ZOVUR OQIMI MODULINI HISOBLASH

Yuklangan vaqt

2024-04-05

Yuklab olishlar soni

1

Sahifalar soni

4

Faytl hajmi

53,5 KB


ZOVUR OQIMI MODULINI HISOBLASH ZOVUR OQIMI MODULINI HISOBLASH
Hozirgi davrda Respublikamizda sho‘rlangan yerlar sug‘oriladigan maydonlarning 60-65% tashkil etib, ular yetarli darajada zovurlashtirilgan. Zovurlarning umumiy uzunligi 120 ming km dan ortiq va har bir gektar sho‘rlangan Yerga uning solishtirma uzunligi 45-50 m tashkil qiladi. Zovurlar sho‘rlangan sug‘oriladigan yYerlarida sizot suvlar rejimini va tuproqning suv-tuz rejimini tartibga solishning aktiv vositasi hisoblanadi. Zovurlarning samaradorligi ular orqali chiqib ketayotgan suv va undagi tuzlar sathiga ko‘ra baholanadi. Zovur oqimi moduli deganda sho‘ri yuvilayotgan maydonning har gektaridan sekundiga chiqib ketayotgan suv sathi (l/s ga) tushuniladi. Sug‘orilayotgan sho‘rlangan va sho‘rlanishga moyil bo‘lgan yYerlarida o‘tkazilgan tadqiqotlarning ko‘rsatishicha zovur oqimi modulining o‘rtacha yillik qiymatlari quyidagichadir: og‘ir mexanik tuproqlar uchun – 0,15; o‘rtacha mexanik tuproqlar uchun – 0,20 va yengil mexanik tuproqlar uchun – 0,25 l /s ga. Sho‘r yuvish davrida zovur oqimi moduli ancha oshadi va 0,50-0,85 l /s ga bo‘lishi mumkin. Zahi qochirilayotgan botqoqlashgan yYerlarida zovur oqimi moduli 1,5-2,5 l /s ga gacha ortadi. Sho‘rlangan tuproqlar sharoitida zovurlar faoliyati samaradorligini aniqlash va baholash uchun zovur oqimi modulini bilish zarur bo‘ladi. Zovur oqimi modulini topish uchun bir gektardan oqib chiqib ketgan suvning sathi hisoblanadi. Dastlab umumiy oqim sathi hisoblab chiqiladi va u quyidagiformula yordamida topiladi. WW:F bu yYerda:: W – 1 ga dan chiqib ketgan oqim sathi m3/ga; W – zovur oqimi m3; F – sho‘ri yuviladigan dala ga; Daladan chiqib ketayotgan umumiy oqim sathi hisoblab chiqilgandan keyin zovur oqimi moduli quyidagiformula yordamida aniqlanadi. Hozirgi davrda Respublikamizda sho‘rlangan yerlar sug‘oriladigan maydonlarning 60-65% tashkil etib, ular yetarli darajada zovurlashtirilgan. Zovurlarning umumiy uzunligi 120 ming km dan ortiq va har bir gektar sho‘rlangan Yerga uning solishtirma uzunligi 45-50 m tashkil qiladi. Zovurlar sho‘rlangan sug‘oriladigan yYerlarida sizot suvlar rejimini va tuproqning suv-tuz rejimini tartibga solishning aktiv vositasi hisoblanadi. Zovurlarning samaradorligi ular orqali chiqib ketayotgan suv va undagi tuzlar sathiga ko‘ra baholanadi. Zovur oqimi moduli deganda sho‘ri yuvilayotgan maydonning har gektaridan sekundiga chiqib ketayotgan suv sathi (l/s ga) tushuniladi. Sug‘orilayotgan sho‘rlangan va sho‘rlanishga moyil bo‘lgan yYerlarida o‘tkazilgan tadqiqotlarning ko‘rsatishicha zovur oqimi modulining o‘rtacha yillik qiymatlari quyidagichadir: og‘ir mexanik tuproqlar uchun – 0,15; o‘rtacha mexanik tuproqlar uchun – 0,20 va yengil mexanik tuproqlar uchun – 0,25 l /s ga. Sho‘r yuvish davrida zovur oqimi moduli ancha oshadi va 0,50-0,85 l /s ga bo‘lishi mumkin. Zahi qochirilayotgan botqoqlashgan yYerlarida zovur oqimi moduli 1,5-2,5 l /s ga gacha ortadi. Sho‘rlangan tuproqlar sharoitida zovurlar faoliyati samaradorligini aniqlash va baholash uchun zovur oqimi modulini bilish zarur bo‘ladi. Zovur oqimi modulini topish uchun bir gektardan oqib chiqib ketgan suvning sathi hisoblanadi. Dastlab umumiy oqim sathi hisoblab chiqiladi va u quyidagiformula yordamida topiladi. WW:F bu yYerda:: W – 1 ga dan chiqib ketgan oqim sathi m3/ga; W – zovur oqimi m3; F – sho‘ri yuviladigan dala ga; Daladan chiqib ketayotgan umumiy oqim sathi hisoblab chiqilgandan keyin zovur oqimi moduli quyidagiformula yordamida aniqlanadi.