Pesticidlerdiń qorshaǵan ortalıqqa tásiri. Pesticidlerdiń qollanılıwınıń fizika-ximiyalıq tiykarları Reje: 1. Pesticidlerdiń qorshaǵan ortalıqqa tásiri. 2. Pesticidlderdi qollanıwda xalıq salamatlıgına tásiri. 3. Pesticidlerdi qollanıw múddetleri. Pesticidlerdiń topıraqta qaldıq muǵdarı. 4. Xalıq jasaw orınlarında qorshaǵan ortalıqqa zıyan keltirmew ushın kem záhárli pesticidlerden paydalanıw. 5. Pesticidlerdiń qollanılıwınıń fizika-ximiyalıq tiykarları. 6. Pesticidlerdiń fizika-ximiyalıq hám tásirsheńlik qásiyetleri, sonday-aq, olardıń kórinisi: suyıq, poroshok, qattı hám túrli formada bolıwı. 7. Pesticidler menen islesiwde jeke qorǵanıw quralların durıs tańlaw. Awıl xojalıǵında egip jetistiriletuǵın egin túrleriniń derlik barlıq túrlerinde zıyanlı organizmler tirishilik qılıp, ósimliktiń hár qıylı bólimleri menen azıqlanıp, zıyan keltiredi. Ádebiyatlarda aytılǵanınday egerde zıyankeslerge qarsı gúres ilajları alıp barılmaǵanda ónimniń 25-30 payızınıń nabıt bolıwı anıqlanǵan. Demek ósimliktiń ósiw dáwirinde, olardıń ónimlerin saqlawda, tuxım tayarlawda, tuxımlardı saqlaw dáwirinde zıyanlı organizmler tamanınan belgili muúdarda zıyan keltiriledi. Zıyanlı organizmlerge qarsı gúres ilajların alıp barıwda bir neshe qarsı gúres usılları islep shıǵılǵan. Olardan: agrotexnikalıq hám biologiyalıq usıllar qollanılıp kelinbekte. Bul usıllar ekologiyalıq tamannan taza esaplanıp, insan hám ıssıqanlı haywanlarǵa zıyansız esaplanadı. Lekin zıyanlı organizmlerdiń sanı ǵalaba kóbeyip, ónimge qáwip tuwdırılǵanda zıyanlı organizmlerge qarsı ximiyalıq usıldan paydalanıwǵa tuwrı keledi. Yaǵnıy ósimliklerde payda bolǵan zıyankes, kesellik qozǵatıwshıları menen jabayı shóplerge qarsı ximiyalıq záhárlerdi qollanıw arqalı zıyanlı organizmlerdi qırıp taslap, olardıń zıyanlılıq dárejesi tómenletiledi. Joqarıda keltirilgen zıyanlı organizmlerge qarsı qollanılatuǵın ximiyalıq záhárler qorshaǵan ortalıqqa, insan hám ıssıqanlı haywanlarǵa kúshli tásir kórsetedi. Ásirese ximiyalıq záhárler tez tásir etetuǵın jas óspirimler, hámledar hayallar, emiziwli balaları bar hayallar, jası ótken qariyalar, sonday-aq atız ósimliklerinde ushırasatuǵın paydalı jánliklerden: entomoakarifaglar, pal jıynawshı hárreler, ósimliklerdiń gúllerin shańlandırıwshı jánlikler, quslar, suw jániwarları, topıraq hám t.b. orınlarda záhárleniwler payda boladı. Bul jaǵday ásirese xalıq jasaw orınlarına jaqın bolúan egislik atızlarında zıyanlı organizmlerge ximiyalıq qarsı gúres ilajların ótkeriwde júdá itibarlı bolıwdı talap etedi. Ximiyalıq pesticidlerden záhárleniwdiń birinshi belgileri dem alıw jollarınıń záhárlenip, murınnan suw aǵıwı menen bilinedi. Keyin bas awırıwı payda boladı, kózler ashıydı. Bunday jaǵdaylar payda bolǵanda birinshiden taza suw menen juwınıw hám tezlik penen medicina xızmetkerlerine kóriniw kerek boladı. Eginzarlarda pesticidlerdi qollanıwda olardı qollanıw múddetlerin anıqlaw úlken áhmiyetke iye. Ásirese ósimliklerdiń zıyankeslerine qarsı ximiyalıq usıllardan paydalanıwda birinshiden egin túrine, ekinshiden zıyankes túrine qarap, zıyankestiń ortasha 100 ósimliktegi (ósimliktiń ǵumshalaw dáwirine shekem), ósimliktiń ǵumshalaw dáwirinen keyin ortasha 1 ósimliktegi zıyankes sanına qarap qarsı gúres ilajları shólkemlestiriledi. Mısalı: kemiriwshi zıyankeslerdiń ortasha 100 ósimlikte sanı 8-10 dana bolǵanǵa shekem biologiyalıq usıllar qollanıladı. Al zıyankes sanı bull kórsetkishten asıp ketken jaǵdayda ǵana pesticidlerden paydalanıladı. Sorıwshı zıyankeslerge qarsı ximiyalıq usıldı qollanıw ushın zıyankestiń sanı ortasha 1 ósimlikte 50 danadan joqarı bolǵanda qollanıw usınıs etilgen. Zıyankeslerdiń sanı joqarıdaǵı kórsetkishlerden tómen bolǵanda pesticidlerdi toqtatıp turıp, biologiyalıq usıldı qollanıw arqalı zıyankes sanın ekonomikalıq zıyan keltiriw shegarasınan tómen dárejede uslap turıw imkanın beredi. Pesticidlerdi qollanıw waqtında jeke qorǵaw qurallarınan paydalanıw shart. Pesticidlerdiń fizikalıq, ximiyalıq hám tásirsheńlik qásiyetleri, sonday-aq, olardıń forması (suyıq, kúkin, qattı hám basqalar), miynet jaǵdayı, pesticid penen jumıs alıp baratuǵın islewshilerdiń boyı, ólshemin esapqa alǵan halda jeke qorǵaw quralları tańlap alınıwı kerek. Pesticidler menen jumıs alıp barıwda jeke qorǵaw quralların tuwrı tańlaw juwapker shaxslarǵa júklenedi. Jeke qorǵaw quralları arnawlı ajratılǵan taza, qurǵaq xanalarda yaki bólek shkaflarda saqlanıwı lazım. Jeke qorǵaw qurallarınıń pesticidler saqlanaatuǵın xanalarda birge saqlaw mumkin emas. 1 2 3 4 5 6 Súwret. Jeke qorǵanıw quralları 1) Bet juzin qorǵaw maskası; 2) Raspirator; 3) Kombinezon; 4) Rezina qolqap; 5) Bastı qorǵaw úskenesi (shlem); 6) Rezina etik. Dem alıw aǵzaları, teri hám kózdi qorǵaw quralları. Dem alıw aǵzaların pesticidlarden qorǵaw ushın tómendegiler: protivogaz respiratorlar RPG 67, universal respiratorlar RU 60m qutısı almastırılıp turılatuǵın sanaat protivogazleri, shań uslap qalatuǵın /F 62Sh, U2K, Lepestok-200, Lepestok-5, Astra-2 respiratorlarınan paydalanıladı. Kushli hám qáwipli preparatlar menen islegende, shańlaw, burkiw, tuxımlardı dárilew waqtında RU-60M, RPG-67 respirator hám protivogazli patronlardan foydalanıladı. Sınap organikalıq preparatlardı isletiwde G markalı protivogaz patronınan; fosforlı, xlorlı hám basqa organikalıq elementlerdi qollanılǵanda A markalı protivogaz patronınan hamde PO-2 tıgız qılıp bekitetuǵın kóz ayneklerden qorǵaw quralları spatında paydalanıladı. Sonı da sheklew orınlı, filtr menen támiyinlengen barlıq qutıshalı sanaat protivogazlerinen ıdısta aq sızıqlı belgi boladı, joqarıda keltirilgen elementler menen islegende qorǵaw quralı sıpatında paydalanıw mumkin. Kózdi pesticidlerden qorǵaw qilish ushın shańnan saqlanatuǵın PO-3 “Monoblok” markalı, 33M bc markalı tıǵız qılıp bekitiletuǵın qorǵawshı kózaynekler taǵıladı. Tutin sıyaqlı pesticidler menen islew waqtında /olardı qadaǵalaw, shańlaǵıshlarǵa salıw, ósimliklerdi shańlaw, tuxımlardı dárilew hám egiw/ kerekli shań ótkermeytuǵın moleskin tipidegi kiyimler, brezent kiyimler, usti plyonka menen qaplanǵan paxta talalı qolǵaplardan paydalanıladı. Suyıq eritpeli záhárler menen islew waqtında eritpe tayarlaw, burkegish apparatlarǵa salıw, burkew, tuxımlardı dárilew hám egin egiw kislotadan qorǵaw qılınǵanda eritpe menen bóktirilgen, paxta talasınan tayarlanǵan arnawlı kiyimler, arnawlı rezina ayaq kiyimleri, rezina qolǵaplardan paydalanıw másláhát etiledi. Medicina qolǵabınan paydalanıwǵa ruxsat etilmeydi. Jumıstan keyin qolǵaptı sheshpesten zıyansızlandırılǵan eritpe hám suw kaliy sodasınıń 35% li eritpesi, hákli soya menen juwıladı, soń kózaynek, respirator, kombinezon sheshiledi hám qolǵap qaytadan ziyansızlandırılǵan eritpeler menen juwıladı hám sheshiledi. Respiratorlar hám protivogazlerdıń rezina bólimlerin tómendegi quramdaǵı 25g sabın, 1l. suw, 5g. soda eritpesi menen juwıladı, paxtaǵa sińdirilgen spirt yaki 5% li nordon kaliy marganec eritpesi menen zıyansızlandırıladı hám qaytadan ıssı suwda juwıp, keptiriledi. Har kuni jumıstan kiyin arnawlı kiyimler shańnan tazalanıp yamasa shań sorıwshı qurılma járdeminde tazalanadı, soń ashıq hawada yamasa shertek astında 8-10 saat dawamında samalatıladı. Pataslanıwına qarap arnawlı kiyimler har 6 jumıs kuni ishinde bir márte juwıladı. Pesticidler menen islew berilgen orınlarda pesticidlerdiń qaldıqların anıqlaw kerek boladı. Ásirese shetten kelgen taza preparatlardı qollanıwdan aldın sınawdan ótkerilip, olardıń zıyankes túrlerine qarsı optimal qollanıw múddetleri menen qollanıw muǵdarları, olardıń biologiyalıq paydalılıǵı anıqlanıp, keyin ósimliktegi, topıraqtaǵı hám ósimlik ónimlerindegi qaldıǵı anıqlanadı. Házirgi zaman piretroidlarınıń ósimliktegi qaldıqları anıqlanǵan. Olar tómendegishe. Mısal: karate, talstar, sumi-alfa, mavrik, trebon hám danitol preparatları ósimlikke sebilgennen keyin 25 kún ótkennen soń olar zıyansız (záhársiz) zatqa aylanadı. Bul degen sóz preparat sebilgennen soń 25 kúnnen keyin sebilgen orında ximikatlar bolmaydı. Sonlıqtan bul preparatlardı qollanǵanda ónimdi jıynap alıwdan 30 kún aldın qollanıwdı toqtatıw kerek boladı. Awıl xojalıǵında, sanaatta, mal sharwashılıǵında payda bolatuǵın zıyanlı obektlerge qarsı qollanılatuǵın ximiyalıq elementler, olardıń birikpeleri esaplanǵan pestitsidlar qorshaǵan ortalıqtaǵı muhim áhmiyetketiye bolǵan elementler esaplanadı. Bul eúsinik biziń tilimizde záhárli zatlar ataması menen kiritilgen. Awıl xojalıǵında qollanılatuǵın záhárli zatlar degenimizde – júdá az muǵdarı organizmge túskende, onı ólimge alıp keletuǵın yaki belgili bir organlerdiń fiziologiyalıq, biologiyalıq processlerin buzıp, tirishiligin pútkilley toqtatatuǵın zatqa aytıladı. Búgingi kúnde bunday záhárlerdiń 10 000 artıq túri belgili. Olardı tolıq úyreniw hám nátiyjeli paydalanıw ushın ximiyalıq preparattıń kelip shıǵıwın, ximiyalıq quramın, obektine qarap tásiri boyınsha toparlarǵa bólip úyreniw zárúr. Sistematikada pestitsidlerdi klassifikatsiyalawdıń túrlishe júritiliwi esapqa alınǵan. Sebebi pestitsidler menen qorshaǵan ortalıqta quramalı process payda boladı. Pestitsidlerdi qollanıw aldın qabıl qılınǵan tártipler tiykarında ámelge asırıladı. Barlıq mámleketlerde pestitsidlerden paydalanıw arnawlı mámleketlik ximiya komissiyası basshılıǵında alıp barıladı. Bul ilajlar biziń sharayatımızda jaqsı jolǵa qoyılǵan bolıp, pestitsidlerdi qollawda qolaysız jaǵdaylardı boldırmaw, kútilgen nátiyjeler joqarı dárejede nátiyje berip kiyatır. Ózbekstan Respublikası sharayatında óndiris ushın biologiyalıq, ekonomikalıq tamannan payda keltiretuǵın ximiyalıq preparatlardı awıl xojalıǵında paydalanıwdı shólkemlestiriw Mámleketlik ximiya komissiyası tamanınan alıp barıladı. Komissiya nátiyjeli pestitsidlerdi arnawlı dizimge kiritip, óndiriste qollanılıwın qadaǵalaydı, marallıq tamanınan tozǵanların (eskirgenlerin) dizimnen shıǵaradı. Sebebi ximiyalıq preparatlar bir jılları joqarı biologiyalıq payda bergeni menen keyin tez waqıt ishinde ekonomikalıq tamannan payda bermewi múmkin yaki obektting preparatga bolǵan shıdamlılıǵı payda bolıp, biologiyalıq nátiyjeliligi kútilgen dárejede bolmawı múmkin. Usınday sebeplerge bola pestitsidlerdi qollanıwdı, tozǵanların óndiristen shıǵarıw, taza túrlerin sınıwdan ótkeriw, olardı óndiriste isletiwge ruxsat beriw Ózbekstan Respublikası ximiyalıq preparatlardı dizimge alıw mámleketlik komissiyası, ilimiy-izertlew institutları menen birgelikte jumıs alıp barıp shólkemlestiredi. Bul jumıslar tómendegishe alıp barıladı. Hár qanday pestitsidti isletiw hám óndiriske keń tarqatıw ushın, belgili egin túrlerinde region sharayatında ilimiy sınawdan ótiwi kerek. Ilimiy tájiriybeler qoyılıp ósimlikke, qorshaǵan ortalıqqa zıyan etpeytuǵın muǵdarı anıqlanadı. Sanitariyalıq kórsatkishleri boyınsha belgilengen muǵdardıń hawada, topıraqta, azıqlıq ónimlerde saqlanıw múddeti hám zıyanlılıq dárejesi anıqlanadı. Tolıq maǵlıwmatlar jıynalıp usınıs etilgen muǵdarınıń ekologiyalıq hám ekonomikalıq kórsetkishleri talapga juwap bergen pestitsid túrleri qollaw ushın dizimge kiritiledi. Dizimde ósimlik túri preparattı qollaw usılı, muǵdarı (tómengi, joqarı shegarası), ónimdi jıynap alıwdan aldın pesticidti isletiw múdderleri (aralıǵı) belgilenedi. Awıl xojalıǵında usı dizimge kiritilgen pestitsidlerdi qollaw, onıń talapların saqlaw birinshi qoyılatuǵın talap esaplanadı. Pestitsidler atızǵa sebilgennen keyin bir waqıtta atmosferaǵa, gidrosferaǵa, litosferaǵa hám biosferaǵa tarqaladı. Ximiyalıq preparatlarǵa qoyılatuǵın búgingi kúnniń eń baslı talapları bul preparattıń qollanılǵan obektke tásiriniń joqarı bolıp, al qorshaǵan ortalıqqa kem tásirli bolıwı hám tez tarqalıp ketiwi esaplanadı. Usı sebeplerge baylanıslı pestitsidlerdi zıyanlı obektlerdiń belgili bir dáwirlerinde qollanıw múmkinshiliklerine qarap tómendegi toparlarǵa biriktiriledi: 1. Vegetatsiya dáwirinde ósimliklerdiń ózine qollanıw. Bunda preparat suyıq bolsa, arnawlı agregatlar járdeminde búrkiw usılı menen ámelge asırıladı. Yaǵnıy OVX-28 agregatı járdeminde sebiledi. 2. Tuxımlardı yaki egislik materiallardı dárilew ushın qollanıw. Bunda tuxımlar shań túrindegi yamasa suwda eritilgen aralaspanı búrkiw arnawlı agregatlar, tuxımdı dárileytuǵın úskeneler járdeminde alıp barıladı. 3. Sklad, ıssıxana, ónimlerdi qayta islewshi agregatlardı dárilewde kóbinese hawa arqalı tásir etetuǵın preparatlar gaz túrindegi hawa arqalı obektlerdiń dem alıw jollarına jetkerip beriledi. 4. Topıraqtı dizenfektsiya yaki dizensektsiyalaw arqalı dárilewde preparatlar topıraqqa suwda erigen yaki poroshoklar chang halında tuwrıdan-tuwrı topıraqqá sebiw yaki shańlandırıw arqalı ámelge asırıladı. Aldınǵı jıllarda keńirek qollanılǵan, al endi bolsa qollanıw muǵdarı kemeygen usıllardan esaplanǵan pestitsidlerdi shańlandırıw usılı menen qollanǵanda ondaǵı qaldıqlar topıraqtıń erroziyaǵa ushırawı nátiyjesinde hawaǵa tarqaladı, hawadaǵı suw puwları tásirinde jánede topıraqqa túsip, záhárlewin esapqa alıw zárúr. Bunnan keyingi búgingi kúndegi keń kólemde qollanılıp kiyatırǵan usıllardan biri bul preparatlardı suwda eritip, suspenziya halına keltirip, arnawlı agregatlar járdeminde ósimliktiń vegetatsiya dáwirinde búrkiw esaplanadı. Bunıń ushın gektarına sarplanıwı kerek bolǵan preparat muǵdarı agregattıń bir gektarǵa tolıq jetkize alatuǵın suwǵa aralastırılıp eritpe tayarlanadı. Eritpe mayda tamshılarǵa kúshli samal arqalı aylandırılıp, ósimliklerdiń barlıq aǵzalarına jetkerip beriledi. Nátijede preparat ósimliktegi zıyankeslerdiń denesine tiyip, sırttan hám ishten tásir qıladı. Bunnan tısqarı preparat ósimliktiń denesine kirip, ondaǵı fiziologiyalıq processlerge tásir etedi. Preparatlar tamır hám japıraq arqalı denege ótip, ondaǵı suyıqlıqta erip floema, parenxima, ksilema arqalı ósimlik denesine tarqaladı. Muǵdarı kóbeygende fiziologiyalıq processlerdi buzadıi. Pestitsidlerdiń bunday jaǵdayı hám denege tiygende kletkanıń sırtqı qabatına keri tásir kórsetiw qásiyetleri preparattıń fitotoksichnosti (ósimlikke zıyanlı tásiri) deb ataladı. Vegetatsiya dáwirinde qollaw ushın preparattıń eritpesi kerekli muǵdarda arnawlı orınlarda tayarlanadı. Bul ushın preparattıń túrine, kerekli muǵdarına, ósimlik túrine, zıyanlı obektke baylanıslı ruxsat etilgen preparat túri alınıp, suwǵa aralastırılıp, arnawlı agregatlarda isletiledi. Bunday agregatlarǵa qolda alıp júriletuǵın 05-20 litr sıyımlıqtaǵı búrkegishler; mexanikılıq hám matorlı túrleri óndiriste qollanılmaqta. Sonday-aq úlken kólemli atızlarda traktorlarǵa ildiriletuǵın OVX-14, OVX-28 OPSh agregatları tiykarǵı búrkegishlerden esaplanadı. Agregatlar tiykarınan úsh bólimnen ibarat. Birinshisi pestitsidler aralastırılǵan eritpeni alıp júretuǵın ıdıslar. Ekinshisi kúshli samal beriwshi aylanbalı úskene. Úshinshisi eritpeni samal jónelisine tuwrılap beretuǵın mayda tesiksheler. Eritpeni mayda tamshıǵa aylandırıw, kerekli orınǵa jetkerip beriw traktordıń yaki motordıń kúshi menen alıp barıladı. Ósimliklerdi qorǵawda pesticidlerden paydalanıwdıń bir neshe usılları bar: búrkew, shańlatıw, danadarlasqan preparatlardı qollanıw, aerozollar, fumigaciyalaw, aldamshı záhárli jemlerdi qollanıw, pudralaw hám basqalar. Joqarıda kórsetilgen usıllardı qollanıw pesticid preparatlarınıń formasına hám olardıń isshi aralaspalarınıń tayarlaw texnikası arnawlı kórsetpeler yaki olardı qollanıw metodik qollanbalarında kórsetilgen. Usı jumısta mısal retinde ósimliklerdi ximiyalıq qorǵawda keń tarqalǵan sebiw usılı ushın emul`siya, suspenziya eritpelerin tayarlaw kórip shıǵıladı. Pesticid preparatlarınıń tiykarǵı formaları. Dust–tásir etiwshi elementi menen toltırılǵan hám júdá mayda, túyirsheli arlaspa bolıp, tiykarınan shańlatıw jolı menen isletiledi. Bir gektarǵa 10-30 kg dust sarplanadı. Dusttı tayarlawda onı toltırıwshı sıpatında talk, pirofillit, bor, kaolin, trepel`, silikogel` hám basqalardan paydalanıladı. Onı shańlanıwshańlıq nátiyjesin asırıw hám mayda túyirshelerdiń biykarǵa ushıp ketpewi ushın 3-5% mineral may qosıladı. Námleniwshi poroshok-bul kukun sıyaqlı pesticid preparatı bolıp, oǵan suw qosıw nátiyjesinde turǵın suspenziya payda boladı. Onı qollanıwdıń dustqa qaraǵanda qolaylıqları bar, záhárli ximikatlar artıqsha jumsalmaydı hám qollanıw nátiyjeliligi artadı. Olar suspenziya xalatında bolıp, ósimlik japıraqlarına jaqsı jabısadı hám ósimlik denesinde bekkem uslanıp qaladı. Bul suwlanǵan kukun joqarı dispersion qásiyetke iye bolıp, quramında 80% muǵdarında 3mk\ga shekem diametrli mayda atomlar bar. Suwlanǵan paroshok sostavındaǵı tasir etiwshi element hám toltırıwshılar menen birge joqarı aktivlikke iye bolǵan jabıstırwshań elementleri de bar. Toltırıwshılar sıpatında silikogel`, sintetik metasilikat kal`ciy, bentonit, kaolin hám basqalardan paydalanıladı. Joqarı aktivlikke iye bolǵan elementler metal siltili sulfonadlar, OP-7 hám OP-10 polietileńlikol` efir spirtleri sonday-aq járdemshi elementler, sul`fid spirtli barda /SSB/, sul`fid ishqori, kraxmal, kazein hám basqalar. Qwllanǵan poroshok quramında 30-80% tásir etiwshi element, 15-60% toltırıwshılar, 1.5-2% sulfid spirtli bardalar hám 1- 2%OP-7 bar. Koncentrat emulsiyalar-dep mayda eritilgen eritpelerge joqarı akktivlikke iye bolǵan elementler menen qorǵalǵan maydalastırılǵan tamshılarǵa aytıladı. Bunda eritpege suw qosıw menen onı turaqlılıǵı artatuǵın hám uzaq múddet juqa perdeler payda bolmaytuǵın emul`siyaǵa aylandırıw múmkin. May sıpatında ksilol, diosanal, neft` mayları, polimerlar hám solvetlerden paydalanıladı. Túyirlendirilgen preparatlar–topıraqta jasawshı jánliklerge qarsı ósimliklerdiń tamır sisteması arqalı zıyanlanıwı ushın topıraqqa beriledi, sonday-aq jer usti jánliklerine qarsı gúres ushın ham sebiledi. Túyirli preparatlar perlit hám vermikulit paroshok túrindegi minerallardı túyirlew hám tayar túrdegi danalarga pesticidlerdi sińdiriw jolı menen tayarlanadı. Preparat quramında pesticid hám toltırıwshılardan tısqarı sintetik smola ham sińdiriledi. Túyirshelerdiń úlkenligi:ortasha 0.25-5mmge shekem, mayda 0.25-1.5mmge shekem hám iri 3- 5mmge shekem boladı. Pesticidlerdiń suw hám organik eritiwshilerdegi eritpesi. Eritpeden tısqarı suw menen jaqsı aralasatuǵın texnikalıq ónim eritpesi quramına júzeki aktivlikke iye bolǵan OP-7, OP-10 tipindegi elementler kiredi. Pesticidlerdiń suwdaǵı eritpesin saqlaw hám tasıw júdá qulaysız bolıp, úlken kólemdegi ıdıslardı talap etedi. Olar tez parshalanadı, suwıq kúnlerde bolsa ańsat tońadı. Pastalar (FLO) qoyıwlasqan maylı peparatlar-quoamalı elementler sostav bólegine kiriwshi ansat juǵıwshı preparat bolıp, suw menen ıǵallanıp hólleniwsheń paroshokka uqsas boladı. Olar tuqımlı hám daneli miywe terekler denesiniń qırshılǵan hám jaralanǵan jerine surtiwge hám olardan suspenziya tayarlawda isletiledi. Paroshoklar-tasir etiwsheń elementinen tısqarı quramına ósimliklerden alınǵan toltırıwshılar kirgiziledi. Máselen, ósimlik kraxmalı. Erigish paroshoklar- paroshok sıyaqlı preparatlar bolıp olar suwda ańsat eriydi,olardan kóp maqsetlerde paydalanıladı. Kishi hám kem kólemli búrkiw eritpeleri UKX quramında tasir etiwshi element hám basqa qosılmaları bolǵan arnawlı preparatlar bolıp suw qosımlay arnawlı aparatlar járdeminde búrkew usılında isletiledi, ayırım waqıtta k e m m u ǵ d a r d a s u w q o s ı w m ú m k i n . Sorawlar 1. Pesticidlerdiń kemshilikli tamanları qaysı? 2. Pesticidlerdi qollanıw múddetleri qashan baslanadı? 3. Pesticidler menen islesiwde qanday jeke qorǵanıw qurallarınan paydalanıladı? 4. Pesticidlerdiń qaldıǵın anıqlawdıń áhmiyeti qanday? 5. Pesticidlerdiń awıl xojalıǵndaǵı áhmiyeti qanday? 7. Pesticidlerdi qollanıw usılları? 8. Pesticidlerdiń preparativ formaları qanday?