Qurilish materiallari, o‘rmon, yog‘ochni qayta ishlash va sellyuloza-qog‘oz sanoati. Reja 1. Binokorlik materiallari ishlab chiqarish va qurilish majmuasi. 2. O‘rmon, yog‘ochni qayta ishlash va sellyuloza-qog‘oz sanoati 3. Yengil sanoatning iqtisodiyotda tutgan o‘rni va ahamiyati, tarmoqlar tarkibi. 4. Oziq-ovqat sanoatining hududiy tuzilishi va rivojlanish xususiyatlari Tayanch iboralar Binokorlik materiallari ishlab chiqarish, qurilish sanoati, o‘rmon sanoati, yog‘ochni qayta ishlash sanoati, sellyuloza-qog‘oz sanoati, yengil sanoat, to‘qimachilik, tikuvchilik, ko‘nchilik, mo‘ynado‘zlik, ko‘n-poyabzal sanoati, pillakashlik, trikotaj to‘qimachiligi, gilamchilik, oziq-ovqat sanoati 1. Binokorlik materiallari ishlab chiqarish va qurilish majmuasi. Binokorlik materiallari ishlab chiqarish va qurilish majmuasi sanoatning o‘ziga xos tarmog‘i hisoblanadi. Bu sanoat yangi o‘zlashtirilayotgan hududlarga birinchi bo‘lib kirib keladi va investitsiyalar bilan bevosita bog‘liq bo‘ladi. Chunki qurilish bazasisiz yangi ishlab chiqarishni tashkil qilish mumkin emas. Qurilish bazasi elektr energetikasi bilan birgalikda hududlar o‘zlashtirilishining muhim infratuzilmasi, asosi hisoblanadi. Bu tarmoq tarkibiga qurilishga xizmat qiladigan barcha korxona tashkilotlari, ishlab chiqarish boshqarmalari, umuman loyihalashtirishdan tortib, bino va inshootlarni foydalanishga topshirgunga qadar xizmat qiluvchi hamma bosqichlarni o‘z ichiga oladi. Bu majmua asosini qurilish sanoati tashkil qiladi. Qurilish sanoati qishloq xo‘jaligi, transport, zavod fabrikalar, kanal-suv omborlari, yo‘l tonnellari, kasalxonalar, uy-joylar va hokazolar qurilishini o‘z ichiga oladi. 1 Qurilish sanoatining yana bir muhim xususiyati shundaki, uning ishlab chiqarish jarayonida chiqindi deyarli qolmaydi, keltirilgan xom ashyo butunlay tayyor mahsulotga aylanadi. Shu sababdan ham qurilish materiallarini ko‘proq iste’mol rayonlarida tashkil etish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Biroq, qurilish materiallari sanoatining asosiy “noni”, xom ashyosi – sementni ishlab chiqarish muayyan harajatlarni talab qiladi. Chunonchi, uning uchun eng avvalo qizil rangli mergeli, uchlamchi davr yotqiziqlari, oxaktosh kerak bo‘ladi. Bunday xususiyat sement sanoati geografiyasining uncha rivojlanmaganligiga olib keladi. Qurilish materiallari ishlab chiqarish industriyasining hammasi Respublikaning geografik joylanish o‘rni, har bir joyning yer tuzilishi, iqlimi, yer osti suvlari, geologik va seysmik holati boshqa omillarni hisobga olinib quriladi. Masalan, 1. O‘zbekiston Respublikasi ko‘pchilik seysmik jihatdan aktiv bo‘lgan o‘lka hisoblanadi. Chunki quriladigan hamma inshootlar 9-10 balli silkinishlarga bardosh beradigan qilib qurishni talab etadi. 2. O‘zbekistonning cho‘l zonalarida ayniqsa Mirzacho‘l, Qarshi, Jizzax, SHerobod, Markaziy va G‘arbiy Farg‘ona va boshqa joylarda sho‘rlangan yerlar ko‘p uchraydi, ularga qurilgan binolar cho‘kish ehtimolidan holi emas. Shuning uchun binolar poydevori mustahkam bo‘lishi kerak. 3. O‘zbekistonning iqlimi o‘ziga xos bo‘lib, ayniqsa harorat yozda yuqori bo‘ladi, shuni hisobga olishni taqozo etadi va hokazolar. 4. Qurilish inshootlarini qurishda tarixiy-milliy an’analarni ham hisobga olish kerak. 5. Qurilish sanoatining taraqqiyoti tabiiy va mehnat resurslarini geografik xususiyatlarini chuqur ilmi tahlil qilish va ulardan oqilona foydalanishni taqozo etadi. Qurilish sanoatining muhim xususiyati shundaki, uning ishlab chiqarish jarayonida chiqindi deyarli qolmaydi, keltirilgan xom ashyo butunlay tayyor mahsulotga aylanadi. Shu sababli bu tarmoqni ko‘proq iste’mol rayonlarida tashkil etilishi maqsadga muvofiq. Biroq, qurilish sanoatining asosiy xom ashyosi bo‘lgan sementni ishlab chiqarish uchun katta miqdorda qizil rangli mergel, uchlamchi davr yotqiziqlari va 2