11-sinf
Davlat va huquq asoslari
TABIATNI MUHOFAZA QILISHNING HUQUQIY ASOSLARI
BUGUN DARSDA QUYIDAGILAR BILAN TANISHASIZ!
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi
ekologiya huquqining asosiy manbayi.
Ekologiya huquqining maqsad-vazifalari
va asosiy tamoyillari.
Ekologiya so’zi “eko ”- uy , turar –joy,“logos”
fan
so’zlaridan
olingan
bo’lib
,
u
atrof-
muhitning
buzilishi va bunga sabab bo’lgan
omillar, muhit halokatini oldini olish chora –
tadbirlarini
ishlab
chiqish
borasidagi
bilimlarini targ’ib etish asoslairni o’rganadi .
EKOLOGIYA
Ekologik madaniyat – bu atrof-muhit to’g’risida
chuqur bilimga , tabiatni asrash tuyg’usiga ega
bo’lish, o’simliklar hamda hayvonlarga nisbatan
g’amxo’rlik ko’rsatishga, tabiat zahiralaridan
oqilona foydalanish ularni ko’paytirish borasida
qayg’urishga qaratilgan amaliy faoliyatning
yuksak ko’rsatkichidir.
EKOLOGIK MADANIYAT
Inson yer yuzida paydo bo‘lgandan buyon
tabiat bilan chambarchas bog‘liq holda rivojlanib
kelmoqda.
Tabiat
insonga
hayot
uchun
zarur
bo’lgan
oziq-ovqat,
kiyim-kechak,
boshpana
berish bilan birgalikda dori-darmon manbai bo‘lib
xizmat
qilmoqda.Kishilik
jamiatining
vujudga
kelishi
bilan
insoning
tabiiy
resurslardan
foydalanishi cheksiz ortib bormoqda.
TABIATNI ASRANG
“Qizil kitob” deb atalishiga sabab ,,Qizil kitob”ogohlik belgisi.
Qizil rang –xavotirlik belgisi.
“Avesto’’ kitobida atrof muhitni muhofaza qilish, umuman barcha ekologik omillarni
(suv,havo,olov,tuproq) asrash masalalariga alohida e’tibor beriladi. Bu asar nafaqat
jahon madaniyatiga katta hissa qo’shgan, shu bilan birga unda atrof muhitni muhofaza
qilishga ham katta e’tibor beriladi .
QIZIL KITOB
Abu Nasr Forobiy , Abu Rayhon Beruniy, Abu
Ali ibn Sinolar o’z asarlarida tabiatga oid juda ko’plab
ma’lumotlar berganlar.
Bu
ma’lumotlarda ekologik
muammolar haqida ham ancha fikrlar bildirilgan.
Bizning
ajdodlarimiz
o’z
davrlarida
tabiatning
bir
butunligiga,
uning
barqarorligini
asrashga
va
shuningdek, ekologik ta’lim va tarbiyaga, ayniqsa
yoshlar ongida ekologik g’oyalarni shakillantirishga
nihoyatda katta e’tibor berganlar.
BUYUKLARDAN
EKALOGIYA NIMADAN AZIYAT CHEKMOQDA?
Muammolar nomi
Orol dengizining qurishi
Azon qatlamining yemirilishi
Atmosferani ifloslanishi
Kimyo sanoati taraqqiyotini rivojlanishi
Global isish
O’rmonlarning ko’p kesilishi
Fuqarolar atrof tabiiy muhitga
ehtiyotkorona
Munosabatda bo‘lishga
majburdirlar.
O‘zbekiston
Respublikasining
Konstitutsiyasi,
50-modda
Ekologiya huquqining manbalari deganda, atrof-
muhitni
muhofaza
qilish,
tabiiy
resurslardan
oqilona
foydalanish va aholining ekologik xavfsizligini ta’minlash
bilan bog‘liq ijtimoiy munosabatlarni tartibga solishga
xizmat qiladigan qonun hujjatlari tushuniladi. O‘zbekiston
Respublikasining
Konstitutsiyasi
ekologiya
huquqining
asosiy manbayi hisoblanadi.
KONSTITUTSIYADA
Yer, yer osti boyliklari, suv,
o‘simlik va hayvonot dunyosi
Hamda boshqa tabiiy
zaxiralar umummilliy
boylikdir, ulardan oqilona
foydalanish zarur va ular
davlat muhofazasidadir.
O‘zbekiston
Respublikasining
Konstitutsiyasi,
55-modda
Konstitutsiyamizda shaxs, jamiyat va davlat
o‘rtasidagi
munosabatlarning
ijtmoiy,
iqtisodiy,
siyosiy-huquqiy,
madaniy-ma’rifiy
sohalaridagi
asoslari mustahkamlangan bo‘lib, u atrof-muhitni
muhofaza
qilish,
tabiiy
resurslardan
oqilona
foydalanish
bo‘yicha
davlat-huquqiy
mexanizmini
shakllantirishda
ham
muhim
ahamiyatga
ega.
KONSTITUTSIYADA
Konstitutsiyaning «Jamiyatning iqtisodiy negizlari» bobining
moddalarida mulk huquqining mazmuni e’tirof etilishi bilan bir qatorda,
mulkdan
foydalanish
huquqiga
ega
bo‘lgan
jismoniy
va
yuridik
shaxslarning xo‘jalik va ishlab chiqarish jarayonida atrof muhitga ziyon
yetkazmasligi, ya’ni ularning ekologik majburiyatlari mustahkamlanadi.
KONSTITUTSIYADA
Suvdagi sinoat
Odam tanasining 70 foizi, Yer sharining 71
foizi,
o’simliklarning
90 foizi suvdan iborat. Mashhur suv
osti tadqiqotchisi Jak Iv Kusto: “Yer –umumiy uyimiz,
suv esa, uning qon tomiridir”, deb aytgan. Bilamizki,
tomirida oqayotgan qon buzilsa, vujud kasallanadi,
inson og’ir ahvolga tushadi. Borimiz va borlig’imiz
bevosita suvga bog’liq.
Shunday
ekan,
bu
bebaho
ne’matni
kelgusi
avlodlarga bezavol yetkazish har
birimiz
uchun
muqaddas burch.
SUVNI ASRANG!
SIZ QANDAY SUV HAVZALARINI KO’RGANSIZ?
Chashma
Suv havzalari
Buloqlar
Ko‘llar
Dengizlar
Okeanlar
Daryolar
O‘zbekiston
Respublikasi
Prezidenti
Shavkat Mirziyoyev BMT
72-sessiyasida
(2017-
yil 18-20 sentabr) Orolning qurib ketishi faqatgina
uning atrofida joylashgan hududlar emas, butun
dunyo
iqlimiga
salbiy
ta’sir
etashi.
Shuning
uchun Orolni saqlab qolish dunyo ahamiyatidagi
muammoligini
aytib,
Yurtboshimiz
Orol
muammosini
jahon
hamjamiyati
e’tiboriga
yetkazdilar .
OROL MUAMMOSI