SERTIFIKATLASHTIRISH, SERTIFIKATLASHTIRISH BO‘YICHA ASOSIY TUSHUNCHA VA ATAMALAR, SERTIFIKATLASHTIRISHNING ASOSIY SXEMALARI. ULARNI QO‘LLASH QOIDALARI. IXTIYORIY VA MAJBURIY SERTIFIKATLASHTIRISH.

Yuklangan vaqt

2025-02-02

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

7

Faytl hajmi

25,7 KB


TEXNIK JIHATDAN TARTIBGA SOLISH. TEXNIK JIHATDAN TARTIBGA SOLISH TIZIMINI AMALIYOTGA TADBIQ ETISHNING ILMIY ASOSLARI, HOZIRGI KUNDAGI HOLATI, ISTIQBOLLI YUNALISHLARI VA ULARNI AMALGA OSHIRISHDAGI MUAMMOLAR TO‘G‘RISIDA. Reja: 8.1. O‘zbekistonda texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish. 8.2. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish asoslari. 8.3. O‘zbekiston standartlashtirish davlat tizimini isloh qilish asoslari. 8.1. O‘zbekiston texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish 8.1.1. Texnik jihatdan tartibga solish tizimining asosiy prinsiplari. Texnik jihatdan tartibga solishning asosiy prinstiplari O‘zbekiston Respublikasining «Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida»gi Qonuniga binoan quyidagilar belgilangan: texnik reglamentlarni qo‘llashning majburiyligi, chunki texnik reglament bir turdagi mahsulot, ishlar va xizmatlar xavfsizligiga majburiy talablarni o‘rnatuvchi, texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjat hisoblanadi; texnik reglamentlarni qo‘llashning bir xilligi, ya’ni texnik reglament O‘zbekiston Respublikasining butun hududida barcha yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan qo‘llaniladi; texnik reglamentlarning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi milliy va xalqaro normativ hujjatlarga muvofiqligi. Ta’rif bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar tarkibiga quyidagilar kiradi: TEXNIK JIHATDAN TARTIBGA SOLISH. TEXNIK JIHATDAN TARTIBGA SOLISH TIZIMINI AMALIYOTGA TADBIQ ETISHNING ILMIY ASOSLARI, HOZIRGI KUNDAGI HOLATI, ISTIQBOLLI YUNALISHLARI VA ULARNI AMALGA OSHIRISHDAGI MUAMMOLAR TO‘G‘RISIDA. Reja: 8.1. O‘zbekistonda texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish. 8.2. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish asoslari. 8.3. O‘zbekiston standartlashtirish davlat tizimini isloh qilish asoslari. 8.1. O‘zbekiston texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish 8.1.1. Texnik jihatdan tartibga solish tizimining asosiy prinsiplari. Texnik jihatdan tartibga solishning asosiy prinstiplari O‘zbekiston Respublikasining «Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida»gi Qonuniga binoan quyidagilar belgilangan: texnik reglamentlarni qo‘llashning majburiyligi, chunki texnik reglament bir turdagi mahsulot, ishlar va xizmatlar xavfsizligiga majburiy talablarni o‘rnatuvchi, texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjat hisoblanadi; texnik reglamentlarni qo‘llashning bir xilligi, ya’ni texnik reglament O‘zbekiston Respublikasining butun hududida barcha yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan qo‘llaniladi; texnik reglamentlarning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi milliy va xalqaro normativ hujjatlarga muvofiqligi. Ta’rif bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar tarkibiga quyidagilar kiradi:
- texnik reglamentlar; - standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar; - sanitariya, veterinariya-sanitariya, fitosanitariya qoidalari va normalari; - shahar qurilish, ekologik normalari va qoidalari; - texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi boshqa hujjatlar; - texnik reglamentlarning, ularni ishlab chiqish, qabul qilish va e’lon qilish tartibi to‘g‘risidagi axborotning ochiqligi. «O‘zstandart» agentligiga yuridik va jismoniy shaxslarning so‘rovlariga ko‘ra: - amaldagi, ishlab chiqilayotgan va qabul qilingan texnik reglamentlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni; - mahsulotlar, ishlar va xizmatlarning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini baholash tartib-taomili to‘g‘risidagi ma’lumotlarni; - respublikaning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi xalqaro tashkilotlarga a’zoligi va xalqaro shartnomalardagi ishtiroki to‘g‘risidagi ma’lumotlarni; - ishlab chiqilayotgan, qabul qilingan texnik reglamentlarni va texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi boshqa normativ hujjatlarni e’lon qilishning rasmiy manbalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etish topshirilgan. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish asoslari. 8.2.1. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining tarkibi. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini quyidagilar tashkil etadi: -O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi; -texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi vakolatli davlat organlari («O‘zstandart» agentligi, O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi, Davarxitektqurilish qo‘mitasi, Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi); -texnik jihatdan tartibga solish sohasida o‘z vakolatlari doirasida faoliyatni amalga oshiruvchi davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari. - texnik reglamentlar; - standartlashtirish bo‘yicha normativ hujjatlar; - sanitariya, veterinariya-sanitariya, fitosanitariya qoidalari va normalari; - shahar qurilish, ekologik normalari va qoidalari; - texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi boshqa hujjatlar; - texnik reglamentlarning, ularni ishlab chiqish, qabul qilish va e’lon qilish tartibi to‘g‘risidagi axborotning ochiqligi. «O‘zstandart» agentligiga yuridik va jismoniy shaxslarning so‘rovlariga ko‘ra: - amaldagi, ishlab chiqilayotgan va qabul qilingan texnik reglamentlar to‘g‘risidagi ma’lumotlarni; - mahsulotlar, ishlar va xizmatlarning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar talablariga muvofiqligini baholash tartib-taomili to‘g‘risidagi ma’lumotlarni; - respublikaning texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi xalqaro tashkilotlarga a’zoligi va xalqaro shartnomalardagi ishtiroki to‘g‘risidagi ma’lumotlarni; - ishlab chiqilayotgan, qabul qilingan texnik reglamentlarni va texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi boshqa normativ hujjatlarni e’lon qilishning rasmiy manbalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etish topshirilgan. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirish asoslari. 8.2.1. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining tarkibi. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini quyidagilar tashkil etadi: -O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi; -texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi vakolatli davlat organlari («O‘zstandart» agentligi, O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi, Davarxitektqurilish qo‘mitasi, Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasi); -texnik jihatdan tartibga solish sohasida o‘z vakolatlari doirasida faoliyatni amalga oshiruvchi davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari.
Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining keltirilgan tarkibi tizimni boshqarish asosidir. Tizimning normativ-huquqiy bazasini qonun hujjatlari, Hukumat qarorlari, texnik reglamentlar, standartlashtirish sohasidagi hujjatlar (xalqaro, davlatlararo, mintaqaviy, milliy standartlar, usuliyatlar, yo‘riqnomalar, tavsiyanomalar), qoidalar va normalar (sanitariya, veterinariya-sanitariya va fitosanitariya, shahar qurilishi, ekologik va boshqalar), texnik hujjatlar (konstruktorlik, texnologik, loyiha, qurilish, dasturiy, foydalanish, tuzatish) va texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi boshqa ko‘p sonli normativ-huquqiy hujjatlar tashkil etadi. Ushbu hujjatlarning barchasi texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimi kabi aniq bir yaxlitlikni yaratish maqsadida o‘zaro bog‘liq bo‘lishi va doimiy ravishda aktuallashtirilib borilishi kerak. SHuningdek ekspert kengashlari, ekspert komissiyalari, texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar davlat fondi ham tizimning muhim elementlari bo‘lib hisoblanadi. YUqorida aytib o‘tilganlardan ham ko‘rinib turibdiki, texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirishga tizimli yondashish hamda Standartlashtirish davlat tizimini tubdan isloh qilish talab etiladi. 8.2.2. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tiziminishakllantirish asoslari Har qanday tizim, qator ilmiy-texnik asoslarga tayanadi, bu qoida Davlat tizimiga ham taalluqli. Quyidagilar Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining tub negizlari hisoblanadi: huquqiy asoslar; tashkiliy asoslar; atamalar va ta’riflar; tizim elementlarining tasniflanishi; asosiy qoidalar; nazariy asoslar. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimininghuquqiy asoslari. O‘zbekiston Respublikasining “Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida”gi Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining keltirilgan tarkibi tizimni boshqarish asosidir. Tizimning normativ-huquqiy bazasini qonun hujjatlari, Hukumat qarorlari, texnik reglamentlar, standartlashtirish sohasidagi hujjatlar (xalqaro, davlatlararo, mintaqaviy, milliy standartlar, usuliyatlar, yo‘riqnomalar, tavsiyanomalar), qoidalar va normalar (sanitariya, veterinariya-sanitariya va fitosanitariya, shahar qurilishi, ekologik va boshqalar), texnik hujjatlar (konstruktorlik, texnologik, loyiha, qurilish, dasturiy, foydalanish, tuzatish) va texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi boshqa ko‘p sonli normativ-huquqiy hujjatlar tashkil etadi. Ushbu hujjatlarning barchasi texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimi kabi aniq bir yaxlitlikni yaratish maqsadida o‘zaro bog‘liq bo‘lishi va doimiy ravishda aktuallashtirilib borilishi kerak. SHuningdek ekspert kengashlari, ekspert komissiyalari, texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar davlat fondi ham tizimning muhim elementlari bo‘lib hisoblanadi. YUqorida aytib o‘tilganlardan ham ko‘rinib turibdiki, texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimini shakllantirishga tizimli yondashish hamda Standartlashtirish davlat tizimini tubdan isloh qilish talab etiladi. 8.2.2. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tiziminishakllantirish asoslari Har qanday tizim, qator ilmiy-texnik asoslarga tayanadi, bu qoida Davlat tizimiga ham taalluqli. Quyidagilar Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining tub negizlari hisoblanadi: huquqiy asoslar; tashkiliy asoslar; atamalar va ta’riflar; tizim elementlarining tasniflanishi; asosiy qoidalar; nazariy asoslar. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimininghuquqiy asoslari. O‘zbekiston Respublikasining “Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida”gi
Qonuni tizimning asosiy huquqiy hujjati hisoblanadi, shu asosda, yani ushbu Qonun qabul qilinishi munosabati bilan “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida” gi Qonun loyihasi ishlab chiqilishi kerak. Inson hayoti va sog‘lig‘i xavfsizligi, atrof muhit muhofaza qilinishi, shuningdek tabiiy resurslardan oqilona foydalanilishini ta’minlash texnik jihatdan tartibga solishning asosiy vazifalaridir. Ushbu vazifalarning amalga oshirilishi «Oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va xavfsizligi to‘g‘risida», «Veterinariya to‘g‘risida», «O‘simliklar karantini to‘g‘risida», «Qishloq xo‘jalik o‘simliklarini zararkunandalar, kasalliklar va begona o‘tlardan ximoya qilish to‘g‘risida», «Urug‘chilik to‘g‘risida», «Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida», «CHiqindilar to‘g‘risida», «Davlat sanitariya nazorati to‘g‘risida», «Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida», «Fuqarolar sog‘lig‘ini muhofaza qilish to‘g‘risida», «Atmosfera havosini muhofaza qilish to‘g‘risida», «O‘rmon to‘g‘risida», «Gidrotexnik inshootlarning xavfsizligi to‘g‘risida», «Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining sanoat xavfsizligi to‘g‘risida» gi va boshqa o‘nlab qonun hujjatlari orqali ta’minlanadi. O‘zbekiston Respublikasi mazkur masalalar bo‘yicha xalqaro shartnomalar va bitimlarda faol ishtirok etadi. Masalan atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiatdan oqilona foydalanish sohasida O‘zbekiston evropa ittifoqi, Gruziya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Xitoy, Turkiya, Ukraina va boshqa mamlakatlar bilan bitimlar imzolagan. Ko‘rsatib o‘tilgan qonun hujjatlari, xalqaro va ikki tomonlama bitimlar ham texnik jihatdan tartibga solish tizimining huquqiy asosi bo‘lib xizmat qilishi mumkin. 8.2.3. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining tashkiliy asoslari «Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida»gi Qonun qabul qilinishi munosabati bilan quyidagi qonun osti hujjatlarini tizimning tashkiliy asoslari qatoriga kiritish lozim: Qonuni tizimning asosiy huquqiy hujjati hisoblanadi, shu asosda, yani ushbu Qonun qabul qilinishi munosabati bilan “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida” gi Qonun loyihasi ishlab chiqilishi kerak. Inson hayoti va sog‘lig‘i xavfsizligi, atrof muhit muhofaza qilinishi, shuningdek tabiiy resurslardan oqilona foydalanilishini ta’minlash texnik jihatdan tartibga solishning asosiy vazifalaridir. Ushbu vazifalarning amalga oshirilishi «Oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va xavfsizligi to‘g‘risida», «Veterinariya to‘g‘risida», «O‘simliklar karantini to‘g‘risida», «Qishloq xo‘jalik o‘simliklarini zararkunandalar, kasalliklar va begona o‘tlardan ximoya qilish to‘g‘risida», «Urug‘chilik to‘g‘risida», «Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida», «CHiqindilar to‘g‘risida», «Davlat sanitariya nazorati to‘g‘risida», «Tabiatni muhofaza qilish to‘g‘risida», «Fuqarolar sog‘lig‘ini muhofaza qilish to‘g‘risida», «Atmosfera havosini muhofaza qilish to‘g‘risida», «O‘rmon to‘g‘risida», «Gidrotexnik inshootlarning xavfsizligi to‘g‘risida», «Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining sanoat xavfsizligi to‘g‘risida» gi va boshqa o‘nlab qonun hujjatlari orqali ta’minlanadi. O‘zbekiston Respublikasi mazkur masalalar bo‘yicha xalqaro shartnomalar va bitimlarda faol ishtirok etadi. Masalan atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiatdan oqilona foydalanish sohasida O‘zbekiston evropa ittifoqi, Gruziya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Xitoy, Turkiya, Ukraina va boshqa mamlakatlar bilan bitimlar imzolagan. Ko‘rsatib o‘tilgan qonun hujjatlari, xalqaro va ikki tomonlama bitimlar ham texnik jihatdan tartibga solish tizimining huquqiy asosi bo‘lib xizmat qilishi mumkin. 8.2.3. Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimining tashkiliy asoslari «Texnik jihatdan tartibga solish to‘g‘risida»gi Qonun qabul qilinishi munosabati bilan quyidagi qonun osti hujjatlarini tizimning tashkiliy asoslari qatoriga kiritish lozim: