollej va 143 ta texnikum tashkil etiladi. Kadrlar malakasini xalqaro mehnat bozori talablariga moslashtirish maqsadida milliy malaka tizimi ishlab chiqiladi. Ushbu tizim 9 mingga yaqin kasblar bo‘yicha kadrlar tayyorlash imkonini beradi. Oliy ma’lumot olaman, o‘z ustimda ishlab, ilmli bo‘laman, degan, yuragida o‘ti bor, jo‘shqin yoshlarimizning tahsil olishi uchun hamma qulayliklarni yaratishimiz shart. Shuning uchun maktab bitiruvchilarini oliy ta’lim bilan qamrab olish darajasini 2020 yilda kamida 25 foizga va kelgusida 50-60 foizga yetkazamiz. Bu borada shuni unutmaslik kerakki, oliy ta’lim qamrovini oshirish to‘lov kontraktiga bog‘liq bo‘lib qolmasligi zarur. Shuni hisobga olib, oliy o‘quv yurtlariga talabalar qabul qilish davlat grantlarini 2 barobar ko‘paytiramiz, desam, sizlar bu fikrga qanday qaraysiz? Qizlarimiz uchun alohida grantlar ham ajratiladi. Xotin-qizlar qo‘mitasi ushbu grantlar asosida o‘qitishga nomzodlarni tanlash va saralash mezonlarini ishlab chiqishi kerak. Oliy ta’lim muassasalariga kirish imtihonlarini ham optimallashtirish zarur. Biz bunda asosiy e’tiborni o‘qishga kirish jarayonlarini soddalashtirishga, oliy o‘quv 39 yurtlarida chinakam bilim va tarbiya olishga qaratishimiz zarur. Misol uchun, ona tili bo‘yicha bilimni baholashning milliy test tizimini yaratish lozim. Yoshlar istalgan vaqtda imtihon topshirib, tegishli guvohnoma olsa, oliy o‘quv yurtiga o‘qishga kirayotgan paytda ona tili bo‘yicha qayta sinovdan o‘tishga hech qanday ehtiyoj qolmaydi. Oliy ta’lim standartlari xorijiy tajriba asosida takomillashtiriladi, ta’lim yo‘nalishlari va o‘qitiladigan fanlar qayta ko‘rib chiqiladi. Mutaxassislikka aloqasi bo‘lmagan fanlar soni 2 barobar qisqartiriladi. Oliy ta’limda o‘quv jarayonini kredit-modul tizimiga o‘tkazish talab etiladi. Joriy yildan pedagogik ta’limning 6 ta yo‘nalishi bo‘yicha o‘qish muddati 3 yil qilib belgilanadi. Bu ishlarni boshqa yo‘nalishlarda ham davom ettiramiz. Oliy o‘quv yurtlariga bosqichma-bosqich akademik va moliyaviy mustaqillik beriladi. Joriy yilda ularning 10 tasi o‘zini o‘zi moliyaviy ta’minlashga o‘tadi. Bundan tashqari, kamida 5 ta oliy ta’lim muassasasini konkurs asosida tanlab, nufuzli xorijiy oliy ta’lim dargohlari bilan hamkorlikda ularni transformatsiya qilishni boshlaymiz. Mamlakatimiz uchun ilm-fan sohasidagi ustuvor yo‘nalishlarni aniq belgilab olishimiz kerak. Hech bir davlat ilm-fanning barcha sohalarini biryo‘la taraqqiy ettira olmaydi. Shuning uchun biz ham har yili ilm-fanning bir nechta ustuvor yo‘nalishini rivojlantirish tarafdorimiz. Joriy yilda matematika, kimyo-biologiya, geologiya kabi yo‘nalishlarda fundamental va amaliy tadqiqotlar faollashtirilib, olimlarga barcha shart-sharoitlar yaratib beriladi. Shuningdek, ilm-fan sohasida fundamental va innovatsion tadqiqotlar uchun maqsadli grant mablag‘larini ajratish mexanizmini tubdan qayta ko‘rib chiqish kerak. Ilm-fan yutuqlarining elektron platformasi, mahalliy va xorijiy ilmiy ishlanmalar bazasini shakllantirish lozim. Har bir oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot dargohi nufuzli chet el universitetlari va ilmiy markazlari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yishi shart. 40 Joriy yilda “El-yurt umidi” jamg‘armasi tomonidan 700 dan ziyod olimlar, professor-o‘qituvchilar chet elga ilmiy izlanish va malaka oshirish uchun yuboriladi. Kelgusida grantlar miqdorini 2 barobar ko‘paytirish va tadqiqot yo‘nalishlari ko‘lamini kengaytirish, 2020-yilda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha tub burilish qilish imkoniyatlari yaratildi. J o r i y o ‘ q u v y i l d a n b o s h l a b m 2019 yilda Xalq ta’limi tizimida erishilgan yutuqlar tinglovchilarga bayon etilishi lozim: - 2019-yilda xalq ta’limi tizimida davlat budjetidan jami 18,1 trln so‘m ajratildi. Jumladan, ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlarga 13,6 trln so‘m, yagona ijtimoiy to‘lov xarajatlariga 3,4 trln so‘m, boshqa xarajatlarga 1,1 trln so‘m ajratildi. - 2019-2020 o‘quv yil boshidan Toshkent, Namangan, Nukus va Xiva shahrida Prezident maktabi ochildi. 27471 nafar iqtidorli o‘quvchi saralash imtihonida ishtirok etdi. Natijalarga ko‘ra, har bir maktabga 144 o‘quvchi qabul qilindi. Maktabda o‘quv jarayoni “STEAM” (Science – ta’lim, Technology – texnologiyalar, Engineering- texnik ijodkorlik, Art- san’at, Mathematic- matematika) dasturi asosida olib boriladi. Bu iqtidorli yoshlarning fikrlash qobilyati, iroda va ijodiy salohiyatini oshirishga imkon beradi. Ushbu fanlar bo‘yicha darslar ingliz tilida olib borilmoqda. Tarix ona- tili adabiyot darslari tajribali pedagoglar tomonidan o‘zbek tilida o‘tiladi. - Joriy yil boshida Prezidentimiz tomonidan ilgari surilgan beshta muhim tashabbusning ijrosi asosan maktab o‘quvchilarining faolligini oshirish, ularning musiqa, adabiyot, sport va san’atga bo‘lgan ishtiyoqini kuchaytirish, yoshlar orasida kitobxonlik hamda sog‘lom turmush tarzini targ‘ib etishga qaratildi. 29-aprel kuni “Xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi“ tasdiqlandi. 41 PISA- xalqaro baholash tadqiqotlari amaliyotga joriy etila boshladi. - “Darsliklarni birgalikda takomillashtiraylik” ko‘rik- tanlovi tashkil etilib, 2019-yilgi darsliklarni tayyyorlash bo‘yicha keng jamoatchilik vakillari, ya’ni ota-onalar, o‘quvchi va o‘qituvchilar, mutaxassislar mavjud darslik va o‘quv-metodik adabiyotlardagi kamchiliklarni topish, sifatli darslik chop etish borasida taklif va mulohazalarini bildirish va muammolarni bartaraf etish yuzasidan hamkorlik qilish imkoniga ega bo‘lishdi. - 2019-yilda iqtisodiy rivojlangan davlatlar tajribasidan kelib chiqqan holda maktablarda Kuzatuv kengashlari tashkil etildi. Kuzatuv kengashi a’zolari 3 yilga saylanib, ular kamida 7 kishidan iborat bo‘lishi kerak: 2 ota-ona, 2 bitiruvchi, 1 nafaqadagi o‘qituvchi, shuningdek kamida 2 homiy. Kegnashning vazifasiga maktab direktorini saylash, maktabning moliyaviy rejalarini tasdiqlash, o‘quvchilar uchun yaratilgan sharoitlar monitoringi, o‘quvchilar va ularning ota-onalari murojaatlarini ko‘rib chiqish, shuningdek, boshqa masalalar kiritildi. - Xalq ta’limi vazirligi tomonidan o‘qituvchilar bilimini aniqlash maqsadida Sirdaryo va Surxandaryo viloyatlarida test sinovlari o‘tkazildi. Bu kabi testlar bosqichma-bosqich barcha hududlarda o‘tkaziladi. Maqsad o‘qituvchilar bilimini aniqlash, natijalarga ko‘ra o‘qituvilar malakasini oshirish bo‘yicha treninglar tashkil etishdir. Shu kungacha 12261 nafar o‘qituvchilar o‘rtasidagi test sinovlarining birinchi bosqichi davlat tilini bilish darajasini aniqlashga qaratilgandi. Ayni paytgacha yurtimiz umumta’lim maktablari o‘qituvchilaridan 8000 nafari malaka oshirdi, 27 ta maktabda xalqaro darajaga ega o‘qituvchilar dars beryapti. - Xalq ta’limi vazirligi O‘zbekistondagi Amerika Kengashlari bilan hamkorlikda o‘tkazayotgan English Speaking Nation: Secondary Teacher Training (ESN:STT) loyihasining taqdimoti Sirdaryo viloyatida bo‘lib o‘tdi. Mazkur loyihaning asosiy maqsadi umumta’lim maktablari ingiliz tili fani o‘qituvchilarinig til bilish darajasini aniqlash. Ingiliz tili bo‘yicha bilim va 42 ko‘nikmalarini takomillashtirish, o‘qituvchining “o‘quvchilarga yo‘naltirgan” (learner-centred) pedagogik mahoratni oshirishda ko‘mak berish, trener va mentorlar salohiyatini oshirshga ko‘maklashishdan iborat. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019- yil 3- maydagi “Iqtidorli yoshlarni aniqlash va yuqori malakali kadrlar tayyorlashning uzluksiz tizimini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi qaroriga asosan Xalq ta’limi vazirligida Fan olimpiadalari bo‘yicha iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlash departamenti tashkil etildi. Unga iqtidorli o‘quvchilarning xalqaro olimpiadalarda ishtirokini ta’minlash vazifasi yuklatildi. Yil davomida respublikamiz bo‘ylab qo‘shimcha fan olimpiadalari o‘tkazildi. Qo‘shimcha fan olimpiadalari:  Jizzax viloyatida biologiya fanidan Abu Ali ibn Sino nomidagi ;  Farg‘ona viloyatida kimyo fanidan Abu Rayhon Beruniy nomidagi ;  Buxoro viloyatida matematika fanidan Mirzo Ulug‘bek nomidagi ;  Xorazm viloyatida fizika fanidan Ahmad-al Farg‘oniy nomidagi ;  Toshkent shahrida informatika va axborot texnologiyalari bo‘yicha Al-Xorazmiy nomidagi ;  Termiz shahrida matematika va fizika fanlaridan respublika ochiq olimpiadasi. - Xalqaro, asosiy va qo‘shimcha fan olimpiadalarida g‘olib bo‘lgan o‘quvchilar ilk bor katta miqdorda bir martalik pul mukofoti bilan taqdirlandilar. O‘z navbatida ularning o‘qituvchilari ham munosib rag‘batlantirildi. Xalqaro olimpiada g‘oliblari va ularning o‘qituvchilari bir martalik pul mukofoti:  1- o‘rin (oltin medal) uchun – EKIHning 500 (111,5 mln so‘m), o‘qituvchisiga – 450 baravari miqdorida; 43  2- o‘rin – (kumush medal) uchun – 300 (66,9 mln so‘m), o‘qituvchisiga 250 baravar ( 55,75 mln so‘m); 3- o‘rin- (bronza medal) uchun – 200 (44,6 mln so‘m), o‘qituvchisiga; 150 baravarida ( 33,45 mln so‘m). - Asosiy fan olimpiadalari Respublika bosqichi g‘oliblari va o‘qituvchilariga:  1- o‘rin uchun- 11 mln 150 000 so‘m;  2-o‘rin uchun – 7 mln 805 000 so‘m;  3- o‘rin uchun – 3 mln 690 000 so‘m;  g‘oliblarning o‘qituvchilariga har oy 100% ustama to‘lash belgilandi. Qo‘shimcha respublika fan olimpiadalari g‘oliblariga: 1 – o‘rin uchun – 22 mln 3000000 so‘m; 2- o‘rin uchun- 18 mln 955 000 so‘m; 3- o‘rin uchun – 15 mln 610 000 so‘m. 2019-yilda xalqaro fan olimpiadalarida jami 8 ta medal qo‘lga kiritildi: 60- Xalqaro matematika olimpiadasi. Britaniya, Bat – 1 ta bronza; 30- Xalqaro biologiya olimpiadasi, Vengriya, Seged- 3 ta bronza; 51- Xalqaro Kimyo olimpiadasi, Fransiya, Parij- 2 ta kumush, 2 ta bronza. Vazirlar Mahkamasining “Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida “Tarbiya” fanini bosqichma-bosqich amaliyotga joriy qilish choralari to‘g‘risida”gi qarori loyihasi ishlab chiqilib, muhokamaga qo‘yiladi. Unga ko‘ra, “Odobnoma”, “Vatan tuyg‘usi”. “Milliy g‘oya” va “Dunyo dinlari tarixi” kabi fanlarni birlashtirgan holda yagona “Tarbiya” fani bosqichma-bosqich joriy qilinadi. Respublikamizdagi barcha hududlar kesimida maktab bitiruvchilarining OTMga kirish darajasi tahlil qilinib. yaxshi natija ko‘rsatgan ta’lim muassasalari direktorlari rag‘batlantirilib, yomon natija ko‘rsatgan maktab rahbarlari tuman va 44 viloyat xalq ta’limi bo‘limi hamda boshqarmalari rahbarlariga intizomiy chora ko‘riladi. Natijasi past bo‘lgan maktab direktorlariga ham qonunchilik doirasida intizomiy chora ko‘rish vazifasi belgilanadi. - “Zamonaviy maktab” larni tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti qarori qabul qilindi va uning ijrosining asosiy bosqichlari ishlab chiqildi. Unga ko‘ra, Qurilish: 48 ta yangi maktab quriladi va natijada 18.815 ta yangi o‘quvchi o‘rni yaratiladi. Rekonstruksiya: 452 ta maktab rekonstruksiya qilinadi, natijada 159.279 ta yangi o‘quvchi o‘rni yaratiladi. Ta’mirlash: 296 ta ta’mirtalab maktab zamonaviy talablar asosida ta’mirlanadi. - 2030–yilgacha 4860 ta maktab “Zamonaviy maktab”ga aylantirilishi rejalashtirilgan. - Yil davomida o‘qituvchilarning nufuzini ko‘tarish , ijtimoiy-moddiy ahvolini yaxshilash borasida ham amaliy ishlar qilinadi. “Yilning eng yaxshi fan o‘qituvchisi” ko‘rik-tanlovi g‘oliblariga katta miqdorda pul mukofoti beriladi: 1 – o‘rin uchun- 10 mln so‘m; 2- o‘rin uchun 5 mln so‘m; 3 – o‘rin uchun 3 mlnso‘m . 1- Oktabr – O‘qituvchi va murabbiylar kuni oldidan UzAvto Motors kompaniyasi o‘qituvchilarga bayram aksiyasini e’lon qildi. Ushbu bayram aksiyasida 10 323 nafar o‘qituvch mashina xarid qildi. - “UMS” kompaniyasi bilan kelishuv asosida “O‘qituvchi” tarif rejalari yo‘lga qo‘yildi.  Umumta’lim maktablari o‘qituvchilarining bir oylik ish haqi o‘rtacha 156 foizga oshdi (o‘rtacha ish haqi 2,04 mln so‘m).  Budjetdan qo‘shimcha 3 trln so‘m ajratildi. 45 - Xalq ta’limi vazirligi “Maktablarda zo‘ravonlikning oldini olish va ijobiy psixologiyani o‘qitish metodikasi” loyihasini amalga oshirishni boshladi. - Umumta’lim maktablari infratuzilmasini rivojlantirish borasida:  2864 ta maktabning isitish qozoni tizimi yanglandi;  138 ta maktabda zamonaviy sport zallari qurildi;  493 ta maktabning atrofi to‘liq o‘raldi;  173 ta maktab ichimlik suvi bilan ta’minlandi;  579 ta maktabning hojatxonasi yangidan qurildi va mavjudlari ta’mirlandi;  106 ta maktabda ichki hojatxona ta’mirlandi va tashkil etildi;  181 ta maktabning ichki kanalizatsiya tizimi ta’mirlandi;  175 ta maktabda yangi oshxona binolari qurildi va ta’mirlandi. Tinglovchilarga oliy ta’lim tizimida 2019 yilda amalga oshirilgan islohotlar tahliliy tushuntiriladi: 2019 yil barcha sohalar singari mamlakatimiz oliy ta’lim tizimi uchun ham shiddatli va yangiliklarga boy bo‘ldi: yangi OTMlar, yangi yo‘nalishlar ochildi, tizim rivoji uchun bir qator qonun va qarorlar qabul qilindi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 7-yanvardagi qaroriga binoan Toshkent shahrida Amiti universiteti tashkil etildi. Universitetda axborot-kommunikatsiyasi texnologiyalari sohasida, birinchi navbatda, dasturiy ta’minotini ishlab chiqish, axborot tizimlari va kompyuter tarmoqlarini boshqarish bo‘yicha xalqaro standartlar darajasida yuqori malakali mutaxassislar tayyorlanadi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 17-yanvardagi qaroriga asosan, Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universitetining maxsus fakulteti Mudofaa vazirligi Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va aloqa harbiy instituti etib qayta tashkil qilindi. 46 O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universitetida harbiy jurnalistika qayta tayyorlash kursi va harbiy jurnalistika fakulteti ochildi. Andijon viloyatida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining tegishli qaroriga binoan Sharda universiteti tashkil etildi. Unda o‘quv jarayonlari Hindistoning Sharda universiteti o‘quv dasturlari asosida O‘zbekiston Respublikasi Davlat ta’lim standartlari talablarini inobatga olgan holda ishlab chiqarilgan o‘quv rejalari va dasturlari bo‘yicha olib borilmoqda. Parij xalqaro moda akademiyasi va Toshkent to‘qimachilik va yengil sanoat institutining qo‘shma fakulteti ochildi. Ushbu o‘quv yili qabulidan boshlab abiturientlarga oliy ta’lim muassasalarining test sinovi topshiriladigan fanlar majmuasi bir xil bo‘lgan uchtagacha bakalavriat ta’lim yo‘nalishida tanlovda ishtirok etish huquqi berildi. 2019 yildan DTM ruxsatnomalarini bevosita Davlat test markazi saytidan yuklab olish imkoniyati yaratildi. 47 Xulosa Prezident Sh.Mirziyoyev tomonidan demokratik islohotlarning izchil davom ettirilishi va 2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasining ishlab chiqilishi va uning mazmun-mohiyatini tinglovchilar ongi va qalbiga singdirish xalq ta’limi sohasi xodimlari oldida turgan dolzarb muammolar hamda ularning yechimini topishda dasturilamal bo’lib xizmat qiladi. Mamlakatimiz uchun ilm-fan sohasidagi ustuvor yo‘nalishlarni aniq belgilab olishimiz kerak. Hech bir davlat ilm-fanning barcha sohalarini biryo‘la taraqqiy ettira olmaydi. Shuning uchun biz ham har yili ilm-fanning bir nechta ustuvor yo‘nalishini rivojlantirish tarafdorimiz. Joriy yilda matematika, kimyo-biologiya, geologiya kabi yo‘nalishlarda fundamental va amaliy tadqiqotlar faollashtirilib, olimlarga barcha shart-sharoitlar yaratib beriladi. Shuningdek, ilm-fan sohasida fundamental va innovatsion tadqiqotlar uchun maqsadli grant mablag‘larini ajratish mexanizmini tubdan qayta ko‘rib chiqish kerak. 48 Ilm-fan yutuqlarining elektron platformasi, mahalliy va xorijiy ilmiy ishlanmalar bazasini shakllantirish lozim. Har bir oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot dargohi nufuzli chet el universitetlari va ilmiy markazlari bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yishi shart. Joriy yilda “El-yurt umidi” jamg‘armasi tomonidan 700 dan ziyod olimlar, professor-o‘qituvchilar chet elga ilmiy izlanish va malaka oshirish uchun yuboriladi. Kelgusida grantlar miqdorini 2 barobar ko‘paytirish va tadqiqot yo‘nalishlari ko‘lamini kengaytirish, 2020-yilda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha tub burilish qilish imkoniyatlari yaratildi. J o r i y o ‘ q u v y i l d a n b o s h l Foydalanilgan adabiyotlar: 1. “2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947 sonli Farmoni. 2. “YOshlarga oid davlat siyosati samaradorligini oshirish va O‘zbekiston yoshlar ittifoqi faoliyatini qo‘llab-quvvatlash to‘g‘risida”. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 5 iyuldagi PF-5106 sonli Farmoni. 3. Mirziyoyev Sh.M. “Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz” mavzusidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti lavozimiga kirishish tantanali marosimiga bag‘ishlangan Oliy Majlis palatalarining qo‘shma majlisidagi nutqi. – T.: “O‘zbekiston”, 2016. – 56 b. 49 4. Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak. –T.: “O‘zbekiston”. – 2017.– 102b. 5. Mirziyoyev Sh.M. “Bilimli avlod – buyuk kelajakning, tadbirkor xalq – farovon hayotning, do‘stona hamkorlik esa taraqqiyotning kafolatidir” mavzusidagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganining 26 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasi.// “Xalq so‘zi” gazetasi 2018 yil 8 dekabr.