Ratsion xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining ovqatlanishdagi ahamiyati va rivojlanish istiqbollari

Time

Yuklangan vaqt

2025-11-08

Downloads

Yuklab olishlar soni

0

Pages

Sahifalar soni

4

File size

Fayl hajmi

20,5 KB


Ratsion xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining ovqatlanishdagi
ahamiyati va rivojlanish istiqbollari
Ma’ruza rejasi:
1. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining predmeta.
2. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanning maqsadi.
3. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanning maqsadi.
Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha o‘tkazilayotgan xalqaro ekspert
tadqiqotlari jahonda va uning ayrim mintaqalarida ushbu mhammo bilan bog‘liq
murakkab  vaziyat  yuzaga  kelgani  bugungi  kunda  mazkur  muommoni  jahon
xamjamiyati uchun o‘ta dolzarb va jiddiy taxdidlar qatoriga kiritilmoqda.BMTning
oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti xamda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti
ma’lumotlariga ko‘ra, xozirgi vaqtda dunyoda 840 milliondan ortiq kishi, ya’ni
deyarli xar sakkiz odamning biri to‘yib ovqatlanmayapti, sayyoramiz aholisining
30 foizidan ziyodi to‘laqonli ravishda ovqatlanmaslik, eng asosiy mikroelement va
vitaminlar  yetishmasligi  muommosini  boshidan  kechirmoqda.  Ana  shunday
sabablar tufayli 160 milliondan ortiq bola bo‘yining o‘sishi, jismoniy va intelektual
rivojlanishiga doir kamchiliklardann aziyat chekmoqda.
Yer yuzi aholisining tez ko‘payib borayotgani bilan oziq-ovqat mahsulotlari
ishlab chiqarish hajmining o‘sish imkoniyatlari cheklangani o‘rtasidagi tafovut
oziq-ovqat  xavfsizligini  ta’minlash  masalasi  yildan-yilga  keskinlashib
borayotganining  asosiy  sababi  bo‘lib  va  bu  tafovut,  avvalo,  oziq-  ovqat
mahsulotlarini jadal ishlab chiqarish uchun tegishli sharoitlar mavjud bo‘lmagan
Logotip
Ratsion xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining ovqatlanishdagi ahamiyati va rivojlanish istiqbollari Ma’ruza rejasi: 1. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanining predmeta. 2. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanning maqsadi. 3. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash texnologiyasi fanning maqsadi. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha o‘tkazilayotgan xalqaro ekspert tadqiqotlari jahonda va uning ayrim mintaqalarida ushbu mhammo bilan bog‘liq murakkab vaziyat yuzaga kelgani bugungi kunda mazkur muommoni jahon xamjamiyati uchun o‘ta dolzarb va jiddiy taxdidlar qatoriga kiritilmoqda.BMTning oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti xamda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, xozirgi vaqtda dunyoda 840 milliondan ortiq kishi, ya’ni deyarli xar sakkiz odamning biri to‘yib ovqatlanmayapti, sayyoramiz aholisining 30 foizidan ziyodi to‘laqonli ravishda ovqatlanmaslik, eng asosiy mikroelement va vitaminlar yetishmasligi muommosini boshidan kechirmoqda. Ana shunday sabablar tufayli 160 milliondan ortiq bola bo‘yining o‘sishi, jismoniy va intelektual rivojlanishiga doir kamchiliklardann aziyat chekmoqda. Yer yuzi aholisining tez ko‘payib borayotgani bilan oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmining o‘sish imkoniyatlari cheklangani o‘rtasidagi tafovut oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash masalasi yildan-yilga keskinlashib borayotganining asosiy sababi bo‘lib va bu tafovut, avvalo, oziq- ovqat mahsulotlarini jadal ishlab chiqarish uchun tegishli sharoitlar mavjud bo‘lmagan
mamlakat va xududlarda chuqurlashib bormoqda. Eng avvalo, atrof-muxitning
ekologik  jihatdan  buzilishi  xamon  davom  etayotgani,  iqlim  o‘zgarishlarining
oldindan aytib bulmaydigan oqibatlari, tez-tez takrorlanayotgan qurg‘oqchilik va
suv  resurslari  taqchilligi,  jumladan,  sug‘orish  uchun  yerosti  suvlarining  tugab
borayotgani, irrigatsiya, meloratsiya va yerlarning unumdorligini qayta tiklashga
yo‘naltiriladigan investesiyalarning yetarli emasligi mazkur mhammoni yanada
keskinlashtirmoqda.
Yerlarning ekologik jihatdan buzilishi kimyoviy moddalar, mineral o‘g‘it va
pestiqidlarni tinimsiz ishlatish oqibatida yanada kuchaymoqda. Bularning qaroriga
urbanizatsiya, ya’ni shaharlashuv jarayonlari, aholining qishloqlardan shaharlarga
ko‘chishi  bilan  bog‘liq  mhammolar  xam  qo‘shilmoqda.  Natijada  oziq-ovqat
mahsulotlari  yetishtirish  uchun  ekin  maydonlari  sezilarli  darajada  qisqarib
ketmoqda. Bulardan tashqari, oziq-ovqat  mahsulotlarini  “daladan  dasturxonga”
sxemasi bo‘yicha iste’molchiga yetkazib berishda BMTning Oziq-ovqat va qishloq
xo‘jaligi  tashkiloti  ma’lumotlariga  ko‘ra,  xar  yili  dunyo  bo‘yicha  qariyb  1,3
milliard tonna miqdoridagi salham 1 trillion dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari nes-
nobud bo‘ladi.
Demokratik tamoyillarga asoslangan jamiyat va huquqiy davlat vazifalarining
markazida inson salomatligi, uning o‘zoq va barahali umr ko‘rishini ta’minlash
masalalari  turadi  va  uning  bu  vazifalarning  nechog‘lik  bajarilishi  davlatning
iqtisodiyotni tartibga solishi va siyosatida o‘z ifodasini topadi.
Agrar siyosatning iqtisodiyotning alohida mustaqil iqtisodiy siyosati sifatida
ajratilishi  qishloq  xo‘jaligi  ishlab  chiqarishining  xususiyatlari,  agrar
munosabatlarni tartibga solishning o‘ziga xosligi bilan belgilanadi. Agrar siyosatda
katta  e’tibor  faqat  qishloq  xo‘jaligida  emas,balki  butun  agrobiznesda  ishlab
chiqarish faoliyatining eng yuqori pirovard natijalariga, barqaror ishlab chiqarish
o‘sish  sur’atlariga,  uning  samaradorligni  oshirishga  va  qishloqni  ijtimoiy
rivojlantirishga erishishga qaratiladi.
“Agrar  siyosat  va  oziq-ovqat  xavfsizligi”  fani  iqtisodiyotning  bozor
tamoyillari  asosida  rivojlanishida  agrar  siyosat  va  oziq-ovqat  xavfsizligini
ta’minlash jarayonlarining mohiyatini tushunishda zarur  bo‘lgan bilimlar  bilan
Logotip
mamlakat va xududlarda chuqurlashib bormoqda. Eng avvalo, atrof-muxitning ekologik jihatdan buzilishi xamon davom etayotgani, iqlim o‘zgarishlarining oldindan aytib bulmaydigan oqibatlari, tez-tez takrorlanayotgan qurg‘oqchilik va suv resurslari taqchilligi, jumladan, sug‘orish uchun yerosti suvlarining tugab borayotgani, irrigatsiya, meloratsiya va yerlarning unumdorligini qayta tiklashga yo‘naltiriladigan investesiyalarning yetarli emasligi mazkur mhammoni yanada keskinlashtirmoqda. Yerlarning ekologik jihatdan buzilishi kimyoviy moddalar, mineral o‘g‘it va pestiqidlarni tinimsiz ishlatish oqibatida yanada kuchaymoqda. Bularning qaroriga urbanizatsiya, ya’ni shaharlashuv jarayonlari, aholining qishloqlardan shaharlarga ko‘chishi bilan bog‘liq mhammolar xam qo‘shilmoqda. Natijada oziq-ovqat mahsulotlari yetishtirish uchun ekin maydonlari sezilarli darajada qisqarib ketmoqda. Bulardan tashqari, oziq-ovqat mahsulotlarini “daladan dasturxonga” sxemasi bo‘yicha iste’molchiga yetkazib berishda BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, xar yili dunyo bo‘yicha qariyb 1,3 milliard tonna miqdoridagi salham 1 trillion dollarlik oziq-ovqat mahsulotlari nes- nobud bo‘ladi. Demokratik tamoyillarga asoslangan jamiyat va huquqiy davlat vazifalarining markazida inson salomatligi, uning o‘zoq va barahali umr ko‘rishini ta’minlash masalalari turadi va uning bu vazifalarning nechog‘lik bajarilishi davlatning iqtisodiyotni tartibga solishi va siyosatida o‘z ifodasini topadi. Agrar siyosatning iqtisodiyotning alohida mustaqil iqtisodiy siyosati sifatida ajratilishi qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining xususiyatlari, agrar munosabatlarni tartibga solishning o‘ziga xosligi bilan belgilanadi. Agrar siyosatda katta e’tibor faqat qishloq xo‘jaligida emas,balki butun agrobiznesda ishlab chiqarish faoliyatining eng yuqori pirovard natijalariga, barqaror ishlab chiqarish o‘sish sur’atlariga, uning samaradorligni oshirishga va qishloqni ijtimoiy rivojlantirishga erishishga qaratiladi. “Agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligi” fani iqtisodiyotning bozor tamoyillari asosida rivojlanishida agrar siyosat va oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash jarayonlarining mohiyatini tushunishda zarur bo‘lgan bilimlar bilan