QUYONCHILIKDA ZOOTEXNIYA VA NASLCHILIK HISOB-KITOB ISHLARI

Yuklangan vaqt

2024-05-08

Yuklab olishlar soni

2

Sahifalar soni

11

Faytl hajmi

34,5 KB


Ilmiybaza.uz 1 QUYONCHILIKDA ZOOTEXNIYA VA NASLCHILIK HISOB-KITOB ISHLARI Darsning maqsadi: Quyonchilikda tamg’alash usullari va uni uchun kerakli asboblar bilan tanishish. Quyonchilikda qo’llaniladigan dastlabki zootexnika hisoboti va xujjatlar bilan tanishish. Darsga kerakli o’quv qurollari: Quyonchilikda yuritiladigan zootexnika xujjatlari, tamg’alashda ishlatiladigan asboblar, karton qog’ozi. Darsning mazmuni: Xo’jalikda naslchilik ishlarini to’g’ri tashkil yetish uchun avvalambor fermada zootexnika hisob-kitob ishlari yuritilishi lozim. Bunday hisob-kitob ishlari va bonitirovka asosida podani jam qilish rejasi ishlab chiqariladi, podani to’ldiradigan yosh quyonlarni o’stirish, naslga sotish, hayvonlarni baholash, kuyga kelishi rejasi kabilar tuziladi. Hisobga olishning 5 ta shakli bor. 1-quyon – asosiy podadagi erkak quyon kartochkasi. 2-quyon – asosiy podadagi ona quyon kartochkasi. 3-quyon – asosiy podadagi quyonlar bosh sonini qayd yetish qaydnomasi. 4-quyon – ishlab chiqarish jurnali (unda kuyga kelishi, tug’ish, tatunrovka qilish, yosh quyonlarni sutdan ajratish, bonitirovka kabi ma’lumotlar yoziladi). 5-quyon – erkak quyonlarni avlodini sifatiga ko’ra baholash qaydnomasi. Har bir xo’jalikda erkak va urg’ochi quyonlarning mahsuldorlik ko’rsatkichlari hisobga olib boriladi. Xo’jalikda mahsulotlarni hisobga olib borish aniq bo’lishi uchun zootexnika hisobotlarini yuritishni to’g’ri yo’lga qo’yish kerak. Shunday xujjatlardan biri bu kartochka (trafaret) hisoblanadi. U odatda faner, kartondan 15x20 sm o’lchamda yasalib, quyonni qafasiga mahkamlab qo’yiladi. Bu kartochka asosiy podadagi har bir erkak va Ilmiybaza.uz 1 QUYONCHILIKDA ZOOTEXNIYA VA NASLCHILIK HISOB-KITOB ISHLARI Darsning maqsadi: Quyonchilikda tamg’alash usullari va uni uchun kerakli asboblar bilan tanishish. Quyonchilikda qo’llaniladigan dastlabki zootexnika hisoboti va xujjatlar bilan tanishish. Darsga kerakli o’quv qurollari: Quyonchilikda yuritiladigan zootexnika xujjatlari, tamg’alashda ishlatiladigan asboblar, karton qog’ozi. Darsning mazmuni: Xo’jalikda naslchilik ishlarini to’g’ri tashkil yetish uchun avvalambor fermada zootexnika hisob-kitob ishlari yuritilishi lozim. Bunday hisob-kitob ishlari va bonitirovka asosida podani jam qilish rejasi ishlab chiqariladi, podani to’ldiradigan yosh quyonlarni o’stirish, naslga sotish, hayvonlarni baholash, kuyga kelishi rejasi kabilar tuziladi. Hisobga olishning 5 ta shakli bor. 1-quyon – asosiy podadagi erkak quyon kartochkasi. 2-quyon – asosiy podadagi ona quyon kartochkasi. 3-quyon – asosiy podadagi quyonlar bosh sonini qayd yetish qaydnomasi. 4-quyon – ishlab chiqarish jurnali (unda kuyga kelishi, tug’ish, tatunrovka qilish, yosh quyonlarni sutdan ajratish, bonitirovka kabi ma’lumotlar yoziladi). 5-quyon – erkak quyonlarni avlodini sifatiga ko’ra baholash qaydnomasi. Har bir xo’jalikda erkak va urg’ochi quyonlarning mahsuldorlik ko’rsatkichlari hisobga olib boriladi. Xo’jalikda mahsulotlarni hisobga olib borish aniq bo’lishi uchun zootexnika hisobotlarini yuritishni to’g’ri yo’lga qo’yish kerak. Shunday xujjatlardan biri bu kartochka (trafaret) hisoblanadi. U odatda faner, kartondan 15x20 sm o’lchamda yasalib, quyonni qafasiga mahkamlab qo’yiladi. Bu kartochka asosiy podadagi har bir erkak va Ilmiybaza.uz 2 urg’ochi quyon uchun alohida qilib yasaladi. Trafaretda hayvonning shaxsiy raqami, zoti, tug’ilgan yili, vazni, 3 oylikdagi vazni va boshqa ko’rsatkichlari yoziladi. 1-chizma. Asosiy guruhdagi erkak quyonning kartochkasi. (1-quyon). Asosiy guruhdagi erkak quyon kartochkasi Zoti - Sovet shinshillasi Klassi – elita 3 oylikdagi t/vazni, kg – 2,5 g. Raqam Onasi 1025 - 233 Ot. 728-133 ON.ON. 975-323 OT.ON.–1041-223 ON.OT. 867-123 OT.OT. 905-223 Qator Qator Orqa tomoni Erkak quyondan foydalanish Qochirgan vaqti Ona quyonlarning raqami, № Otalangan- ligi haqidagi belgi Qochirgan vaqti Ona quyonlar- ning raqami, № Otalan- ganligi haqida gi belgi 5/2. 1995 523-243 + 5/2. 1995 642-443 + 6/2. 1995 731-443 + 6/2. 1995 512-343 + 7/2. 1995 501-343 - 8/2. 1995 633-443 + O’ng quloq – 265 Chap quloq - 243 Ilmiybaza.uz 2 urg’ochi quyon uchun alohida qilib yasaladi. Trafaretda hayvonning shaxsiy raqami, zoti, tug’ilgan yili, vazni, 3 oylikdagi vazni va boshqa ko’rsatkichlari yoziladi. 1-chizma. Asosiy guruhdagi erkak quyonning kartochkasi. (1-quyon). Asosiy guruhdagi erkak quyon kartochkasi Zoti - Sovet shinshillasi Klassi – elita 3 oylikdagi t/vazni, kg – 2,5 g. Raqam Onasi 1025 - 233 Ot. 728-133 ON.ON. 975-323 OT.ON.–1041-223 ON.OT. 867-123 OT.OT. 905-223 Qator Qator Orqa tomoni Erkak quyondan foydalanish Qochirgan vaqti Ona quyonlarning raqami, № Otalangan- ligi haqidagi belgi Qochirgan vaqti Ona quyonlar- ning raqami, № Otalan- ganligi haqida gi belgi 5/2. 1995 523-243 + 5/2. 1995 642-443 + 6/2. 1995 731-443 + 6/2. 1995 512-343 + 7/2. 1995 501-343 - 8/2. 1995 633-443 + O’ng quloq – 265 Chap quloq - 243 Ilmiybaza.uz 3 8/2. 1995 621-443 - 9/2. 1995 846-243 + 2- chizma. Asosiy guruhdagi ona quyon kartochkasi (2-quyon). Zoti - Sovet shinshilkasi Klassi – 2 3 oylikdagi t/vazni, kg – 2,3 g. Raqam ON 115-223 OT. 728-133 ON.ON. 870-323 OT.ON. 615-223 ON.OT. 876-223 OT.OT. 509-323 Qator Qator Orqa tomoni Ona quyonlarning pushtdroligi Quyga kelishi Tug’ilishi Onasidan ajratish Sanasi Erk.quyon raqami, № Sanasi Quyon bolalari soni Ona quyon bilan qoldirilgan Sanasi Bosh soni Tirik O’lik 5/ II. 1995 265-143 6/ II. 1995 10 2 8 21/ III. 1995 7 27 / II. 1995 265-143 26/III. 1995 10 - 8 9/IV. 1995 8 3-quyon xujjati. O’ng quloq – 523 Chap quloq - 243 Ilmiybaza.uz 3 8/2. 1995 621-443 - 9/2. 1995 846-243 + 2- chizma. Asosiy guruhdagi ona quyon kartochkasi (2-quyon). Zoti - Sovet shinshilkasi Klassi – 2 3 oylikdagi t/vazni, kg – 2,3 g. Raqam ON 115-223 OT. 728-133 ON.ON. 870-323 OT.ON. 615-223 ON.OT. 876-223 OT.OT. 509-323 Qator Qator Orqa tomoni Ona quyonlarning pushtdroligi Quyga kelishi Tug’ilishi Onasidan ajratish Sanasi Erk.quyon raqami, № Sanasi Quyon bolalari soni Ona quyon bilan qoldirilgan Sanasi Bosh soni Tirik O’lik 5/ II. 1995 265-143 6/ II. 1995 10 2 8 21/ III. 1995 7 27 / II. 1995 265-143 26/III. 1995 10 - 8 9/IV. 1995 8 3-quyon xujjati. O’ng quloq – 523 Chap quloq - 243 Ilmiybaza.uz 4 Ferma brigadiri yoki boshqaruvchisi tomonidan to’ldiriladi. Unda har oy asosiy podadan chiqib ketgan hayvon haqida belgi qo’yib boriladi. Ushbu qaydnomadan kartochka, ishlab-chiqarish jurnali va erkak naslli quyonning avlodlarini sifatiga qarab baholash qaydnomalarini to’ldirishda foydalaniladi. 4-quyon xujjati. Ferma brigadiri tomonidan yuritiladi. Unda asosiy podadagi ona quyonlar raqami, tekshiruvdagi yosh urg’ochi quyonlar raqamlari qafaslarda joylashgan tartibi bo’yicha yoziladi. Naslchilik xo’jaliklarida har bir ona quyonga jurnalda 35 ta qator, tovar xo’jaliklarida yesa 6-8 ta qator tortiladi, chunki u yerda yosh quyonlar bonitirovka qilinmaydi. 5-quyon xujjati. Naslchilik xo’jaliklarida yuritiladi. Tekshiruvlar natijasida avlodini sifatiga ko’ra baholangan erkak quyonlardan seleksiya guruhlari va naslchilik yadrosi tashkil etiladi. Fermada mahsulotni va poda harakatini hisobi “Mahsulot va q/xo’jalik korxonalari materiallarini hisobga olish ko’rsatmasi” ga binoan olib boriladi. Ushbu hisob xujjatlariga: - tug’ilgan quyon bolalarini kirim qilish akti (№96-shakl) – unda tug’ilgan quyonchalar soni ko’rsatiladi (tirik va o’lik). Buxgalteriya hisobida faqat tirik tug’ilgan quyonchalar soni ko’rsatiladi. Zootexniya hisobida o’lik tug’ilganlar soni ham ko’rsatiladiyu ro’yxatdan o’tkazishda ular chiqimga chiqarib yuboriladi. Oyni oxirgi kunida buxgalteriyaga topshiriladi. - Kichik guruhdan boshqa guruhlarga ko’chirish akti. (№97-shakl). Yosh ona quyonlar asosiy podaga birinchi tug’ishdagi bolalari ajratilgandan so’ng erkak quyonlar 5 oyligidan o’tkaziladi. (oy oxirida). - Harajat hisobi. (№34-shakl) – dagi dastlabki xujjatlar asosida kirim, ko’chirish va chiqim qilingan hayvonlar har kuni yozib boriladi. - Quyonlarni chiqim qilish akti – komissiya a’zolari (zootexnik, vetvrach, fermer, brigadir) tomonidan tuziladi. Hayvonni chiqim qilish sabablari unda ko’rsatiladi. Hayvon chiqim qilinayotgan kuni to’ldiriladi. Xo’jalik rahbari tomonidan tasdiqlanadi. - So’yishga kirim qilish akti (№87-shakl). Ilmiybaza.uz 4 Ferma brigadiri yoki boshqaruvchisi tomonidan to’ldiriladi. Unda har oy asosiy podadan chiqib ketgan hayvon haqida belgi qo’yib boriladi. Ushbu qaydnomadan kartochka, ishlab-chiqarish jurnali va erkak naslli quyonning avlodlarini sifatiga qarab baholash qaydnomalarini to’ldirishda foydalaniladi. 4-quyon xujjati. Ferma brigadiri tomonidan yuritiladi. Unda asosiy podadagi ona quyonlar raqami, tekshiruvdagi yosh urg’ochi quyonlar raqamlari qafaslarda joylashgan tartibi bo’yicha yoziladi. Naslchilik xo’jaliklarida har bir ona quyonga jurnalda 35 ta qator, tovar xo’jaliklarida yesa 6-8 ta qator tortiladi, chunki u yerda yosh quyonlar bonitirovka qilinmaydi. 5-quyon xujjati. Naslchilik xo’jaliklarida yuritiladi. Tekshiruvlar natijasida avlodini sifatiga ko’ra baholangan erkak quyonlardan seleksiya guruhlari va naslchilik yadrosi tashkil etiladi. Fermada mahsulotni va poda harakatini hisobi “Mahsulot va q/xo’jalik korxonalari materiallarini hisobga olish ko’rsatmasi” ga binoan olib boriladi. Ushbu hisob xujjatlariga: - tug’ilgan quyon bolalarini kirim qilish akti (№96-shakl) – unda tug’ilgan quyonchalar soni ko’rsatiladi (tirik va o’lik). Buxgalteriya hisobida faqat tirik tug’ilgan quyonchalar soni ko’rsatiladi. Zootexniya hisobida o’lik tug’ilganlar soni ham ko’rsatiladiyu ro’yxatdan o’tkazishda ular chiqimga chiqarib yuboriladi. Oyni oxirgi kunida buxgalteriyaga topshiriladi. - Kichik guruhdan boshqa guruhlarga ko’chirish akti. (№97-shakl). Yosh ona quyonlar asosiy podaga birinchi tug’ishdagi bolalari ajratilgandan so’ng erkak quyonlar 5 oyligidan o’tkaziladi. (oy oxirida). - Harajat hisobi. (№34-shakl) – dagi dastlabki xujjatlar asosida kirim, ko’chirish va chiqim qilingan hayvonlar har kuni yozib boriladi. - Quyonlarni chiqim qilish akti – komissiya a’zolari (zootexnik, vetvrach, fermer, brigadir) tomonidan tuziladi. Hayvonni chiqim qilish sabablari unda ko’rsatiladi. Hayvon chiqim qilinayotgan kuni to’ldiriladi. Xo’jalik rahbari tomonidan tasdiqlanadi. - So’yishga kirim qilish akti (№87-shakl). Ilmiybaza.uz 5 - Mol-tovar qaydnomasi – zootexnik, brigadir yoki ferma mudiri tomonidan to’ldiriladi (3 nusxada). Har partiyadagi go’sht kombinatiga jo’natiladigan quyonlar uchun 1 nusxasi – buxgalteriyada, 1 tasi fermada qoldirilib, 3 chi nusxasi hayvonlarni qabul qiluvchiga topshiriladi. Odatda quyonlarni tamg’alash 30-45 kunlikda tatuirovka usulida amalga oshiriladi. Bu vaqtda quyon bolalari onasidan ajratiladi. Turli stress omillar ta’sirida tirik vaznini kamayishiga olib kelishi mumkin. Uni oldini olish maqsadida onasidan ajratishdan 2 kun oldin va so’ngra 5 kungacha antistress preparatlar (1 kg tirik vazniga nisbatan ; 5 mg aminodin, 0,4 mg vitaminlar V1 V2, V6, 6 mg RR vitamini, S vitaminidan 20 mg) rasioniga qo’shib berish maqsadga muvofiq. O’ng quloqqa – tartib raqami (shipsы, maxsus qaychi, ignalar bilan). Chap quloqdagi – 1 va 2 raqamlar tug’ilgan oyini, navbatdagisi tug’ilgan yilidagi so’nggi sonni, keyingisi esa brigada raqamini bildiradi. Jurnalga dastlab o’ng quloqdagi, so’ng chap quloqdagi raqamlar yoziladi. Masalan: 1354 – 10102 bu yerda 1354-tartib raqam. 10102-bu quyon oktyabr, 2010 yilda tug’ilgan va 2 brigadaga tegishli. Ilmiybaza.uz 5 - Mol-tovar qaydnomasi – zootexnik, brigadir yoki ferma mudiri tomonidan to’ldiriladi (3 nusxada). Har partiyadagi go’sht kombinatiga jo’natiladigan quyonlar uchun 1 nusxasi – buxgalteriyada, 1 tasi fermada qoldirilib, 3 chi nusxasi hayvonlarni qabul qiluvchiga topshiriladi. Odatda quyonlarni tamg’alash 30-45 kunlikda tatuirovka usulida amalga oshiriladi. Bu vaqtda quyon bolalari onasidan ajratiladi. Turli stress omillar ta’sirida tirik vaznini kamayishiga olib kelishi mumkin. Uni oldini olish maqsadida onasidan ajratishdan 2 kun oldin va so’ngra 5 kungacha antistress preparatlar (1 kg tirik vazniga nisbatan ; 5 mg aminodin, 0,4 mg vitaminlar V1 V2, V6, 6 mg RR vitamini, S vitaminidan 20 mg) rasioniga qo’shib berish maqsadga muvofiq. O’ng quloqqa – tartib raqami (shipsы, maxsus qaychi, ignalar bilan). Chap quloqdagi – 1 va 2 raqamlar tug’ilgan oyini, navbatdagisi tug’ilgan yilidagi so’nggi sonni, keyingisi esa brigada raqamini bildiradi. Jurnalga dastlab o’ng quloqdagi, so’ng chap quloqdagi raqamlar yoziladi. Masalan: 1354 – 10102 bu yerda 1354-tartib raqam. 10102-bu quyon oktyabr, 2010 yilda tug’ilgan va 2 brigadaga tegishli. Ilmiybaza.uz 6 Asosiy podadagi quyonlar bosh soni qaydnomasi (3-quyon) Sovet shinshilasi ___№3_____ zoti brigada Quyonni raqami Ishlab chiqarish jurnalidagi varag’i va № Jinsi Kelib chiqishi 3 oylikda olgan bahosi Kuzgi bonitirovkadagi bahosi (klass) Chiqib ketishini sababi va sanasi O’ng qulog’i Chap qulog’i Onasini №, klassi Otasini №, klassi t/vaz- ni, kg Klas- si t/vaz- ni, kg/ klassi Gavda tuzili- shi Juni-ni quyuq- ligi Rangi Umu- miy klassi 265 243 1,45 Erkak 1025-233 El 728-233 El 2,5 El 5,4/El El El El El 523 443 1,42 Urg’ochi 115-233 II 728-233 El 2,3 II 5,4/El II II El II Ilmiybaza.uz 6 Asosiy podadagi quyonlar bosh soni qaydnomasi (3-quyon) Sovet shinshilasi ___№3_____ zoti brigada Quyonni raqami Ishlab chiqarish jurnalidagi varag’i va № Jinsi Kelib chiqishi 3 oylikda olgan bahosi Kuzgi bonitirovkadagi bahosi (klass) Chiqib ketishini sababi va sanasi O’ng qulog’i Chap qulog’i Onasini №, klassi Otasini №, klassi t/vaz- ni, kg Klas- si t/vaz- ni, kg/ klassi Gavda tuzili- shi Juni-ni quyuq- ligi Rangi Umu- miy klassi 265 243 1,45 Erkak 1025-233 El 728-233 El 2,5 El 5,4/El El El El El 523 443 1,42 Urg’ochi 115-233 II 728-233 El 2,3 II 5,4/El II II El II Ilmiybaza.uz 7 Ishlab-chiqarish jurnali. (4-quyon) Sovet shinshilasi ___№3_____ zoti brigada Asosiy (katta) va tekshirilgan bosh Yosh quyon Hafta Urg’ochi quyon raqami Urug’lantirilgan sanasi Erkak quyonni raqami Tug’ish Ona quyon bilan qoldirilgan quyon bolalari Onasi- dan ajratish Raqami 3 oylik yoshda gi bahosi Kuzgi bonitirovkadan olgan bahosi (klass) Zotdor-ligi va foyda- lanili-shi bo’yicha Ilmiybaza.uz 7 Ishlab-chiqarish jurnali. (4-quyon) Sovet shinshilasi ___№3_____ zoti brigada Asosiy (katta) va tekshirilgan bosh Yosh quyon Hafta Urg’ochi quyon raqami Urug’lantirilgan sanasi Erkak quyonni raqami Tug’ish Ona quyon bilan qoldirilgan quyon bolalari Onasi- dan ajratish Raqami 3 oylik yoshda gi bahosi Kuzgi bonitirovkadan olgan bahosi (klass) Zotdor-ligi va foyda- lanili-shi bo’yicha Ilmiybaza.uz 8 O’ng quloq Chap quloq O’ng quloq Chap quloq Sanasi Tug’il gan quyon chalar Sanasi Bosh soni O’ng quloq Chap quloq Tirik vazni, kg Klassi Yoshi, oy t/vazni, kg/klass Gavda tuzilishi Junini quyuqligi Rangi Umumiy klassi belgi Tirik O’lik 42 523 443 5/ II 265 233 6/II I 10 2 8 21/II I 7 12 03 04 05 353 353 353 353 353 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 II II E E E 9 9 9 5,2/E 4,6/ II 5,2/E E II E E II E E E E E II E Nasl Nasl Nasl Ilmiybaza.uz 8 O’ng quloq Chap quloq O’ng quloq Chap quloq Sanasi Tug’il gan quyon chalar Sanasi Bosh soni O’ng quloq Chap quloq Tirik vazni, kg Klassi Yoshi, oy t/vazni, kg/klass Gavda tuzilishi Junini quyuqligi Rangi Umumiy klassi belgi Tirik O’lik 42 523 443 5/ II 265 233 6/II I 10 2 8 21/II I 7 12 03 04 05 353 353 353 353 353 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 II II E E E 9 9 9 5,2/E 4,6/ II 5,2/E E II E E II E E E E E II E Nasl Nasl Nasl Ilmiybaza.uz 9 Erkak naslli quyonni avlodini sifatiga ko’ra baholash (5-quyon) Sovet shinshillasi ___№3_____ zoti brigada Naslchilik yadrosini tashkil yetish Urg’ochi quyonlar raqami Tug’ilgan quyonchalar Onasidan ajratildi, bosh Bonitirovka qilindi, bosh O’rtacha tirik vazni, kg Sinfi bo’yicha avlodlarining sifati, bosh Sinab ko’rilgan erkak va urg’ochi quyonlarning bahosi Tirik O’lik Elita II II II 289-243 132-343 248-343 344-343 575-343 820-343 731-343 628-343 1021-343 7 8 10 10 9 6 11 10 - 1 1 2 1 3 1 - 7 8 8 7 8 6 8 6 7 8 8 7 8 6 8 6 2,3 2,5 2,1 2,4 2,3 2,4 2,1 2,5 2 5 1 2 1 3 3 2 2 2 2 3 4 2 1 3 3 1 2 2 2 1 3 1 - - 2 - 1 - 1 - Yaxshi Topshiriq. Karton qog’ozidan quyonni qulog’ini chizib tayyorlang va tatuirovka usulida quyonlar qulog’iga raqam Ilmiybaza.uz 9 Erkak naslli quyonni avlodini sifatiga ko’ra baholash (5-quyon) Sovet shinshillasi ___№3_____ zoti brigada Naslchilik yadrosini tashkil yetish Urg’ochi quyonlar raqami Tug’ilgan quyonchalar Onasidan ajratildi, bosh Bonitirovka qilindi, bosh O’rtacha tirik vazni, kg Sinfi bo’yicha avlodlarining sifati, bosh Sinab ko’rilgan erkak va urg’ochi quyonlarning bahosi Tirik O’lik Elita II II II 289-243 132-343 248-343 344-343 575-343 820-343 731-343 628-343 1021-343 7 8 10 10 9 6 11 10 - 1 1 2 1 3 1 - 7 8 8 7 8 6 8 6 7 8 8 7 8 6 8 6 2,3 2,5 2,1 2,4 2,3 2,4 2,1 2,5 2 5 1 2 1 3 3 2 2 2 2 3 4 2 1 3 3 1 2 2 2 1 3 1 - - 2 - 1 - 1 - Yaxshi Topshiriq. Karton qog’ozidan quyonni qulog’ini chizib tayyorlang va tatuirovka usulida quyonlar qulog’iga raqam Ilmiybaza.uz 10 qo’ying. Nazorat savollari 1. Quyonchilikda yuritiladigan zootexnika hujjatlari 2. Tamg’alashning qanday usullari bor 3. Tatuirovka usulida quyonlarni tamg’alash qanday tartibda olib boriladi Ilmiybaza.uz 10 qo’ying. Nazorat savollari 1. Quyonchilikda yuritiladigan zootexnika hujjatlari 2. Tamg’alashning qanday usullari bor 3. Tatuirovka usulida quyonlarni tamg’alash qanday tartibda olib boriladi Ilmiybaza.uz 11 Ilmiybaza.uz 11