XIVA XONLIGI TARIXI BO’YICHA MANBALAR

Yuklangan vaqt

2024-03-11

Yuklab olishlar soni

7

Sahifalar soni

10

Faytl hajmi

3,7 MB


8-sinf O’zbekiston tarixi XIVA XONLIGI TARIXI BO’YICHA MANBALAR 8-sinf O’zbekiston tarixi XIVA XONLIGI TARIXI BO’YICHA MANBALAR REJA 1. Arxiv hujjatlari. 2. Mahalliy tarixchilarning Xiva xonligi to’g’risidagi asarlari. 3. Xiva tarixi bo’yicha rossiyalik mualliflarning asarlari. 4. Yevropa sayyohlari va olimlari yozib qoldirgan manbalar. 5. O’zbekiston olimlarining Xiva xonligi tarixiga oid asarlari. REJA 1. Arxiv hujjatlari. 2. Mahalliy tarixchilarning Xiva xonligi to’g’risidagi asarlari. 3. Xiva tarixi bo’yicha rossiyalik mualliflarning asarlari. 4. Yevropa sayyohlari va olimlari yozib qoldirgan manbalar. 5. O’zbekiston olimlarining Xiva xonligi tarixiga oid asarlari. Mana siz Xiva xonligining XVI-XIX asr birinchi yarmi tarixi bilan tanishib bo’ldingiz. Xo’sh, siz bilib olgan tarixiy ma’lumotlar qayerlardan olingan? Ular birinchi navbatda, tarixiy hujjatlarni o’rganish natijasida to’plangan. Xiva xonligi Rossiya tomonidan bosib olingach, 1873-yilda xon devonida saqlanayotgan hujjatlar ham Peterburg shahriga olib ketildi. 1962-yildagina Toshkentga qaytarib olib kelindi. Xiva xonligi hujjatlarining ma’lum bir qismi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida ham mavjud. ARXIV HUJJATLARI Mana siz Xiva xonligining XVI-XIX asr birinchi yarmi tarixi bilan tanishib bo’ldingiz. Xo’sh, siz bilib olgan tarixiy ma’lumotlar qayerlardan olingan? Ular birinchi navbatda, tarixiy hujjatlarni o’rganish natijasida to’plangan. Xiva xonligi Rossiya tomonidan bosib olingach, 1873-yilda xon devonida saqlanayotgan hujjatlar ham Peterburg shahriga olib ketildi. 1962-yildagina Toshkentga qaytarib olib kelindi. Xiva xonligi hujjatlarining ma’lum bir qismi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik institutida ham mavjud. ARXIV HUJJATLARI MAHALLIY TARIXCHILARNING XIVA XONLIGI TO’G’RISIDAGI ASARLARI 1 Hasanbek Rumlu XVII asrda yashagan “Eng go’zal tarix” XVI asir 1-yarmidagi Xiva tarixiga bag’ishlangan. 2 Abulg’ozi Bahodirxon (1603- 1644) “Shajarai turk” Asarning IX bobi 1512-1663-yillar davriga bag’ishlangan. 3 Munis “Firdavs ul- iqbol” Xorazmning 1572-1825-yillar tarixi bayon qilingan. 4 Xudoyberdi Avaz Muhammad “Dil g’aroyib” Xiva xonligi va uning shaharlari haqida. 1831-1832-yillarda yozilgan. MAHALLIY TARIXCHILARNING XIVA XONLIGI TO’G’RISIDAGI ASARLARI 1 Hasanbek Rumlu XVII asrda yashagan “Eng go’zal tarix” XVI asir 1-yarmidagi Xiva tarixiga bag’ishlangan. 2 Abulg’ozi Bahodirxon (1603- 1644) “Shajarai turk” Asarning IX bobi 1512-1663-yillar davriga bag’ishlangan. 3 Munis “Firdavs ul- iqbol” Xorazmning 1572-1825-yillar tarixi bayon qilingan. 4 Xudoyberdi Avaz Muhammad “Dil g’aroyib” Xiva xonligi va uning shaharlari haqida. 1831-1832-yillarda yozilgan. 1620-1622-yillarda Ivan Xoxlova Buxoro va Xiva xonliklarida bo’ldi.Uning elchilik natijalari Rossiya podshosiga yozgan ma’lumotlarida yozib qoldirilgan 1725-yilda F. Benevini Xivaga keldi.Benevini o’z esdaligida “Agar Xiva xoni Sherg’ozixon yo’qotilsa, bu yerda tinchlik o’rnatiladi va hamma yo’llar ochiq bo’ladi. Rossiya Sherg’ozixonga qarshi kuchlarni qo’llab quvvatlashi foydali bo’ladi.” 1819-yilda N.I.Muravyov elchi bo’lib keldi. U “Esdaliklar” deb atalgan asar yozdi. O’zbeklarni “aql -idrokli, suhbati yoqimli va o’tkir, qat’iyatli, matonatli, urf-odati oddiy, yolg’on va aldovdan nafratlanuvchi, harbiy ishda hormay-tolmaydigan mard va jasur kishilar” deb ta’riflagan XIVA TARIXI BO’YICHA ROSSIYALIK MUALLIFLARNING ASARLARI 1842-yilda Xivaga G. Danilevskiy keldi. U Xiva va Rossiya o’rtasida “Majburiyatlar akti” shartnomasining imzolanishiga erishgan elchi edi.Danilevskiy o’zi bilan Xivaga tabiatshunos olim R. Baziner olib kelgan. Ular birgalikda “Xiva va xonlikning boshqa shaharlari hamda qishloqlari, savdo sotig’I va sanoati” nomli asar yozgan. 1858-yilda N.Ignatyev Xiva va Buxoroga elchi qilib yuborildi.U yozib qoldirgan esdaliklar ham Xiva tarixi bo’yicha muhim manba hisoblanadi. N.Vasilevskiyning “O’zbeklar Xorazmda”, “Inoqlar hukmdorligi” va “Qo’ng’irot sulolasi” asarlari Xiva xonligining XVI asr va undan keying asrlar tarixiga bag’ishlangan. S. Jukovskiyning “Rossiyaning keying 300 yilda Buxoro va Xiva bilan aloqalasi” nomli asari Xiva bilan Rossiyaning XVIII-XIX asrlardagi o’zaro aloqalari yoritilgan. 1620-1622-yillarda Ivan Xoxlova Buxoro va Xiva xonliklarida bo’ldi.Uning elchilik natijalari Rossiya podshosiga yozgan ma’lumotlarida yozib qoldirilgan 1725-yilda F. Benevini Xivaga keldi.Benevini o’z esdaligida “Agar Xiva xoni Sherg’ozixon yo’qotilsa, bu yerda tinchlik o’rnatiladi va hamma yo’llar ochiq bo’ladi. Rossiya Sherg’ozixonga qarshi kuchlarni qo’llab quvvatlashi foydali bo’ladi.” 1819-yilda N.I.Muravyov elchi bo’lib keldi. U “Esdaliklar” deb atalgan asar yozdi. O’zbeklarni “aql -idrokli, suhbati yoqimli va o’tkir, qat’iyatli, matonatli, urf-odati oddiy, yolg’on va aldovdan nafratlanuvchi, harbiy ishda hormay-tolmaydigan mard va jasur kishilar” deb ta’riflagan XIVA TARIXI BO’YICHA ROSSIYALIK MUALLIFLARNING ASARLARI 1842-yilda Xivaga G. Danilevskiy keldi. U Xiva va Rossiya o’rtasida “Majburiyatlar akti” shartnomasining imzolanishiga erishgan elchi edi.Danilevskiy o’zi bilan Xivaga tabiatshunos olim R. Baziner olib kelgan. Ular birgalikda “Xiva va xonlikning boshqa shaharlari hamda qishloqlari, savdo sotig’I va sanoati” nomli asar yozgan. 1858-yilda N.Ignatyev Xiva va Buxoroga elchi qilib yuborildi.U yozib qoldirgan esdaliklar ham Xiva tarixi bo’yicha muhim manba hisoblanadi. N.Vasilevskiyning “O’zbeklar Xorazmda”, “Inoqlar hukmdorligi” va “Qo’ng’irot sulolasi” asarlari Xiva xonligining XVI asr va undan keying asrlar tarixiga bag’ishlangan. S. Jukovskiyning “Rossiyaning keying 300 yilda Buxoro va Xiva bilan aloqalasi” nomli asari Xiva bilan Rossiyaning XVIII-XIX asrlardagi o’zaro aloqalari yoritilgan. Yevropa sayyohlari va olimlari yozib qoldirgan manbalar. O’zbekiston olimlarining Xiva xonligi tarixiga oid asarlari. Angliyalik A. Jenkinson “Jenkinsonning Rossiyadagi Moskov shahridan Baqtriyadagi Buxoro shahriga sayohati” nomli asari. Unda Xiva xonligining XVI asr tarixi haqida muhim ma’lumot beradi. Vengriyalik A. Vamberi “O’rta Osiyo bo’ylab sayohat” nomli asari. Bu asar o’zbek tilida ham chop etilgan. I.Mo’minov- “Xorazmning qadimgi davrdan hozirgi kungacha bo’lgan tarixi Y.G’ulomov-”Xorazmning sug’orilish tarixi”(qadimgi zamonlardan hozirgacha) M.Yo’ldoshev- Xiva xonligida feudal yer egaligi va davlat tuzilishi. D.Alimova- “O’zbekiston tarixi” (XVI-XIX asrning birinchi yarmi) O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi 9-12-jildlar “Xiva ming gumbaz- shahri”-1997 yilda Xiva shahrining 2500yillik yubeliyi munosabati bilan chop etilgan.Unda XVI-XIX asrlar tarixi haqida ma’lumot beradi. Yevropa sayyohlari va olimlari yozib qoldirgan manbalar. O’zbekiston olimlarining Xiva xonligi tarixiga oid asarlari. Angliyalik A. Jenkinson “Jenkinsonning Rossiyadagi Moskov shahridan Baqtriyadagi Buxoro shahriga sayohati” nomli asari. Unda Xiva xonligining XVI asr tarixi haqida muhim ma’lumot beradi. Vengriyalik A. Vamberi “O’rta Osiyo bo’ylab sayohat” nomli asari. Bu asar o’zbek tilida ham chop etilgan. I.Mo’minov- “Xorazmning qadimgi davrdan hozirgi kungacha bo’lgan tarixi Y.G’ulomov-”Xorazmning sug’orilish tarixi”(qadimgi zamonlardan hozirgacha) M.Yo’ldoshev- Xiva xonligida feudal yer egaligi va davlat tuzilishi. D.Alimova- “O’zbekiston tarixi” (XVI-XIX asrning birinchi yarmi) O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi 9-12-jildlar “Xiva ming gumbaz- shahri”-1997 yilda Xiva shahrining 2500yillik yubeliyi munosabati bilan chop etilgan.Unda XVI-XIX asrlar tarixi haqida ma’lumot beradi. MAVZU XRONOLOGIYASI. 1512-1663-yillar “Shajarai turk” asarining IX bobi shu davr haqida . 1572-1825-yillar Munisning “Firdavs ul-iqbol” asari shu davr haqida 1603-yil Abulg’oziyxon tavallud topdi. 1620-1622-yillar Rossiyadan Xoxolov elchi bo’lib keldi. 1664-yil Abulg’oziyxon vafot etdi. 1725-yil Rossiyadan Florio Benevini elchi bo’lib keldi. 1819-yil Muravyov elchi bo’lib keldi. 1831-1832-yillar Xudoyberdi Avaz Muhammad “Dil g’aroyib” asarini yozdi. 1842-yil Danilevskiy va Baziner elchi bo’lib keldi. 1858-yil Ignatyev elchi bo’lib keldi. 1873-yil Xiva xoni arxiv hujjatlari Peterburgga olib ketildi. 1962-yil Xiva arxiv hujjatlari Toshkentga qaytarib olib kelindi. 1976-yil Mo’minov “Xorazmning qadimgi davridan hozirgi kungacha bo’lgan tarixi” asari yozildi. 1997-yil “Xiva ming gumbaz shahri” nomli asar chop etildi. MAVZU XRONOLOGIYASI. 1512-1663-yillar “Shajarai turk” asarining IX bobi shu davr haqida . 1572-1825-yillar Munisning “Firdavs ul-iqbol” asari shu davr haqida 1603-yil Abulg’oziyxon tavallud topdi. 1620-1622-yillar Rossiyadan Xoxolov elchi bo’lib keldi. 1664-yil Abulg’oziyxon vafot etdi. 1725-yil Rossiyadan Florio Benevini elchi bo’lib keldi. 1819-yil Muravyov elchi bo’lib keldi. 1831-1832-yillar Xudoyberdi Avaz Muhammad “Dil g’aroyib” asarini yozdi. 1842-yil Danilevskiy va Baziner elchi bo’lib keldi. 1858-yil Ignatyev elchi bo’lib keldi. 1873-yil Xiva xoni arxiv hujjatlari Peterburgga olib ketildi. 1962-yil Xiva arxiv hujjatlari Toshkentga qaytarib olib kelindi. 1976-yil Mo’minov “Xorazmning qadimgi davridan hozirgi kungacha bo’lgan tarixi” asari yozildi. 1997-yil “Xiva ming gumbaz shahri” nomli asar chop etildi. 1512-1663-yillar “Shajarai turk” asarining IX bobi shu davr haqida . 1572-1825-yillar 1603-yil 1620-1622-yillar 1664-yil 1725-yil 1819-yil 1831-1832-yillar 1842-yil 1858-yil 1873-yil 1962-yil 1976-yil 1997-yil “Xiva ming gumbaz shahri” nomli asar chop etildi. MAVZUNI MUSTAHKAMLASH 1512-1663-yillar “Shajarai turk” asarining IX bobi shu davr haqida . 1572-1825-yillar 1603-yil 1620-1622-yillar 1664-yil 1725-yil 1819-yil 1831-1832-yillar 1842-yil 1858-yil 1873-yil 1962-yil 1976-yil 1997-yil “Xiva ming gumbaz shahri” nomli asar chop etildi. MAVZUNI MUSTAHKAMLASH USHBU SUR’ATDAGI SHAXSLAR YOZGAN ASARLARNI TOPING “Jenkinsonning Rossiyadagi Moskov shahridan Baqtriyadagi Buxoro shahriga sayohati” Shajarai turk Firdavs ul-iqbol “Xiva va xonlikning boshqa shaharlari hamda qishloqlari, savdo sotig’I va sanoati Xorazmning qadimgi davrdan hozirgi kungacha bo’lgan tarixi USHBU SUR’ATDAGI SHAXSLAR YOZGAN ASARLARNI TOPING “Jenkinsonning Rossiyadagi Moskov shahridan Baqtriyadagi Buxoro shahriga sayohati” Shajarai turk Firdavs ul-iqbol “Xiva va xonlikning boshqa shaharlari hamda qishloqlari, savdo sotig’I va sanoati Xorazmning qadimgi davrdan hozirgi kungacha bo’lgan tarixi KEYINGI DARSDA KO’RISHGUNCHA…. KEYINGI DARSDA KO’RISHGUNCHA….