XLORORGANIKALIQ PESTICIDLER

Yuklangan vaqt

2024-11-11

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

3

Faytl hajmi

50,5 KB


 
 
 
 
 
 
XLORORGANIKALIQ PESTICIDLER 
 
 
 
Reje: 
1. Xlororganikalıq pesticidlerdiń quramı 
2. Xlororganikalıq pesticidlerdi qollanıw tártipleri 
3. Xlororganikalıq pesticidlerdiń tásirsheńligi 
 
Awıl xojalıq eginlerinde rawajlanıp, kúshli zıyan keltiretuǵın zıyankeslerdiń 
bir neshe túri bolıp, olardan 1-2 túri kúshli rawajlanǵanda kúshli zıyan beredi. 
Zıyankeslerge qarsı gúresiwde integraciyalıq qarsı gúres sistemasına kiretuǵın 
agrotexnikalıq, 
biologiyalıq 
hám 
ximiyalıq 
usıllardan 
paydalanıladı. 
Agrobiocenozlarda zıyankesler sanı ekonomikalıq zıyan keltiriw muǵdarınan asıp 
ketkende olarǵa qarsı ximiyalıq preparatlardı qollaw usınıs etiledi.  
Ósimliklerdi qorǵawda ximiyalıq preparatlar kelip shıǵıwına qarap 
tómendegi toparlarǵa bólinedi: 
- anorganikalıq preparatlar; 
- organikalıq preparatlar; 
- xlororganikalıq preparatlar; 
- fosfororganikalıq preparatlar; 
- arnawlı akaricidler; 
- piretroidlar toparına kiretuǵın preparatlar; 
- mineral maylar. 
Usılardan xlororganikalıq preparatlarǵa ximiyalıq quramına qarap túrli 
qurallar kiredi. Lekin olar joqarı biologiyalıq tásirsheńligi, ximiyalıq hám 
XLORORGANIKALIQ PESTICIDLER Reje: 1. Xlororganikalıq pesticidlerdiń quramı 2. Xlororganikalıq pesticidlerdi qollanıw tártipleri 3. Xlororganikalıq pesticidlerdiń tásirsheńligi Awıl xojalıq eginlerinde rawajlanıp, kúshli zıyan keltiretuǵın zıyankeslerdiń bir neshe túri bolıp, olardan 1-2 túri kúshli rawajlanǵanda kúshli zıyan beredi. Zıyankeslerge qarsı gúresiwde integraciyalıq qarsı gúres sistemasına kiretuǵın agrotexnikalıq, biologiyalıq hám ximiyalıq usıllardan paydalanıladı. Agrobiocenozlarda zıyankesler sanı ekonomikalıq zıyan keltiriw muǵdarınan asıp ketkende olarǵa qarsı ximiyalıq preparatlardı qollaw usınıs etiledi. Ósimliklerdi qorǵawda ximiyalıq preparatlar kelip shıǵıwına qarap tómendegi toparlarǵa bólinedi: - anorganikalıq preparatlar; - organikalıq preparatlar; - xlororganikalıq preparatlar; - fosfororganikalıq preparatlar; - arnawlı akaricidler; - piretroidlar toparına kiretuǵın preparatlar; - mineral maylar. Usılardan xlororganikalıq preparatlarǵa ximiyalıq quramına qarap túrli qurallar kiredi. Lekin olar joqarı biologiyalıq tásirsheńligi, ximiyalıq hám  
 
biologiyalıq tamanınan uzaq saqlanıw qásiyeti sebebinen bir toparǵa jámlestirilgen. 
Olar sırtqı ortalıq sharayatlarına (temperatura, hawanıń ıǵallıǵı, jaqtılıq, quyash 
nurı hám t.b.) júdá shıdamlı esaplanadı. Bull toparǵa kiretuǵın preparatlar 
zıyankeslerge uzaq múddet dawamında tásir qıladı. Sonday-aq qorshaúan ortalıq, 
ósimlikke hám ósimlik ónimlerin záhárli qaldıqları menen pataslaw qáwpini 
tuwdıoadı. 
Xlororganikalıq pesticidler topıraqta 2 jıldan 15 jılǵa shekem saqlanıw 
qásiyetine iye. Aldın olar topıraqtıń ústingi qatlamında toplanadı keyin ástelik 
penen tómengi katlamlarǵa ótedi. Suwda bir neshe hápteden aylar dawamında 
saqlanıp qaladı. Xlororganikalıq pesticidler poroshok halında qollanılǵanda 
hawaǵa tarqalıp, bir neshe kún hawada saqlanadı. Lekin kúnniń ısıwı, jerge islew 
beriw nátiyjelerinde puwlanıw sebepli topıraqtaǵı pesticid qaldıqları jáne hawaǵa 
kóteriliwi gúzetiledi.  
Ósimlikke normadan zıyat qollanılǵan preparat ósimlik denesinen tarqalıp 
ketpesten uzaq waqıt saqlanıw qásiyetine iye. Ósimlikke bir márte qollanılǵanda 
ósimlik denesinde 35-75 kún dawamında saqlanadı. Al ósimlik tamırı arqalı 
ósimlik denesine pútkil ósiw dáwirinde ótip turadı. Sonlıqtan pesticid qaldıqları 
ónimgede ótedi. Lekin normada qollanılǵan pesticid ósimlikke keri tásir 
kórsetpeydi.  
Xlororganikalıq pesticidler kontaktli tásirge iye.  Sonlıqtan bir neshe túrdegi 
zıyankeslerge keri tásir kórsetedi. Preparat tiygen zıyankeste záhárleniw processii 
7 kúnge shekem dawam etedi. Zıyankestiń nerv sistemasın zıyanlap, olardı háreket 
ete almaytuǵın dárejege keltiredi. Lekin xlororganikalıq preparatlardı bir neshe 
qaytalamada qollanıw sebepli zıyankeslerde záhárge degen shıdamlılıqtı keltirip 
shıǵaradı.  
Xlororganikalıq pesticidler pútkil dúnya júzinde júdá úlken maydanlarda 
qollanılıp kelindi. Olar házirgi dáwirdede kópshilik rawajlanǵan mámleketlerde 
qollanılıp kelinbekte. Hindistanda ulıwma qollanılatuǵın pesticidlerdiń 70% tin 
xlororganikalıq preparatlar tutadı.  
biologiyalıq tamanınan uzaq saqlanıw qásiyeti sebebinen bir toparǵa jámlestirilgen. Olar sırtqı ortalıq sharayatlarına (temperatura, hawanıń ıǵallıǵı, jaqtılıq, quyash nurı hám t.b.) júdá shıdamlı esaplanadı. Bull toparǵa kiretuǵın preparatlar zıyankeslerge uzaq múddet dawamında tásir qıladı. Sonday-aq qorshaúan ortalıq, ósimlikke hám ósimlik ónimlerin záhárli qaldıqları menen pataslaw qáwpini tuwdıoadı. Xlororganikalıq pesticidler topıraqta 2 jıldan 15 jılǵa shekem saqlanıw qásiyetine iye. Aldın olar topıraqtıń ústingi qatlamında toplanadı keyin ástelik penen tómengi katlamlarǵa ótedi. Suwda bir neshe hápteden aylar dawamında saqlanıp qaladı. Xlororganikalıq pesticidler poroshok halında qollanılǵanda hawaǵa tarqalıp, bir neshe kún hawada saqlanadı. Lekin kúnniń ısıwı, jerge islew beriw nátiyjelerinde puwlanıw sebepli topıraqtaǵı pesticid qaldıqları jáne hawaǵa kóteriliwi gúzetiledi. Ósimlikke normadan zıyat qollanılǵan preparat ósimlik denesinen tarqalıp ketpesten uzaq waqıt saqlanıw qásiyetine iye. Ósimlikke bir márte qollanılǵanda ósimlik denesinde 35-75 kún dawamında saqlanadı. Al ósimlik tamırı arqalı ósimlik denesine pútkil ósiw dáwirinde ótip turadı. Sonlıqtan pesticid qaldıqları ónimgede ótedi. Lekin normada qollanılǵan pesticid ósimlikke keri tásir kórsetpeydi. Xlororganikalıq pesticidler kontaktli tásirge iye. Sonlıqtan bir neshe túrdegi zıyankeslerge keri tásir kórsetedi. Preparat tiygen zıyankeste záhárleniw processii 7 kúnge shekem dawam etedi. Zıyankestiń nerv sistemasın zıyanlap, olardı háreket ete almaytuǵın dárejege keltiredi. Lekin xlororganikalıq preparatlardı bir neshe qaytalamada qollanıw sebepli zıyankeslerde záhárge degen shıdamlılıqtı keltirip shıǵaradı. Xlororganikalıq pesticidler pútkil dúnya júzinde júdá úlken maydanlarda qollanılıp kelindi. Olar házirgi dáwirdede kópshilik rawajlanǵan mámleketlerde qollanılıp kelinbekte. Hindistanda ulıwma qollanılatuǵın pesticidlerdiń 70% tin xlororganikalıq preparatlar tutadı.  
 
Xlororganikalıq 
pesticidlerge 
kiretuǵın 
DDT 
(dixlordifeniltrixlor 
metilmetan) preparatı zıyankeslerge qarsı 1945 jıllardanbaslanıp 1965 jıllarda júdá 
kóp muǵdarda shıǵarılǵan hám qollanıw muǵdarı jılına 100 mıń tonnanı quraǵan. 
1969-1975 jıllarda DDT preparatınıń qorshaman ortalıqqa qolaysız tásirin esapqa 
alıp kóplegen mámleketler (mısalı, AQSh. Yaponiya)  qollanıwdı sheklegen.  
1970-1980 jıllardan baslap Rossiya hám basqa kóplegen mámleketler DDT nı 
qollawdı pútkilley toqtatqan.  
DDT awıl xojalıǵında 5,5% li dust (poroshok), 30% li námleniwshi 
poroshok, 20% li qoyıwlastırılǵan maylı emulciya túrinde islep shıǵarǵan.  
Xlororganikalıq 
pesticidlerden 
DDT 
dan 
keyingi 
orındı 
GXCG 
(geksaxlorciklogeksan) preparatı iyelegen. Bul prepart penen tuxımlıq hám ugis 
materialların dárilewge ruxsat etilgen. 
Maliks preparatı-ósimlikti kúydiriw qásiyetine iye emes, Malikstiń 35% li 
k.e. ǵawashada ósimliktiń ósiw dáwirinde górek qurtı, shırınja hám kenelerge qarsı 
gektarına 2,0-2,5 litrden qollanılǵan. Islew beriw qaytalaması máwsimde 2 márte, 
kútiw waqtı 30 kún. 
Lekciyanı toltırıw ushın sorawlar. 
1. Xlororganikalıq preparatlar qaysı zıyankeslerge qarsı qollanılǵan? 
2. Xlororganikalıq preparatlardıń abzal tamanları hám kemshilikleri?  
3. Xlororganikalıq preparatlar qaysı jıllarda óndiristen alıp taslanúan? 
4. Xlororganikalıq preparatlar qaysı mámleketlerde kóp muǵdarda 
qollanılǵan? 
5. Xlororganikalıq preparatlar ne ushın óndiristen shıǵarılǵan?  
  
 
 
Xlororganikalıq pesticidlerge kiretuǵın DDT (dixlordifeniltrixlor metilmetan) preparatı zıyankeslerge qarsı 1945 jıllardanbaslanıp 1965 jıllarda júdá kóp muǵdarda shıǵarılǵan hám qollanıw muǵdarı jılına 100 mıń tonnanı quraǵan. 1969-1975 jıllarda DDT preparatınıń qorshaman ortalıqqa qolaysız tásirin esapqa alıp kóplegen mámleketler (mısalı, AQSh. Yaponiya) qollanıwdı sheklegen. 1970-1980 jıllardan baslap Rossiya hám basqa kóplegen mámleketler DDT nı qollawdı pútkilley toqtatqan. DDT awıl xojalıǵında 5,5% li dust (poroshok), 30% li námleniwshi poroshok, 20% li qoyıwlastırılǵan maylı emulciya túrinde islep shıǵarǵan. Xlororganikalıq pesticidlerden DDT dan keyingi orındı GXCG (geksaxlorciklogeksan) preparatı iyelegen. Bul prepart penen tuxımlıq hám ugis materialların dárilewge ruxsat etilgen. Maliks preparatı-ósimlikti kúydiriw qásiyetine iye emes, Malikstiń 35% li k.e. ǵawashada ósimliktiń ósiw dáwirinde górek qurtı, shırınja hám kenelerge qarsı gektarına 2,0-2,5 litrden qollanılǵan. Islew beriw qaytalaması máwsimde 2 márte, kútiw waqtı 30 kún. Lekciyanı toltırıw ushın sorawlar. 1. Xlororganikalıq preparatlar qaysı zıyankeslerge qarsı qollanılǵan? 2. Xlororganikalıq preparatlardıń abzal tamanları hám kemshilikleri? 3. Xlororganikalıq preparatlar qaysı jıllarda óndiristen alıp taslanúan? 4. Xlororganikalıq preparatlar qaysı mámleketlerde kóp muǵdarda qollanılǵan? 5. Xlororganikalıq preparatlar ne ushın óndiristen shıǵarılǵan?