QARAMA-QARSHI MA’NOLI SIFATLAR Sana: Dars:Ona tili Mavzu: Qarama-qarshi ma’noli sifatlar Maqsad: Ta’limiy:O’quvchilarga qarama-qarshi ma’noli sifatlar va tilning cheksiz imkoniyati haqida tushuncha berish. Tarbiyaviy:Matnlarni tahlil qilish orqali o’quvchilarda insonparvarlik,mehr-muruvvat va kitobxonlik sifatlarini shakllantirish. Rivojlantiruvchi:Mavjud bilim,ko’nikma va malakalarni kundalik hayotda qo’llay olish qobiliyatini rivojlantirish. Darsning turi:yangi bilim beruvchi Darsning metodi:sayohat darsi,”Oltin qafas”,”Buterbrod”metodlari Darsning jihozi:slayd,ko’rgazma,tarqatmalar I.Darsning borishi:Tashkiliy O’qituvchi:Salom, aziz bolalar Quvnoq gulu lolalar. O’quvchilar:Assalomu-alaykum O’qituvchi:Hamma quvnoq sog’lommi Darsimizga tayyormi? O’quvchilar:Ustoz bizlar so’g‘lommiz, Darsga doim- tayyormiz O’qituvchi:Bugun sinfda kim navbatchi? Keling, darsimizni boshlasak. Hozir darsimiz nima? O’quvchilar:Ona tili darsimiz, Onam tili darsimiz O`zbek tilin chuqurroq O`rganishdir burchimiz. O’qituvchi:Aziz o’quvchilar bugungi darsimizda sizlar bilan „Sifatlar shaharchasiga sayohat“ uyushtiramiz.Buning uchun har bir o’quvchi sifatga xos bo’lgan so’z aytib shaharga kirishi kerak.Va o’z-o’zidan guruh hosil bo’ladi,sayohatimizni guruhlar aro musobaqa tarzida davom ettiramiz. 1-guruh:Rang-tus 2-guruh:Maza-ta‘m 3-guruh:Xil-xususiyat 4-guruh:Shakl-hajm Har bir guruhdagi o’quvchilar 1 dan 8 gacha raqamlanadi. Dars davomida o’quvchilarni va guruh ishlarini “Nihol” rag’bat kartochkasi bilan rag’batlantirib borish aytiladi.”Sifatlar shaharcha”sini ko’kalamzorlashtirishga o’z hissalarini qo’shishlari kerakligi aytiladi. Bolalar bugungi darsimizda biz guruhlar bilan ishlaymiz. Shuning uchun barchangizdan oltin qoidalarga amal qilish talab qilinadi. Marhamat har bir guruhning 1-raqamli ishtirokchisi o’z guruhi nomini izohlab bersin. O’quvchilar navbat bilan guruhlari nomini izohlab, qoidalarni aytadilar 1-guruh:Shaxs va narsaning rang-tusini bildiraman va Qanaqa? so’rog’iga javob bo’laman. 2-guruh:Narsaning maza-ta’mini bildiraman va Qanday? so’rog’iga javob bo’laman. 3-guruh: Shaxs va narsaning xil-xususiyatini bildiraman va Qanday? so’rog’iga javob bo’laman. 4-guruh: Shaxs va narsaning shakl-hajmini bildiraman va Qanday? so’rog’iga javob bo’laman. II.O’tilgan mavzuni so’rash Sifat yasovchi qo’shimchalar “Oltin qafas” metodi “Sifatlar shaharchasi”da juda ko’p to’tiqushlar bor ekan.Ular erkin uchib yurishar kech kirganda “Oltin qafas”iga qaytar ekan.Kunlardan bir kun chang-to’zon bo’lib ular qafasini topa olishmabdi.Qani 2-raqamli aziz bolajonlar to’tiqushlar qafasini topishga yordam beringlarchi. III.Yangi mavzu bayoni Qarama-qarshi ma’noli sifatlar Davraga Zumrad va Qimmat timsolidagi qizlar chiqishadi. O’qituvchi:Qani aziz bolajonlar ushbu qizlarni tanidingizmi?Ularni qaysi ertakdan bilamiz? O’quvchilar javobi tinglanadi va o’quvchilarga Zumrad va Qimmatning fazilat va illatlarini sinfdagi so’zlardan topib,qizlar qo’lidagi jadvalga joylashlari aytiladi.(Oldindan sinfning turli joylariga ushbu so’zlar ilingan bo’ladi)Bu topshiriqni 3-raqamli o’quvchilar bajarishadi. Zumradoy Qimmatxon odobli odobsiz mehnatkash dangasa aqlli aqlsiz saxiy ochko’z yaxshi yomon tartibli tartibsiz Qimmatxon voy-voy-voy meni illatlarim juda ham ko’p ekan meni kechiringlar endi qaytib dangasalik qilmayman,Zumradoyga o’xshab aqlli,mehnatsevar bo’laman deydi va davradan chiqib ketishadi. O’qituvchi illatlar va fazilatlar orqali yangi mavzuni tushuntiradi. 118-mashq. Rasmlarni bir-biri bilan taqqoslang.Yana qanday misollar keltira olasiz? Bir-biriga qarama-qarshi ma’noli sifatlarga misollar yozing. Ot itdan katta. Bo'ri yo'lbarsdan kichik. Ari chivindan katta. Kapalak qo'ng'izdan katta. Quyon yungi yumshoq, Toshbaqaning toshi qattiq. Tipratikan ignasi nayzali, Qushning pati mayin. Rasm asosida hayvonlar taqqoslanadi.Qarama-qarshi ma’noli sifatlar topiladi va yozdiriladi.Ushbu shartni 4-raqamli o’quvchilar bajaradilar.Katta-kichik,yumshoq- qattiq….. 119-mashq. Berilgan gaplarni o'qing. Ajratib ko'rsatilgan so'zlarga so'roq bering va qarama-qarshi ma’noli sifatni topib, birga ko'chiring. Bobur o'nga yaqin kitobni tanladi-da, savdolashmay haqini to'lab, navkarga oti ustiga tashlangan xurjunga solishni buyurdi. Shaharda ahvol og‘ir bo'lishiga qaramay, kitoblar qimmat edi. Demak, kitob xarid qilish, ilmga qiziqish hali kuchli ekan. Bobur Mirzoning ko'ngli yorishdi. Bobur Mirzo haqida ma’lumot beriladi va matn mazmuni tushuntiriladi.Ajratib ko’rsatilgan so’zlar ma’nosi izohlanadi va ularga qarama-qarshi ma’noli sifat topiladi. Ushbu mashqni doskaga 5-raqamli o’quvchilar yozadilar. 120-mashq. Maqollarni o'qing, ularning mazmunini izohlang. Yaxshi bola nom keltirar, Yomon bola g'am keltirar. Hunarli yigit - mevali daraxt. Yomon odam yovdan qochar, Nomard odam siring ochar. 6-raqamli o’quvchilar maqolni o’qib ma’nosini izohlaydi va qarama-qarshi ma’noli sifatlarni topishadi. Dam olish daqiqasi. Kayfiyat enerdjayzeri Bunda 7-raqamli o’quvchilar doska yoniga taklif qilinadi va sinfdoshlariga bir necha emotsiyalarni mimika va ishoralar bilan ko’rsatishi aytiladi.O’tirgan o’quvchilar qanday hissiyot ekanligini topishi kerak bo’ladi. IV.Yangi mavzuni mustahkamlash. Mana aziz bolajonlar sayohatimiz tugashiga ham oz fursat qoldi.Hamma “Sifatlar shaharchasi”ning taomi juda mazzali ekanligini aytishyapti.Kelinglar shu yerda tushlik qilib olamiz.Tushlikni bizga 8-raqamli o’quvchilarimiz tayyorlab berishadi. “Buterbrod” metodi.O’quvchilar qarama-qarshi ma’noli sifatlarni topib,buterbrod yasashi kerak bo’ladi. V.Uyga vazifa.Baholash Uyga vazifa tushuntiriladi va o’quvchilar shaharchaga ekkan nihollar soni aniqlanib g’olib guruh taqdirlanadi. 121-mashq. Gaplarni o'qing. Shaxs-narsaning belgisini bildirgan so'zlarni aniqlab, ularni o'zi bog'langan ot bilan birga ko'chiring. 1. Madina qiziqarli kitob o'qidi. 2. Tongda mayin shabada esadi. 3. Gulzorda qizil va sariq atirgullar ochildi. 4. Bizning sinfimizda ijodkor bolalar ko'p. 5. Shaharda katta va baland binolar qurilmoqda.