Mavzu: “To`rt xonali sonlarni xona birliklari yig`indisi ko`rinishida tasvirlash” Darsning ta’limiy maqsadi: O’quvchilarga To`rt xonali sonlarni xona birliklari yig`indisi ko`rinishida tasvirlash, og`zaki va yozma usulda yechimlar topishni o`quvchilar ongiga singdirish. TK 3: O`zini o`zi rivojlantirish kompetensiyasi : To`rt xonali sonlarni xona birliklari yig`indisi ko`rinishida tasvirlashni hayot tajribasida qo’llay olish FK 1: Matematik mazmundagi umumiy kompetensiyasi : Og’zaki va yozma hisoblash malakalarini oshirish Darsning tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarga aqliy mehnat berish bilan birga estetik ruxda tarbiyalash. TK 5: Milliy va umummadaniy kompetensiyasi : Yaxshi va yomon odatlarni bir-biridan farqlay olish. Darsning rivojlantiruvchi maqsadi. O’quvchilarni o`gzaki va yozma xisoblash malakalarini rivojlantirish. TK 2: Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi : Darsda kitob bilan ishlay olish, o`rganilayotgan mavzuni, kerakli qoidani, misol va masalalarni tartib bilan bajarish, darsda o’rganilgan uslublarni hayotga tadbiq etishga o’rgatish. Dars turi: O’quvchilarda yangi bilim, ko’nikma va malakalarni shakllantirish. Dars metodi: Ilg’or pedagogik texnologiyalarga asoslangan interfaol metodlar, tushuntirish, kichik guruhlar bilan ishlash,amaliy bajarish. Darsning jihozi: 3-sinf Matematika darsligi, baholash kartochkalari, doska, mavzuga oid ko`rgazmali qurollar, kodoskop,slayd doskalari, kompyuter. Darsning texnologik xaritasi: DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI T/R Darsning bosqichlari Dars vaqti taqsimoti Dars mazmuni 1 Tashkiliy qism 5 daqiqa a) Salomlashish b) Davomatni tekshirish c) Ob-havoni aniqlash d) Siyosiy va ma`naviy savol javob o`tkazish 2 Kirish 12 daqiqa 1. O’tilgan mavzuni o’zlashtirilganini tekshirish 2. O’tilgan mavzuni mustaxkamlash 3 Asosiy qism 15 daqiqa Mavzu: “To`rt xonali sonlarni xona birliklari yig`indisi ko`rinishida tasvirlash” 4 Mustahkamlash 10 daqiqa a) Tarqatma materiallar, jadvallar bilan ishlash b) O’quvchilarni rag’batlantirish 5 Yakuniy qism 3 daqiqa 1. O’quvchilarni baholash 2. Uyga vazifa I. Tashkiliy qism. Salomlashish, davomatni aniqlash, navbatchi axboroti, dars maqsadi bilan tanishtirish. O`quvchilar: Assalomu alaykum. O`qituvchi: Va alaykum assalom Salom bilan boshlaymiz, Bilsang odob va ahloq Salom bilan begona Bo`lar tezda do`st-o`rtoq - Bolajonlar omonmisiz Hozir darsga tayyormisiz O`quvchilar: Ustoz bizlar omonmiz Bugungi darsga tayyormiz O`qituvchi: Katta raxmat sizlarga, Ishonchimni oqlaysiz Aytingchi menga sizlar, Hozir darsimiz nima? O`quvchi: Bizning quvnoq davraga, Xush kelibsiz marhabo. Matematika darsi bilan, Hamroh bo`ling doimo. O`quvchi: Matematika kerak, Har bir o`g`il va qizga. Aqlni va fkirni, Soladi yaxshi izga. Bu fan bizning do`ztimiz, Mo`jizalar makoni. Inoq bo`lib o`ssa kim. Ortar ilmu imkoni O`quvchi: Matematika asli, Erur fanlarning shoxi. O`rgandik to`rt amalni, Masala ham misolni. O`quvchi: Geometrik shakllar, Bilan to`liq fkirlar. Kvadrat ham to`rtburchak, Doira ham uchburchak. O`quvchi: Yaxshi tanish bizlarga, O`g`il hamda qizlarga. Hammasini bilamiz, To`g`ri chiziq chizamiz. O`quvchi: Tez yechib tenglamani, Lol qilamiz hammani. Sira bekor yurmaymiz, Dangasalik qilmaymiz. O`qituvchi: Sinfda kim navbatchi? (navbatchi axboroti tinglanadi) O`qituvchi: Bugungi kundagi dunyo va O`zekistondagi bo`layotgan yangiliklar bilan tanishtirishni so`raydi. O`quvchilar: Xozirgi kundagi bo`layotgan dunyo yangiliklari bilan o`quvchilarni tanishtiradi. O`qituvchi: O`quvchilar! bugun nechanchi sana? O`quvchi: Bugungi sana va hafta kunini aytishadi. O`qituvchi: Bugungi sanaga oid muhim sanalardan qaysilarni bilamiz. O`quvchilar yuqorida berilgan klasterni to`ldirilmagan variantiga o`z qo`llari bilan yozib chiqadilar. So`ng o`quvchilarni yozganlari eshttirilib qo`shimcha tarzda slaydda ham namiyosh etiladi. O`quvchilarni uch guruhga bo`lib ularni nomlab olinadi. Gurruxlar Vatanimiz ramzlari haqida she`rlar aytin unga ta`rif beradilar. 1-guruh: DONOLAR. 16 1993 yildan buyon 16- sentyabr kuni Bahoviddin Naqshbandning tug`ilgan kuni nishonlanadi 1992 yil 16-fevral kuni Halqaro iqtisodiy hamkorlik tashkilotiga O`zbekiston a`zo bo`ldi 16-sentyabr Yunesko ta`limi kuni 16-noyabr Xalqaro bag`rikenglik kuni 16-dekabr 1992 yilda Turkiya Davlati O`zbekistonni mustaqil davlat deb tan olgan 2-guruh: TOPQIRLAR 3-guruh: ZIYRAKLAR Yuqoridagi guruhlar o`z nomlariga she`riy usulda shior aytadilar. So`ng har bir gruhux o`z vakilini ko`rsatadi. 1 nafardan o`quvchilar mustaqil holda (oq qog`ozga) matematik maqollar yozishda bellashdilar. Shu tarzda kichik guruhlar bilan ishlanadi. MATEMATIK MAQOLLAR - Sanamay, sakkiz dema - Etti o`lchab, bir kes - Yaxshi otga bir qamchi, yomon otga ming qamchi shu kabi maqollarni oq qog`ozga yozib chiqadilar. Qolgan guruh o`quvchilari matematik misollarni yechish bilan birga aql charhi o`yini orqali ifodani yechadilar. O`qituvchi: Mana endi aqlimizni ham charxlab oldik. O`tgan darsda berilgan uy vazifalarini ochamiz men tekshirib chiqaman deb o`quvchilar har kim o`zi bajargan topshiriqni ko`rib chiqadi. II. O`tilgan mavzuni mustakamlash. O`qituvchi: Biz o`tgan darsda berilgan topshiriqlar va masalalarni o`quvchilar bilan birgalikda qaytarib ko`nikma malakalarimizni mustahkamlaydi. Yangi mavzu bayoni. “To`rt xonali sonlarni xona birliklari yig`indisi ko`rinishida tasvirlash”. 1-misol. 6928, 5692, 3506, 9280, 2045, 5700, 6008 sonlarini xona birliklarini ayting. O`qituvchi: O`quvchilarga yuqoridagi misollardan birini sinchiklab tushuntirib beriladi. O`qituvchi tomonidan amalda ko`rsatib beriladi. 6928 sonini xona birliklari ko`rinishida quyidagicha tushutiradi Qolgan misolda ishtirok etgan sonlarni ham o`quvchilar mustaqil ravishda xona birliklari ko`rinishida og`zaki yechadilar. 6 ta minglik 9 ta yuzlik 2 ta o`nlik 8 ta birlik 2-misol. Sonlarni xona birliklarining yi`gindisi ko`rinishida yozing. 2847, 4540, 5604, 9300, 3502, 6531. Bu sonlarda nechta birlik, nechta o`nlik, nechta yuzlik va nechta minglik borligini yozma ifodalaydilar. Yuqoridagi misolda keltirilgar sonlarni guruxlarga taqsimlab beriladi va na`munada ko`rsatilganidek yozishlari talab etiladi. Birinchi bo`lib misollarni yechib bo`lgan gurux o`qituvchi tomonidan rag`batlantiriladi. Na`muna: 2847=2000+800+40+7. 3-misol. Xona birliklari yig`indisini son bilan ifodalang va yozing. 4-masala. 1-samolyot 1 soatda 430 km, 2-samolyot 450 km uchadi. Ular aeraportdan bir vaqtda qarama-qarshi yo`nalishda uchsa, 2 soatdan so`ng ular orasidagi masofa necha km bo`ladi. Yuqorida keltirilgan masallani o`qituvchi o`quvchilarga oldindan tayyorlangan slayd orqali namoyish etadi. 22000000++4400++33==22004433 55000000++5500==55005500 22000000++880000++9900==22889900 66000000++440000++11==66440011 88000000++44==88000044 99000000++330000==99330000 1 soatda 430 km uchadi. 1 soatda 450 km uchadi. Yechish. 430*2+450*2=1760 Javob: ular orasidagi masofa 1760 km ni tashkil etadi. Dam olish daqiqasi: O`quvchilar harakatlangan holda quyidagi misralarni o`qiydilar. Men ham polvon bo`laman Katta toshlar ko`tarib Har kun ertalab turib Fiskultura bir, ikki, uch Bilagimga to`lmoqda kuch 5-misol. Siniq chiziqning uzunligini mm larda hisoblang. 6-misol. Bo`sh kataklar o`rniga mos raqamlar qo`ying. Bu misolni o`quvchilar mustaqil ravishda bajaradilar, o`qituvchi nazorat qiladi. III. Yangi mavzuni mustahkamlash. KO`ZLAR UXLAYAPTI, QO`LLAR ISHLAYAPTI. Maqsad o`quvchiga qo`llar orqali sezish, taqqoslashni o`rgatadi. O`yinda xar hil uzunlikdagi qalam, cho`p, karton qog`ozdan kesilgan tasmachalardan foydalaniladi, o`quvchilar predmetlarni ko`radi bir- biridan farq qiladi. Keyin o`qituvchi 1 ta o`quvchini chaqirib: “Topchi, men senga qaysi qalamni berdim. Uzun qalamnimi yoki qisqa qalamnimi?” qolgan o`quvchilar kuzatadilar. IV. Darsga yakun yasash va baxolash Darsga sust qatnashgan o`quvchilardan dars davomida nimalarni bilib olgani haqida so`raladi. Guruhlarga dars davomida necha ball to`plaganlari hisoblanib g`olib guruh aniqlanadi. 1-guruh: DONOLAR - ball 2-guruh: TOPQIRLAR - ball 3-guruh: ZIYRAKLAR - ball Faol ishtirok etgan o`quvchilar baholanadi va rag`batlantiriladi. V. Uyga vazifa berish Uyga vazifa qilib 7-8 misol va masalalar slayd orqali o`quvchilarga topshiriq qilib beriladi, hamda ularning bajarish tartibi o`qituvchi tomonidan tushuntiriladi FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. 3-sinf “Matematika” darsligi .S. Burxonov O`. Hudoyberdiev, N.Ro`ziqulova, L. Goibova. 2019 yil 2. 3-sinf “Matematika” metodik qo`llanmasi. 2019 yil 3. “Boshlang`ich ta`lim” jurnali. 2019-2020 yil sonlaridan