SIFATNI TA’MINLASH VA NAZORAT QILISH TIZIMI (Sifati ko‘rsatkichlarini aniqlash uslublari)

Yuklangan vaqt

2024-05-06

Yuklab olishlar soni

2

Sahifalar soni

4

Faytl hajmi

21,8 KB


Ilmiybaza.uz SIFATNI TA’MINLASH VA NAZORAT QILISH TIZIMI Reja 1. Sifati ko‘rsatkichlarini aniqlash uslublari . 2. Uslublarning moxiyati O‘lchov uslubi . Ro‘yxatga olish uslubi . Xisob-kitob uslubi . Orgonoleptik uslub . Sotsiologik uslub . Ekspert uslubi . Ilmiybaza.uz SIFATNI TA’MINLASH VA NAZORAT QILISH TIZIMI Reja 1. Sifati ko‘rsatkichlarini aniqlash uslublari . 2. Uslublarning moxiyati O‘lchov uslubi . Ro‘yxatga olish uslubi . Xisob-kitob uslubi . Orgonoleptik uslub . Sotsiologik uslub . Ekspert uslubi .
Ilmiybaza.uz O‘lchov uslubi-o‘lchash usulida maxsulot ma’lum bir o‘lchash asboblaridan foydalanilib amalga oshiriladi . Ular: kimeviy, texnologik, biologik, mexanik, mikroskopik, fiziko-kimeviy, fizik va fizologik usullarga ajratiladi : - kimeviy usulda maxsulotning kimeviy tarkibi aniklanadi - fizik usulda maxsulatning elastikligi, tukiluvchanligi, namligi, issiklik xossalari aniklanadi - fiziologik usulda moddalarning ozikaviyligi, kalloriyasi va biologik kiymati (ATF) aniklanadi - dielektrik usulda namligi, defraktometrik usulda ximik moddalarng optik xossalari aniklanadi. - biologik usulda uruglarning unuvchanligi , zaxarli moddalar , mikroorganizmlar , kasallik va xashoratlar bilan zararlanganligi aniklanadi - mikroskopik usulda paxta, zigir, kanopning tolasini pishikligi aniklanadi - texnologik usulda maxsulotning texnologik xossalari va texnolgik kiymati aniklanadi Ruyxatga olish uslubi- Bu uslub orqali muayyan xodisalar, narsalar yoki xarajatlarni kuzatib va xisobga olib boriladi. Ro‘yxatga olish uslubi muayyan xodisalarni xisobga olish (masalan, sinovlar vaktida buyumning ishdan chiqishi, turkumdagi nuqsonli buyumlar miqdori) bo‘yicha olingan axborotlarga asoslanadi. Xisob-kitob uslubi- Bu uslubga ko‘ra maxsulot sifati ko‘rsatkichlarini uning parametrlariga nazariy va emperik bog‘lanishidan foydalanish asosida amalga oshiriladi . Xisob – kitob uslubida maxsulot sifati ko‘rsatkichlari boshqa uslublar vositasida olingan parametrlar kiymatidan foydalanilgan xisoblashlar yordamida aniqlanadi (bashorat qilinadi). Orgonoleptik uslub- Bu maxsulot sifati ko‘rsatkichlari qiymatini kurish, xid bilish, eshitish, sezish, ta’m bilish orqali bilish uslubidir. Bu uslub vositasida maxsulotning tashqi ko‘rinishi, ta’mi, xidi, rangi, tarkibi, konsistensiyasi, maydalanish darajasi aniqlanadi. Uslub oddiy va ko‘p vaqt talab etmaydi. Uslubning kamchiligi – kishilar fiziologik xususiyatlariga bog‘lik bo‘lgan sub’ektivlikdir. Baholash natijalari baholovchilarning tajribalariga, kobiliyatlariga, maxoratlariga, degustatsiya shart-sharoitlari va texnikasiga bogliq. Ilmiybaza.uz O‘lchov uslubi-o‘lchash usulida maxsulot ma’lum bir o‘lchash asboblaridan foydalanilib amalga oshiriladi . Ular: kimeviy, texnologik, biologik, mexanik, mikroskopik, fiziko-kimeviy, fizik va fizologik usullarga ajratiladi : - kimeviy usulda maxsulotning kimeviy tarkibi aniklanadi - fizik usulda maxsulatning elastikligi, tukiluvchanligi, namligi, issiklik xossalari aniklanadi - fiziologik usulda moddalarning ozikaviyligi, kalloriyasi va biologik kiymati (ATF) aniklanadi - dielektrik usulda namligi, defraktometrik usulda ximik moddalarng optik xossalari aniklanadi. - biologik usulda uruglarning unuvchanligi , zaxarli moddalar , mikroorganizmlar , kasallik va xashoratlar bilan zararlanganligi aniklanadi - mikroskopik usulda paxta, zigir, kanopning tolasini pishikligi aniklanadi - texnologik usulda maxsulotning texnologik xossalari va texnolgik kiymati aniklanadi Ruyxatga olish uslubi- Bu uslub orqali muayyan xodisalar, narsalar yoki xarajatlarni kuzatib va xisobga olib boriladi. Ro‘yxatga olish uslubi muayyan xodisalarni xisobga olish (masalan, sinovlar vaktida buyumning ishdan chiqishi, turkumdagi nuqsonli buyumlar miqdori) bo‘yicha olingan axborotlarga asoslanadi. Xisob-kitob uslubi- Bu uslubga ko‘ra maxsulot sifati ko‘rsatkichlarini uning parametrlariga nazariy va emperik bog‘lanishidan foydalanish asosida amalga oshiriladi . Xisob – kitob uslubida maxsulot sifati ko‘rsatkichlari boshqa uslublar vositasida olingan parametrlar kiymatidan foydalanilgan xisoblashlar yordamida aniqlanadi (bashorat qilinadi). Orgonoleptik uslub- Bu maxsulot sifati ko‘rsatkichlari qiymatini kurish, xid bilish, eshitish, sezish, ta’m bilish orqali bilish uslubidir. Bu uslub vositasida maxsulotning tashqi ko‘rinishi, ta’mi, xidi, rangi, tarkibi, konsistensiyasi, maydalanish darajasi aniqlanadi. Uslub oddiy va ko‘p vaqt talab etmaydi. Uslubning kamchiligi – kishilar fiziologik xususiyatlariga bog‘lik bo‘lgan sub’ektivlikdir. Baholash natijalari baholovchilarning tajribalariga, kobiliyatlariga, maxoratlariga, degustatsiya shart-sharoitlari va texnikasiga bogliq.