Texnologiya ta'limini modernizasiyalashning nazariy-metodologik masalalari

Yuklangan vaqt

2024-03-07

Yuklab olishlar soni

3

Sahifalar soni

14

Faytl hajmi

2,5 MB


Технология таълимини модернизациялашнинг назарий-методологик масалалари Технология таълимини модернизациялашнинг назарий-методологик масалалари Илм-фан, таълим ва ишлаб чиқариш ўртасидаги ўзаро интеграция жараёнларини ривожлантириш долзарб масалалардан. Жумладан, технология таълимини модернизациялашда таълим тизимларининг ўзаро интеграция жараёнларини босқичма-босқич, оддийдан-мураккабга қараб йўлга қўйилиши натижасида ишлаб чиқариш соҳалари учун етук мутахассис кадрларни тайёрлашга эришилади. Кадрларни тайёрлашдаги ўзаро интеграция тизими Т/р Таълим турлари Йўналиш ва объектлар Мақсади Жараён Натижа 1. Мактабгача таълим Машғулот ва ўйин ҳолатида Бола шахсини соғлом ва етук, маънавий, ақлий ҳамда жисмоний ривожланишини мустаҳкамлаш орқали ижодий қобилиятларини ривожлантириш. Бола шахсини шакллантириш, унинг ижодий қобилиятларини ривожлантиришда бола ёшига мос ҳолда амалий ва ўйин машғулотларини ноанъанавий усуллар орқали ташкил этилади. Боланинг ижтимоий мослашувини ва таълим олишни давом эттиришга тайёргарлигини таъминлаш орқали умумий ўрта таълимга тайёрлашга эришилади. 2. Умумий ўрта таълим Технология фани (ўғил ва қиз болалар) Замонавий техника ва технологиялари, миллий халқ ҳунармандчилиги усулларини ўргатиш орқали ўқувчи техник тафаккури ва ишлаб чиқариш мустақиллигини ривожлантириш компетенцияларини шакллантириш. Назарий ва амалий машғулотлар орқали ўқувчиларда ижтимоий ҳаёт учун зарур билим, кўникма ва малакаларни эгаллаш, компетенцияларни шакллантириш. Касб-ҳунар кўникмаларининг ўзлаштирилишини таъминлашга ёрдам берадиган зарур компетенциялар шакллантирилади. 3. Профессионал таълим (касбий таълим) Касб ҳунар мактаблари (умумий) Ўқувчиларнинг танланган касблар ва мутахассисликларни эгаллаб олишини, амалий кўникма ва малакасини чуқур ривожлантирилишини таъминлаш. Ўқувчиларнинг интеллектуал қобилиятларини жадал ўстиришни, мустақил танқидий фикрлашни, чуқур, шахсга йўналтирилган, табақалаштирилган ҳамда касб- ҳунарга йўналтирилган билим олишни таъминлаш. Касблар ва мутахассисликлар бўйича ишлаш ҳамда олий таълим ташкилотларида ўқишни давом эттириш ҳуқуқига эга бўлади. 4. Олий таълим Технология таълим йўналиши мисолида Ижтимоий соҳа ва иқтисодиёт тармоқларининг барқарор ривожланишига муносиб ҳисса қўшадиган, меҳнат бозорида ўз ўрнини топа оладиган юқори малакали кадрлар тайёрлаш. Халқаро тажрибалардан келиб чиқиб, олий таълимнинг илғор стандартларини жорий этиш, жумладан технология таълими ўқув дастурларида назарий билим олишга йўналтирилган таълимдан амалий кўникмаларни шакллантиришга йўналтирилган таълим тизими асосида амалга оширилади. Юқори малакали кадрлар тайёрланади. ЎЗАРО ИНТЕГРАЦИЯНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ЖАРАЁНИ ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Илм-фан, таълим ва ишлаб чиқариш ўртасидаги ўзаро интеграция жараёнларини ривожлантириш долзарб масалалардан. Жумладан, технология таълимини модернизациялашда таълим тизимларининг ўзаро интеграция жараёнларини босқичма-босқич, оддийдан-мураккабга қараб йўлга қўйилиши натижасида ишлаб чиқариш соҳалари учун етук мутахассис кадрларни тайёрлашга эришилади. Кадрларни тайёрлашдаги ўзаро интеграция тизими Т/р Таълим турлари Йўналиш ва объектлар Мақсади Жараён Натижа 1. Мактабгача таълим Машғулот ва ўйин ҳолатида Бола шахсини соғлом ва етук, маънавий, ақлий ҳамда жисмоний ривожланишини мустаҳкамлаш орқали ижодий қобилиятларини ривожлантириш. Бола шахсини шакллантириш, унинг ижодий қобилиятларини ривожлантиришда бола ёшига мос ҳолда амалий ва ўйин машғулотларини ноанъанавий усуллар орқали ташкил этилади. Боланинг ижтимоий мослашувини ва таълим олишни давом эттиришга тайёргарлигини таъминлаш орқали умумий ўрта таълимга тайёрлашга эришилади. 2. Умумий ўрта таълим Технология фани (ўғил ва қиз болалар) Замонавий техника ва технологиялари, миллий халқ ҳунармандчилиги усулларини ўргатиш орқали ўқувчи техник тафаккури ва ишлаб чиқариш мустақиллигини ривожлантириш компетенцияларини шакллантириш. Назарий ва амалий машғулотлар орқали ўқувчиларда ижтимоий ҳаёт учун зарур билим, кўникма ва малакаларни эгаллаш, компетенцияларни шакллантириш. Касб-ҳунар кўникмаларининг ўзлаштирилишини таъминлашга ёрдам берадиган зарур компетенциялар шакллантирилади. 3. Профессионал таълим (касбий таълим) Касб ҳунар мактаблари (умумий) Ўқувчиларнинг танланган касблар ва мутахассисликларни эгаллаб олишини, амалий кўникма ва малакасини чуқур ривожлантирилишини таъминлаш. Ўқувчиларнинг интеллектуал қобилиятларини жадал ўстиришни, мустақил танқидий фикрлашни, чуқур, шахсга йўналтирилган, табақалаштирилган ҳамда касб- ҳунарга йўналтирилган билим олишни таъминлаш. Касблар ва мутахассисликлар бўйича ишлаш ҳамда олий таълим ташкилотларида ўқишни давом эттириш ҳуқуқига эга бўлади. 4. Олий таълим Технология таълим йўналиши мисолида Ижтимоий соҳа ва иқтисодиёт тармоқларининг барқарор ривожланишига муносиб ҳисса қўшадиган, меҳнат бозорида ўз ўрнини топа оладиган юқори малакали кадрлар тайёрлаш. Халқаро тажрибалардан келиб чиқиб, олий таълимнинг илғор стандартларини жорий этиш, жумладан технология таълими ўқув дастурларида назарий билим олишга йўналтирилган таълимдан амалий кўникмаларни шакллантиришга йўналтирилган таълим тизими асосида амалга оширилади. Юқори малакали кадрлар тайёрланади. ЎЗАРО ИНТЕГРАЦИЯНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ЖАРАЁНИ ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШ Ҳозирги вақтда технология таълимини амалдаги ҳолати ва тўпланган тажриба ва таҳлиллар асосида қуйидагилар маълум бўлди: - таълим беришнинг замонавий инновацион ёндашув услубларини кенг жорий этиш Ўзбекистон Республикаси иқтисодиёти кейинги 10 йил ичида дунёнинг тараққий этган индустриал-технологик локомотивлари қаторига кириши, яъни 2030 йилга келиб иқтисодиётнинг саноат ва технологик тармоқлари бўйича жаҳонда етакчи давлатлардан бирига айланишига замин яратишда муҳим шартлардан биридир. - Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномасида тараққиётга эришиш учун рақамли билимлар ва замонавий ахборот технологияларини эгаллаш зарур ва шартлиги, бу юксалишнинг энг қисқа йўлидан бориш имкониятини бериши, бугунги кунда корхоналар рақамли технологиялардан мутлақо йироқда эканлиги алоҳида таъкидланиб, рақамли технологиялар нафақат маҳсулот ва хизматлар сифатини ошириши, шунингдек ортиқча харажатларни камайтириши, натижадорликни ошириши, бир сўз билан айтганда, одамлар турмушини кескин яхшилаш мумкинлиги асослаб берилди. - Иқтисодиётнинг барча соҳаларини рақамли технологиялар асосида янгилашни назарда тутадиган “Рақамли Ўзбекистон – 2030” дастурини ишлаб чиқиш ва жорий этиш вазифлари белгиланди. Бу эса саноатнинг етакчи тармоқларини модернизациялаш ва рақобатдошликни кучайтириш, соҳага илғор технологияларни жорий этиш, юқори технологияли корхоналар, технопарклар, ишлаб чиқариш корхоналари ташкил этиш, замонавий муҳандислик-коммуникация инфратузилмаларини барпо этишга янада кенг имкониятлар яратади. Шу боис технология таълимини модернизациялашда ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШ Ҳозирги вақтда технология таълимини амалдаги ҳолати ва тўпланган тажриба ва таҳлиллар асосида қуйидагилар маълум бўлди: - таълим беришнинг замонавий инновацион ёндашув услубларини кенг жорий этиш Ўзбекистон Республикаси иқтисодиёти кейинги 10 йил ичида дунёнинг тараққий этган индустриал-технологик локомотивлари қаторига кириши, яъни 2030 йилга келиб иқтисодиётнинг саноат ва технологик тармоқлари бўйича жаҳонда етакчи давлатлардан бирига айланишига замин яратишда муҳим шартлардан биридир. - Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномасида тараққиётга эришиш учун рақамли билимлар ва замонавий ахборот технологияларини эгаллаш зарур ва шартлиги, бу юксалишнинг энг қисқа йўлидан бориш имкониятини бериши, бугунги кунда корхоналар рақамли технологиялардан мутлақо йироқда эканлиги алоҳида таъкидланиб, рақамли технологиялар нафақат маҳсулот ва хизматлар сифатини ошириши, шунингдек ортиқча харажатларни камайтириши, натижадорликни ошириши, бир сўз билан айтганда, одамлар турмушини кескин яхшилаш мумкинлиги асослаб берилди. - Иқтисодиётнинг барча соҳаларини рақамли технологиялар асосида янгилашни назарда тутадиган “Рақамли Ўзбекистон – 2030” дастурини ишлаб чиқиш ва жорий этиш вазифлари белгиланди. Бу эса саноатнинг етакчи тармоқларини модернизациялаш ва рақобатдошликни кучайтириш, соҳага илғор технологияларни жорий этиш, юқори технологияли корхоналар, технопарклар, ишлаб чиқариш корхоналари ташкил этиш, замонавий муҳандислик-коммуникация инфратузилмаларини барпо этишга янада кенг имкониятлар яратади. Шу боис технология таълимини модернизациялашда ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Энг янги авлод технологияларининг ривожланишидаги кечикиш миллий иқтисодиётнинг рақобатдошлигини пасайтириши, шунингдек, ўсиб бораётган геосиёсий рақобат шароитида унинг заифлигини ошириши мумкин. Хусусан, саноатда кутилаётган янги технологик ўзгаришлар шароитида умумий ўрта таълим мактабларида технология фанини ўқитиш ўқувчиларда ижодкорлик қобилияти ва меҳнат кўникмаларини ривожлантириш, уларда мактабдан кейинги таълим босқичи ёки мустақил ҳаётга қадам қўйишда зарур бўладиган базавий компетенциялар ва дунёқарашларни шакллантиришда асосий ечим бўлиб хизмат қилади. Технология фанини ўзлаштирган умумий ўрта таълим мактаблари битирувчилари саноат соҳасининг барча тармоқларида хусусий инжиниринг, илмий тадқиқот ва тажриба конструкторлик базаларининг янада ривожланиши, бошқача қилиб айтганда юқори қийматли рақобатбардош саноат маҳсулотлари ишлаб чиқарилишида “драйвер” ролини бажаради. Ишлаб чиқариш жараёнлари юқори даражада саноатлашган Буюк Британия, Франция, Германия, АҚШ, Израил, Жанубий Корея, Хитой Халқ Республикаси ва бошқа ривожланган давлатлар таълим тизимида ҳам технология фани умумий таълимнинг асосий бўғини ҳисобланиб, жаҳон меҳнат бозорига малакали мутахассислар тайёрлашнинг муҳим босқичлари ва ташкил этувчиларидан бири деб қаралади. Халқ таълими вазирлиги тизимида 11 йиллик таълим жорий қилиниши ва ўрта махсус касб-ҳунар таълими тизимининг функциялари ўзгариши ҳисобига технология фанини ўқитишнинг институционал ривожланишида айрим бўшлиқ ва камчиликлар юзага келган, шу жумладан: технология фанининг Давлат таълим стандарти, малака талаблари, ўқув дастурларида ўзаро ва бошқа таълим тизимлари ўртасидаги интеграциянинг таъминланмаганлиги; рақобатбардош вариатив дастурларнинг ишлаб чиқилмаганлиги; баҳолашнинг миллий формати ва мезонлари, технологиялари, методикасининг яратилмаганлиги; умумий ўрта таълим мактабларида ўқитиладиган амалдаги технология фани мазмуни, мустақил ҳаётда қўллаш имконияти бўлган технологик саводхонликни, танқидий фикрлаш ва ижодкорлик компетенцияларини шакллантириш учун етарли эмаслиги; технология фани меъёрий ҳужжатларида баҳолаш мезонларининг фақат битирувчи компетенцияси учун ишланганлиги, методик ва дидактик материалларнинг етишмаслиги; ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Энг янги авлод технологияларининг ривожланишидаги кечикиш миллий иқтисодиётнинг рақобатдошлигини пасайтириши, шунингдек, ўсиб бораётган геосиёсий рақобат шароитида унинг заифлигини ошириши мумкин. Хусусан, саноатда кутилаётган янги технологик ўзгаришлар шароитида умумий ўрта таълим мактабларида технология фанини ўқитиш ўқувчиларда ижодкорлик қобилияти ва меҳнат кўникмаларини ривожлантириш, уларда мактабдан кейинги таълим босқичи ёки мустақил ҳаётга қадам қўйишда зарур бўладиган базавий компетенциялар ва дунёқарашларни шакллантиришда асосий ечим бўлиб хизмат қилади. Технология фанини ўзлаштирган умумий ўрта таълим мактаблари битирувчилари саноат соҳасининг барча тармоқларида хусусий инжиниринг, илмий тадқиқот ва тажриба конструкторлик базаларининг янада ривожланиши, бошқача қилиб айтганда юқори қийматли рақобатбардош саноат маҳсулотлари ишлаб чиқарилишида “драйвер” ролини бажаради. Ишлаб чиқариш жараёнлари юқори даражада саноатлашган Буюк Британия, Франция, Германия, АҚШ, Израил, Жанубий Корея, Хитой Халқ Республикаси ва бошқа ривожланган давлатлар таълим тизимида ҳам технология фани умумий таълимнинг асосий бўғини ҳисобланиб, жаҳон меҳнат бозорига малакали мутахассислар тайёрлашнинг муҳим босқичлари ва ташкил этувчиларидан бири деб қаралади. Халқ таълими вазирлиги тизимида 11 йиллик таълим жорий қилиниши ва ўрта махсус касб-ҳунар таълими тизимининг функциялари ўзгариши ҳисобига технология фанини ўқитишнинг институционал ривожланишида айрим бўшлиқ ва камчиликлар юзага келган, шу жумладан: технология фанининг Давлат таълим стандарти, малака талаблари, ўқув дастурларида ўзаро ва бошқа таълим тизимлари ўртасидаги интеграциянинг таъминланмаганлиги; рақобатбардош вариатив дастурларнинг ишлаб чиқилмаганлиги; баҳолашнинг миллий формати ва мезонлари, технологиялари, методикасининг яратилмаганлиги; умумий ўрта таълим мактабларида ўқитиладиган амалдаги технология фани мазмуни, мустақил ҳаётда қўллаш имконияти бўлган технологик саводхонликни, танқидий фикрлаш ва ижодкорлик компетенцияларини шакллантириш учун етарли эмаслиги; технология фани меъёрий ҳужжатларида баҳолаш мезонларининг фақат битирувчи компетенцияси учун ишланганлиги, методик ва дидактик материалларнинг етишмаслиги; ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ технология фанини ўқитишда метапредмет компетенциялар ва фанлараро боғлиқликнинг камлиги; технология фани мазмунига мехатроника, робототехника, электротехника, автоматика, ардуино каби Ўзбекистон иқтисодиёти ривожи учун зарур бўладиган элементларнинг киритилмаганлиги; таълим олувчиларда кучли мотивацияни шакллантириш учун замонавий техника-технологиялардан фойдаланишдаги тактил компетенцияларни ривожлантиришга йўналтирилган жиҳоз ва ускуналарнинг етишмаслиги; технология фани моддий-техника базасини эскирганлиги, замонавий техника ва технологиялар билан жиҳозланмаганлиги ҳамда бюджетдан маблағ билан таъминлаш бўйича етарли чоралар кўриш юзасидан таклифлар ишлаб чиқилмаганлиги; педагогларнинг методик таъминотини яхшилаш, технология фани ўқитувчилари ва менторлари учун янгиликларни ўргатиш учун масофадан ўқитиш курсларини жорий этилмаганлиги; педагог-кадрларни тайёрлаш сифати бугунги кун талабларига мос келмаслиги технология фанини ўқитишни тубдан қайта кўриб чиқиш ва замон талабига мос равишда янгилашни тақазо этмоқда. Ҳозирги кунда технология фанини ўқитишнинг институционал ривожланишида юзага келган айрим бўшлиқ ва камчиликлар бўйича мактабгача таълим, Халқ таълими, Олий ва ўрта махсус таълими, таълим сифатини назорат қилиш Давлат инспекцияси ва бошқа тегишли ташкилотлар билан ҳамкорликда самарали ишлар олиб борилмоқда. Масалан, Технология фани Миллий дастури Технология таълими узвийлигини таъминлаш Концепцияси Методик таъминоти (дарслик, ўқитувчи китоби, иш дафтари, мультимедиа иловалари) Баҳолаш тизими ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ технология фанини ўқитишда метапредмет компетенциялар ва фанлараро боғлиқликнинг камлиги; технология фани мазмунига мехатроника, робототехника, электротехника, автоматика, ардуино каби Ўзбекистон иқтисодиёти ривожи учун зарур бўладиган элементларнинг киритилмаганлиги; таълим олувчиларда кучли мотивацияни шакллантириш учун замонавий техника-технологиялардан фойдаланишдаги тактил компетенцияларни ривожлантиришга йўналтирилган жиҳоз ва ускуналарнинг етишмаслиги; технология фани моддий-техника базасини эскирганлиги, замонавий техника ва технологиялар билан жиҳозланмаганлиги ҳамда бюджетдан маблағ билан таъминлаш бўйича етарли чоралар кўриш юзасидан таклифлар ишлаб чиқилмаганлиги; педагогларнинг методик таъминотини яхшилаш, технология фани ўқитувчилари ва менторлари учун янгиликларни ўргатиш учун масофадан ўқитиш курсларини жорий этилмаганлиги; педагог-кадрларни тайёрлаш сифати бугунги кун талабларига мос келмаслиги технология фанини ўқитишни тубдан қайта кўриб чиқиш ва замон талабига мос равишда янгилашни тақазо этмоқда. Ҳозирги кунда технология фанини ўқитишнинг институционал ривожланишида юзага келган айрим бўшлиқ ва камчиликлар бўйича мактабгача таълим, Халқ таълими, Олий ва ўрта махсус таълими, таълим сифатини назорат қилиш Давлат инспекцияси ва бошқа тегишли ташкилотлар билан ҳамкорликда самарали ишлар олиб борилмоқда. Масалан, Технология фани Миллий дастури Технология таълими узвийлигини таъминлаш Концепцияси Методик таъминоти (дарслик, ўқитувчи китоби, иш дафтари, мультимедиа иловалари) Баҳолаш тизими ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ 4-синф. Технология фани дарслиги Робототехника асослари ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ 4-синф. Технология фани дарслиги Робототехника асослари ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ II.3 II.2 Ёғочга ишлов бериш технологияси II.1 Метериалларга ишлов бериш технологияси 2-боб Металлга ишлов бериш технологияси Композит материалар II.3. Композит материаллар 1. Композит материал турлари. 2. Асбоб-ускуна ва мосламалар. 3. Хавфсизлик техникаси қоидалари. 4. Полимер лойдан сувенир ясаш. 5. 3Д ручкада ҳар хил уч ўлчамли объектлар ясаш. Композит материаллар – ўзаро унча таъсирлашмайдиган, компонент (аралашма)ларнинг ҳажмий бирикишидан ҳосил бўладиган ва компонентлар бир- биридан аниқ чегара билан ажралиб турадиган материаллардир. 1-матрица (боғловчи материал), 2-арматура (мустаҳкамловчи) элемент, 3-ажралиш юзаси (чегараси). ТЕХНОЛОГИЯ ВА ДИЗАЙН 3Д РУЧКА – ҳар хил уч ўлчамли шакллар чизиш учун ишлатиладиган асбобдир. Унинг асосий хом ашёси полимер материаллари ҳисобланади. “Д” – бу инглизча “Доодлер” сўзидан олинган бўлиб, “ихтиёрий равишда бошқа бирор нарса билан шуғулланиш” маъносини билдиради. “3Доодлер” деб аталган дунёдаги биринчи 3Д ручка Американинг “WобблеWоркс” компанияси томонидан ишлаб чиқилган. 3Д ручкани ишлаб чиқарилишига асоси сабаб, 3Д принтер ёрдамида тайёрланган турли маҳсулот ва моделларни камчиликларини тузатишдан иборат бўлган. “ABS” пластик “PLA” пластик Иссиқ 3Д ручка Совуқ 3Д ручка ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ II.3 II.2 Ёғочга ишлов бериш технологияси II.1 Метериалларга ишлов бериш технологияси 2-боб Металлга ишлов бериш технологияси Композит материалар II.3. Композит материаллар 1. Композит материал турлари. 2. Асбоб-ускуна ва мосламалар. 3. Хавфсизлик техникаси қоидалари. 4. Полимер лойдан сувенир ясаш. 5. 3Д ручкада ҳар хил уч ўлчамли объектлар ясаш. Композит материаллар – ўзаро унча таъсирлашмайдиган, компонент (аралашма)ларнинг ҳажмий бирикишидан ҳосил бўладиган ва компонентлар бир- биридан аниқ чегара билан ажралиб турадиган материаллардир. 1-матрица (боғловчи материал), 2-арматура (мустаҳкамловчи) элемент, 3-ажралиш юзаси (чегараси). ТЕХНОЛОГИЯ ВА ДИЗАЙН 3Д РУЧКА – ҳар хил уч ўлчамли шакллар чизиш учун ишлатиладиган асбобдир. Унинг асосий хом ашёси полимер материаллари ҳисобланади. “Д” – бу инглизча “Доодлер” сўзидан олинган бўлиб, “ихтиёрий равишда бошқа бирор нарса билан шуғулланиш” маъносини билдиради. “3Доодлер” деб аталган дунёдаги биринчи 3Д ручка Американинг “WобблеWоркс” компанияси томонидан ишлаб чиқилган. 3Д ручкани ишлаб чиқарилишига асоси сабаб, 3Д принтер ёрдамида тайёрланган турли маҳсулот ва моделларни камчиликларини тузатишдан иборат бўлган. “ABS” пластик “PLA” пластик Иссиқ 3Д ручка Совуқ 3Д ручка ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ 4-БОБ. МЕХАТРОНИКА – LEGO EDUCATION “ОДДИЙ МЕХАНИЗМЛАР” Мехатроника ҳақида тушунча. Оддий механизмлар 1 Робототехника (конструкциялаш, лойиҳалаш, дастурлаш) 3 Мехатроник тизим Мехатроника ўзи нима? Мехатроника замонавий илм-фан ва технологиянинг янги йўналиши бўлиб, сўнгги ўн йилликда бутун дунёда жадал ривожланмоқда. Мехатроника атамаси иккита қисмдан иборат – “mexan”, МЕХАНИКА ва “tronik”, ЭЛЕКТРОНИКА сўзлари бирикмасидан олинган бўлиб, механика ва электрониканинг ютуқларини бирлаштириш натижасида пайдо бўлган. Мехатрониканинг мақсади – янги имкониятларга эга бўлган ақлли ва ҳаракатланувчи машина ва механизмларни лойиҳалаш ва ишлаб чиқаришдан иборат. Мехатрониканинг вазифаси – механика, электроника ва ахборот технологиялари (компьютер) соҳаларидаги билимларни бирлаштиришдир. Мехатроника ва робототехника тушунчалари нима учун биргаликда ишлатилади? Ушбу тушунчаларнинг кўпинча биргаликда қўлланилиши сабаби оддий: робототехника мехатрониканинг энг машҳур соҳаси ҳисобланади. Бундан ташқари, мехатроника айнан робототехника ва робототехник тизимлар, машиналар каби қурилмаларни ишлаб чиқиш билан шуғулланади. – бу ҳар ким йиға оладиган интерфаол роботдир. OTTO РОБОТИ “ТЕХНОЛОГИЯ ВА ДИЗАЙН” ВА “СЕРВИС ХИЗМАТИ” ЙЎНАЛИШЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Робот Кир ювиш машинаси Чанг ютгич Мультиварка Робот ойна айртгич 4-БОБ. МЕХАТРОНИКА – LEGO EDUCATION “ОДДИЙ МЕХАНИЗМЛАР” Мехатроника ҳақида тушунча. Оддий механизмлар 1 Робототехника (конструкциялаш, лойиҳалаш, дастурлаш) 3 Мехатроник тизим Мехатроника ўзи нима? Мехатроника замонавий илм-фан ва технологиянинг янги йўналиши бўлиб, сўнгги ўн йилликда бутун дунёда жадал ривожланмоқда. Мехатроника атамаси иккита қисмдан иборат – “mexan”, МЕХАНИКА ва “tronik”, ЭЛЕКТРОНИКА сўзлари бирикмасидан олинган бўлиб, механика ва электрониканинг ютуқларини бирлаштириш натижасида пайдо бўлган. Мехатрониканинг мақсади – янги имкониятларга эга бўлган ақлли ва ҳаракатланувчи машина ва механизмларни лойиҳалаш ва ишлаб чиқаришдан иборат. Мехатрониканинг вазифаси – механика, электроника ва ахборот технологиялари (компьютер) соҳаларидаги билимларни бирлаштиришдир. Мехатроника ва робототехника тушунчалари нима учун биргаликда ишлатилади? Ушбу тушунчаларнинг кўпинча биргаликда қўлланилиши сабаби оддий: робототехника мехатрониканинг энг машҳур соҳаси ҳисобланади. Бундан ташқари, мехатроника айнан робототехника ва робототехник тизимлар, машиналар каби қурилмаларни ишлаб чиқиш билан шуғулланади. – бу ҳар ким йиға оладиган интерфаол роботдир. OTTO РОБОТИ “ТЕХНОЛОГИЯ ВА ДИЗАЙН” ВА “СЕРВИС ХИЗМАТИ” ЙЎНАЛИШЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Робот Кир ювиш машинаси Чанг ютгич Мультиварка Робот ойна айртгич Технология фанининг амалдаги жорий ҳолати ва тўпланган тажрибалар таҳлили мавжуд бўшлиқ ва камчиликлардан келиб чиққан ҳолда, аввало технология фанини ўқитишни ривожлантиришнинг асосий тенденцияларини белгилаб олиш керак. Бу тенденцияларга: таълим соҳаси ривожланган хорижий мамлакатларнинг таълим соҳасида меъёрларни белгилаш тажрибасидан миллий хусусиятларни ва мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотларни ҳисобга олган ҳолда такомиллаштириш; ўқув-тарбия жараёни самарадорилигини ва натижавийлигини таъминлашда инновацион педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларини тадбиқ этиш; технология фани моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ва бюджетдан маблағ билан таъминлашнинг самарадорлигини ошириш; технология фани Давлат таълим стандарти талабларининг таълим сифати ва кадрлар тайёрлашга қўйиладиган халқаро талабларга мувофиқлигини таъминлаш; технология фани бўйича умумий ўрта таълим муассасалари битирувчиларига қўйиладиган малака талабларини интеграцион ёндошувлар асосида ишлаб чиқиб амалиётга татбиқ этиш; ўқувчи-ёшларни тарбиялаш ва уларни бандлигини таъминлашда технология фани бўйича синфдан ва мактабдан ташқари таълимнинг замонавий усуллари ва йўналишларини жорий этиш; технология фанининг Давлат таълим стандарти, малака талаблари, ўқув дастурларида ўзаро ва бошқа таълим тизимлари ўртасидаги интеграциянинг таъминлаш; рақобатбардош вариатив ўқув модулларини ишлаб чиқиш; баҳолашнинг миллий формати ва мезонлари, технологиялари, методикасини яратиш; технология таълими жараёнига замонавий усул ва рақамли технологияларни жорий этиш; технология фани мазмунини сифат жиҳатидан янгилаш, шунингдек ўқитиш методикасини такомиллаштириш, таълим-тарбия жараёнига индивидуаллаштириш тамойилларини босқичма-босқич татбиқ этиш; технология фани мақоми, умумтаълим фанлари билан ўзаро интеграцияси ва ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ишларини ташкил этиш; ўқув-тарбия жараёни самарадорилигини ва натижавийлигини таъминлашда инновацион педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларини тадбиқ этиш; технология фани моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ва бюджетдан маблағ билан таъминлашнинг самарадорлигини ошириш; эркин бозор муносабатларига ва хусусий мулк устуворлигига асосланган иқтисодиётни ривожланиши ҳамда тадбиркорлик, касаначилик фаолиятини кенг жорий қилишда ўқувчи шахси, унинг интилишлари, қобилияти ва қизиқишларини аниқлаш; технология фани мазмуни, мустақил ҳаётда қўллаш имконияти бўлган технологик саводхонликни, танқидий фикрлаш ва ижодкорлик компетенцияларини шакллантириш; таълим жараёнига миллий, умуминсоний ва маънавий қадриятлар асосида ўқувчиларни тарбиялашнинг самарали шакл, усул ва воситаларини кенг жорий этиш; ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Технология фанининг амалдаги жорий ҳолати ва тўпланган тажрибалар таҳлили мавжуд бўшлиқ ва камчиликлардан келиб чиққан ҳолда, аввало технология фанини ўқитишни ривожлантиришнинг асосий тенденцияларини белгилаб олиш керак. Бу тенденцияларга: таълим соҳаси ривожланган хорижий мамлакатларнинг таълим соҳасида меъёрларни белгилаш тажрибасидан миллий хусусиятларни ва мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотларни ҳисобга олган ҳолда такомиллаштириш; ўқув-тарбия жараёни самарадорилигини ва натижавийлигини таъминлашда инновацион педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларини тадбиқ этиш; технология фани моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ва бюджетдан маблағ билан таъминлашнинг самарадорлигини ошириш; технология фани Давлат таълим стандарти талабларининг таълим сифати ва кадрлар тайёрлашга қўйиладиган халқаро талабларга мувофиқлигини таъминлаш; технология фани бўйича умумий ўрта таълим муассасалари битирувчиларига қўйиладиган малака талабларини интеграцион ёндошувлар асосида ишлаб чиқиб амалиётга татбиқ этиш; ўқувчи-ёшларни тарбиялаш ва уларни бандлигини таъминлашда технология фани бўйича синфдан ва мактабдан ташқари таълимнинг замонавий усуллари ва йўналишларини жорий этиш; технология фанининг Давлат таълим стандарти, малака талаблари, ўқув дастурларида ўзаро ва бошқа таълим тизимлари ўртасидаги интеграциянинг таъминлаш; рақобатбардош вариатив ўқув модулларини ишлаб чиқиш; баҳолашнинг миллий формати ва мезонлари, технологиялари, методикасини яратиш; технология таълими жараёнига замонавий усул ва рақамли технологияларни жорий этиш; технология фани мазмунини сифат жиҳатидан янгилаш, шунингдек ўқитиш методикасини такомиллаштириш, таълим-тарбия жараёнига индивидуаллаштириш тамойилларини босқичма-босқич татбиқ этиш; технология фани мақоми, умумтаълим фанлари билан ўзаро интеграцияси ва ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ишларини ташкил этиш; ўқув-тарбия жараёни самарадорилигини ва натижавийлигини таъминлашда инновацион педагогик ва ахборот-коммуникация технологияларини тадбиқ этиш; технология фани моддий-техника базасини мустаҳкамлаш ва бюджетдан маблағ билан таъминлашнинг самарадорлигини ошириш; эркин бозор муносабатларига ва хусусий мулк устуворлигига асосланган иқтисодиётни ривожланиши ҳамда тадбиркорлик, касаначилик фаолиятини кенг жорий қилишда ўқувчи шахси, унинг интилишлари, қобилияти ва қизиқишларини аниқлаш; технология фани мазмуни, мустақил ҳаётда қўллаш имконияти бўлган технологик саводхонликни, танқидий фикрлаш ва ижодкорлик компетенцияларини шакллантириш; таълим жараёнига миллий, умуминсоний ва маънавий қадриятлар асосида ўқувчиларни тарбиялашнинг самарали шакл, усул ва воситаларини кенг жорий этиш; ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Тенденцияларни амалга оширишда фанни ривожлантиришнинг стратегик мақсадлари сифатида қуйидагилар белгилаб олинади:  технология фанини меҳнат бозори талаблари асосида модернизация қилиш, ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан барқарор ривожлантириш;  ўқувчиларда техник-технологик ҳамда технологик жараён давомида бажариладиган операциялар юзасидан олган билим, кўникма ва малакаларини мустақил амалий фаолиятида қўллаш, касб-ҳунар танлаш, миллий ва умуминсоний қадриятлар асосида ижтимоий муносабатларга кириша олиш, меҳнат бозорида зарур бўладиган компетенцияларни шакллантириш;  ўқувчиларда технологик саводхонлик, танқидий, креатив ва тизимли фикрлаш, мустақил қарор қабул қила олиш, ўз интеллектуал қобилиятларини намоён эта олиш ва маънавий баркамол шахс сифатида шаклланиши учун зарур шарт-шароит яратиш;  белгилаб олинган стратегик мақсадлар қуйидаги вазифаларга асосан амалга оширилади:  мактабгача, умумий ўрта, профессионал ва олий таълим тизимларининг барча босқичларида изчил технология фанини ўқитиш тизимини яратиш;  технология фанининг илмий методик таъминотини ривожлантириш;  технология фанининг моддий-техник таъминотини мустаҳкамлаш, замонавий техника ва технологиялар билан таъминлаш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш;  технология таълими жараёнига рақамли технологиялар ва замонавий усулларни жорий этиш орқали инновацион инфратузилмасини шакллантириш;  технология фани мақомини унинг фундаментал билимларнинг инсон яратувчилик фаолияти билан боғлиқлигини ҳамда атроф-муҳит ва умумий таълим мазмуни ўртасидаги ўзаро таъсирни таъминлашдаги асосий ролига муносиб равишда ўзлаштиришга эришиш;  фанларнинг ўзаро интеграцияси ва ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ишларини ташкил этиш;  фан доирасида ўргатиладиган ва мамлакатимиз иқтисодиёти учун истиқболли деб танланган касблар ҳамда мутахассисларни тайёрлашнинг таянч босқичи сифатида хизмат қилиши;  кадрларни тайёрлаш, мавжуд кадрлар таъминотини модернизациялаш ва инсон потенциалидан самарали фойдаланиш;  малака талабларини, шунингдек янгиланган таълим стандартларини жорий этиш учун эгалланадиган кўникмаларни аниқлашнинг янги усулларини жорий этиш;  фаннинг мазмуни, ўзига хос хусусиятлари, малака талаблари ва шакллантириладиган компетенциялардан келиб чиққан ҳолда баҳолаш тизимини ишлаб чиқиш;  фан бўйича олимпиадани ташкил этиш Низомини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий қилиш;  иқтидорли ўқувчиларни аниқлаш, баҳолаш ва рағбатлантириш тизимини технология шу жумладан дизайн, муҳандислик, робототехника, электроника, болалар учун ихтиро масалаларини ечиш алгоритми каби танлов ва кўргазмаларини ташкил этиш;  интеллектуал салоҳиятнинг меҳнат бозоридаги ўрни ҳақидаги маданиятни шакллантириш;  перспектив технологик, замонавий стандартларга мос келувчи, йўналишларни тадқиқ қилиш ва жорий этиш;  ўқувчиларда лойиҳалаш ва тадқиқот ишлари маданиятини шакллантириш;  таълимнинг илғор амалиётини оммалаштириш ва технология фанини ўқитишнинг шакллари хилма-хиллигини рағбатлантириш;  амалий жиҳатдан технология соҳасидаги билим – технологиялар трансфери билан боғлиқ, кенг маънода келажак авлодни юз бериши мумкин бўлган технологик ўзгаришлар билан ишлашга тайёрлаш. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Тенденцияларни амалга оширишда фанни ривожлантиришнинг стратегик мақсадлари сифатида қуйидагилар белгилаб олинади:  технология фанини меҳнат бозори талаблари асосида модернизация қилиш, ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан барқарор ривожлантириш;  ўқувчиларда техник-технологик ҳамда технологик жараён давомида бажариладиган операциялар юзасидан олган билим, кўникма ва малакаларини мустақил амалий фаолиятида қўллаш, касб-ҳунар танлаш, миллий ва умуминсоний қадриятлар асосида ижтимоий муносабатларга кириша олиш, меҳнат бозорида зарур бўладиган компетенцияларни шакллантириш;  ўқувчиларда технологик саводхонлик, танқидий, креатив ва тизимли фикрлаш, мустақил қарор қабул қила олиш, ўз интеллектуал қобилиятларини намоён эта олиш ва маънавий баркамол шахс сифатида шаклланиши учун зарур шарт-шароит яратиш;  белгилаб олинган стратегик мақсадлар қуйидаги вазифаларга асосан амалга оширилади:  мактабгача, умумий ўрта, профессионал ва олий таълим тизимларининг барча босқичларида изчил технология фанини ўқитиш тизимини яратиш;  технология фанининг илмий методик таъминотини ривожлантириш;  технология фанининг моддий-техник таъминотини мустаҳкамлаш, замонавий техника ва технологиялар билан таъминлаш бўйича таклифлар ишлаб чиқиш;  технология таълими жараёнига рақамли технологиялар ва замонавий усулларни жорий этиш орқали инновацион инфратузилмасини шакллантириш;  технология фани мақомини унинг фундаментал билимларнинг инсон яратувчилик фаолияти билан боғлиқлигини ҳамда атроф-муҳит ва умумий таълим мазмуни ўртасидаги ўзаро таъсирни таъминлашдаги асосий ролига муносиб равишда ўзлаштиришга эришиш;  фанларнинг ўзаро интеграцияси ва ўқувчиларни касб-ҳунарга йўналтириш ишларини ташкил этиш;  фан доирасида ўргатиладиган ва мамлакатимиз иқтисодиёти учун истиқболли деб танланган касблар ҳамда мутахассисларни тайёрлашнинг таянч босқичи сифатида хизмат қилиши;  кадрларни тайёрлаш, мавжуд кадрлар таъминотини модернизациялаш ва инсон потенциалидан самарали фойдаланиш;  малака талабларини, шунингдек янгиланган таълим стандартларини жорий этиш учун эгалланадиган кўникмаларни аниқлашнинг янги усулларини жорий этиш;  фаннинг мазмуни, ўзига хос хусусиятлари, малака талаблари ва шакллантириладиган компетенциялардан келиб чиққан ҳолда баҳолаш тизимини ишлаб чиқиш;  фан бўйича олимпиадани ташкил этиш Низомини ишлаб чиқиш ва амалиётга жорий қилиш;  иқтидорли ўқувчиларни аниқлаш, баҳолаш ва рағбатлантириш тизимини технология шу жумладан дизайн, муҳандислик, робототехника, электроника, болалар учун ихтиро масалаларини ечиш алгоритми каби танлов ва кўргазмаларини ташкил этиш;  интеллектуал салоҳиятнинг меҳнат бозоридаги ўрни ҳақидаги маданиятни шакллантириш;  перспектив технологик, замонавий стандартларга мос келувчи, йўналишларни тадқиқ қилиш ва жорий этиш;  ўқувчиларда лойиҳалаш ва тадқиқот ишлари маданиятини шакллантириш;  таълимнинг илғор амалиётини оммалаштириш ва технология фанини ўқитишнинг шакллари хилма-хиллигини рағбатлантириш;  амалий жиҳатдан технология соҳасидаги билим – технологиялар трансфери билан боғлиқ, кенг маънода келажак авлодни юз бериши мумкин бўлган технологик ўзгаришлар билан ишлашга тайёрлаш. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Белгиланган тенденциялар, стратегик мақсад ва уни амалга ошириш натижасида кутилаётган натижалар қуйидагилардан иборат: Вариатив дастурлар Баҳолашнинг миллий формати Саводхонлик даражаси Мета-когнитив ёндашув Технология фанини ўқитишнинг концептуал асослари сифатида шуни қайд этиш жоизки, технология фанини замонавий талаблар асосида ўрганиш: мактаб битирувчиларида:  технологияларни ўзгартириш жараёнида тушуниш, қўллаш, назорат қилиш, мукаммалаштириш ва баҳолаш;  лойиҳалаштириш, изланиш, бошқариш каби универсал фаолиятни ўзлаштириш;  қарама-қаршиликлар масаласини ечиш маҳоратини намоён қилиш орқали самарадор ва тўғри технологияларни танлаш;  ностандарт фикрлаш ва фаолият юритиш кўникмасини шакллантириш орқали янги маҳсулот, хизматлар ва меҳнатга таъсир ўтказишнинг янги услубларини яратиш ва ҳ.к.  таълим жараёнида ҳар хил касбий кўникмаларни эгаллаш орқали мустақил ҳаётда зарур бўладиган бўлажак касбни тўғри танлаш;  меҳнат қилиш, янги билимларни эгаллаш, мукамалликка эришиш учун ўз устида мустақил ишлаш ва амалий фаолият юритиш;  тез ўзгарадиган иқтисодий, сиёсий, ижтимоий шароитларга мослашувчан, ноаниқ вазиятларда мустақил таълим олишга тайёр ўқувчи-ёшларни тарбиялаш. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Белгиланган тенденциялар, стратегик мақсад ва уни амалга ошириш натижасида кутилаётган натижалар қуйидагилардан иборат: Вариатив дастурлар Баҳолашнинг миллий формати Саводхонлик даражаси Мета-когнитив ёндашув Технология фанини ўқитишнинг концептуал асослари сифатида шуни қайд этиш жоизки, технология фанини замонавий талаблар асосида ўрганиш: мактаб битирувчиларида:  технологияларни ўзгартириш жараёнида тушуниш, қўллаш, назорат қилиш, мукаммалаштириш ва баҳолаш;  лойиҳалаштириш, изланиш, бошқариш каби универсал фаолиятни ўзлаштириш;  қарама-қаршиликлар масаласини ечиш маҳоратини намоён қилиш орқали самарадор ва тўғри технологияларни танлаш;  ностандарт фикрлаш ва фаолият юритиш кўникмасини шакллантириш орқали янги маҳсулот, хизматлар ва меҳнатга таъсир ўтказишнинг янги услубларини яратиш ва ҳ.к.  таълим жараёнида ҳар хил касбий кўникмаларни эгаллаш орқали мустақил ҳаётда зарур бўладиган бўлажак касбни тўғри танлаш;  меҳнат қилиш, янги билимларни эгаллаш, мукамалликка эришиш учун ўз устида мустақил ишлаш ва амалий фаолият юритиш;  тез ўзгарадиган иқтисодий, сиёсий, ижтимоий шароитларга мослашувчан, ноаниқ вазиятларда мустақил таълим олишга тайёр ўқувчи-ёшларни тарбиялаш. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯ ФАНИНИ ЎҚИТИШНИ ЯНГИ БОСҚИЧГА КЎТАРИШ ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ИҚТИСОДИЁТИДА композицион материалларни янги технологиялар асосида ишлаб чиқариш орқали маҳсулот турларини кўпайтириш, экспорт ва импорт ҳажмини ошириш; иқлим ўзгаришини инобатга олган ҳолда ўрта хўжаликлар ва агрокластерларни ривожлантириш орқали юқори технологияли қишлоқ хўжалиги; бренд маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ихтисослашган тўқимачилик саноати; қайта тикланадиган энергетика улуши юқори энергетик консорциум; янги технологияларга асосланган экспортга йўналтирилган ишлаб чиқариш; юқори технологияли полимер маҳсулотларини, косметика ва дори-дармонларни ишлаб чиқариш ва экспорт қилиш соҳаларини ривожлантириш; тадбиркорлик ва касаначиликни янги босқичга олиб чиқишга имконият яратади. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ ТЕХНОЛОГИЯ ФАНИНИ ЎҚИТИШНИ ЯНГИ БОСҚИЧГА КЎТАРИШ ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ИҚТИСОДИЁТИДА композицион материалларни янги технологиялар асосида ишлаб чиқариш орқали маҳсулот турларини кўпайтириш, экспорт ва импорт ҳажмини ошириш; иқлим ўзгаришини инобатга олган ҳолда ўрта хўжаликлар ва агрокластерларни ривожлантириш орқали юқори технологияли қишлоқ хўжалиги; бренд маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ихтисослашган тўқимачилик саноати; қайта тикланадиган энергетика улуши юқори энергетик консорциум; янги технологияларга асосланган экспортга йўналтирилган ишлаб чиқариш; юқори технологияли полимер маҳсулотларини, косметика ва дори-дармонларни ишлаб чиқариш ва экспорт қилиш соҳаларини ривожлантириш; тадбиркорлик ва касаначиликни янги босқичга олиб чиқишга имконият яратади. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Технология таълимини модернизациялаш, ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан барқарор ривожлантириш янги аспектдаги илмий-назарий методологиясини яратиш орқали ўқувчиларда техник-технологик ҳамда технологик жараён давомида бажариладиган операциялар юзасидан олган билим, кўникма ва малакаларини мустақил амалий фаолиятида қўллаш, касб-ҳунар танлаш, миллий ва умуминсоний қадриятлар асосида ижтимоий муносабатларга кириша олиш, меҳнат бозорида зарур бўладиган компетенцияларни шакллантиришга эришилади. Бу эса ўз навбатида кадрларни тайёрлаш, мавжуд кадрлар таъминотини модернизациялаш ва инсон потенциалидан самарали фойдаланиш учун кенг йўл очади. Тарихий маълумот 1932 йилдан бошлаб меҳнат таълими мажбурий фан сифатида умумтаълим фанлари таркибида ўқитила бошлаган. 1937 йилга келиб меҳнат таълими фани умумтаълим фанлари таркибида ўқитилиши тўхтатилган. Орадан 17 йил ўтиб, яъни 1954 йилдан бошлаб меҳнат таълими мажбурий фан сифатида умумтаълим фанлари таркибида ўқитилиши йўлга қўйилган. Ҳозирги кунга қадар ўқитилиб келинмоқда. 2017 йилдан бошлаб “Меҳнат таълими” номи “Технология” деб атала бошланди. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Технология таълимини модернизациялаш, ижтимоий-иқтисодий жиҳатдан барқарор ривожлантириш янги аспектдаги илмий-назарий методологиясини яратиш орқали ўқувчиларда техник-технологик ҳамда технологик жараён давомида бажариладиган операциялар юзасидан олган билим, кўникма ва малакаларини мустақил амалий фаолиятида қўллаш, касб-ҳунар танлаш, миллий ва умуминсоний қадриятлар асосида ижтимоий муносабатларга кириша олиш, меҳнат бозорида зарур бўладиган компетенцияларни шакллантиришга эришилади. Бу эса ўз навбатида кадрларни тайёрлаш, мавжуд кадрлар таъминотини модернизациялаш ва инсон потенциалидан самарали фойдаланиш учун кенг йўл очади. Тарихий маълумот 1932 йилдан бошлаб меҳнат таълими мажбурий фан сифатида умумтаълим фанлари таркибида ўқитила бошлаган. 1937 йилга келиб меҳнат таълими фани умумтаълим фанлари таркибида ўқитилиши тўхтатилган. Орадан 17 йил ўтиб, яъни 1954 йилдан бошлаб меҳнат таълими мажбурий фан сифатида умумтаълим фанлари таркибида ўқитилиши йўлга қўйилган. Ҳозирги кунга қадар ўқитилиб келинмоқда. 2017 йилдан бошлаб “Меҳнат таълими” номи “Технология” деб атала бошланди. ТЕХНОЛОГИЯ ТАЪЛИМИНИ МОДЕРНИЗАЦИЯЛАШНИНГ НАЗАРИЙ-МЕТОДОЛОГИК МАСАЛАЛАРИ Эътиборингиз учун раҳмат! Эътиборингиз учун раҳмат!